06/09/2025
සයටිකා තත්වය සැත්කමකට නොයා සුව කර හැකිද??⚠️
❓කොන්දේ පිටුපසට සිට සහ කකුල දිගේ පාදයට හෝ ඇඟිලි දක්වා යන සිරුරේ එක් පැත්තක දැනෙන වේදනාවක්
❓කකුල දිගේ පාදයට හෝ ඇඟිලි දක්වා යන දැවෙන, තියුණු විදුලියක් වැනි හිරි වැටීම වැනි වේදනාවක්
❓ඇවිදීමට අපහසු වීම, කකුල, පාදය සහ ඇඟිලි වල දුර්වලතාවය සහ හිරිවැටීම
❓ටිකවේලාවක් ඉදගෙන සිටින විටදී හෝ හිටගෙන සිටින විටදී කැක්කුම වැඩිවීමක් හා හිරිවැටීම
❓එක් කකුලක් පණ නැතිව යාම
මෙම රෝග ලක්ෂණ ඔබත් අත්විද තිබෙන්නේද??? මෙය සයටිකා රෝගය විය හැකිද?
වැඩිහිටියන්ගෙන් 30% ක පමණ ප්රමාණයකට ඇති සයටිකා (Sciatica) තත්වය යනු බොහෝ දෙනෙක් හට එදිනෙදා වැඩ කටයුතු කිරීමේදී විශාල වේදනාවක් ගෙන දෙන රෝගී තත්වයකි. මෙම තත්වය බොහෝවිට පහල කොන්දේ වේදනාවක් හා විදුලියක් කකුල දිගේ යනවා මෙන් හෝ කකුල දිගේ සිදුවන හිරිවැටීමක් ලෙස දැනේ.එය කකුලට සංවේදනය සපයන sciatic ස්නායුවේ ඇතිවන ගැටලුකාරී තත්වයක් නිසා හට ගනී.
Sciatic ස්නායුව යනු ශරීරයේ දිගම සහ විශාලතම ස්නායුව වේ.එය පිටුපස කොන්දේ පහල ප්රදේශයේ සුෂුම්නාවෙන් (L4,L5,S1,S2 ) නිකුත් වන වන ස්නායූ එකතුවකින් ආරම්භ වේ. මෙම sciatic ස්නායුව,එහි ගමන් මාර්ගයෙහි කුමන හෝ ස්ථානයකදී සිදුවන තෙරපුම් තත්ත්වයක් හෝ ඇදීමක් නිසා සරලවම sciatica තත්වය ඇති වේ.
සයටිකා වලට හේතු වන පොදු හේතු❗️
❌හර්නීයකරණයට ලක් වූ කශේරුක තැටි (Lumbar Herniated Disc) -
lumbar තැටියේ ජෙලි වැනි කේන්ද්රයට පිටත ඝන තට්ටුව කැඩී ඒ
තැටියේ ඇතුළත ඇති මෘදු කොටස පිටතට එලියට පැනීමෙන් අසල ඇති sciatic ස්නායු මූලය අසාධනය වෙයි. මේ නිසා ස්නායු සම්පීඩනය වී වේදනාවක් (sciatica) උපදවයි. Sciatica වෙනුයේ මේ තත්වය ඇතිවීමේ ප්රධාන හේතුවයි.
❌පිරිෆෝමිස් රෝගය (Piriformis Syndrome)�Piriformis කියන්නේ උකුල පිටිපස්සෙ තිබෙන කුඩා මාංශපේශියක්. මේක අතිශයින් තද වෙලා ගියාම, එමෙන්ම එමඟින් ගමන් කරන sciatic ස්නායුව තදවී, කකුලට පැනෙන වේදනාව (sciatica වගේ) ඇති වෙනවා.
දිගු වේලාවක් වාඩිවීම, වැඩි දුර පියනැගීම, දිගු වේලාවක් ඇවිදීම හෝ රථය ධාවනය කිරීම රෝග ලක්ෂණ වැඩි කරයි.
❌මාංශ පේශි අසමතුලිතතාවය සහ තද බව
එමඟින් ගමන් කරන sciatic ස්නායුව තදවී, කකුලට පැනෙන වේදනාව (sciatica වගේ) ඇති වෙනවා.
❌කොඳු ඇට පෙළේ ස්ටෙනෝසිස් ( spinal stenosis)
මෙම තත්ත්වය නිසා sciatic ස්නායු මූලයන් පිහිටි කොඳු ඇට පෙළ පටු වීම තුළින් වේදනාව ඇති කරයි. පටු වීම කොදු ඇට පෙලේ පහල තනි මට්ටමක හෝ මට්ටම් කිහිපයක ඇති විය හැකිය.
❌අන්තර් කශේරුක තැටි පරිහානිය (Intervertebral Degenerative Disc)
අපි වයසට යද්දී තැටියන් ඇතුලේ තිබෙන ජලය අඩු වී යයි. ඒක හේතුවෙන් තැටිය දුර්වල වී බර සම්පීඩනය ජයගන්න බැරි වෙනවා. මේක හර්නියාවකට හේතු විය හැකි අතර, sciatic ස්නායුව තදවීම හෝ spinal stenosis වගේ තත්ත්ව ඇතිවීමේද මූලික හේතුවක් වෙයි.
❌අසාමාන්ය අස්ථි කොටස් (Bony Spurs / Osteophytes)
කශේරුකාවල අවට අතිරේක ඇට කොටස් මතුවන්නේ “Bony spurs” කියලා. මේක බොහොම වෙලාවට ඔස්ටියෝ ආර්ත්රයිටිස්(Osteoarthritis) නිසා කශේරුකා දුර්වල වෙද්දී සිදුවන දෙයක්.
මෙම අස්ථි කොටස් වැඩි වෙලා ආසන්නයේ ඇති sciatic ස්නායු මූලය තදවී, පිටු වේදනාව හෝ sciatica වගේ කකුලට පැනෙන වේදනාව ඇතිවෙයි.
❌ස්පොන්ඩිලොලිස්තේසිස් ( Spondylolisthesis)
මෙම තත්ත්වය ඇති වන්නේ එක් කශේරුකාවක් යාබද කශේරුකාවක් මතින් ලිස්සා යාමේදී ය. සන්ධිවල යාන්ත්රික අස්ථාවරත්වය නිසා ඇති වන ස්නායු සම්පීඩනය හේතුවෙන් sciatic ස්නායුව තද කල හැක.
☢️
Sciatica හඳුනා ගැනීමට කරන පරීක්ෂණ
Sciatica හඳුනාගන්න වෛද්යවරු කරන්නා වූ ප්රධාන පරීක්ෂණ
1. MRI ස්කෑන්
🔹මෙය මෘදු කොටස් (disc, ligaments, nerves) බලන්න හොඳයි.
🔹Disc herniation, spinal stenosis, nerve compression වගේ හේතු දැනගන්න පුළුවන්.
🔹කුඩා සන්ධි වල වෙනස්කම්ද පැහැදිලිව දැකගත හැක.
2. CT ස්කෑන්
🔹මෙය අස්ති වල (bones) වෙනස්කම් හඳුනාගන්න උපකාරී වේ.
🔹Bony spurs, fractures, ඇට ආශ්රිත වෙනස්කම් හඳුනාගන්න උපකාරී වේ.
3. X-ray
🔹පිටු ඇටවල මුල්ම වෙනස්කම්, alignment හෝ arthritis දැකගත හැක.
5. Lab Tests (ESR, CRP)
🔹Rare conditions හඳුනාගන්න, ආසාදන තියෙනවාද බලන්න.
උදා: TB (ක්ෂය රෝගය) හෝ infection නිසා sciatica විය හැක.
✨සයිටිකා (Sciatica) වැළැක්වීමට කරන්නා වූ දේවල්
1. නිතර ව්යායාම කරන්න
🔹දිගු වේලාවක් එක දිගට වාඩිවී නොසිටින්න.
🔹දිනකට අවම වශයෙන් පැයක් ව්යායාම කර කොන්දේ පේශී ශක්තිමත් කරන්න.
2. නිදාගන්නා හැටි හොඳින් සැලකිල්ලට ගන්න
🔹මෙට්ටය හොඳින් සමතලා විය යුතුයි.
🔹උඩුබැලි අතට නිදාගන්නා විට දණහිස් යටින් කොට්ටයක් තබන්න.
🔹පැත්තට හැරී නිදාගන්නා විට, කලවා දෙකට මැදින් කොට්ටයක් තබන්න.
3. ඉරියව් / වාඩිවීමේ හැටි සැලකිල්ලට ගන්න
🔹පුටුවේ වාඩි වීමේදී බර එක කකුලකට නොදැමීම.
🔹එක ඇලකට බර නොදැමීම.
4. පේශී වලට නිසි විවේක ලබාදෙන්න
🔹ක්රීඩාවකට හෝ ව්යායාමට යද්දී මාංශපේශි අවශ්ය විවේක ලබා දෙන්න.
🔹අධික ව්යායාමෙන් හෝ බර වැඩි දේවල් ඉස්සරහට නැමීමෙන් වළකින්න.
💡 ඉක්මනින් ප්රතිකාර ලබාගන්න!මේ තත්වය ආරම්භකව හඳුනා, physiotherapy යොමු වී ප්රතිකාර කල හැකි අතර නිවැරදි ප්රතිකාර මගින් සයටිකා තත්වය සැත්කමකට නොයා සුව කර හැකිය.
මෙවන් ඔබ සෞඛ්යයම කරුණු සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් වීමට සහ භෞත චිකිත්සමය ප්රතිකාර උදෙසා අපගේ Physio Connect Page සමගින් රැදී සිටින්න.
BSc (Hons) in Physiotherapy
Physio Connect
L.C.K. Thilakarathna
SLMC Reg no: 1647
☎️ 0765704886