24/06/2025
⭕ Chikungunya (චිකුන්ගුන්යා); ඔබටත් මේ පාර වයිරස් උණ එක්ක හන්ඳි අමාරු ආවාද ?
⭕ මේ ලිපිය මම කිහිපවතාවක්ම දාල තියනවා. නැවතත් දාන්නේ විද්යාත්මක පදනමක් නැති ප්රතිකාර කරගන්න ගිහිල්ලා තරුණ අය පවා රෝදපුටුවල ප්රතිකාර ගන්න එන හින්ඳා.
⭕ කාලෙන් කාලෙට වයිරස් උණ පැතිරෙන එක සාමාන්යය දෙයක්.
⭕ බොහෝ විට වයිරස් උණක් එක්ක කැස්ස, උණ, සෙම්ප්රතිශ්යාව, rash එකක් සහ හන්දිපත් සහ මස්පිඩු රුදාව එන එක සාමාන්ය දෙයක්.
⭕ නමුත් මේ පාර තත්වය පොඩ්ඩක් වෙනස්. උණ හොඳ වෙලා සති දෙක තුනකින් හන්ඳි කැක්කුම ඇවිල්ලා ඉඳිමීම ඇවිල්ලා ලෙඩුන් බහුලව එනවා.
⭕ ඒකට හේතුව වෙන්න ඕනේ මේ දවස් වල පැතිරෙනවා කියන චිකුන්ගුන්යා උණ. හැබැයි වෙනත් වයිරස් රෝග එක්කත් ආතරයිටිස් එන්න පුලුවන්
⭕ මේකෙ ලියල තියෙන්නේ ඔය චිකුන්ගුන්යා එක්ක එන ආතරයිටිස් ගැන.
⭕ චිකුන්ගුන්යා උණ හැදෙන්නේ එම වයිරස් එක බෝවෙච්ච මදුරුවන් හරහා.ඕකෙ එන රෝග ලක්ශණ සාමාන්යයෙන් වයිරස් උණක් වගේම වුණාට දැඩි උණ එක්ක දැඩි හන්ඳි සහ මස්පිඩු වේදනාව දකින්න පුලුවන්.
⭕ මෙම වයිරස් එක කෙලින්ම හන්ඳි (synovium) සහ මස්පිඩු වලට කෙලින්ම බෝ වෙනවා. Acute arthralgia (හන්ඳිපත් රුදාව) arthritis (හන්ඳි රුදාව සහ ඉදිමීම) එන්නෙ ඕක නිසා.
⭕ හැබැයි සැලකියයුතු රෝගීන් ප්රමාණයකට දින කිහිපයක් ඇතුලත ඔය තත්වය මග හැරෙනවා.
⭕ ලෙඩෙත් එක්කම එන ආතරයිටිස් (acute arthritis) එක සාමාන්යයෙන් හන්ඳි දෙක තුනකින් පටන් අරගෙන දින දෙක තුනකින් හන්ඳි ගොඩකට පැතිරෙනවා.
⭕ බහුතරයක් රෝගීන්ට අත, වලලුකර මැණික්කටුව වගේ හන්ඳි වලට වැඩිපුර ලෙඩේ එනවා. හන්ඳි වල වතුර පවා එන්න පුලුවන්.
⭕ ලෙඩේ හොඳවෙනකොට සැලකියයුතු රෝගීන් ප්රමාණයකට හන්ඳි අමාරුවත් හොඳ වෙනවා.
⭕ චිකුන්ගුන්යා හැදෙන රෝගීන්ගෙන් සැලකියයුතු ප්රමාණයකට දිගුකාලින ආතරයිටිස් රෝගයක් (chronic inflammatory arthritis) එන්න පුලුවන්.
⭕ මේකට හේතුව 100%ක් හොයාගෙන නෑ. නමුත් ඇඟ ඇතුලෙ ලෙඩේ හොඳ වුනාට ඉතුරුවෙන්න පුලුවන් වයිරසයේ RNA කොටස් වලින් ආතරයිටිස් ක්රියාවලිය ඇතිකරනවා හෝ molecular mimicry ලෙස හැඳින්වෙන වයිරසයට විරුද්ධව හදපු ප්රතිදේහ හන්ඳි වලට සංඝටක වැරදියට හදුනාගෙන ඒක විනාශ කරනවා යැයි සැක කරනවා.
⭕ සමහරුන්ට ආතරයිටිස් එක එනවා යනවා වගේ තත්වයක් එනවා. සමහරුන්ට දිගටම ලෙඩේ ඇඟේ තියනවා.
⭕ අනික් කාරනව තමා දැනටම දිගුකාලීන ආතරයිටිස් තියන රෝගීන්ට එම රෝගය හොඳටම වැඩි වෙන්න පුලුවන් චිකුන්ගුන්යා හින්ඳ
⭕ චිකුන්ගුන්යා එක්ක එන දිගුකාලින ආතරයිටිස් රූමටොයිඩ් ආතරයිටිස් රෝගයට සමාන රෝග ලක්ශණ පෙන්නුම් කරනවා.
⭕ මේකට ප්රතිකාර කරන එක පහසුයි. දිගුකාලින ආතරයිටිස් රෝග වලට දෙන බෙහෙත් මාස කිහිපයකට පවා පාවිච්චි කරන්න වෙනවා.
⭕ හැබැයි Acute arthritis එකට බෙහෙත් කරන ක්රමයට නෙවෙයි chronic arthritis එකට බෙහෙත් කරන්නේ.
⭕ හන්ඳි ඇදවෙනකම් ලෝකෙ තියන ඔක්කොම ටෙස්ට් කර කර ඉන්නෙ නෑ. කොහොමත් මේකට එන ආතරයිටිස් එකට Rheumatoid factor, anti CCP antibodies වගේ ආතරයිටිස් ටෙස්ට් positive වෙන්නෙත් නෑ.
⭕ Individual patient centered management එකක්, එහෙමත් නැත්තම් ලෙඩාටම හරියන බෙහෙත් එකතුවක් තමා දෙන්නේ.
⭕ හරියට ප්රතිකාර කලොත් හතර හන්ඳි ඇදකරගන්නෙ නැතුව ගොඩ යන්න පුලුවන්
⭕ ළඟදිම ඔය ලෙඩේටම කියල අලුතෙන්ම හදපු තෙලක් කවුරුහරි එලියට දැම්මොත් පුදුම වෙන්න එපා 😁. ඒවා ගාන ගමන් හරි නිසි ප්රතිකාර ගන්න.
Dr අරුණ කල්දේරා
සන්ධි සහ සන්ධි ආශ්රිත රෝග විශේෂඥ වෛද්යය
MBBS, MD, MRCP (UK), MRCP (RHEUMATOLOGY)
0714844644
⏬ රූපය අන්තර්ජාලයෙන්