
22/06/2025
ඔයා දරුවෙක් හදන එක තව ටික කාලෙකට කල් දාන්න හිතාගෙන ඉන්නේ? 🤔
ඒත් ඉතින් හැමදාම උපත් පාලන පෙති බොන්න මතක තියාගන්න එකත් ලේසි නෑ නේද? සමහර දවසට අමතක වෙනවා... ඒක කරදරයි කියලත් හිතෙනවා.
හරි, එහෙනම් අහලා තියෙනවද මේ මාස තුනකට සැරයක් විදින "ඩෙපෝ එන්නත" (Depo Injection) ගැන? අපි අද කතා කරමුකෝ මේකේ ඇත්ත නැත්ත ඔක්කොම ගැන.
💉 ඉතින්, ඇත්තටම මොකක්ද මේ ඩෙපෝ එන්නත?
මේක හරිම සරලයි. මාස 3කට සැරයක් ඔයාගේ වෛද්යවරයා විදින එන්නතක්. හරියටම දවසට ගිහින් විදගත්තොත් වැඩේ 99%ක්ම ෂුවර්! ඒත් ඉතින් අපිට දවස් එහෙ මෙහෙ වෙනවනේ, එහෙම වුණොත් සාර්ථකත්වය 96%ක් විතර වෙනවා. ඒ කියන්නේ අවුරුද්දකට මේක පාවිච්චි කරන 100කින් 4 දෙනෙක්ට විතර බබෙක් ලැබෙන්න ඉඩක් තියෙනවා.
🔬 හරි, ඒත් කොහොමද මේක ඇඟ ඇතුළෙ වැඩ කරන්නෙ?
මේක හරිම අපූරුයි! හිතන්නකෝ...
1️⃣ ඩිම්බයක් නිදහස් වෙන එක නවත්තනවා: සාමාන්යයෙන් මාසෙකට සැරයක් ගෑණු කෙනෙක්ගෙ ඇඟෙන් ඩිම්බයක් නිදහස් වෙනවනේ. මේ එන්නත ඒ වැඩේ වෙන්න දෙන්නෙ නෑ. ඩිම්බයක් නැත්නම්, බබෙක් හැදෙන්න විදියක් නෑනේ, නේද?
2️⃣ ශුක්රාණු වලට පාර වහනවා: ශුක්රාණු වලට පීනගෙන යන්න තියෙන පාරේ තියෙන දියර ගතිය (ශ්ලේෂ්මලය) උකු කරලා, ඒ පාර වහලා දානවා වගේ වැඩක් කරනවා. ඉතින් එයාලට ඇතුළට යන්න හරිම අමාරුයි.
🤕 හරි, ඒත් අතුරු ආබාධ එහෙම නැද්ද? මොකක්ද මේකෙ තියෙන අවුල?
ඔව්, පොඩි පොඩි දේවල් තියෙන්න පුළුවන්. හැබැයි හැමෝටම නෙවෙයි.
පීරියඩ්ස් අවුල් යන එක: මේක තමයි ගොඩක් අයට තියෙන ලොකුම දේ. මුලින් ටිකක් අක්රමවත්ව, පොඩ්ඩ පොඩ්ඩ යන්න පුළුවන්. හැබැයි කාලයක් යද්දි ගොඩක් අයට ඕක සම්පූර්ණයෙන්ම නැවතිලාම යනවා. ඒක ලෙඩක් නෙවෙයි හොඳේ... බයවෙන්න එපා.
ඇඟේ බර: ඔව්, සමහරු ටිකක් මහත් වෙන්න පුළුවන්.
ඇටකටු: ටිකක් කල්... ඒ කියන්නෙ අවුරුදු දෙකකට වඩා එක දිගට ගත්තොත් ඇටකටු වල ශක්තිය ටිකක් අඩු වෙන්න ඉඩක් තියෙනවා කියලා කියනවා. ඒකයි වෛද්යවරු මේක දිගටම දෙනවට වඩා ටිකක් සැලකිලිමත් වෙන්නේ.
වෙනත් දේවල්: සමහරුන්ට හිසරදය, බඩ පිපුම, මූඩ් එක වෙනස් වෙනවා වගේ දේවලුත් වෙන්න පුළුවන්.
🤔 මේක හැමෝටම හරියන්නෙ නැද්ද?
නෑ, හැමෝටම හරියන්නෙ නෑ. ඔයාට මේ වගේ දේවල් තියෙනවා නම්, වෛද්යවරයෙක් එක්ක කතා නොකර මේ බෙහෙත ගන්න එපා:
පියයුරු පිළිකා, අක්මාවෙ ලෙඩ, ලූපස් (Lupus) වගේ තත්වයන්.
හේතුවක් නැතුව ලේ යනවා නම්.
හදවත් රෝග හෝ ස්ට්රෝක් (stroke) වගේ දේවල් වෙලා තියෙනවා නම්.
කිරි දෙන අම්මා කෙනෙක් නම්, බබාට සති 6ක් විතර යනකල් ඉඳලා පටන් ගන්න එක තමයි හොඳම.
👍 හොඳ දේවල් ටික කිව්වොත්...
✅ හැමදාම මතක තියාගෙන පෙති බොන්න ඕන නෑ. මාස 3කට සැරයක් විදගත්තම හරි.
✅ හරිම සාර්ථකයි.
✅ පීරියඩ්ස් හැදෙනකොට එන බඩේ කැක්කුම එහෙම නැතිවෙලාම යනවා.
👎 හැබැයි ඉතින් අවාසිත් තියෙනවා...
❌ අර කලින් කිව්ව අතුරු ආබාධ ටික.
❌ මාස 3න් 3ට වෛද්යවරයෙක් හමුවෙන්නම ඕන.
❌ එන්නත නැවැත්තුවට පස්සෙ ආයෙ බබෙක් හදන්න හිතුවොත් ටිකක් කල් බලන් ඉන්න වෙනවා.
❌ ඇටකටු වලට දිගුකාලීනව බලපාන්න පුළුවන්.
🤰 පස්සෙ කාලෙක බබෙක් හදන්න ඕන වුණොත්?
පුළුවන්, පුළුවන්... කිසි අවුලක් නෑ. හැබැයි පොඩි පරක්කුවක් වෙයි. ඒ කියන්නේ එන්නත නවත්තලා මාස 10ක් විතර යන්න පුළුවන් ආයෙ වැඩේට සෙට් වෙන්න. ඒ නිසා ළඟදීම බබෙක් හිතනවනම්, මේක නෙවෙයි හොඳම ක්රමය.
‼️ අන්තිමට, මේක තමයි වැදගත්ම, අමතකම කරන්නම එපා කියන දේ! ‼️
මේ එන්නතෙන් ගැබ්ගන්න එක විතරයි නවත්තන්නෙ. HIV වගේ සමාජ රෝග වලින් (STIs) බේරෙන්න බෑ. ඒ ආරක්ෂාවට නම් අනිවාර්යයෙන්ම කොන්ඩම් එකක් පාවිච්චි කරන්නම වෙනවා. ඒක නම් අනිවාර්යයි!
ඉතින්, මේ ගැන තව හිතන්න. ඔයාගෙ වෛද්යවරයා එක්ක, පවුල් සෞඛ්ය නිලධාරිනිය එක්ක හොඳට කතාබහ කරලා තීරණයක් ගන්න. මේ විස්තරේ ඔයාගෙ යාලුවෙක්ටත් වැදගත් වෙයි කියලා හිතෙනවනම්, එයත් එක්ක මේක බෙදාගන්න. Share කරන්න. 🔁
#උපත්පාලනය #කාන්තාසෞඛ්ය #දැනුවත්වෙමු