20/08/2022
වකුගඩු රෝගීන්ට කන්න හොඳ මොනවද ? හොඳ නැත්තේ මොනවද ?
වකුගඩු රෝගයේ අමිහිරිබව අත්විඳින ඇත්තන් බොහොමයි. එයට බාල, තරුණ, මහලු කියලා වෙනසක් නැහැ. රෝගයේ ඇති වේදනාවන් දන්නේ ඒ රෝගීන්ම පමණයි. ඒ හින්දා වකුගඩු රෝගීන් ආහාර පිළිබඳ විශේෂ අවධානයක් යොමු කළ යුතුමයි.
වකුගඩු කියන්නේ මිනිස් සිරුරට අත්‍යවශ්‍ය දෙයක්. එමඟින් සිදුකෙරෙන්නේ රුධිරයේ ඇති අපද්‍රව්‍ය සහ අතිරේක තරල ඉවත් කිරීමයි. වකුගඩු ආබාධයක් තියෙනවා නම් එම කාර්යය නිසි පරිදි සිදු වෙන්නේ නැහැ. එවැනි අවස්ථාවල මෙම අපද්‍රව්‍ය සහ අතිරේක තරල රුධිරයේ එක්රැස් වීමක් සිදු වෙනවා.
එය ඔබේ රෝගීබව වැඩි කරන්නට හේතුවක්. ඒ වගේම ජීවිතය අවදානමට හෙළන්නක්.
මෙම අපද්‍රව්‍ය හා තරල රුධිරයට එකතු වන්නේ අපි ආහාරයට ගන්න කෑම බීම මඟින්. ඒ නිසයි වකුගඩු ආබාධයක දී වෛද්‍යවරුන් නිර්දේශ කරන කෑම, බීම ආදිය නිර්දේශිත පිළිවෙළටම ගත යුත්තේ. එමඟින් රුධිරයේ අපද්‍රව්‍ය හා තරල එක්රැස්වීම පාලනය වීමක් සේම වකුගඩුවලට පැවරෙන කාර්යය සැහැල්ලු කර එම ඉන්ද්‍රියයන්වලට විවේකයක් ලබා දෙනවා. ඒ නිසා තමයි වකුගඩු ආබාධ සහිත රෝගීන් ආහාර පාලනය කිරීම වැදගත් වන්නේ.
එහෙත් එක් එක් පුද්ගලයා හට ඇති වී තිබෙන වකුගඩු ආබාධයේ තත්ත්වය අනුව ආහාර පාලනය කළ යුතු ආකාරය වෙනස් වෙනවා. එසේ වුවත් පොදුවේ වකුගඩු රෝගීන් පහත කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්.
පොටෑසියම් අඩංගු ආහාර
පොටෑසියම් කියන්නේ සිරුරට අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් වුවත් වකුගඩු රෝගීන්ට නම් එය හිතකර පෝෂකයක් වෙන්නේ නැහැ. හෘදය, ස්නායු හා මාංස පේශිවල මනා ක්‍රියාකාරිත්වයට ‘පොටෑසියම්’ කියන මේ ඛනිජ පෝෂකය අත්‍යවශ්‍යයි. වකුගඩුවල එක් වැදගත් කාර්යභාරයක් වන්නේ ශරීරයේ නියමිත පොටෑසියම් ප්‍රමාණය පවත්වාගෙන යාමයි.
නමුත් ශරීරයේ අධික ලෙස පොටෑසියම් තිබීමෙන් හෘද ස්පන්දනය නැවතී යාමට පවා ඉඩකඩ තිබේ. ඒ අනුව ශරීරයේ ඇති පොටෑසියම් ප්‍රමාණය අධික ලෙස ඉහළ යාම අනතුරුදායක තත්ත්වයක් වන අතර වකුගඩු රෝගීන් පොටෑසියම් වැඩි ආහාරවලින් වැළකීම නුවණට හුරුයි. පොටෑසියම් වැඩි ආහාර ලෙස පහත දැක්වෙන ආහාර වර්ග හඳුන්වන්න පුළුවන්.
අහිතකරම ආහාර
කෙසෙල්, අලිගැටපේර, අර්තාපල්, වියළි පලතුරු, තක්කාලි, චොකලට්, බිම්මල්, මාංස භෝග, දෙහි, දොඩම්, නාරං ආදී පැඟිරි කුලයේ පලතුරු, ආදිය පොටෑසියම් අධික ආහාර අතර විශේෂයි. ඒ නිසා මෙම අහාර ගැනීම අහිතකරයි.
ප්‍රෝටීන්අධික ආහාර
මස්, මාළු, බිත්තර, කිරි, චීස් සහ අනෙකුත් කිරි නිෂ්පාදන ද කඩල, කව්පි, පරිප්පු, සෝයා වැනි වියළි ඇට වර්ග ද ප්‍රෝටීන් වැඩි ආහාර කාණ්ඩයට අයත්. දිනපතා ශරිරයේ වර්ධනයට සහ ශරීරයේ ගෙවී ගිය කොටස් අලුත්වැඩියා කිරීමට ප්‍රෝටීන් අවශ්‍ය වෙනවා. ඒවා අප ලබාගන්නේ අප දිනපතා ගන්නා ආහාර මර්ගයෙන්. එසේ ලබාගන්නා ප්‍රෝටීන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමෙන් පසුව යූරියා නමැති අපද්‍රව්‍ය බවට පත්වනවා. යම් පුද්ගලයකුගේ වකුගඩු නිසියාකාරව ක්‍රියා නො කරන විටෙක මෙම අපද්‍රව්‍ය ශරීරයෙන් ඉවත් කිරීමේ අපහසුවක් ඇතිවේ. එවිට යූරියා පිටකළ නො හැකිව ශරීරය තුළ එක්රැස් වේ. එම නිසා වකුගඩු රෝගීන් හට ප්‍රෝටීන් අධික ආහාර ගැනීමේ පාලනයක් තිබිය යුතුයි.
විවිධාකාරයේ වකුගඩු රෝග පවතින නිසා, ඒවායේ දී ලබාගත යුතු ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය ද විවිධාකාරය.
ඔබ කාලයක සිට වකුගඩු ආබාධයකින් පෙළෙන්නකු නම්, ආහාර මඟින් ලබාගන්නා ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය අඩු කළ යුතුයි.
කාලීන වකුගඩු රෝගයකින් පෙළෙන රාත්තල් 190 ක් බරැති පිරිමි අයෙක් පිසින ලද ප්‍රෝටීන් අවුන්ස 6ක් දිනකට තම ආහාර මඟින් ලබා ගැනීම ප්‍රමාණවත් වේ.
කාලීන වකුගඩු රෝගයකින් පෙළෙන බර රාත්තල් 140 ක් පමණ වන කාන්තාවක් දිනකට තම ආහාර මඟින් ප්‍රෝටීන් අවුන්ස 4 ක ප්‍රමාණයක් ලබාගැනීම ප්‍රමාණවත් වේ. (දිනකට බිත්තරයක්, කුකුළු මස් කුඩා කැබැල්ලක් මේ හා සමාන වේ.)
සෝඩියම් අඩංගු ආහාර (ලුණු අධික ආහාර)
වකුගඩු රෝගීන් එදිනෙදා ආහාර වේලෙන් ලබා ගන්නා සෝඩියම් ප්‍රමාණය අඩු කිරීම ගුණදායකයි. එනම් වකුගඩු රෝගීන් තම ආහාර වේල සඳහා ලුණු අඩුවෙන් එකතු කරගත යුතුයි. අධික ලුණු භාවිතය අධි රුධිර පීඩනය ඇතිකරන්න ද හේතුවයි.
සාමාන්‍යයෙන්, චීස්, කෙටි කෑම, සුප්, චට්නි හා සෝස් වර්ග, සොසේජස්, හැම්, බේකන්, සමහර ටින් කළ ආහාර ලුණු වැඩිපුර එකතු කරන ලද ආහාර වේ. වකුගඩු රෝගීන් මෙවැනි ආහාරවලින් වැළකී සිටීම ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍යයට ගුණදායකයි.
ලුණු වැඩිපුර එකතු කරන ලද ආහාර ගැනීමෙන් ශරීරයේ තරල (වතුර) ප්‍රමාණය ද වැඩි වේ. මෙලෙස ශරීරයේ අමතර තරල එක්රැස් වීම ශරීර සෞඛ්‍යයට ගුණදායක වන්නේ නැත. එසේ ශරීරයේ අමතර තරල එක්රැස් වීමෙන් හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා, ඉදිමීම වැනි තත්ත්වයන් හා ශරීරයේ බර වැඩි වීමට ඉඩ ඇති බැවින් වකුගඩු රෝගීන් ලුණු තම ආහාර වේලට එක්කර ගැනීමේදී සැලකිලිමත් විය යුතුයි.
පොස්පරස් අඩංගු ආහාර
කිරි සහ කිරි නිෂ්පාදන වන චීස්, පුඩිං, යෝගට්, අයිස්ක්‍රීම් ද වියළි ඇට වර්ග/ මාංස භෝග, මස් වර්ග, බිම වර්ග, එනම් කෝලා වර්ග, බියර් ආදිය පොස්පරස් වැඩි ආහාර වශයෙන් හඳුනා ගන්න පුළුවන්. පොස්පරස් යනු ශරීරයේ අස්ථි ශක්තිමත්ව හා නිරෝගීව තබාගැනීමට උපකාරී වන පෝෂකයක්. නමුත් වකුගඩු රෝගී තත්ත්වයක දී රුධිරයේ ඇති පොස්පරස් හා කැල්සියම් සමතුලිතතාව බිඳ වැටේ. එමෙන්ම වකුගඩු රෝගී තත්ත්වයක දී ශරීරයේ වැඩිපුර ඇති පොස්පරස් ප්‍රමාණය ඉවත් කිරිමට වකුගඩුවලට නොහැකි වේ. මේ නිසා රුධිරයේ පවතින පොස්පරස් මට්ටම ඉහළ යන අතර කැල්සියම් ප්‍රමාණය පහළ වැටීමක් සිදුවේ. ඒ අනුව රුධිරයේ ඇති පොස්පරස් මට්ටම පාලනය කිරිමට නම් වකුගඩු රෝගීන් ඉහතින් සඳහන් කළ පොස්පරස් අධික ආහාර පාලනය කළ යුතුයි.
දියරමය ආහාර
වකුගඩු රෝගීන් ගත යුතු දියර ප්‍රමාණය සීමා කළ යුතු වුවත් එක් එක් රෝගියාගේ රෝගී තත්ත්වය අනුව සීමා කළ යුතු දියර ප්‍රමාණය වෙනස් වේ.
රුධිර කාන්දුකරණය කරන රෝගීන් (ඩයලසිස්) වෛද්‍ය උපදෙස් මත ගත යුතු දියර ප්‍රමාණය තීරණය වේ.
ඩයලසිස් කරන ඇතැම් රෝගීන් ඔවුන්ගේ ශරීරයේ තිබෙන දියර සමතුලිතතාව සහ යහපත් රුධිර පීඩනයක් පවත්වා ගැනීමට ප්‍රමාණවත් තරමේ දියර ප්‍රමාණයක් ගත යුතුයි.
අදාළ රෝගියාගේ මුත්‍රා පිටවන ප්‍රමාණය මැන එම ප්‍රමාණයට වඩා වැඩිපුර වතුර කෝප්ප 2 ක් හෝ 3 ක් වශයෙන් ගත යුතු ලෙස දියර ප්‍රමාණය තීරණය වේ.
කැලරි ලබාගත යුතු ආකාරය
සාමාන්‍යයෙන් වකුගඩු රෝගියකු වැඩි කැලරි ප්‍රමාණයක් ලබාගත යුතුයි. ශක්තිය ලැබෙන්නේ කැලරි මඟින්.
නමුත් මෙම රෝගීන් ලබාගන්නා ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය සීමිත නිසා ශරිරයට ලැබෙන කැලරි ප්‍රමාණය ඉතා අඩුයි. ශරිරයට අවශ්‍ය කැලරි ලබාගත යුත්තේ පිටි සහ තෙල් ආහාර මඟින්.
එහෙත් වකුගඩු රෝගියා දියවැඩියා රෝගියකු ද වන්නේ නම් ඒ සඳහා විශේෂ වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගත යුතුයි.
කෑමට සුදුසු ආහාර
පහත සඳහන් ආහාර වර්ග වකුගඩු රෝගීන්ට හිතකර වේ. එහෙත් ඒවා ද අධිකව නොගත යුතු අතර වෛද්‍ය නිර්දේශය මත ලබාගත යුතු ප්‍රමාණය තීරණය වේ.
රතු බෙල්පෙපර්, ගෝවා සුදු හා රතු දෙකම, මල් ගෝවා, සුදුලූනු, රතුලූනු, ඇපල්, ස්ට්‍රෝබෙරි, රතු මිදි, බිත්තර සුදු මද, මාළු, ඔලිව් තෙල්, කරවිල,
පුහුල්, කොමඩු, වට්‌ටක්‌කා, පිපිඤ්ඤා, කැකිරි, තියඹරා, දේවදාලි (වැල්රඹුටන්), ගොකටු, නීරමුල්ලිය, කෝමාරිකා, අක්‌කපාන, මුරුංගා, ගොකටු, පොල්පලා, නෙල්ලි
