Психотерапија за секого

19/03/2025

Можеби ќе биде корисно!
Минуваме низ тежок период на колективно ниво. Траумататичниот настан од недела предизвика директна траума кај прежиеваните и нивните семејства како и кај семејствата на починатите но предизвика и индиректна траума кај населението во цела држава. Особено гледам дека кај младите и учениците предизвика силни емоции. Младите од цела држава многу полесно се поврзуваат со жртвите и трагедијата поради слична или иста возраст со настраданите и повредените, и тоа е нормално.
Утре е тежок ден за Кочани и за цела Македонија. Можеби ќе биде предизвик за одржување настава. Затоа утре но и во периодот што следни, важно е наставниот кадар да создаде поддржувачка и сигурна средина каде учениците/младите ќе можат да ги изразат своите чувства, да се чувствуваат разбрани и слушнати а воедно да се остави простор за училишните активности ако се подготвени за тоа.
Можеби следните насоки ќе бидат од помош:
• Кратко и емпатично признание: Започнете со едноставено и искрено признавање на трагедијата и тежината на денот. Пример: Настанот од недела е навистина многу тешка и тажна вест и сите овие денови се тешки и тажни, денешниот може и најтежок поради погребување на жртвите. И во оваа трагедија многумина од вас можеби чувствуваат тага, страв, гнев, збунетост и тоа е нормално.
• Понудете да споделат како се чувствуваат ако тоа го сакаат и е во ред за нив. Уважете ја секоја споделена емоција.
• Доколку забележите поголема вознемиреност кај некој ученик или кај повеќе од нив обидете се да спорведете групна вежба за дишење на следниот начин: седнете опуштено на столчето затворете ги очите на неколку секунди и направете неколку длабоки бавни вдишувања, полека вдишувајќи низ носот и издишувајќи низ устата.
• Предложете изразување на почит кон починатите во пожарот со едноминутно молчење. Едноминутното молчење ќе им овозможи на учениците да се чувствуваат како дел од поширока заедница која изразува солидарност и поддршка во овие тешки моменти.
Едноминутното молчење исто така овозможува да се поврзат со своите емоции без зборови и дава простор за размислување, што е особено важно во време на емоционален стрес.
• Задржете рутина: Важно да се признае трагедијата и важно е наставата да продолжи со фокус на предвидените активностите. Ова ќе им помогне на учениците да почувствуваат стабилност. Наставата нека биде лесна, без тестови и испрашувања и без потреба за вложување на поголем напор што би предизвикало дополнителен стрес кај учениците.
• Доколку се забележи дека учениците не се во можност да се фокусираат на наставата насочете го нивното внимание кон конструктивни активности за изразување на емоциите, низ пишување, цртање, групни дискусии со врсниците...

16/12/2024

Првите пет години се години на инзвонреден раст и развој кај децата.
Секојдневните интеракции, количината и квалитет на грижа што децата ја добиваат во првите денови, недели, месеци и години го одредува развојот на мозочни врски кои ќе се формираат и траат цел живот.
#љубовзасекоедете❤️

12/12/2024

Новогодишните празници асоцираат на среќа. Kога сѐ трепка и блеска се очекува да блескаме и ние. Празниците се време за забава, дружење, патување, надеж и желби за пр....

14/11/2024

Емоции, популарна тема во денешно време, особено меѓу помладите, но насочена кон тоа како да сме среќни, како да се достигнат само пријатните чувства, се даваат инст....

11/09/2024

Повторно раѓање и раѓање... психотерапија...вдахнување живот и живост, зацелување. Да! Вдахнува живот и живост, дарува ослободување на потенцијали и ослободување од потешкотии. Ослободува од ланци на анксиозност и депресија, согорување, емоционални потешкотии.... но и во буквална смисла вдахнува живот, бидејќи низ разрешување на псохолошките и секојдневни потешкотии се доаѓа до благосостојба и можност за насочување кон други важни моменти на една личност како што се формирање или проширување на семејство.
Низ мојата работа досега сведок сум на зачнување и раѓање на две деца од мајки кои се бореа и изборија со анксиозност и панични напади.
Да, психотерапијата вдахнува/раѓа живот и живост. Раѓа нови идеи, нови погледи на работите, раѓа нови вештини за справување со животните предизвици. Психотерапијата е чудотворна и ја почитувам многу.

02/09/2024

Перидот кој што децата го поминуваат на училиште е еден од најубавите периоди за нив. Истиот е забавен, исполнет со дружба, но и со многу разновидни активности. Но, колку училиштето може да биде забавно, исполнето со новини исто така може да предизвикува и стрес.
Со трпеливост, топлина, разбирање од страна на наставниците и родителите може да се амортизира стресот и да се создаде позитивна средина за учење и постигнување.

За некои стимулативно, за некои анксиозно. Почнувањето на новата учебна година различно влијае врз учениците, но важно е и родителите и наставниците да им остават п...

18/02/2024

💻 Во се подигиталниот свет повеќето семејства поседуваат и по неколку електронски уреди - екрани. Скоро секој родител се соочува со предизвкот колку е доволно неговото дете да биде изложено на екран и видео игри на телефон, таблет или компјутер и какви се ефектите од користење на екранот врз нивните деца.
Потполно лишување од екрани е скоро и невозможно бидејќи се користат и за образовни цели. Сепак прекумерното време поминато на екран може да влијае на менталното, социјалното и физичкото здравје на една личност па така е и со децата.

🤾‍♂️За развој на децата играта е неопходна но тоа не подразбира играње игри на телефон, таблет, интернет. За развој на детето е неопходно движење, скокање, трчање, дружење и повторување на овие активности и со другарче или група на други деца.

🤾‍♂️Играњето на екран го трга детето од реалниот свет и може негативно да влијае врз неговиот целокупен развој. Некогаш е предизвик и за родителите да го гледаат своето дете дека се досадува, не знае што да прави, или мама и тато во овој момент се зафатени со други важни задачи па ако детето поигра на телефон нема да се чувствува осамено. Но кога ова се случува често, кога досадата често се “убива” со видео игри може да прерасне во проблем и прекумерна употреба на екран од страна на децата.

Ваквиот начин на употреба на екраните е поврзано со: Дебелината; Лош сон или несоница; Проблеми со однесувањето, вклучително и импулсивни дејства; Губење на социјални вештини; Помалку време за игра; Замор на очите; Проблеми со вратот и грбот; Анксиозност; Депресија
❓Едно од често поставуваните прашања е дали моето дете е зависно од екран/видео игри? Децата но и возрасните може да станат зависни од видео игри. Но како? И Зошто?

‼Играњето видео игри го стимулира мозокот, особено влијае на наградите-победување во играта кога во мозокот се ослободува допамин како одговор на пријатно искуство и возбуда. Ако некое лице доживее хипервозбуда додека игра видео игри, мозокот ја поврзува активноста со допамин. Личноста развива силен нагон повторно и повторно да го бара истото задоволство.

‼Допаминот е моќен невротрансмитер во мозокот. Поради што е тешко да се отргнеме од однесувњето која го стимулира домапинот. Колку почесто децата добиваат задволство и хипервозбуда при поминување на ниво на видео игра, извојување победа и слично, толку толку повеќе допамин се ослободува и толку повеќе се поттикнати да продолжат да играат.

‼На ист начин се стимулира задоволство/ослободување на домапин во мозокт и со другите зависности кај возрасните на пример, поради што зависностите се редицивни и тешко се искоренуваат.

Симптоми кои може да се препознаат кај деца кои се зависни од видео игри се следните:
🔴Преокупација со игри — играњето на игри е доминантна активност кај детето и потреба на детето се повеќе време на поминува во играње игри.
🔴Симптоми на повлекување - кога ќе се одземе играњето, детето доживува раздразливост, анксиозност, досада, тага и/или општо незадоволство од животот без играње.
🔴Губење на контрола - детето прави неуспешни обиди да престане да игра одреден период на барање на родителите и продолжува да игра и покрај тоа што ги разбира негативните последици за него.
🔴Намалување на социјалните или рекреативните активности поради претпочитање за време на екранот или видео игри
🔴Покажување знаци на раздразливост, анксиозност или лутина кога е принуден да престане да игра, дури и на кратки временски периоди.

Иако може да постојат знаци на зависност кај децата сепак може да се јави и прашањето ама како? Можно ли е зависност од игри? Тоа се само видео игри а тој е само дете.

❗Внимателно со екраните. На децата им е потребно движење, скокање, трчање, физичка активност, видео игрите може сериозно да наштетат.
❗Доколку препознавате симптоми на зависност од видео игри кај вашите деца и неуспевате вашето дете да го тргенте од екран, побарајте стручна помош од психотерапевт.

М-р Сања Јовановска
Лиценциран психолог/Семеен и системски психотерапевт под супервизија/ОЛИ советник