What are the opening hours?

Monday 09:00 - 21:00 Tuesday 09:00 - 21:00 Wednesday 09:00 - 21:00 Thursday 09:00 - 21:00 Friday 09:00 - 21:00 Saturday 08:00 - 21:00 Sunday 08:00 - 21:00

http://self.mk/sto-e-hipnoterapija

SELF, Ulica Valandovska 13A/30, Skopje (2025)

26/12/2025

ЗДРАВО ДЕТЕ Е "НЕМИРНО" ДЕТЕ💖

Во секоја култура, детето симболично го носи почетокот на животот. Хаосот. Непредвидливоста. Чистата животна енергија што сè уште не знае за правила, рамки и очекувања.

Во јунговската психологија, архетипот на детето не е слабост, туку потенцијал. Тоа е виталната сила што сака да се движи, да истражува, да допира, да се валка, да пробува, да прашува, да прекинува....

И токму затоа отсекогаш го плашела секоја структура што сака ред по секоја цена.
Современото општество нема трпение за развој. Сака резултат. Контрола. Мир.
И тука започнува изместувањето.

Здраво дете на 4–5 години се третира како ризик. Не затоа што е болно, туку затоа што е немирно. Не држи внимание како што бара програмата.Телото му зборува побрзо од зборовите. Се движи, реагира, прекинува.

Наместо да се запрашаме што му треба на ова дете, се прашуваме како да го смириме.
И детето ја прима првата, тивка, но длабока порака, ,,со мене нешто не е доволно".

Во валдорфската педагогија постои јасно разбирање во раното детство, учењето не оди преку седење и концентрација,
туку преку движење, имитација, ритам и игра.

Телото е главниот орган на учење. Но нашиот систем тоа го игнорира.
Па телото станува проблем. Следи синџир реакции, проценки, стручни мислења, набљудувања.

Прстот оди кај родителот. Родителот се обвинува. Детето се набљудува. Сè е погрешно поставено. Родителот не е проблемот. Детето не е проблемот.
Проблемот е рамката што не го почитува развојот.

Јунг зборува за проекција, за тоа како возрасните го гледаат кај детето она што одамна морале да го потиснат во себе.
Современиот возрасен научил да седи мирно. Да го контролира телото. Да го задуши импулсот. И кога ќе види дете што сè уште не го направило тоа, не гледа живот,
гледа закана. Па го именува како „немир“.

Тука влегува најсуровата алатка на системот, награда и казна. Ако се смириш, си добар. Ако се движиш, нешто не е во ред со тебе. Од психолошка перспектива, ова е длабоко проблематично. Детето не учи само правила, учи кој дел од себе мора да го потисне за да биде сакано.
И таа лекција се врежува длабоко, ,,јас не сум доволен ваков каков што сум".

Во валдорфскиот пристап, наместо тоа, детето добива ритам, повторување, безбедност. Не се „смирува“ со казна, туку се регулира преку однос. Преку предвидливост. Преку жив пример на возрасен што држи простор. Тоа е суштинска психолошка разлика.

Она што детето мора да го оттурне од себе за да преживее во системот, не исчезнува.
Оди во сенката. Сенката не се создава во адолесценција. Се создава рано, кога детето првпат чувствува дека неговата природна енергија нема место.

Некои деца ќе се прилагодат. Ќе станат тивки. Примерни. Но внатре ќе расте чувството дека се „премалку“. Други ќе се борат. Ќе бидат уште понемирни. Уште поотпорни. И едните и другите, длабоко во себе, ќе носат иста порака, ,,со мене нешто не е во ред, фали", не сум доволен"

Родителот, оставен сам и обвинет, почнува да го губи сопствениот инстинкт. Наместо да го слуша детето, слуша совети. Наместо да гледа живо битие, гледа „однесување“.
А никој не прашува каков е ритамот на ова дете? Колку движење му треба? Како се чувствува во своето тело?
Сите прашуваат само како да го вклопиме?

Јунговски гледано, ова е колективна сенка.
Општество што не толерира живот, па го патологизира. Здраво залагање за децата не значи отсуство на граници. Значи граници што не ја кршат душата. Граници што не му кажуваат на детето дека мора да се намали за да биде сакано.

Здраво дете не е тивко дете. Не е удобно дете.Здраво дете е немирно дете, затоа што животот, во својата суштина, е движење. И ако тоа нè плаши, прашањето не е што не е во ред со детето, туку што ние одамна сме научиле да го потиснеме во себе.

Додека тоа не го погледнеме, ќе продолжиме да ги учиме децата дека не се доволни уште пред да добијат шанса да станат тоа што се. 💖✨

25/12/2025

СТРАВ! Од што се плашиш тоа си ти!

Твојот најголем страв ја открива твојата скриена сила

Постои една тивка, но длабока вистина што човекот најчесто ја одбегнува, она од што најмногу се плашиме не е случајно. Тоа не е грешка во нашата психа, туку трага. Патоказ. Повик. Стравот не е непријател. Тој е чувар на нешто многу важно во нас.

Во јунговската психологија, она што го оттурнуваме, потиснуваме или од што бегаме, најчесто завршува во сенката. А сенката не е само темнина, таа е и складиште на неискористена сила, талент, виталност и автентичност. Колку е поголем стравот, толку е поголема и енергијата што ја држи заклучена.

Човекот што се плаши од сопствената агресија, често се плаши од сопствената моќ. Оној што се плаши да биде виден, се плаши од сопствената светлина. Оној што се плаши од напуштање, носи во себе длабока способност за љубов и врзување. Стравот секогаш ја штити спротивноста од она што свесно си дозволуваме да бидеме.

Проблемот не е што се плашиме. Проблемот е што се идентификуваме со бегството. Наместо да прашаме „Што штитам со овој страв?“, ние прашуваме „Како да го снема?“ А стравот не исчезнува кога го игнорираме, исчезнува кога ќе го слушнеме.

Во терапијата често се гледа истото, клиентот вели „ова не сум јас“, а токму таму лежи она што најмногу му недостига. Она што некогаш било опасно да се биде, силен, гласен, чувствителен, независен, станало табу. Но психата не заборава. Таа чека.
Стравот е праг. Не ѕид. И зад него не стои катастрофа, туку интеграција.

Кога човек ќе се осмели да застане пред својот најголем страв без потреба да го победи, туку да го разбере, почнува вистинската иницијација. Тогаш открива дека стравот бил чувар на нешто свето, на сопственото јадро.

Не стануваме силни така што ги елиминираме стравовите. Стануваме цели кога ќе ги признаеме. Кога ќе кажеме „Да, ова сум и јас.“
Затоа, ако сакаш да ја запознаеш својата скриена сила, не прашувај што сакаш. Прашaj се од што бегаш. Таму, точно таму, почнува твојата вистинска моќ.

24/12/2025

НЕМАМ ВОЛЈА! тоа не е слабост, туку повик од длабочината

Немањето волја не е мрзливост. Не е ни карактерна маана. Во јунговска смисла, тоа е знак дека егото ја изгубило врската со изворот.
Кога волјата исчезнува, животната сила се повлекува. Не затоа што човекот е слаб, туку затоа што нешто во него одбива да продолжи по истата патека.
Современиот човек вели „немам волја.“

Јунг би прашал:
За што немаш волја, и зошто токму тоа?
Волјата не исчезнува случајно. Таа се повлекува кога егото упорно инсистира на живот кој душата повеќе не го признава.
Затоа мотивациските техники најчесто не делуваат, тие се обидуваат да го туркаат егото напред, додека несвесното одбива да учествува.

Немањето волја е често бунт на сенката.
Сенката вели, не повеќе! Не повеќе туѓи улоги. Не повеќе компромиси со сопствената вистина. Не повеќе живот без смисла.

Во древните иницијации, пред секој премин доаѓала празнина. Херојот се уморува, Стариот крал умира, силата исчезнува. Тоа не бил знак за пропаст, туку за преобразба. Егото мора да се истроши за нешто подлабоко да се роди. Затоа немањето волја не е крај. Тоа е праг.

Модерниот човек ја доживува празнината како дефект. Ја именува како слабост, депресија, неуспех. Но во јунговската перспектива, празнината е алкемиски сад, место каде што старото се раствора за новото да може да добие форма.
Кога велиш „немам волја“, можеби твојата душа вели, немам волја да се лажам, немам волја да глумам стабилност, немам волја да продолжам живот што не е мој.

И тоа не е болест. Тоа е чесност. Опасноста не е во немањето волја, туку во самоказнувањето поради неа. Кога човекот се прогласува за слаб и расипан, расцепот се продлабочува. Волјата не се враќа со притисок, туку со дијалог со несвесното.

Јунг предупредуваше, дека она што не сака да се живее свесно, ќе се живее како симптом. Немањето волја е симптом дека животот бара поинаков одговор. Дека нешто мора да заврши за нешто вистинско да започне.

Ако немаш волја, не се туркај. Но и не останувај сам во тоа. Ова е момент кога процесот е поголем од егото. Не затоа што си слаб, туку затоа што си стигнал до граница. Во такви премини, на човекот му треба сведок. Простор каде што не се поправa, туку се слуша.

Јунговската терапија не создава мотивација таа ја враќа смислата. А кога смислата се враќа, волјата доаѓа сама. Тивко. Цврсто.
Ако се препознаваш во овие редови, не ти треба уште еден совет. Ти треба разговор што одамна го одложуваш. Немањето волја не се минува сам.
Тоа е повик да не одиш сам низ преминот.

23/12/2025

ВНАТРЕШНА ЗАМКА🎯

Внатрешната замка продолжува затоа што одбиваш одговорност, не затоа што немаш избор. Луѓето не се заглавени затоа што животот секогаш им е тежок, туку затоа што одбиваат да се соочат со она што го носат во себе.

Во психотерапијата нема многу нови приказни. Има иста внатрешна замка, круг, повторуван со различни лица, различни години и различни околности.
Ист конфликт. Ист исход. Истото прашање „Зошто пак мене?“

Карл Густав Јунг беше јасен дека сè што не станува свесно се живее како судбина. Тоа значи дека она што човекот одбива да го види во себе, животот ќе му го покаже однадвор. Повторно. И повторно. Сè додека не погледне. Вртењето во круг не е несреќа.
Тој е психички механизам.

Човек што не презел одговорност за сопствената агресија, ќе живее во односи полни со агресија. Човек што не презел одговорност за сопствената зависност, ќе се врзува за доминантни партнери. Човек што не презел одговорност за сопствената празнина, ќе очекува другите да го спасат.
И тука почнува самоизмамата „Јас се трудам.“ „Јас давам сè.“ „Јас немам избор.“

Но јунговската психологија не прифаќа вакви алибија.
Вртењето ва затворен круг продолжува затоа што одбиваш одговорност, не затоа што немаш избор. Несвесното нема морал.
Нема сожалување. И нема трпение. Неговата цел не е да те направи среќен,
туку целовит.

Затоа ќе ти ја одземе удобноста ако преку неа бегаш од себеси. Затоа ќе ти го повтори истиот партнер ако не си го освестил сопствениот внатрешен конфликт.
Затоа ќе те доведе до ѕид, не како казна, туку како граница. Јунг ова го нарекува Сенка, делот од нас што сме го оттурнале за да преживееме, да бидеме прифатени, да бидеме „добри“.
Но сенката не исчезнува. Таа чека. И кога не сакаме да ја видиме внатре, таа ни се појавува надвор како судбина, како „лоши луѓе“, како повторувања.

Човекот не страда затоа што има сенка.
Тој страда затоа што се преправа дека ја нема. Промената не почнува со нов партнер.
Ниту со нова работа. Ниту со бегство или „позитивно мислење“.

Промената почнува кога ќе престанеш да се лажеш. Кога ќе си го поставиш прашањето што го отвора кругот.Што е тоа во мене што упорно одбивам да го признаам, преземам или живеам?
Во тој момент затворениот круг почнува да се распаѓа. Не затоа што животот се сменил, туку затоа што ти си станал свесен.
А каде што има свесност, судбината престанува да управува.

22/12/2025

ЈУНГОВСКА ПСИХОЛОГИЈА, КАКО ПАТ НА СЕЌАВАЊЕ

Јунговската психологија не почнува со симптомот, туку со прашањето, што во мене сака да живее?
За Јунг, психата не е проблем што треба да се поправи, туку процес што сака да се открие.
Во центарот стои индивидуацијата, патот на станување она што веќе сме, но не сме се осмелиле да го живееме. Тоа не е пат кон совршенство, туку кон целовитост, каде светлото и темното, свесното и несвесното, се признаваат како делови од истата душа.

Сенката не е злото во нас, туку она што било оттурнато за да бидеме прифатливи. Кога ја игнорираме, таа се појавува како судбина. Кога ја гледаме, станува извор на животна енергија.
Архетиповите не се идеи, туку живи сили, Мајката, Херојот, Мудрецот, Детето. Тие зборуваат преку соништата, симптомите, љубовите и кризите. Затоа за Јунг, сонот не е шифра за толкување, туку порака што сака однос.
Јунговската анализа не ветува среќа, туку смисла. А смислата, вели Јунг, е она што му овозможува на човекот да го издржи и страдањето.
Во време кога сите сакаат брзи одговори, Јунг нè повикува на нешто потешко и подлабоко, да се сретнеме со себе, без гаранции, но со душа.

21/12/2025

СТРАВОТ ОД УСПЕХ И ОД НЕУСПЕХ Е ИСТ СТРАВ, две сенки на ист архетип

Во јунговската психологија, најопасното место не е неуспехот, туку праговите.
Праговите каде што старото Јас умира, а новото сè уште нема форма. Токму таму се среќаваат стравот од неуспех и стравот од успех, не како спротивности, туку како две лица на истиот архетипски страв.

Сенката не е само темна, Јунг нè предупредува дека сенката не ги содржи само нашите „лоши“ особини.
Во неа често лежат и нашата моќ, нашата креативност, нашата способност за влијание, нашата вистинска големина.

Затоа успехот е толку застрашувачки. Тој нè соочува со позитивната сенка, со она што можеме да станеме, а никогаш не сме си дозволиле. Неуспехот ја штити сенката. Успехот ја разоткрива.

Многу луѓе несвесно се идентификуваат со улогата на „оној што се бори“. Тоа е сигурна, морално прифатлива позиција. Но индивидуацијата, централниот процес кај Јунг, бара нешто друго, бара распаѓање на лажната целина.

Успехот не е кулминација. Тој е раскинување на старата структура на личноста. Затоа психата се брани преку одложување, преку самосаботажа
преку „разумни причини“ зошто сега не е време.

Во секој мит, херојот прво одбива.
Повикот не доаѓа како награда, туку како закана. Зошто? Затоа што успехот значи
одвојување од мајчиниот свет ,напуштање на колективната сенка, преземање на сопствената судбина.
Неуспехот овозможува враќање. Успехот, не.

Колективот несвесно го казнува оној што се издвојува. Затоа во длабочината на психата живее древниот глас, „Не биди поголем од групата.“ Овој глас не е морален, тој е архетипски. Тој доаѓа од времиња кога издвојувањето значело смрт. Денес, тој глас се манифестира како страв од видливост, страв од осуда, страв од завист.

Стравот од неуспех вели „Ќе изгубиш сè.“
Стравот од успех вели „Ќе се изгубиш себе.“
Но и двата лажат. Она што навистина се губи е лажниот идентитет. А она што се раѓа е поединецот.

Индивидуацијата не прашува дали си подготвен. Таа доаѓа како криза, како застој, како повторување на истиот живот сè додека човекот не разбере дека успехот и неуспехот се само алатки на психата за да го доведе до прагот.

А таму, на прагот, нема гаранции.
Има само избор: да останеш целосен во својата мала приказна, или да се распаднеш за конечно да станеш тоа што си.

19/12/2025

ТИРАНИНОТ И ДЕПРЕСИЈАТА, кога внатрешната строгост ја гасне душата

Во јунговската психотерапија, депресијата не се третира како дефект што треба брзо да се отстрани, туку како психички настан со смисла. Карл Густав Јунг често нагласуваше дека депресијата не доаѓа од слабост, туку од долготрајна внатрешна нерамнотежа. А една од најчестите, но најмалку препознаени причини за таа нерамнотежа е внатрешниот тиранин.

Парадоксално, депресијата најчесто не ги погодува оние што се распаднати, туку оние што предолго се држеле. Луѓе што се одговорни, функционални, морални, навидум стабилни.

Токму кај нив, депресијата се појавува како тивка, сива состојба, без плач, без драма, но со губење на смислата. Јунг ова го забележал како знак дека психата повеќе не може да живее под режим на постојана контрола.

Внатрешниот тиранин не вика. Тој не казнува спектакуларно. Неговото насилство е континуирано и тивко. Тој бара постојана самодисциплина, емоционална воздржаност, потиснување на слабоста,
совршена функционалност.

Со текот на времето, психата се заморува. Душата, која по своја природа е ирационална, симболична и жива, не може бесконечно да живее во режим на „мора“. Тогаш таа го прави единственото што може, се повлекува.

Депресијата, од јунговска перспектива, е токму тоа повлекување на животната енергија. Каде исчезнува енергијата?

Јунг не ја гледа депресијата како празнина, туку како блокада на либидото, психичката енергија што треба да тече. Кај луѓето со силен внатрешен тиранин, оваа енергија се троши на самоконтрола, внатрешно судење,
одржување на Персоната, избегнување на сопствената Сенка.

Кога сета енергија оди во контрола, ништо не останува за живот. Радоста, креативноста, желбата и смислата постепено исчезнуваат. Не затоа што човекот е неспособен да ги чувствува, туку затоа што не му е дозволено.

Секој тиранин создава Сенка. Кај депресивниот човек, таа Сенка е полна со
потисната лутина, неизразена тага, завист кон помалку дисциплинираните, длабока уморност од морал.

Но внатрешниот тиранин не дозволува ова да се освести. Наместо тоа, тој ја претвора Сенката во вина: Не си доволно добар, нешто не е во ред со тебе, треба повеќе да се трудиш.

Така депресијата станува внатрешен затвор без ѕидови. Јунг оди чекор понатаму и вели нешто радикално, депресијата често е обид на душата да се спаси. Кога животот станува премногу тесен, психата го запира движењето за да го принуди човекот да слуша.

Во таа смисла, депресијата не е непријател, туку порака, нешто суштинско во човекот е потиснато, забрането или изневерено.

Јунговската терапија не се обидува веднаш да ја победи депресијата. Прво се поставува прашањето, што морало да биде жртвувано за човекот да функционира вака?

Работата со внатрешниот тиранин вклучува,
препознавање на гласот што постојано осудува, раздвојување на егото од тој глас,
дозволување на потиснатите емоции да добијат симболичен израз, постепено враќање на дијалогот меѓу спротивностите.

Ова е бавен процес. Но токму бавноста е лекот за психа што предолго живеела под притисок.

Целта не е анархија. Јунг не повикува на распад на структурата, туку на нејзина хуманизација. Кога тиранинот се трансформира, тој престанува да биде казнувач и станува внатрешен авторитет фигура што држи ред, но ја слуша душата.

Тогаш депресијата полека ја губи својата функција. Не затоа што е излечена, туку затоа што повеќе не е потребна како крик.

Тиранинот и депресијата не се спротивности, туку две страни на ист процес. Колку повеќе човекот се присилува да биде нешто, толку повеќе душата се повлекува.

Јунговската психотерапија нè учи на нешто ретко и тешко, дека лекот не е во поголема сила, туку во дозволата да се биде човечен.

А депресијата, колку и да е болна, често е почеток на тој разговор.

16/12/2025

ОГЛЕДАЛОТО! И ДА ГО СКРШИШ ЌЕ СЕ ВИДИШ ВО НАЈМАЛОТО ДЕЛЧЕ.

Постојат луѓе што не поднесуваат огледала.
Не затоа што не им се допаѓа ликот, туку затоа што огледалото бара прашање.
А тие не прашуваат, тие наметнуваат.

Човек што не може да се соочи со себе
мора да го уреди светот по мерка на својата глава.
Како да мислиш.
Како да чувствуваш.
Како да постапуваш.
Сè мора да се вклопи во нивниот внатрешен конструкт, зашто надвор од него почнува хаосот што не го издржуваат.

Јунг би рекол, кога егото е слабо, контролата станува замена за свесност. Таквиот човек не живее од јасност,
туку од страв дека ќе се распадне ако се сретне со себе.

Затоа тие луѓе не разговараат, тие коригираат. Не слушаат, тие објаснуваат.
Не прашуваат, тие обвинуваат.

Секој што не се вклопува во нивниот модел
се доживува како закана. Не затоа што е опасен, туку затоа што е слободен.

Несвесниот човек кој се плаши од огледалото, никогаш не си го поставува најважното прашање, Што од ова што ме нервира кај другиот, е мое?
Наместо тоа, тој напаѓа. Психолошки, тоа е тежок атак, не со тупаници, туку со наметната реалност.

Особено е силен нападот, кога односот со родената мајка, останува непризнаен и неразрешен. Тогаш светот мора да се контролира, зашто некогаш не бил сигурен.
Другите стануваат фигури во стара внатрешна драма, а не живи луѓе.

И да го скриеш огледалото,
ќе се видиш во најмалото делче, во потребата другите да мислат „правилно“, во стравот од поинаквото, во агресијата кон автономијата.

Ова не е морална осуда. Ова е психолошки опис.

Човек што се соочил со себе нема потреба да управува со другите. А човек што бега од себе, ќе продолжи да напаѓа додека огледалото не престане да го брка.
Таквите луѓе не се прашуваат како се чувствува другиот по мојата постапка?
Зашто тоа прашање би ги вратило пред огледалото.
А од огледалото тие бегаат.

15/12/2025

ЛУЃЕТО ШТО НИКОГАШ НЕВЕЛАТ ИЗВИНИ

Постојат луѓе кои можат да скршат нешто кревко, однос, доверба, детска сигурност и потоа да продолжат понатаму како ништо да не се случило. Не затоа што не гледаат, туку затоа што несвесното им забранува да видат. Зборот извини за нив не е збор, туку закана.

Во јунговска смисла, тоа се личности со слабо интегрирано Его, кое не може да ја поднесе сопствената сенка. А сенката е токму тоа, можноста дека сум погрешил, дека сум повредил, дека не сум исправен.

Кога човек не вели извини, тој всушност вели „Ако признаам дека погрешив, ќе се распаднам.“

Најчестиот механизам е проекцијата. Она што не можам да го поднесам кај себе, го гледам кај другиот. Така, вината секогаш е надвор, кај партнерот, кај мајката, кај детето, кај околностите.

Особено опасна е ситуацијата кога татко или мајка, ја критикува другата родителска фигура пред децата, се оправдува себеси преку окривување на мајката (или таткото),
и тоа го нарекува вистина, праведност, воспитување.

Во реалноста, тоа е психолошко самозаштитување. Огледалото што не смее да се погледне. Јунг вели Сè што нè иритира кај другите може да нè одведе до разбирање на самите себе. Но кај овие луѓе, огледалото е свртено наопаку.
Кога родител ја напаѓа мајката пред децата, тој не ја разобличува неа, туку се брани од сопственото чувство на вина, неуспех или немоќ.

Децата стануваат публика во внатрешниот конфликт на возрасниот. Тие несвесно учат дека љубовта оди со понижување, силата оди со негирање, вината секогаш е кај другиот.

Зад никогаш „извини“ стојат длабоки стравови, страв од губење авторитет, страв од понижување, страв од враќање во детска беспомошност, страв дека ако еднаш признаам, ќе морам да се менувам.

А промената бара болка. Полесно е да се обвини, полесно е да се разруши денот, полесно е да се повреди, отколку да се почувствува.

Штетата во семејството не е гласна. Таа е тивка и долготрајна. Децата се идентификуваат со напаѓаниот родител и носат вина што не е нивна, или се идентификуваат со напаѓачот и учат да не чувствуваат.

Во двата случаи, се создава раскол во психата. А човекот што никогаш не вели извини тој останува сам со сопствената сенка, зашто сенката не исчезнува, таа само чека.

Извини не е слабост. Тоа е највисок чин на психолошка зрелост. Кој не може да го изговори, сè уште е заробен во сопствената одбрана. А кој ги користи децата како алиби против другиот родител, не води морална битка, туку бега од средбата со самиот себе.

И токму таму, во таа избегната средба, почнува целата трагедија.

14/12/2025

КОГА КРИВЕЦОТ СЕКОГАШ Е НАДВОР

Најлесно е да се покаже со прст. Прстот е побрз од погледот навнатре. Проекцијата не е лага. Таа е одбрана. Начин душата да се заштити од она што не може да го поднесе за себе.

Сè што не сме го прифатиле во себе, го гледаме јасно кај другите. Таму станува гласно, нападно, неподносливо. Она што најмногу нè нервира ретко е случајно.

Човекот што постојано зборува за туѓа ароганција често бега од сопствената желба за моќ. Оној што не поднесува слаби луѓе
не си дозволил сопствена ранливост.

Проекцијата го чисти јазот од вина, но ја краде можноста за промена. Зашто ако проблемот е надвор, јас сум невин. А ако сум невин, нема што да се менува.

Така настанува внатрешен застој, живот без развој, повторување без учење. Несвесното не се согласува со оваа измама. Тоа инсистира. Го враќа потиснатото преку истите ситуации, истите луѓе, истата болка, сè додека не го препознаеме сопствениот удел.

Барањето кривец е одбивање иницијација.
Зашто иницијацијата започнува таму каде што престануваме да прашуваме „кој ми го направи ова“ и почнуваме да прашуваме „што во мене ова го дозволи“.

Одговорноста не е вина. Таа е моќ. Во моментот кога ќе кажам: „И ова е дел од мене“, проекцијата се повлекува, а енергијата се враќа дома.

Без тој чекор, човекот старее, но не зрее. Се менуваат само лицата на кривците. А несвесното, трпеливо и точно, чека еден единствен момент на искреност за конечно да престане да вика преку другите.

14/12/2025

НЕЧОВЕКОТ СО ФУНКЦИЈА

Нечовекот со функција не е карикатура. Тој не е ни исклучок. Тој е производ на систем во кој позицијата е поважна од одговорноста, а лојалноста повредна од способноста.

Тој доаѓа тивко. Не преку знаење, не преку труд, туку преку партиска книшка, роднинска врска или долготрајна послушност. Откако ќе седне на функцијата, неговата главна задача не е да решава проблеми, туку да не ги отвора.

Нечовекот со функција не вика, не уценува отворено, не покажува грубост. Напротив, тој е културен, насмеан, формален. Неговото оружје е одолговлекувањето. „Ќе разгледаме.“ „Процедурата е во тек.“ „Надлежностите се сложени.“ Зад тие реченици се кријат години изгубено време и илјадници уништени надежи.

За него, граѓанинот не е човек, туку предмет. Предмет што чека, што поднесува барање, што носи документи, што се враќа повторно. Системот станува лавиринт, а тој, чувар што ужива во сопствената важност.

Најопасно е што нечовекот со функција ретко чувствува вина. Тој не мисли дека прави зло. Напротив, убеден е дека така функционира државата. Моралот го смета за лична работа, а функцијата за оправдување.

Околу него се создаваат армии на неработници, луѓе што не преземаат одлуки за да не сносат одговорност, луѓе што чекаат сигнал од партијата пред да помислат со сопствена глава. Неработата станува норма, а совесноста, сомнителна особина.

Вистинската трагедија не е корупцијата, туку навикнувањето. Кога граѓаните ќе почнат да велат „сите се исти“, „ништо не зависи од нас“, „подобро да ќутиме“. Во тој момент, нечовекот со функција ја има добиено најважната битка, онаа за свеста.

Да се биде човек на функција значи нешто едноставно и тешко, да знаеш дека позицијата не те издигнува над другите, туку те обврзува повеќе од нив. Нечовекот тоа го доживува како закана.

Затоа ова не е повик на револуција, туку на будност. На јасна разлика меѓу власт и узурпација, меѓу служба и привилегија.

Нечовекот со функција опстојува во тишина. Човекот почнува таму каде што тишината завршува.

13/12/2025

КОЛЕКТИВЕН НАРЦИСИЗАМ, кога општеството станува огледало

Она што го гледаме кај индивидуалниот нарцис, денес сè почесто се пресликува на колективно ниво. Општеството функционира како лажно Јас,опседнато со слика, со успех, со надмоќ и со постојана потреба да биде подобро од другите. Зад националната, културната или идеолошката грандиозност често стои истата психолошка структура, длабоко чувство на инфериорност кое не смее да се признае.

Колективниот нарцисизам не трпи самокритика. Секоја различност се доживува како напад, секое огледало како закана. Наместо интеграција на сопствената сенка, историски грешки, трауми, вина, се создаваат митови за величење, жртвеност или морална супериорност.

Како и кај поединецот, агресијата не доаѓа од сила, туку од кревкост. Колективот што постојано мора да се докажува, всушност не се чувствува реален. Затоа му се потребни непријатели. Затоа му се потребни предавници. Затоа мора постојано да се гледа себеси во туѓите очи.

Општеството што не се соочило со сопствените трауми, ги пренесува на следната генерација како судбина. Неразрешеното станува идеологија. Болката станува идентитет.

И како и кај нарцисот, лекот не е во уште поголема грандиозност, туку во храброста да се погледне под сјајот, таму каде што се наоѓа вистинската можност за зрелост.

На Балканот, колективниот нарцисизам не е апстрактна теорија, туку секојдневна психолошка клима. Историските понижувања, војните, губењата и неправдите никогаш не биле вистински оплакувани. Наместо тоа, тие се претворени во наративи за вечна жртва и скриена големина.

Затоа на Балканот толку лесно се слави сила, доминација и гласност, а толку тешко се поднесува ранливост. Смиреноста се доживува како слабост. Самокритиката како предавство. Емпатијата како опасност.

Колективот, како и индивидуалниот нарцис, реагира со бес кога ќе се допре неговата сенка. Историјата не се чита, туку се брани. Болката не се признава, туку се наследува.

Додека не се создаде простор за вистинско жалење, не за митолошко величие, туку за реална човечка загуба, Балканот ќе продолжи да живее во огледало, а не во однос со реалноста.

Зрелоста, и лична и колективна, започнува таму каде што престанува потребата постојано да се докажува сопствената големина.

И додека нарцисот гледа во огледалото барајќи восхит, животот тивко поминува зад неговиот грб, недоживеан, непрепознаен, неповикан. Исто и општеството.

SELF

26/12/2025

25/12/2025

24/12/2025

23/12/2025

22/12/2025

21/12/2025

19/12/2025

16/12/2025

15/12/2025

14/12/2025

14/12/2025

13/12/2025

Address

Opening Hours

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Monday	09:00 - 21:00
Tuesday	09:00 - 21:00
Wednesday	09:00 - 21:00
Thursday	09:00 - 21:00
Friday	09:00 - 21:00
Saturday	08:00 - 21:00
Sunday	08:00 - 21:00