28/08/2025
ဆင်လည်း ဆင့်အထွာ
ကြွက်လည်း ကြွက်အထွာ
CME များလိုအပ်တာ
၁ ။ CME = Continuing Medical Education ဆိုတာ ဘာပါလဲ ?
ဆေးပညာသည် နေ့နှင့်ည စဥ်ဆက်မပြတ် တိုးတက်နေပါသည် ၊ မိမိက အမှီမလိုက်နိုင်လျှင် နောက်ကျကျန်ခဲ့ဖို့သာ ရှိပါသည် ။
၂ ။ ကျန်ခဲ့လျှင် မည်သူတွေ ထိခိုက်ပါမည်နည်း ?
ဆရာဝန်များ သူနာပြုများ ထိခိုက်တာက နည်းနည်းပါ ၊ တိုးတက်သောနိုင်ငံကြီးများလို ၆လ ၁ခါ ၊ ၁နှစ်တစ်ခါ ၃ နှစ်တစ်ခါ ၊ ပြန်လည်ဆန်းစစ်ခြင်းမရှိသော နေရာတွင် ဆရာဝန် သူနာပြု တစ်ခါဖြစ်လျှင် တစ်သက်လုံးဖြစ်ခွင့်ရသော အရပ်၌ လူနာများကလည်း ဆေးပညာအသိ ကျန်းမာရေးအသိ အားနည်းချိန်တွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ပေးနေသော ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ ဆေးမှားပေးနေတာတောင် Guide line ကို သွေဖီနေတာတောင် ( ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရလို့ အားနာပါသည် ) အနူတောလူချော ၊နွားခြေရာခွက်ထဲက ဖားဖြစ်နေလို့တောင်မှ လူနာများမသိကြပါ ၊ ဆရာဝန် သူနာပြုများ မထိခိုက်ကြပါ ၊ သနားစရာ လူနာများသာ ထိခိုက်ကြရပါမည် ။
၃ ။ CME ဘာလို့ လိုအပ်ပါသ နည်း ?
ကျွန်တော်တက်ရောက်ခဲ့သော ဆေးတက္ကသိုလ် ၁ ၏ လမ်းမတော်ကျောင်းဆောင်ရှေ့တွင် ဆေးပညာဘက်ဆိုင်ရာ ကမ္ဘာကျော် Sir William Osler ၏ အဆိုအမိန့်ကို ကပ်ထားပါသည် ၊ မြန်မာလိုပဲ ပြောပါမည် ၊ ဆေးပညာအား စာတွေ့မပါပဲသွားနေသူသည် ပင်လယ်ပြင်မှာ ပဲ့မပါပဲ သွားနေသူလို လိုရာခရီးအားမရောက် တစ်ဝဲလည်လည်သာ ဖြစ်နေကြမည် ၊ လက်တွေ့မပါပဲ လူနာနှင့် မတွေ့ထိပဲ ဆေးပညာကို လေ့လာနေလျှင် ( ကြက်တူရွေးလို စာတွေသာရွတ်တတ်နေလျှင် = ပိုထင်သာမြင်သာအောင် ဥပမာပေးတာပါ မူရင်းစာမှာ မပါပါ ) ပင်လယ်ပြင်ကို သွားကို မသွားပါနှင့်တော့လို့ ဆိုထားပါသည် ၊ ဆိုလိုသည်မှာ စာတွေ့ရော လက်တွေ့ပါ ပေါင်းစပ်ကာ လေ့လာသင်ယူကြရမည်လို့ လမ်းညွှန်ထားပါသည် ။
၄ ။ Knowledge အသိပညာ ၊ Skills အတတ်ပညာ Attitude လူနာများအပေါ် မိမိ၏ ပြုမူဆောင်ရွက်မူ့ တုန့်ပြန်မူ့ တို့ အချိုးညီညီ ရှိရန်လိုပါသည် ။
မနက် မှ ည အထိ အခန်းအောင်းပြီး စာများ နူတ်တိုက်ကျက်ပါ၊ ၆လလောက်အကြာ Knowledge ပြည့်ဝလာမှာ အမှန်ပါ ၊ အလွယ်ဆုံး ဥပမာ ဆေးထိုးကျင့်တာ တစ်နေ့ကို ၅ယောက်ကိုကျင့်ပါ ၊၆လအကြာ မျက်စိမှိတ်ပြီးတောင် ဆေးထိုးတတ်မှာပါ ၊ ဒါတွေပြည့်စုံသွားလျှင် ဘွဲ့ ၁၀ဘွဲ့လောက်ရနေသော ဆရာ့ဆရာ ပရော်ဖက်ဆာကြီးများ ၊သမားဆိုအိုမှဆိုသော လုပ်သင်ရင့် ဝါရင့် ကျွမ်းကျင် အဆင့် ၁ ဆရာဝန်ကြီးများ သူနာပြုကြီးများဖြစ်ပါစေ ၊ Attitude problem ဖြစ်နေလို့ လူနာများနှင့်တွေ့တိုင်း အပြန်အလှန် ကုသိုလ်စိတ်များ မဖြစ်ကြရပါ ၊ ဘာလိုအပ်နေလို့ပါလည်း ?????
၅ ။ Attitude လူနာအပေါ် ထားရှိရမည့် စေတနာ၊ အကြင်နာ၊ ဝါသနာ ၊ကိုယ်ချင်းစာတရားများပါ ၊ Sympathy , Empathy , Compassion
နဂိုကတည်းက ယခင်က ၁၀ တန်း၊ ယခုဆို ၁၂ တန်းမှာ အမှတ်အမြင့်ဆုံးရခဲ့လို့ မာနကြီးကြသည် ၊ လူဦးရေ၏ ၀.၀၀၀၀၀၀၁ % လောက်သာသင်ရသော ခက်ခဲသည့် ဆေးပညာကို သင်ခွင့်ရခဲ့လို့ ဘဝင်မြင့်ကြပြန်သည် ၊ နေရာလေးတစ်ခု လူရိုသေ ရှင်ရိုသေလေးဖြစ်လာကြတော့ မောက်မာလာကြသည် ၊ အားလုံးပေါင်းတော့ လူနာအပေါ် ကိုယ်ချင်းစာတရားပျောက်ကာ ကုသိုလ်စိတ်များ မထားနိုင်ကြတော့ပါ ၊ စိန်နားကပ်အရောင်ကြောင့်ပါးပြောင်နေသော သူနာပြုဆရာမများကပါ အော်ဟောက်ကြတာကတော့ လွန်စွာဆိုးရွားလှပါသည် ၊ ကျွန်တော်တို့ Z& T ဆေးခန်းမှာတော့ ဒီလိုတင်းကြပ်စွာ စည်းကမ်းထုတ်ထားပါသည် ၊ မိမိတို့မှာရှိသော မောက်မာစရာ ဘွဲ့ထူး ဂုဏ်ထူးများအား ခေတ္တမေ့ထားပါ ၊ လူနာ၏ ကုတင်ခြေရင်းသို့ရောက်လျှင် ဦးစွာပထမ လူနာကိုကြည့်ပါ ၊ မိမိအဖေအရွယ်ဆို မိမိအဖေများဖြစ်နေလျှင် ဘယ်လိုနေမလဲ ၊ အမေအရွယ်ဆို ဘယ်လိုနေမလဲ ၊ ညီအစ်ကို မောင်နှစ်မများအရွယ်ဖြစ်နေလျှင် မိမိ အမျိုးများဖြစ်ရင် ဘယ်လိုနေမလဲလို့ ဦးစွာပထမ နှလုံးသွင်းခိုင်းပါသည် ၊ ထိုသို့ တွေးလိုက်နိုင်လျှင် မိမိတို့မှာရှိနေသော မာန်မာနများအား ကိုယ်ချင်းစာတရားတို့က အနိုင်တိုက်ထုတ်ကာ ဆရာဝန် သူနာပြု လူနာ အပြန်အလှန် ကုသိုလ်စိတ်များ တိုးပွားခွင့် ရကြရမှာ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါသည် ။
၆ ။ Z& T ၏ CME လေးမှာ ဘာတွေဆွေးနွေး ဖလှယ်ကြပါသနည်း ?
တကယ်တော့ အလုပ်တွေ အလွန့် အလွန်များလှပါသည် ၊ မနက် ၉ မှ ည ၉ အထိ အချို့နေ့များ ထမင်းစားချိန် ၁၅ မိနစ်ကလွဲလို့ non stop လုပ်ရပါသည် ၊ အားလွန်းလို့ လုပ်နေတာ မဟုတ်ရပါ ၊ အထက်ဖော်ပြပါ CME ၏ ကောင်းကျိုးများကြောင့် ကြိုးစားပြီး အချိန်ရှာကာ အပတ်စဥ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တိုင်း မနက် ၈ခွဲမှ ၁၀နာရီအထိ CME ပြုလုပ်ခဲ့တာ ၈ကြိမ်မြောက်ရှိပါပြီ၊ အလှည့်ကျသူမှ ၁၅ မိနစ်ခန့် စာတွေ့ သင်ခန်းစာတစ်ခုကို စတင်ဆွေးနွေးရပါသည် ၊ ( ပြီးပြီးရော ဆွေးနွေးတာမဟုတ်ပါ ပုံများကိုကြည့်ပါ အသေးစိတ် နားလည်လွယ်အောင် ဆေးပညာရပ်စာများထက် နားဝင်အောင် ပြောပြရှင်းပြကြတာပါ ) ဆေးခန်းမှာ OPD အပိုင်း ၊ ward လို့ခေါ်သော Day case ဆေးထိုးဆေးသွင်းအပိုင်း ၊
မှန်ပြောင်းကြည့် Endoscopy အပိုင်းဆိုပြီး ၃ပိုင်းရှိရာ OPD မှ ထူးခြားဖြစ်စဥ်အား ward ထဲမှ မသိလိုက်နိုင်ပါ ၊ Endoscopy မှ ရောဂါအဆန်းအား OPD မှ ဝန်ထမ်းများ မမြင်လိုက်ရပါ ၊ တစ်ပါတ်တာ ထူးခြားဖြစ်စဥ်များအား သူ့အပိုင်းနှင့်သူ ဆွေးနွေးကြ ကျွန်တော်မှ ထပ်ဆင့် ရှင်းပြကြတာ နာရီဝက်ပါ ၊ အရေးအကြီးဆုံး Attitude ဆိုင်ရာများကို တစ်ပါတ်တာ ဖတ်မိသမျှ ပါမောက္ခချုပ်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ တရားများ ၊ ကောင်းမွန်သော အတုယူစရာ စာစုများ ၊ ပြည်တွင်းပြည်ပ ဂုဏ်ယူစရာ လိုက်နာစရာများကို နာရီဝက်ကြာ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ဆွေးနွေးကြ လေ့လာကြ သင်ယူကြပါသည် ။
၇ ။ စိတ်ဓါတ်လည်းတက်ရ စိတ်ဓါတ်လည်းကျရ ထိုခဏ
ပြီးခဲ့သော အပါတ်က ကျွန်တော် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်း ပညာတော်သင်သွားရာမှ ( ကျွန်တော့်ဆေးရုံမှ ဆရာများတော့ တိုက်ရိုက်မဟုတ်ပါ ) မိတ်ဆွေများ Professor Kudo နှင့် Professor Nakanishi Yoshihiro တို့ Z& T ဆေးခန်းသို့ လာလည်ကြပါသည် ၊ မိမိ၏ တစ်ပိုင်တစ်နိုင် မိသားစုဆေးခန်းလေးကိုလည်း ချီးကျူးကြပါသည် ၊ ဆေးခန်းနှင့်မတူ Hotel လို့ မပြောပါ ၊ Motel လေး Inn လေးလို စိမ်းစိမ်းစိုစို ရာသီပန်းလေးများပါ ပွင့်နေသော ပန်းခြံငယ်လေးနှင့် သူတို့ဆေးရုံများနှင့်ယှဥ်လျှင် အဆ ၁၀၀ လောက် သိမ်ငယ်သော မိမိရဲ့ မိသားစုဆေးခန်းလေးမှာ နေ့စဉ် လူနာ ၁၀၀ လောက်အား ကိုယ်ချင်းစာတရား ရှေ့တန်းထားကာ ကုသပေးနေမူ့များ နေ့စဥ်ဇီဝိတဒါန ဆေးအလှူများကို သူတို့ချီးကျူးပေးလို့ စိတ်ဓါတ်ခွန်အား motivation များရခဲ့ရပါသည် ၊ သူတို့နိုင်ငံ၏ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ပေးနေမူ့များ အခြားကဏ္ဏများအကြောင်း ၂နာရီကြာ ကျွန်တော့် ရုံးခန်းလေးထဲမှာ စကားလက်ဆုံ ပြောဖြစ်ခဲ့ကြအပြီး သူတို့အားပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပင် မင်းတို့ နတ်ပြည်မှာနေတာ ငါတို့က ကမ္ဘာမြေရဲ့ အနိမ့်ဆုံးမှာပါလို့ ဝန်ခံရင်း စိတ်ဓါတ်များလည်း ကျခဲ့ရပြန်ပါတယ် ။
သို့သော် ဆင်လည်း ဆင့်အထွာ ၊ Z & T ကြွက်ပေါက်လေးလည်း ကြွက်ပေါက်လေး အထွာဆိုသလို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရ အဆောက်အဦများကတော့ အခြားဆေးရုံများဖြင့်ယှဥ်ရလျှင် ကြွက်ပေါက်ကလေးသာဖြစ်နေသော်လည်း စေတနာ အကြင်နာ ကိုယ်ချင်းစာတရားများကတော့ ဆင်ကြီးများထက်ပင် ကြီးမား နေစေရန် အပတ်စဥ် CME များကို ပြုလုပ်နေ ကြိုးစားနေကြကြောင်းကို မျှဝေပေးလိုက်ရပါသည် ။
မှတ်ချက် ။ ယခင် အစိုးရဆေးရုံတွင် တာဝန်ကျစဥ် CME ကျင်းပရေး အတွင်းရေးမူးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ရာ မိမိတို့ ဌာနမှ ၂ပါတ်တစ်ခါ CME တွင် case များ အနည်းဆုံး ၃ခု မှ ၅ခု တင်တက်ကြွကြွ academic ဖြစ်ခဲ့တာ ကြုံဖူးသူတိုင်းသိမှာဖြစ်ပါသည် ။
