24/08/2021
Covid-19 ကာကွယ်ဆေးများနဲ့ပတ်သက်သည့် အထွေထွေဗဟုသုတများ
=====================================
✅ Covid-19 ကာကွယ်ဆေးများ (Covid -19 Vaccines) က ဘယ်လိုအလုပ်လုပ်လည်း။
💁 Covid-19 ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccines)များ က ကျွန်ုပ်တို့ ကို ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ် ရောဂါလက္ခဏာ များ ကို မခံစားရစေဘဲ ခန္ဓာကိုယ်မှ CoVID virus ကို တိုက်ထုတ်ဖို့ ခုခံအားကို မြင့်တင်ပေးပါတယ်။
✅ Covid-19 ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)အမျိုးအစား ဘယ်နှစ်မျိုးရှိလည်း။
💁အဓိကအားဖြင့်
1.mRNA Vaccine
2.Protein Subunit Vaccine
3.Vector Vaccines
ဆိုပြီးကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား(၃)မျိုးရှိပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာတော့နောက်ထပ်ကာကွယ်ဆေးမျိုးကွဲးအသစ်များကိုသုတေတနများပြုလုပ်လျှက်ရှိပါတယ်။
✅ လက်ရှိစျေးကွက်ထဲးတွင် Covid-19 ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)တံဆိပ်ဘယ်နှစ်မျိုးသလည်း။
💁လက်လှမ်းမှီသလောက်အားဖြင့် Pfizer, Moderna, Astra Zeneca, Covidshield, Covaxin, Sputnik V, Sinovac(CoronaVac), Sinophram( BIBP Vaccine) , Johson & Johson's Janssen ဆိုပြီး အမျိုးအစား (၉မျိုး)တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။
✅ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး(COVID-19 Vaccine)ကတစ်ကြိမ်ထက်ပိုထိုးရန်လိုအပ်ပါလား။
💁 Two Shots: PfIzer -BioNTech ကို ပထမတစ်ကြိမ်ထိုးပြီး ၂ပတ်မှ ၃ပတ်အကြာ(ပထမအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၂၁ရက်နောက်ပိုင်း) မှာ ဒုတိယတစ်ကြိမ်ထပ်ထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
Moderna Covid-19 Vaccine ကို ပထမတစ်ကြိမ်ထိုးပြီး ၄ပတ်အကြာ(ပထမအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၂၈ရက် နောက်ပိုင်း) မှာ ဒုတိယတစ်ကြိမ်ထပ်ထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
Astra Zeneca ကတော့ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီး ၄-၁၂ပတ်အတွင်း ဒုတိယအကြိမ်ထပ်ထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
Covishield ကတော့ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီး ၄ပတ်အကြာမှာ ဒုတိယအကြိမ်ထပ်ထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
Sputnik V, Sinovac နဲ့ Sinophram တို့ ကတော့ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီး ၃ပတ် အကြာမှာ ဒုတိယအကြိမ်ထပ်ထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
💁 One Shot : Johonson & Johonson’s Janssen ကတော့ တစ်ကြိမ်သာထိုးရန်လိုအပ်ပါတယ်လို့ (CDC - Centers of Disease Control and Prevention) ရဲ့ articleတွင်းဖော်ပြထားသောအချက်အလက်များအရသိရပါတယ်။
✅ ဘယ်အသက်အရွယ်ကစပြီး Covid-19ကာကွယ်ဆေး( Covid-19 Vaccine)ကိုထိုးလိို့ရနိုင်မလည်း။
💁 Covid-19ကာကွယ်ဆေး( Covid-19 Vaccine)ကာကွယ်ဆေးကိုထိုးမည့်လူဟာ အသက် ၁၈နှစ်အထက်ဖြစ်ရပါမယ်။
💁 Pifzer-BioNTech တံဆိပ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးမည့်လူက အသက် ၁၂ နှင့် အထက်ဖြစ်ရပါမယ်။
💁 Sinovac (CoronaVac)နဲ့ Sinophramတံဆိပ်ဆိုရင်တော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလူက အသက် ၁၈နှစ်မှ ၆၀နှစ်အတွင်း ထိုးဖို့ဘဲ သုတေသနအရတွေ့ရပါတယ်။
💁အသက်၆၀အထက်များတွင်တော့ သုတေသနအရ ရလဒ်ကောင်း/မကောင်း သေချာမထွက်ဆိုရသေးပါဘူး။
💁Covidshield နဲ့ Covaxinတို့ကတော့အသက် ၆၀နှစ်နှင့်အထက် ပိုင်းတွေမှာရလဒ်ကောင်းကြောင်းသုတေတနတွေအရတွေ့ရပါတယ်။
✅ ဘယ်လိုလူမျိုးတွေမှာ Covid 19 ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine)မထိုးသင့်ဘူးလည်း။
💁ကိုယ်အပူချိန် 38.5°C နှင့်အထက်ရှိသူများ(ဖျားနေသူများ)
💁အသက် ၁၈နှစ်အောက်ကလေးများ၊ Pifzer-BioNTech Covid-19 Vaccine ဖြစ်ပါက ၁၂အောက်ကလေးများ။
💁Covid ကာကွယ်ဆေး (သို့မဟုတ်) အခြားကာကွယ်ဆေးများနှင့်ဓါတ်မတည့်သူများ
💁HIV သမား CD4 ၂၀၀အောက်ကျနေတဲ့အခါမျိုး။
အခြားကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုး (ဥပမာ: တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး) ထိုးတားတာ ၂ပတ် မပြည့်သေးတည့်အခါမျိုးမှာ Covid-19 ကာကွယ်ဆေး ကိုမထိုးသင့်ပါဘူး။
✅ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေ၊ နို့တိုက်မိခင်တွေနဲ့ ကလေးယူရန်ပြင်ဆင်နေသောမိခင်လောင်းတွေကရော Covid-19 ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကိုထိုးလို့ရပါသလား။
💁ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေ၊နို့တိုက်မိခင်များနှင့် ကလေးယူရန်ပြင်ဆင်နေသောမိခင်လောင်းများကလည်း mRNA vaccine type အမျိုးအစားဖြစ်တည့် Covid-19 ကာကွယ်ဆေး (Covid -19 Vaccine)တံဆိပ်များကိုထိုးလို့ရနှိုင်ကြောင်း WHO (World Health Organization), The Academy of Breastfeeding Medicine, CDC(The Center of Disease Control and Prevention) နှင့် RCOG(The Royal College of Obstetricians and Gynaecoligists) စတည့် အဖွဲ့အစည်းတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။
💁AstraZeneca Vaccine ကိုလည်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်သည်များနှင့် နို့တိုက်မိခင်များ ထိုးလို့ရနိုင်ကြောင်း The Therapeutic Goods Administration (TGA) ဆိုတည့်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ဖော်ပြချက်တွေအရသိရပါတယ်။
💁Sinophram နဲ့ Coronavac (Sinovac)တို့အတွက်တော့ လုံလောက်တည့် သုတေတနတွေရှိချက်တွေမတွေ့ရှိရသေးပါဘူ။
💁ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေသည်သာမန်လူတွေထက် အခြား risk factors လေးတွေရှိတာမို့ ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် မိမိ၏ သားဖွားဆရာဝန်နှင့်သေချာစွာဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
💁နို့တိုက်မိခင်များအနေဖြင့်လည်း Covid-19 ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ထိုးပြီးချိန်မှာလည်း ကလေးငယ်အား breastfeeding ဆက်လက်တိုက်နိုင်ကြောင်းကိုWHO, KK Human Milk Bankမှ ပြောကြားထားပါတယ်။
✅အမျိုးသမီးများဓမ္မတာလာနေစဥ်အတွင်း Covid-19 ကာကွယ်ဆေး( Covid-19 Vaccine) ထိုးလို့ရပါသလား။
💁အမျိုးသမီးများဓမ္မတာလာနေစဥ်မည့်ရက်အပိုင်းအခြားတွင်းမဆို Covid-19 ကာကွယ်ဆေး( Covid-19 Vaccine) ထိုးလို့ရပါတယ်။
✅ Covid-19 ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ထိုးပြီးရင် side effect အနေနဲ့ဘာတွေဖြစ်နိုင်မလည်။
💁Covid-19 ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine) ထိုးထားသောလက်မောင်းတစ်ဝိုက်တွင်
1.နာကျဥ်ခြင်း
2.နီမြန်းခြင်း
3.ရောင်ယမ်းခြင် ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
💁Covid-19 ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine) ထိုးပြီးခန္ဓာကိုယ်တစ်ဝိုက်တွင်
1.မောပန်းခြင်း ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
2.ခေါင်းကိုက်မူးဝေခြင်း
3.ချမ်းတုန်ဖျားခြင်း
4.နုံးခြင်း
5.ပျို့အန်ခြင်း
6.ကိုယ်လက်များနာကျဥ်ကိုက်ခဲခြင်းတို့ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ထိုးပြီးဖြစ်ပေါ်လာတည့် side effect တွေကို သက်သာအောင်ဘယ်လိုလုပ်လို့ရနိုင်မလည်း။
💁 Covid-19ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine) ထိုးထားသောလက်မောင်းတစ်ဝိုက်တွင် နာကျဥ်ကိုက်ခဲမှူ့ဖြစ်ပေါ်ပါက အဝတ်သန့်သန့်ဖြင့် ရေခဲးဝတ်ကပ်ပေးနှိုင်ပါတယ်။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine) ထိုးပြီး ခေါင်းကိုက်မူးဝေခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်းခြင်းဖြစ်ပါက ရေများများ(သို့မဟုတ်) ဓါတ်ဆားရည် တစ်နေ့ ၁-၂ သောက်သုံးနှိုင်ပါတယ်။ အအန်ပျောက်ဆေး Domperidone (သို့မဟုတ်) Maxalon တစ်လုံး ၁၂-၈ နာရီခြားပြီးသောက်လို့ရပါတယ်။
💁ချမ်းတုန်ဖျားခြင်း၊ နုံးခြင်း၊ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်ခြင်း တို့ဖြစ်ပေါ်ပါက ရေများများသောက်ပေးပါ၊ ပြင်ထန်သောလေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်ခြင်းကိုလျော့ပေးပါ၊ရေပတ်တိုက်ပေးပါ။
💁ဖျားတာ ၄၈နာရီ (၂ရက်) ကျော်လွန်ပါက ဆရာဝန်များဖြင့်တိုင်ပင်ဆွေးနွေး ကုသသင့်ပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine) second shot တွင် side effect ရှိနိုင်လား။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး (Covid-19 Vaccine) ပထအကြိမ်ထိုးခြင်းတွင် တစ်စုံတစ်ရာ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှု့ဖြစ်ပွားခဲ့ပါက ဒုတိယအကြိမ်ထိုးခြင်တွင် တစ်စုံတစ်ရာ အကျိုးသက်ရောက်နှိုင်မှူ့ရှိကြောင်း CDC (Center for Disease Control and Prevention) ၏ article တွင်တွေ့ရှိရပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine) ကြောင့် Allegric Reaction ဖြစ်ပွားမှု့မျိုးဖြစ်နိုင်လား။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine) ကြောင့် Allegric Reactionဖြစ်ပွားမှု့မျိုး နည်းပါးကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။ တစ်ခြား ကာကွယ်ဆေးတစ်ခုခု (သို့မဟုတ်) ပထမအကြိမ် Covid-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးတည့်အခါ Anaphylaxisလို့ခေါ်တည့် allegric reactionမျိူး ဖြစ်ပွားဘူးတယ်ဆိုရင်တော့ Covid-19 ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် (သို့မဟုတ်) ဒုတိယအကြိမ်မထိုးခင်မှာ ဆရာဝန်နှင့်ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန်လိုအပ်ပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)မထိုးခင် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတစ်မျိုးမျိုး, ဥပမာ: Paracetamol ကဲ့သို့သော အကိုက်ခဲပျောက်ဆေးမျာသောက်လို့ရပါလား။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine) မထိုးခင် Covid-19 Vaccine ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် Side effectများကို တာဆီးသည့်အနေဖြင့် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတစ်မျိုးမျိုး, ဥပမာ: Paracetamol ကဲ့သို့သော အကိုက်ခဲပျောက်ဆေးမျာမသောက်သင့်ပါဘူး။
သို့သော် Paracetamol (သို့မဟုတ်) အခြားသောအကိုက်အခဲးပျောက်ဆေးများကို Coivd-19ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်ပိုင်းတွင် side effect များကြော့င်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဖျားခြင်း၊ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်ခြင်၊ ခေါင်းကိုက်ချင်းတို့ကို ကုသရန်အတွက်သောက်သုံးနှိုင်ပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)တွေကဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မှူ့ရှိနိုင်လည်း။
💁FDAအသိအမှတ်ပြု Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine) တွေက Delta နဲ့အခြားမျိုးကွဲးတွေကို ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း CDC (Center for Disease Control and Prevention) ၏ article တွင်ဖော်ပြထားသည်ကိုတွေ့ရှိရပါတယ်။ Vaccineတွေက Covid-19ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်း၊ အလွန်အကျွံမကျန်မမာဖြစ်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတွေကို ထိန်းထားနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။သို့ပင်မယ့် CoVID virus မျိုးကွဲး အသစ်များအတွက်တော့ ယင်းကာကွယ်ဆေးများသည် ထိရောက်မှု့ရှိမရှိကိုတော့မသိန်ိုင်သေးပါ။
✅ Covid-19 ကာကွယ်ဆေး (Covid -19 Vaccine) ထိုးပြီးရင်ရောCoVID virus, Covid-19ရောဂါကူးစက်ခံရမှူ့ဖြစ်နိုင်ပါသလား။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid -19 Vaccine) တွေက CoVID virusနဲ့ Covid-19ရောဂါကူးစက်မှူ့တို့ကို ထိရောက်စွာကားကွယ်ပေးနိုင်သော်လည်း 100%ပြည့်တော့ကာကွယ်မှု့မပေးနှိုင်ပါဘူး။Covid- 19 Vaccineထိုးထားတည့်လူ၁၀ယောက်မှာ၁ယောက်လောက်ကလည်း Covid-19ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ချေရှိပါတယ်။ ထို့အပြင် အသက်အရွယ်၊ ကျန်မာရေးအခြေအနေအရပ်ရပ်ကြောင့်ခန္ဓာကိုယ်ခုခံအားလျော့နည်းနေသူများ၊ ရောဂါအခံတစ်ခုကြောင့် immunosuppressiveဖြစ်တည့် ဆေးဝါးတစ်ခုခုသောက်နေရသူများတွင် Covid-19ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပင်မယ့်အပြည့်အဝကာကွယ်နှိုင်ခြင်းမရှိသေးပါ။ထို့ကြောင့်အပြင်ကိုထွက်တိုင်း maskကို (ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းတို့ကို သေချာစွာဖုံးအုပ်ရန်) သေချာဝတ်ဖို့နဲ့ ပြင်ပအရာဝတ္တုတစ်ခုခုတို့ကိုထိတွေ့ကိုင်တွယ်ပြီးတိုင်း လက်ကိုသေချာစင်ကြယ်စွာဆေးရန်လိုအပ်ပါတယ်။
✅ Covid-19ရောဂါဖြစ်နေစဥ် Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကိုထိုးလို့ရပါသလား။
💁Covid-19ရောဂါဖြစ်နေစဥ် Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကိုမထိုးသင့်ပါဘူး။
✅ Covid-19ရောဂါဖြစ်ပြီးရင်ရော Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကိုထိုးလို့ရပါသလား။
💁Covid-19ရောဂါဖြစ်ပြီးရင်လည်း Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကိုထိုးလို့ရပါတယ်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ Covid-19 ကာကွယ်ဆေးတွေက Covid-19ရောဂါနောက်ထပ်တစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားချင်းကိုဖကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ သို့သော် Covidကုသချိန်အတွင်းတွင် Monoclonal Antibodiesများ(Casirivimab and imdevimab) သို့မဟုတ် Convalescent Plasma(သွေးရည်ကြည်ကုထုံး)ကဲ့သို့သောဆေးများကိုထိုးထားလျှင် Covid-19ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ရက်၉၀စောင့်ရန်လိုအပ်ပါတယ်။
✅ Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကြောင့် Covid-19ရောဂါဖြစ်နိုင်ပါသလား။
💁Covid-19ကာကွယ်ဆေး(Covid-19 Vaccine)ကြောင့် Covid-19ရောဂါမဖြစ်နိုင်ကြောင်းCDC (Center for Disease Control and Prevention) ၏ article တွင်တွေ့ရှိရပါတယ်