အေးမြကြည်သာ Tele Clinic

16/03/2023

နေမကောင်းလို့ ဆရာဝန်သွားပြသောအခါ

ဆရာဝန် - မင်းတော်တော်လေးကို နေမကောင်းဖြစ်နေတယ်

လူနာ - တခြားထင်မြင်ချက်ကလေးပေးပါဆရာ

ဆရာဝန် - မင်းရုပ်ကလည်းဆိုးတယ်😅

03/03/2023

စောစောသိ စောစောကု

28/01/2023

သွေးတိုးရောဂါအတွက် life style

13/10/2022

ASOတက်တိုငိး လေးဖက်နာလား?

10/06/2022

သွေးတိုးရောဂါရှင်များအတွက် အစားအစာ

18/04/2022

ဆီးချိုသမားများ အထူး သတိထားရမည့် အချက်များ
*************************************************
မက်ဖော်မင်(Metformin) မနက်တစ်လုံး၊ ညနေ တစ်လုံး
💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊💊

“မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး၊ ညနေတစ်လုံး အမြဲသောက်နေပါတယ်” ။ ဒါကတော့ နေ့စဉ် ကြားနေရတဲ့ ဆီးချိုသွေးချိုလူနာတွေရဲ့ ဖြေကြားသံလေးတွေကို ပဲ့တင်ထပ်ပြီး ပြန်ပြောလိုက်ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ထပ်ခါတလဲလဲ ကြားနေကျဖြစ်ပြီး လူနာအသစ်ရောက်လာတိုင်း ဒီလေသံမျိုး ထပ်ကြားရဦးမယ်ဆိုတာ ကြိုတင်ခန့်မှန်းလို့ ရပါတယ်။
ဒီလောက် ထပ်တူထပ်မျှ တူညီနေတဲ့ “မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး၊ ညနေတစ်လုံး” ကုထုံးနဲ့ပဲ သောက်နေကျသူတွေ နောက်ထပ် ဘယ်လောက်များ ရှိနေမလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ဖို့ အလွန်ကောင်းနေပါတယ်။ ဘယ်သူက ဒီလိုသောက်ဖို့ ညွှန်ကြားထားတာလဲလို့ မေးစရာဖြစ်နေပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေက ညွှန်ကြားထားလို့ သောက်တာရှိနိုင်သလို သူငယ်ချင်းမိတ်ဆွေတွေက အချင်းချင်း ညွှန်ကြားပြီး သောက်နေတာကို အတုယူပြီး မိမိသဘောနဲ့ လိုက်သောက်နေတာလဲ ရှိပါတယ်။ မက်ဖော်မင်ကို ဒီလိုပဲ မှီဝဲပြီး သောက်နေတဲ့ အလေ့အထဟာ နောင်တစ်နေ့မှာ အန္တရာယ်တွေ ရှိလာနိုင်တယ်ဆိုတာ သိရှိဖို့ လိုပါတယ်။
ဒီလိုပြောလိုက်တော့ စာဖတ်သူတွေရဲ့စိတ်ထဲမှာ မက်ဖော်မင်ကြောင့် ကျောက်ကပ် ပျက်စီးသွားနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို ပြောတော့မှာလားလို့ ထင်ကောင်းထင်မိမှာပါ။ “မက်ဖော်မင်ကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်တတ်တယ်” ဆိုတဲ့ စကားသံကလည်း လူနာနဲ့ လူနာရဲ့ မိသားစုတွေထံမှ အမြဲတမ်းကြားနေရတဲ့ အသံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို သောက်နေတာက ကျောက်ကပ်တွေ ပျက်စီးနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ် ဆိုတဲ့ အချက်က မှန်ပေမယ့် မက်ဖော်မင်က ကျောက်ကပ်ကို ဖျက်နေတာ မဟုတ်ပါဘူး။
ဒါဆို ဘယ်အချက်က ကျောက်ကပ်ပျက်အောင် လုပ်နေတာလဲဆိုတာ စာဖတ်သူများ သိချင်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ တရားခံ အစစ်က ဒီလို မက်ဖော်မင်ကို တစ်နေ့ နှစ်ကြိမ်သောက်နေပြီး လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာတွေ ဘာမှမလုပ်မိလို့သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအဖြစ်ကို ကြုံရသူတွေ အများကြီးရှိနေပါတယ်။ “မက်ဖော်မင်သောက်နေတာ အခုလည်း နေလို့ကောင်းနေတာပဲ။ ဘာတွေထပ်လုပ်ရဦးမှာလဲ” စတဲ့ မှားယွင်းနေတဲ့ အယူအဆတွေလည်း ရှိပါတယ်။
“လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာ” တွေက ဘာတွေလဲ
လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာတွေကတော့ “ဆီးချိုသွေးချို စောင့်ရှောက်ခြင်း” ဆိုတဲ့ Diabetes Care ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေ မပါဘဲ မက်ဖော်မင်တွေသောက်နေမိတာက ကျောက်ကပ်ပျက်ခြင်းရဲ့ အဓိက တရားခံပဲဖြစ်ပါတယ်။
လူနာတွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်တာတွေကတော့ ……

၁။ မိမိရောဂါအကြောင်း မိမိ သေချာစွာ အသေးစိတ် သိအောင် မလုပ်မိခြင်း၊ ဆီးချိုပညာပေးမှု မရှိခြင်း။ (Lack of Diabetes Education)
ဆီးချိုရောဂါက မိမိနဲ့ အမြဲ အတူရှိနေပြီး ဆရာဝန်တွေနဲ့ ခဏတာပဲ ထိတွေ့နိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဆီးချိုရောဂါဟာ မိမိပိုင်ဆိုင်ပြီး မိမိနဲ့ တစ်သက်လုံး အတူတကွရှိနေမယ့် ရောဂါပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ကိုနားလည်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးလှပါတယ်။

၂။ ဘဝနေထိုင်မှု ပုံစံပြုပြင်ခြင်း (Lifestyle Modification) ကို မသိရှိခြင်း၊ မဆောင်ရွက်ခြင်း။
သွက်လက်စွာ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားနေထိုင်ခြင်းနှင့် အစားအသောက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ ဆီးချိုသွေးချိုအတွက် ဆေးတစ်ခွက်ဖြစ်လို့ မလစ်ဟင်းစေသင့်ပါဘူး။

၃။ တတ်ကျွမ်းတဲ့ ပညာရှင်တွေ (ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆရာဝန် မရှိရင် သူနာပြု) နဲ့ ပြသဆွေးနွေးမှုကို မပြုလုပ်မိခြင်း (Proper Diabetes Management) မရရှိခြင်း
ဆီးချိုရောဂါရဲ့ အဓိက ပြဿနာကတော့ “နေကောင်းနေသေးတာ” ပဲဖြစ်ပါတယ်။ နာခြင်း၊ ဖျားခြင်း မရှိ၊ တခါတရံ ဆီးရွှင်တာ၊ နည်းနည်းပိန်သွားတာ၊ နုံးသလိုဖြစ်တာကလည်း လူတိုင်း အလုပ်ပင်ပန်းရင် ဖြစ်နေကျ တွေ့နေကျ လက္ခဏာလေးပဲ၊ သွားသွားလာလာနဲ့ လမ်းမှာ နေကောင်းလား နှုတ်ဆက်ရင် “အရမ်းကောင်း၊ စားကောင်း သောက်ကောင်းပါပဲ” လို့ ပြန်ဖြေကြတဲ့လူတွေ များပါတယ်။ ဆရာဝန်ပြဖို့ အခြေအနေ မဟုတ်သေးတာကြောင့် မိမိဘာသာ နေကောင်းတယ်ထင်ပြီး ဂရုမစိုက်ဘဲ လွှတ်ထားတာများပါတယ်။
တကယ်တော့ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါက အစောပိုင်းမှာ ရောဂါလို့ အမည်မတပ်လည်း မှန်နေသလိုပါပဲ။ သွေးချိုပုံမှန်ထက် မြင့်နေသူ များရယ်လို့ပဲ သတ်မှတ်ရင် ရမှာပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ နေကောင်းနေကြလို့ပါပဲ။ သွေးချိုအရမ်းများလာမှ ဆီးများပြီး ရေငတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ အကြောတတ်တာ၊ ကျင်တာကလည်း လူတိုင်းမဖြစ်ပါဘူး။ ဆေးကုတာက ဒီဝေဒနာတွေ သက်သာပြီဆိုရင် လုံလောက်ပြီလို့ ထင်နေကြသူတွေများပါတယ်။ တကယ်တော့ ဆီးချို ကုသခြင်း၊ ပြုစုခြင်းဟာ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါပေါင်း မြောက်မြားစွာကို ဖြစ်စေဖို့ တာစူနေတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုကို တားဆီးကာကွယ်နေတဲ့ အလုပ်တစ်ခုပါပဲ။ ကာကွယ်လို့လည်း ရပါတယ်။ စောစောလုပ်မှလည်း ထိရောက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တခြားရောဂါတွေနဲ့ မတူဘဲ ဆီးချိုရောဂါက နေကောင်းသူတွေကပဲ ကုနေကြရတာပါ။ အလားတူ သွေးတိုးနဲ့ သွေးအဆီဓါတ် များသူတွေဟာလဲ ဒီသဘောတရားအတိုင်းပါပဲ။ ဒါတွေက ပြုပြင်ဖို့၊ ကာကွယ်ဖို့ သိပ်မခက်ခဲလှပါဘူး။ နေကောင်းစဉ်မှာ ဆရာဝန်တွေနဲ့ အချိန်မှန်မှန်တိုင်ပင်ပြီး ပြုပြင်ပါ။ နေမကောင်းတဲ့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါဝင်တဲ့ အဆင့်ရောက်ရင် တစ်နည်းအားဖြင့် တခြားအထူးကုတွေ ပါဝင်လာရပြီဆိုရင် ရောဂါရှိတဲ့ လူနာအစစ်ဖြစ်သွားပါပြီ။ ဒီအဆင့်ရောက်မှ ဆီးချိုစကုတဲ့သူတွေအဖို့ အများကြီး နောက်ကျခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဖြစ်မျိုးတွေ အများကြီးတွေ့နေရတာမို့ ဒီနေ့နေကောင်းပေမယ့် ဆရာဝန်မှန်မှန်ပြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မိမိဘာသာ မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး၊ ညနေတစ်လုံးနဲ့ ပေါ့နေ၊ ခိုနေလို့ မဖြစ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် “ပြပါ”၊ တတ်ကျွမ်းတဲ့ ဆရာဝန်တွေကို ပြပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေကလည်း မက်ဖော်မင် တစ်မျိုးပဲ ဆက်သောက်ခိုင်းပြီး Diabetes Care ဆီးချိုစောင့်ရှောက်မှု လုပ်သင့်တာတွေ မလုပ်မိတာမျိုး မဖြစ်အောင်သတိပြုရပါမယ်။

၄။ မက်ဖော်မင်ပဲသောက်နေပြီး မိမိကိုယ်မိမိစောင့်ရှောက်ခြင်း (Self care) ကို မလုပ်တတ်ခြင်း၊ မလုပ်ဖြစ်ခြင်း။
ဆီးချိုစင်တာရှိရာ သွားရောက်မှသာ လူနာတွေကို “မိမိကိုယ်တိုင်စောင့်ရှောက်ခြင်း” များပြုလုပ်နိုင်ရန်သင်ကြားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မိမိကိုယ်မိမိ ဘာတွေစောင့်ရှောက်ရမလဲဆိုရင် …
(က) အိမ်၌ မိမိဘာသာစစ်ဆေးတဲ့ သွေးချို (SMBG) ကို နည်းလမ်းမှန်ကန်စွာ သတ်မှတ်ထားသလို အချိန်နဲ့ စစ်ဆေးခြင်း၊
(ခ) မှန်ကန်စွာ ဇယားများအတိုင်း မှတ်တမ်းများ ပြုစုခြင်း၊
(ဂ) အဖြေကိုအနည်းအများ သုံးသပ်နိုင်ပြီး အစားအစာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဆေးကိုသော်လည်းကောင်း အနည်းငယ်ပြုပြင်တာတွေ လုပ်နိုင်အောင် သင်ကြားပေးခြင်း၊
(ဃ) သွေးချိုဓာတ် အကျလွန်ခြင်းအကြောင်းကို အသိပေးထားပြီး ဖြစ်လာရင် မိမိကိုယ်မိမိ ပြုပြင်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ သွေးချိုအကျလွန်ခြင်းအကြောင်းကို ဆီးချိုလူနာတိုင်းသိအောင် လုပ်ထားပေးဖို့ လိုပါတယ်။

၅။ သွေးချိုထိန်းကောင်း၊ မကောင်း ဆုံးဖြတ်ပေးတဲ့ ၃ လပျမ်းမျှသွေးချို HbA1c (အေဝမ်းစီ) ကို လုံးဝမစစ်ဘဲ ကုသနေခြင်း။

၆။ HbA1c မစစ်ဆေးဘဲ နေ့စဉ်သွေးချိုပဲ စစ်ထားတဲ့အတွက် ဆီးချိုဆေးကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ ထိရောက်အောင် ပြုပြင်ခွင့် မရဘဲ နှောင့်နှေးနေခြင်း။
ဒီလို ကြန့်ကြာနေတာက ဆရာဝန်တွေထံ လူနာက မသွားရောက်တာကြောင့် ဖြစ်နိုင်သလို၊ သွားရောက်သော်လည်း ဆရာဝန်တွေက ထိရောက်အောင် မပြုပြင်ပေးမိဘဲ ဒီအတိုင်းဆေးဆက်သောက်စေခြင်း၊ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်နေမိခြင်း၊ မှန်မှန်လာပြဖို့မညွှန်ကြားဘဲ လွှတ်ထားမိခြင်း စတာတွေကြောင့်လည်းပါကြောင်း သတိပြုစေလိုပါတယ်။ HbA1c ကို ၇ ရာခိုင်နှုန်းကို မရောက်မချင်း တစ်ခုခုပြုပြင်နိုင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

၇။ ဆီးချိုသွေးချို နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေကို ရှာဖွေပြီး စောစော ကာကွယ်ကုသခြင်းတွေလုပ်ရမယ့် အချိန်မှာ မလုပ်ဘဲနေခြင်း
စစ်ဆေးမှုတွေ ဘာမှမလုပ်မိလို့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါ ရရှိနေမှန်းမသိဖြစ်ကာ ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့ အခွင့်အရေး လွတ်သွားတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
“မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး၊ ညနေတစ်လုံး” ဆယ်နှစ်လောက် ဒီအတိုင်း ဆေးမညှိဘဲ သောက်နေပြီး ကျောက်ကပ်ပျက်၊ မျက်စိကွယ်သွားတော့မှ ကျန်းမာရေး ဌာနဆေးခန်းတွေကို ရောက်လာသူတွေတွေ့နေရလို့ ဒီဆောင်းပါးကို ရေးလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ နောင်တရနေမိရင်လည်း မတတ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါက တိုင်းရင်းဆေး တစ်ခုခုကို မနက် (၅) လုံး၊ ညနေ (၅) လုံး သွေးစစ်စရာမလိုဘဲ သောက်နေတာနဲ့ ချွတ်စွတ်တူနေပါတယ်။
နောက်ဆုံး မှာကြားလိုတာက ဒီဆောင်းပါးကို ဖတ်မိသူတွေ မိမိကိုယ်ကိုပဲ ဖြစ်စေ မိမိဆွေမျိုး မိတ်ဆွေတွေပဲဖြစ်စေ မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး ညနေတစ်လုံးနဲ့ မက်ဖော်မင်ကိုပဲ စွဲသောက်နေသူတွေရှိရင် ဒီနေ့ပြန်ပြင်ကြစေလိုပါတယ်။ အရင်ဦးဆုံး ဆီးချိုသွေးချိုထိန်းတဲ့ HbA1c ၃ လပျမ်းမျှ သွေးချိုစံနှုန်း ၇ ရာခိုင်နှုန်းကို မှီပြီလား စစ်ကြည့်လိုက်ပါ။ ကျောက်ကပ်အတွက် ဆီးကို မိုက်ခရိုအယ်လ်ဗြူမင်ခေါ် အသားဓာတ်တွေ ရှိ၊မရှိ စစ်ကြည့်ပါ။ “မက်ဖော်မင် မနက်တစ်လုံး ညနေတစ်လုံး” နဲ့ မှိန်းနေတဲ့ အိပ်ရာမှ နိုးထပြီး အမြန်ဆုံး ပြုပြင်နိုင်ကြပါစေလို့ ဆန္ဒပြုအပ်ပါတယ်။

: ပါမောက္ခ သန်းသန်းအေး၏ ဆောင်းပါးမှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါသည်။

ချစ်မိတ်ဆွေများအားလုံး နှစ်သစ်အခါသမယမှာ ကျန်းမာ ပျော်ရွှင်သောဘဝက်ို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ကြပါစေ🙏🙏🙏🙏

08/04/2022

#သာလာဆီးမီးယား

03/04/2022

ဆီးချိုဝေဒနာရှင် အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်များအတွက်
Credit : UM2 Endocrinology Department

25/03/2022

ကျောက်ကပ်လူနာများ မှီဝဲသင့်၊ သတိပြုသ
==============================
င့်သော အားဆေးများ
=============

Multivitamin supplements in patients with kidney disease

💊ကျွန်တော်တို့လူမျိုးဟာ ဆရာဝန်မှာကြားတဲ့ အရေးကြီးဆေးတွေသာ ပုံမှန်သောက်ဖို့ ဝန်လေးရင်လေးမယ်။ " ဟိုအားဆေးကောင်းတယ်ဟေ့ " လို့ တစ်ယောက်ယောက်က ညွှန်းလိုက်ပြီဆိုတာနဲ့ ဘယ်လောက်ပဲ စျေးကြီးပေးရပေးရ၊ ဘယ်နိုင်ငံကပဲ တကူးတက မှာသောက်ရပစေ ရအောင်ဝယ်ယူလေ့ရှိပါတယ်။ တစ်ချို့ဆိုဘယ်သူဘယ်ဝါက ဘယ်နိုင်ငံကနေ လက်ဆောင်ပေးလိုက်တဲ့ အားဆေးရယ်လို့ အချင်းချင်းတွေ့ရင် ဂုဏ်တုဂုဏ်ပြိုင်ပြောကြရတာ အမောပါပဲ။ သက်ကြီးဝါကြီးဆွေမျိုးသားချင်းတွေကို ဂါရဝသွားပြုတဲ့အခါ အားဆေးလေးပါပါမှ မျက်နှာပန်းလှကြတယ်မဟုတ်လား။

💊တကယ်တော့ အားဆေးဆိုတာ ဗိုက်တာမင်သတ္တုဓာတ်တွေ (vitamins and minerals)ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုက်တာမင်တွေဘယ်ကရလဲဆိုရင် စားသုံးလိုက်တဲ့ အစားအစာတွေကရပါတယ်။ အကြမ်းမျဉ်းပြောရရင် ဗိုက်တာမင်တွေမှာ အဆီမှာပျော်ဝင်တာရယ်၊ ရေမှာပျော်ဝင်တာရယ်လို့ နှစ်မျိုးမှတ်သားနိုင်ပါတယ်။

💊အဆီမှာပျော်ဝင်တဲ့ ဗိုက်တာမင် (fat soluble vitamins) တွေကတော့ ဗိုက်တာမင် A, D, E, K တွေဖြစ်တယ်။ ဒီဓာတ်တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ကစုပ်ယူပြီးရင် အသဲ၊အဆီတစ်သျှုးတွေမှာ ရေရှည် သိုလှောင်ထားနိုင်တဲ့ အတွက် လိုအပ်လာတဲ့အခါ အချိန်မရွေး ပြန်လည်ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းစုပ်ယူမှုအားနည်းတဲ့ ရောဂါရှိတဲ့သူတွေကလွဲရင် ပုံမှန်လူတွေမှာ ဒီဗိုက်တာမင်ဓာတ်တွေချို ့တဲ့တာ ရှားပါတယ်။ မလိုအပ်ပဲ ပုံမှန်သောက်သုံးမိတဲ့အခါမှာမှ ဒီဓာတ်တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ စုပုံလာပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကို ခံစားလာရတတ်ပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါမျိုးကိုတော့ ဗိုက်တာမင်အဆိပ်တတ်ခြင်း hypervitaminosis လို့ခေါ်ပါတယ်။

💊နောက်တစ်မျိုးကတော့ ရေမှာပျော်ဝင်တဲ့ water soluble vitamins တွေဖြစ်တဲ့ Vitamin B complex (B1,B2,B3,B5 Pantothenic acid,B6,B7 biotin,B9 folate, B12)နဲ့ Vitamin C တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုက်တာမင်တွေကတော့ ကိုယ်ခန္ဓာက စားသောက်စုပ်ယူပြီး လိုအပ်တဲ့တစ်သျှုးတွေဆီပို့ဆောင်ပြီးတာနဲ့ စွန့် ထုတ်ပြစ်လေ့ရှိတယ်။ အဆီမှာပျော်ဝင်တဲ့ ဗိုက်တာမင်တွေလို ခန္ဓာကိုယ်မှာ သိုလှောင်ထားနိုင်တဲ့ အစွမ်းမရှိကြပါဘူး။ ဒီလိုဗိုက်တာမင်ဓာတ်တွေကတော့ အစားအစာကဖြစ်စေ၊ အားဆေးတွေကဖြစ်စေ အမြဲဖြည့်တင်းနေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ သိုလှောင်ထားခြင်းမရှိတဲ့ အတွက် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်မှာကို မစိုးရိမ်ရပါဘူး။

💊ကျောက်ကပ်လူနာတွေမှာ အားဆေးပုံမှန်သောက်ဖို့ လိုအပ်သလား?

လိုရင်းဖြေရရင် ကျောက်ကပ်ရောဂါ သက်တမ်းရင့်လာတဲ့သူတွေ (အဆင့်လေးနဲ့အထက်)နဲ့ ကျောက်ကပ်ပုံမှန်ဆေးနေရတဲ့လူနာတွေဆို လိုအပ်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်သမားတွေဟာ အမျိုးမျိုးသော အကြောင်းတွေကြောင့် ဗိုက်တာမင်ဓာတ်တွေ ချို ့တဲ့နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ အစားရှောင်ရတဲ့သူတွေ၊ ကျောက်ကပ်က မစွန့်ထုတ်နိုင်လို့ ယူရီးယားဓာတ်တွေ သွေးထဲမှာ စုပုံလာပြီး အစားအသောက်ပျက်လာတဲ့အခါ၊ သောက်ရတဲ့ ဆေးတွေ တစ်ပုံတစ်ပင်ကလဲ ဗိုက်တာမင်ဓာတ်တွေရဲ့ စုပ်ယူမှုကို အနှောက်အယှက်ပေးလာတဲ့အခါ၊ ကျောက်ကပ်ပုံမှန်ဆေးရတဲ့လူနာတွေမှာဆိုရင် ရေမှာပျော်ဝင်တဲ့ဗိုက်တာမင်တွေဟာ ကျောက်ကပ်ဆေးရင်းနဲ့ တစ်ဆင့်စွန့်ပစ်တဲ့အထဲပါသွားနိုင်တဲ့အတွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

💊ဘယ်လိုအားဆေးတွေမှီဝဲဖို့သင့်တော်သလဲ?

ရေမှာပျော်ဝင်တဲ့ water soluble vitamins (B complex and C) တွေပါဝင်တဲ့ အားဆေးတွေပုံမှန်သောက်နိုင်ပါတယ်။ ဗိုက်တာမင် C ကတော့ အသောက်များရင် အောက်ဇဲလိပ်ဓာတ်လွန်ကဲတာ၊ ဆီးလမ်းကြောင်းကျောက်တည်တာ ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် အများဆုံး တစ်နေ့ ၁၀၀မီလီဂရမ်အထက် ပိုမသောက်သင့်ပါဘူး။ ဒီဆေးတွေကို စျေးကွက်ထဲမှာတော့ renal- nephro-နဲ့စတဲ့ နာမည်တွေနဲ့ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ -Renalvit , Nephrocap။

💊ဘယ်လိုအားဆေးတွေကဘေးဖြစ်စေလို့ ရှောင်ဖို့လိုမလဲ?

အဆီမှာပျော်ဝင်တဲ့ဗိုက်တာမင်တွေ (vitamin A,D,E,K) မပါဝင်ဖို့တော့ ဂရုပြုရပါမယ်။ ဒီဗိုက်တာမင်တွေဟာ ကျောက်ကပ်မှတစ်ဆင့် စွန့်ပြစ်နိုင်စွမ်းကျလာတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်မှာ စုပုံလာတတ်ပြီး ဘေးဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။
ဗိုက်တာမင်ဒီဓာတ်မှာဆိုရင် ကျောက်ကပ်သမားတွေလိုအပ်လာမှ သောက်ရတဲ့ ကွဲပြားတဲ့active Vitamin D လို့ခေါ်တဲ့ calcitriol,alfacalcidol လိုဆေးမျိုးတွေရှိပါတယ်။ မလိုအပ်ပဲ ဗိုက်တာမင်ဒီတွေကို အားဆေးတွေမှာ ရောနှောသောက်ခြင်းက ကျောက်ကပ်ရောဂါကို ကူညီရာမရောက်ပါဘူး။ ဗိုက်တာမင်အေ၊အီးနဲ့ကေဟာလဲ ကျောက်ကပ်သမားတွေအတွက် မလိုအပ်ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် ဗိုက်တာမင်ကေဓာတ်ဟာ warfarin လိုသွေးကျဲဆေးတွေသောက်နေရတဲ့ သူတွေမှာဆိုရင် ဆေးရဲ့အာနိသင်ကို ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။

💊တိုင်းရင်းဆေး၊ဆေးမှီးတိုစတဲ့ အားဆေးတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ သိပ္ပံနည်းကျပြုစုထားခြင်း မရှိတဲ့အတွက် အဆိုးအကောင်း မပြောလိုပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ မိမိသောက်နေတဲ့ အင်္ဂလိပ်ဆေးများနဲ့ ဓာတ်ပြုနိုင်စွမ်း ရှိတဲ့အတွက် စိတ်မချရပါဘူး။ ဆင်ခြင်ပြီးမှသာသုံးစွဲကြစေလိုပါတယ်။

Credit…ဒေါက်တာဇေထက်
ပထမလက်ထောက် ကျောက်ကပ်အထူးပြု
ကျောက်ကပ်ဆေးပညာဌာန (ယူကေ)

01/03/2022

ဆီးချိုသမားများအတွက် အစားအသောက်ပုံစံ

24/02/2022

နို့တိုက်မိခင်နှင့် Covidကာကွယ်ဆေး

မိခင်နို့တိုက်ကျွေးနေတဲ့ မိခင်များ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံနိုင်ပါတယ်။

ကလေး အတွက်ကော မိခင်အတွက်ပါ ဘေးကင်းစိတ်ချရပြီး အန္တရာယ်မရှိပါဘူး။ သင်က မိခင်နို့တိုက်ကျွေးနေသူဖြစ်ပါက သင်ကာကွယ်ဆေးရနိုင်တာနဲ့ ချက်ချင်းထိုးနှံသင့်ပါတယ်။

Breastfeeding mothers can take the vaccine. It is safe and there are no risks to the baby 👶 or the mother. If you are breastfeeding, you should take the vaccine as soon as it becomes available to you.

22/02/2022

ဒီ​ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် စိတ်ကုန်လွန်းလို့ မ​ပြောမဖြစ်​ပြောပါမယ်

ခုက omicron ဖြစ်ရင် ဒီ​ဆေးတန်း​သောက်, ​
စော​စော ​သောက်​လေ​ကောင်း​လေ
ဘာလက္ခဏာမှမပြလည်း စိတ်ချရ​အောင်​​သောက်,
လိုလည်း​သောက် မလိုလည်း​သောက်,
ဘာမှ​သေချာမစစ်​ဆေးဘဲ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ဝယ်​သောက်, သူငယ်ချင် positive ဖြစ်လို့ လက်ဆောင်​ပေးပြီး​သောက်ခိုင်းတာက ပါ​သေး,
​သောက်လိုက်ရင် အရမ်း​နေလို့​ကောင်းသွားတယ် မြန်မြန်သက်သာတယ်ဆိုပြီး တစ်​ယောက်နဲ့ တစ်​ယောက်ညွှန်းကြတယ်

ဒီ​ဆေးက emergency ​ဆေးပါ, ​ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး​တွေအများကြီးရှိပါတယ် (​အောက်မှာဖတ်ကြည့်​ပေးပါ)
တကယ်​သောက်ဖို့လိုအပ်လာနိုင်တဲ့ အ​​ခြေအ​နေ​တွေရှိရင် ဆရာဝန်နဲ့​​သေချာတိုင်ပင်ပြီး လိုအပ်တဲ့ ​ဆေးစစ်ချက်​တွေလုပ်ပြီးမှ​သောက်ပါ
စာဖတ်ကြပါ, သူများသောက်ခိုင်းတိုင်း မ​သောက်ပါနဲ့
Omicron ကမဆိုးပဲ ဆေးဒဏ်ပိုဆိုး​နေပါမယ်, မတန်ပါဘူး

ပြီး​တော့ ​ဆေးကို ​စျေးကြီး​ပေးပြီးလည်း ဝယ်စရာမလိုပါ
တရားဝင် ကုမ္ပဏီကစျေးက ၃၉၀၀၀ ပါပဲ
​စျေးမကြီးပါ, တချို့ကြ​တော့လည်း ​စျေးကြီးမှ​ကောင်းတယ်ထင်​နေမှာစိုးလို့,
၁ သိန်း​ကျော်​ပေးရတဲ့ ​ဆေးနဲ့ ခု ၃၉၀၀၀ ​​ပေးရတဲ့ဆေးနဲ့ဆို တချို့က ၁ သိန်း​ကျော်​ဆေးက ပို​ကောင်းတယ်ထင်​တဲ့ သူ​တွေလည်းရှိ​သေး
​မောတယ် ​တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုး မရိုးရ​အောင်ပဲ 😅😅😅
-------‐---------------------------------------------------------------------------

"အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)မှ စိစစ်ခွင့်ပြုထားသည့် အရည်အသွေး အာနိသင် အာမခံချက်ရှိသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ဆန့်ကျင်ဆေးဝါး Molnupiravir ကို စနစ်တကျ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ သိကောင်းစရာများ

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး (ကျန်းမာရေးအသိပညာမြှင့်တင်ရေး)

Molnupiravir ဆေးဝါးနှင့်ပတ်သက်၍သတိပြုရန်အချက်မှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲစေခြင်း ဂုဏ် သတ္တိရှိခြင်းဖြစ်၍ အထူးသဖြင့်ကိုယ်ဝန်ဆောင်များအနေဖြင့် လုံးဝအသုံးမပြုရန် လိုအပ်ပါ သည်။

အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်(EMERGENCY USE AUTHORIZATION - EUA)ရရှိသည့် ဆေးဝါးအနေဖြင့်သာ ခွင့်ပြုချက်ပေးထားသည့် ဆေးဝါးဖြစ်သည်-
Molnupiravir ဆေးဝါးသည် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကုသရေးအတွက် အရေးပေါ်အသုံးပြု ခွင့် (EMERGENCY USE AUTHORIZATION - EUA) ရရှိသည့်ဆေးဝါးအနေဖြင့်သာ ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာန၊အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)မှခွင့်ပြုချက် ပေးထား သည့် ဆေးဝါးဖြစ်ပါသည်။
Molnupiravir ဆေးဝါးကို စနစ်တကျ အသုံးပြုရာတွင် ကုသရေးဦးစီးဌာနမှထုတ်ပြန် ထားသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကုသရေးတွင် အသက် (၁၈) နှစ်နှင့်အထက် လူနာများအတွက် ဗိုင်းရပ်စ်ဆန့်ကျင်ဆေးဝါးများ အသုံးပြုခြင်းလုပ်ငန်းလမ်းညွန် (Algorithm for Antiviral treatment of adult patient with Covid-19, Version 1) (16-2-2022) အရ လည်းကောင်း၊ အထူးကုဆရာဝန်များ၏ အနီးကပ်ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည့် ဆရာဝန်များ၏ ဆေးညွှန်း စာအရလည်းကောင်း သုံးစွဲရမည့်ဆေးဖြစ်ပါသည်။

ဆေးညွန်းအရ Molnupiravir ဆေးဝါးအသုံးပြုနိုင်သည့် လူနာများမှာ -
(က) အသက်(၁၈)နှစ်နှင့်အထက် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာများတွင် သာမန်နှင့်အတန်အသင့်ပြင်းထန်သည့် ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားရသူများနှင့် ရောဂါ လက္ခဏာ ပိုဆိုးလာနိုင်ရန် အခြေအနေရှိသည့် လူနာများ၊
(ခ) ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကုသရန်ချမှတ်ထားသောအခြားကုထုံး/ဆေးဝါးများ မရရှိနိုင်ခြင်း နှင့် အခြားကုထုံး/ဆေးဝါးများဖြင့်ကုသရန်မသင့်လျော်သောလူနာများ (ဥပမာ - Favipiravir, Remdesivir တို့ဖြင့်ကုသရန်မသင့်တော်ခြင်း)
(ဂ) Molnupiravir ဆေးဝါးဖြင့်ကုသမှုခံယူရန်နှင့်ဆေးသောက်သုံးရန်သဘောတူသည့် လူနာများ။

Molnupiravir ဆေးဝါးအသုံးမပြုသင့်သည့်အခြေအနေများမှာ -
(က) Molnupiravir ဆေးဝါးသည် သန္ဓေသားအား အဆိပ်အတောက် ဖြစ်စေနိုင်သည့် အတွက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင် အသုံးပြုရန်မသင့်ပါ၊
(ခ) အရိုးနှင့်အရိုးနုများပျက်စီး စေနိုင်သည့်အတွက် နို့တိုက်မိခင်များနှင့် အသက် (၁၈) နှစ်အောက် လူငယ်များတွင်လည်း အသုံးမပြုသင့်ပါ၊
(ဂ) Molnupiravir ဆေးဝါးသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကြိုတင်ရောဂါကာကွယ်ဆေး မဟုတ်ပါ၊
(ဃ) ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါလူနာနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ပြီးနောက် ကြိုတင်ကာကွယ်သည့် အနေဖြင့် သောက်သုံးရမည့် ဆေးဝါးမဟုတ်ပါ၊
(င) ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြင့် ဆေးရုံတက်ရန်လိုအပ်သောလူနာများတွင် ကနဦးကုသခြင်း အနေဖြင့် မသုံးစွဲသင့်ပါ၊
(စ) ဆေးညွှန်းစာတွင် ပါဝင်သည့် သတ်မှတ်ပမာဏအတိုင်းသုံးစွဲရန်နှင့် (၅)ရက်ထက် ပို၍ အသုံးမပြုရပါ၊
(ဆ) လူနာများအနေဖြင့် အထူးကုဆရာဝန်များ၏ အနီးကပ်ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိသည့် ဆရာဝန်များ၏ ဆေးညွှန်းစာမပါဘဲ မိမိသဘောဖြင့်ဝယ်ယူသောက်သုံး ခြင်းလုံးဝမပြုသင့်ပါ။

Molnupiravir ဆေးဝါး၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများမှာ-
(က)ဝမ်းလျှောခြင်း၊ခေါင်းမူးခြင်း၊ပျို့အန်ခြင်းကိုအများအားဖြင့်ခံစားရတတ်ပါသည်၊
(ခ) အရေးပေါ်ဆေးဝါး အနေဖြင့်အသုံးပြုရသည့်အတွက် ဖော်ပြထားသည့် ဆိုးကျိုး များအပြင် အခြားဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ၊ အခြားသုံးစွဲရန်မသင့်သည့် အခြေအနေ များနှင့် အခြားဆေးဝါးများနှင့်ပေါင်းစပ်အသုံးပြုရာတွင် ရရှိနိုင်သည့် ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးများစသည်တို့ကိုမသိရှိရသေးသည့်အတွက်ဆေးညွှန်းဖြင့်သာ စနစ်တကျ အသုံးပြုရန် လိုအပ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ဆေးညွှန်းဖြင့် Molnupiravir ဆေးဝါးဝယ်ယူသုံးစွဲရာတွင် သတိပြုရမည့်အချက်များမှာ -
(က) Molnupiravir ဆေးဝါးသည် ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ဖြင့် စနစ်တကျသုံးစွဲရမည့် ဆေးဝါး(POM-Prescription Only Medicine) ဖြစ်၍ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး လို အပ်ချက်အရသော်လည်းကောင်း၊ အမျိုးသားဆေးဝါးဥပဒေအမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် (၇/၉၃)အရ သော်လည်းကောင်း ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ဖြင့်သာ အများ ပြည်သူကိုရောင်းချခြင်း၊ ကြော်ငြာခြင်း ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ခ) Molnupiravir ဆေးဝါးကို ဝယ်ယူသည့် အခါတွင်လည်း အရည်အသွေး၊ အာနိ သင်၊ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းမှု အာမခံချက်မရှိသည့် Online တွင် ဈေးနှုန်း ကြီး မြင့်စွာ ကြော်ငြာရောင်းချနေသော မြန်မာနိုင်ငံအစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာနမှ ခွင့်ပြုထားခြင်းမရှိသည့် Molnupiravir ဆေးဝါးများ ဝယ် ယူ မသုံးစွဲသင့်ပါ၊
(ဂ) မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာနမှ သုံးစွဲရန်ခွင့်ပြု ချက်ရရှိပြီးသော Molnupiravirဆေးဝါးများသာလျှင် အရည်အသွေးအာမခံချက် ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးအပ်ပါသည်။

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA) အ နေဖြင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး လိုအပ်ချက်အရ Molnupiravir ဆေးဝါးကို ဆရာဝန်ညွှန်ကြား ချက်ဖြင့်စနစ်တကျသုံးစွဲရမည့်ဆေးဝါး(POM-Prescription Only Medicine) အဖြစ် အရေး ပေါ်အသုံးပြုခွင့် (EMERGENCY USE AUTHORIZATION - EUA) ပေးထားပြီးဖြစ်ပါ၍ မိဘ ပြည်သူများအနေဖြင့် FDA အသိအမှတ်ပြု ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ဖြင့်စနစ်တကျ သုံးစွဲရမည့် ဆေးဝါး(POM-Prescription Only Medicine)ရောင်းချနိုင်သည့် ဆေးဆိုင်များတွင် လွတ်လပ်စွာ ဆေးညွန်းစာပြသဝယ်ယူ၍ ဆရာဝန်ညွန်ကြားသည့်ဆေးညွန်းအတိုင်း တိကျစွာလိုက်နာ၍ သောက်သုံးနိုင်ပါကြောင်း အသိပေးတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Crd - MOH
Crd - photo