ချမ်းမြေ့ ဆေးခန်း

21/08/2024

မျောက်ကျောက်ရောဂါဆိုတာဘာလဲ?
+ + + + + + + + + +
မျောက်ကျောက်ရောဂါဆိုတာ မျောက်ကျောက် (Monkeypox) ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့်ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ တိရစ္ဆာန်မှတစ်ဆင့် လူသို့ကူးစက်စေနိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးဖြစ်သလို လူအချင်းချင်းကိုလည်း ကူးစက်ပြန့်ပွားစေပါသည်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါ လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ?

ရောဂါလက္ခဏာအနေဖြင့် ဖျားခြင်း၊ ခေါင်းအရမ်းကိုက်ခြင်း၊ ကြွက်သားနာကျင်ခြင်း၊ ခါးနာခြင်း၊ အားအင်ကုန်ခမ်းခြင်း၊ ပြန်ရည်အိပ် (Lymph node) များ ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အရေပြားပေါ်တွင် အနီကွက်များ ထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် အဖုအပိန့်များ၊ အရည်ကြည်ဖုများထွက်ခြင်းတို့ကို အများစုတွေ့ရတတ်ပါသည်။ အနီကွက်များကို စတင်ဖျားပြီး တစ်ရက်မှ သုံးရက်အတွင်း တွေ့ရလေ့ရှိပါသည်။ ထို့နောက် အ‌ရေပြားပေါ်တွင် အဖုအပိန့်များအနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ အရည်ကြည် သို့မဟုတ် အဝါရောင်အရည်များပြည့်နေသည့် အရည်ကြည်ဖု၊ ပြည်ဖု အနေအထားဖြင့်လည်းကောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့နောက် ၎င်းအရည်ကြည်ဖုများသည် ပေါက်ပီး ခြောက်သွေ့ကာ အနာဖေးအနေဖြင့် ကွာကျသွားပါလိမ့်မည်။ လူနာတစ်ယောက်စီတွင် အဖုအပိန့်များကို အရေအတွက် အနည်းငယ်မှ ထောင်ပေါင်းများစွာအထိ တွေ့ရတတ်ပါသည်။ အဖုအပိန့်အများစုကို မျက်နှာ၊ လက်ဖဝါးနှင့် ခြေဖဝါးတို့မှာ တွေ့ရတတ်ပါသည်။ ၎င်းတို့ကို ပါးစပ်၊ လိင်အင်္ဂါတစ်ဝိုက်နှင့် မျက်စိတွင်လည်း တွေ့ရတတ်ပါသည်။

အများအားဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာများသည် (၂) ပတ်မှ (၄) ပတ်အထိ ကြာတတ်ပြီး ဆေးကုသမှုခံယူရန်မလိုဘဲ ပျောက်ကင်းပါသည်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးနိုင်သလား?

လူနာအများစုသည် ရက်သတ္တပါတ်အနည်းငယ်အတွင်း၌ ရောဂါလက္ခဏာများ‌ ပျောက်ကင်းသွားနိုင်သလို လူတစ်ချို့မှာတော့ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါဆိုးကျိုးများဖြစ်ပွားပြီး သေဆုံးသည်အထိလည်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ မွေးကင်းစကလေးငယ်များ၊ ကလေးများနှင့် ခုခံအားကျဆင်းနေသည့်သူများသည် မျောက်ကျောက်ရောဂါကြောင့် ပိုမိုပြင်းထန်သော ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားနိုင်ရချေရှိပြီး အသက်သေဆုံးသည်အထိ အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါသည်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများအနေဖြင့် အရေပြားတွင် အနာဖြစ်ခြင်း၊ အဆုတ်ရောင်ခြင်း၊ စိတ် ကယောင်ခြောက်ခြားဖြစ်ခြင်းနှင့် မျက်လုံးသို့ရောဂါပိုးဝင်ပြီး အမြင်အာရုံထိခိုက်ခြင်းများ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါကုသနိုင်သည့် ဆေးရှိသလား?

မျောက်ကျောက်ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ကုသမှုခံယူစရာမလိုဘဲ ပျောက်ကင်းသွားတတ်ပါသည်။ ဖြစ်နိုင်ပါက အရေပြားအဖုအပိန့်များကို ခြောက်သွေ့အောင်ထားခြင်း သို့မဟုတ် လိုအပ်ပါက အနာများကို ဆေးထည့်ပေးခြင်းဖြင့်တို့ကလည်း အရေးကြီးပါသည်။ ပါးစပ်ထဲ သို့မဟုတ် မျက်လုံးထဲမှ အနာများကို ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။ စတီးရိုက်ပါဝင်သော ဆေးအမျိုးစားကို ရှောင်ရှားပြီး အခြား ပါးစပ်သန့်ဆေးရည်နှင့် မျက်စဉ်းခပ်ဆေးတို့ကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

ကလေးငယ်များ မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံရနိုင်လား?

ကလေးငယ်များသည် လူငယ်လူရွယ်များနှင့် လူကြီးများထက် ရောဂါလက္ခဏာ ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ခံစားရနိုင်ပါသည်။ ရောဂါပိုးသည် သန္ဓေသား သို့မဟုတ် မွေးကင်းစ ကလေးငယ်မွေးဖွားသည့်အချိန် သို့မဟုတ် မွေးကင်းစကလေးငယ်များအား ကနဦး ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ခြင်းစသည်တို့မှ ကူးစက်နိုင်ပါသည်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းမှ မိမိကိုယ်တိုင်နှင့် အခြားသူများကို ဘယ်လို ကာကွယ်မလဲ?
သံသယ သို့မဟုတ် အတည်ပြု မျောက်ကျောက်ရောဂါဖြစ်ပွားနေသူများနှင့် ကိုင်တွယ်ထိတွေ့မှုကို ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်ပါသည်။

အကယ်၍ သင်ကိုယ်တိုင်သည် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း သို့မဟုတ် အတူနေမိသားစုဝင်ဖြစ်ပြီး မျောက်ကျောက်ရောဂါလူနာကို ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ရမည်ဆိုလျှင် ရောဂါဖြစ်ပွားနေသူကို သီးခြား နေထိုင်စေခြင်းနှင့် ဖြစ်နိုင်ပါက အရေပြားအဖုအပိန့်များကို ဖုံးအုပ်ခြင်း (ဥပမာ- အဖုအပိန့်များကို ဖုံးသော အဝတ်အစားများ ဝတ်ဆင်ခြင်း) တို့ကို လုပ်ဆောင်ရန် အားပေးပါ။ ချောင်းဆိုးနေသော သို့မဟုတ် ပါးစပ်တွင် အနာရှိသော လူနာများနှင့် နီးကပ်စွာရှိနေပါက ၎င်းတို့ကို ဆေးရုံသုံးနှာခေါင်းစည်း (Mask) တပ်ဆင်ထားစေပါ။ သင်ကိုယ်တိုင်လည်း နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားပါ။ သင့်အနေဖြင့် ဖြစ်နိုင်ပါက အရေပြားခြင်း ထိတွေ့ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး အကယ်၍ အရေပြားအဖုအပိန့်များကို ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ရမည်ဆိုလျှင်လည်း တစ်ခါသုံး လက်အိတ်များကို အသုံးပြုပြီး ကိုင်တွယ်ပါ။ လူနာများကိုယ်တိုင် အဝတ်အစားဝတ်ခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်ယာခင်းခြင်း၊ ပြင်ဆင်ခြင်းတို့ကို မလုပ်ဆောင်နိုင်၍ မိမိက ကိုင်တွယ်ပေးရမည်ဆိုပါက နှာခေါင်းစည်း (Mask) တပ်ဆင်ပါ။

Credit : WHO

မျောက်ကျောက်ရောဂါနှင့်ပတ်သက်ပြီး သံသယရှိပါက 7887 ဂဏန်းလေးလုံးကို ATOM ဖုန်းနဲ့အခမဲ့ခေါ်ဆိုပြီး ဆရာဝန်များနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးလိုက်ပါ

12/05/2024

ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း နှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ရန် ဝန်ထမ်းခေါ်ယူခြင်း

👱‍♀️Nurse Aid(ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်နှင့် သူနာပြုအကူ)

💠 လိုအပ်ချက်များ

- အသက် ၁၉ မှ ၂၉ နှစ်အတွင်း
-အမျိုးသမီး
-အကျင့်စာရိတ္တ နှင့် လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ရမည်
သူနာပြုအကူ သင်တန်းဆင်းသူဖြစ်ရမည်

💠လျှောက်ထားလိုသူများအနေအဖြင့်

-CV form (1)စုံ + မျှော်မှန်းလစာ
-သက်ဆိုင်ရာအရည်အချင်းနှင့်ပက်သက်သော စာရွက်စာတမ်းများ ယူဆောင်လာရမည်

၂၅-၆-၂၀၂၄ ရက်နောက်ဆုံးထား၍ လျောက်ထားနိုင်ပါသည်

💠ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း(ဝက်ဝံ ဘူတာရွာ) / Page Chat box
၀၉-၉၇၇၁၇၇၄၅၈
၀၉-၆၉၁၀၉၉၉၆၀

သို့ဆက်သွယ်နိုင်သည်

12/04/2024

23/09/2023

Creatinine ဆိုတာ ဘာလဲ။
ကျောက်ကပ်ပျက်စီးရင် Creaetinine ဘာလို့တက်လဲ။

Creatinine က ကျောက်ကပ်ပျက်စီးရင်တက်တယ်။ ပြန်ရောကျနိုင်လား။

Creatinine ဆိုတာဘာလဲ။

Creatinine ဆိုတာ ကျောက်ကပ် လုပ်ငန်းဆောင်တာ ကို တိုင်းတာ ရာမှာ အလွန်အရေးပါ သော အရာဖြစ်ပါတယ်။။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ Creatinine က ကျောက်ကပ်က မစွန့်ရင် အခြားသော ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းမှ ဓာတ်ဖြိုခွဲ၍ မရသလို စွန့်ထုတ်လို့ လည်း မရနိုင်လို့ပါ။ ဒါကြောင့် သွေးအတွင်း Creatinine ဓာတ် များလာပြီ ဆိုရင် အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ကျောက်ကပ် မကောင်းလို့ သွေးထဲ မှ Creatinine ဓာတ်ကို မစွန့်ထုတ်နိုင်လို့ ယူဆလို့ ရပါတယ်။

Creatinine ဆိုတာ ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာတာလဲ။

Creatinine ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ၊ ကြွက်သားများမှ တစ်ဆင့် Energy ထုတ်သုံးသော အခါတွင် ထွက်ပေါ်လာသော ဘေးထွက်ပစ္စည်းအဖြစ် Creatinine ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို Creatinine သည် ခန္ဓာကိုယ် အတွက် အစိတ် အတောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ထို အဆိပ် အတောက်များကို သွေးမှ တစ်ဆင့် ကျောက်ကပ်သို့ ရောက်ရှိသွားပြီး ကျောက်ကပ်မှ ပြန်လည် စွန့်ထုတ်ရပါတယ်။ ကျောက်ကပ်တစ်ခုတည်းမှ သာ Creatinine ကို ဖျက်စီး စွန့်ထုတ်၍ မရသော ကြောင့် ကျောက်ကပ်မကောင်းလျှင် သွေးအတွင်း Creatinine များနေမည်ဖြစ်ပါတယ်။

Creatinine သည် ကြွက်သားများမှ Energy သုံးလျှင် စွန့်ထုတ်သော ဘေးထွက် ပစ္စည်းဖြစ်သောကြောင့် ယောကျာ်းများတွင် မိန်းမထက်စာလျှင် သွေးအတွင်း Creatinine ပိုများပါသည်။ ကျန်းမာသန်စွင်းသော ကြွက်သားတောင့်တင်းသော အားကစားသမားများတွင် Creatinine သာမန်ထက် ပိုများတတ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း ပုံမှန်ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်မကောင်းသော သူများအနေဖြင့် သာ Creatinine များနေတတ်ပါတယ်။

Creatinine များနေရင် ပြန်ကျတတ်သလား။ ပုံမှန်အတိုင်းပြန်ဖြစ်နိုင်လား။

ပြန်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း ကျောက်ကပ် ပျက်စီးခြင်း အပေါ်မူတည်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်က ဘာကြောင့်ပျက်စီးတာလဲ။ ရုတ်တရက် အကြောင်းအရင်းးတစ်ခုခု ကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတာလား။ ဒါမှမဟုတ် နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတာလား။

ရုတ်တရက် အကြောင်းအရင်း တစ်ခုခုကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီး တာဆိုရင်တော့ ထိုအကြောင်းအရင်းကို ကုသလိုက်ရင်တော့ ကျောက်ကပ် တဖြည်းဖြည်းပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီး Creatinine က ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် မြွေကိုက်ခြင်း၊ သွေးထွက်လွန်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါ အချို့တို့တွင် ကျောက်ကပ်အား ပြန်လည် ကောင်းမွန်အောင် ကုသလျှင် ဖြည်းဖြည်းချင်း ကျောက်ကပ်သည် ပြန်လည် ကောင်းမွန်သွားတတ်ပါတယ်။

နာတာရှည် ကျောက်ကပ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် တက်လာတဲ့ Creatinine ဆိုရင်တော့ ပုံမှန် Level အတွင်း ပြန်ရောက်ဖို့ တော့ ခက်ပါတယ်။ ထပ်ပြီး တော့ ကျောက်ကပ်မပျက်စီးအောင် ထိန်းသိမ်းရင်း Creatinine Level ထပ်ပြီး တက်မလာအောင် ထိန်းသိမ်းပြီး ကုသရတာမျိုး ပါ။ နောက်ဆုံး ကျောက်ကပ်လုံးဝပျက်စီး သွားရင်တော့ ကျောက်ကပ် အစားထိုး ကုသရတာမျိုးရှိပါတယ်။ အစားထိုးမကုသနိုင်ရင်တော့ ကျောက်ကပ်ဆေးပြီး ခန္ဓာကိုယ် ထဲ မှ အဆိပ်အတောက်တွေကို ဖယ်ထုတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်နာတာရှည်ကျောက်ကပ် ပျက်စီးခြင်းက ပိုပြီး အန္တရာယ်များပြီး ကုသရလည်းခက်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း ဆိုသည့် အတိုင်း ဖြည်းဖြည်းချင်းပျက်စီးတာပါ။ နှစ်နှင့် ကြာအောင် အချိန်ယူပြီး ပျက်စီးတာပါ။ ချက်ချင်းပျက်စီးတာ မဟုတ်တဲ့ အတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့ အချိန်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ မကာကွယ်လို့ ဂရုမစိုက်လို့သာ အခုလို ကျောက်ကပ်လုံးဝ ပျက်စီးတဲ့အခြေအနေ နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်လို့ မရတဲ့ အခြေအနေမျိုးဖြစ်သွားတာပါ။

ဒါကြောင့် ဘယ်လို နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ရောဂါတွေ ဖြစ်တတ်လဲ။ ဘယ်လို သတိပြုရမလဲ။ ဘယ်လို ကာကွယ် ပြုမူနေထိုင်ရမလဲ ဆိုတာ အသေးစိတ် ဆက်လက်ဖတ်ရှု လိုက်ရအောင်။

နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းကိုဖြစ်စေသော အကြောင်း များမှ
ာ
၁။ ဆီးချိုရောဂါ

၂။ သွေးတိုးရောဂါ ကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း အသေးစိတ်အား အောက်ဖော်ပြပါ Link အား နှိပ်၍ အသေးစိတ် ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။

၃။ အသက်အရွယ်ကြီးခြင်း

အသက် ၇၅ နှစ်ကျော်လာလျှင် ကျောက်ကပ်သည် အသက်အရွယ်ကြောင့် အလုပ်လုပ်နိုင်သော တစ်ရှူး များလျော့ နည်းလာပါသည်။ သို့ သော် အခြားရောဂါအခံ များမရှိလျှင် အဆင့် တက်သွားခြင်းမရှိဘဲ လူကောင်း ကဲ့သို့ နေနိုင်ပြီး ရောဂါအခံ တစ်မျိုးမျိုး ၊ ဆီးချို သွေးတိုး၊ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး များရေရှည် သောက်ခြင်းတို့ရှိပါက ပိုဆိုးသွားတတ်ပါသည်။

၄။ ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါများ

ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါများသည် အသက်အရွယ်မရွေးတွင်ဖြစ်တတ်ပြီး အကြောင်းရင်းများမှာ လည်း အလွန်များပြားတတ်ပါသည်။ တစ်ခါတရံတွင် အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ ကျောက်ကပ်ရောင် ခြင်းမျိုးပင်ရှိတတ်ပါသည်။ ကျောက်ကပ်ရောင်ခြင်းသည်အထက်ရှိ ရောဂါ များနှင့် မတူဘဲ ကျောက်ကပ်နှင့် ပတ်သတ်သည့် လက္ခဏာများခံစားသိရှိတတ်ပါသည်။ ဆီးတွင်းသွေးပါခြင်း၊ ဆီးအရောင်နောက်ခြင်း၊ဆီးသွားသည့် ပမာဏ နည်းသွားခြင်း၊ သွေးတိုးထိန်းမရခြင်း ၊ ခြေလက်များဖောရောင်လာခြင်းတို့ သည် ကျောက်ကပ်ရောင်နေခြင်းကိုပြသည့် လက္ခဏာများဖြစ်ပါသည်။

၅။ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများပုံမှန်သောက်ခြင်း

ဒူးနာ၊ခါးနာ၊ လေးဘက်နာ စသည့် ကိုယ်လက်နာကျင်ခြင်းအမျိုးမျိုးသည် နာတာရှည်ဖြစ်နေသောလူများတွင် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး များကို နှစ်မျိုးထက်ပို၍ စပ်ပြီး စွဲသောက်ကြခြင်းကြောင့် ကြာလာသော အခါကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းဖြစ်ရပါသည်။ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး များသည် ကျောက်ကပ်သို့ သွေးစီးဆင်း မှုကို နည်းစေပြီး ကျောက်ကပ်ရှိ အလုပ်လုပ်သော တစ်ရှူ း များကို သွေးငတ်၍ ကြွေကျပျက်စီးခြင်း ကိုဖြစ်ပေါ် စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေး များကို မိမိသဘောဖြင့် မသောက်ဘဲ ကျွမ်းကျင်သော သမားတော် နှင့် ပုံမှန် ကျောက်ကပ်စစ်ဆေးခြင်းပြုလုပ်ပြီး မှသာ သောက်သုံးသင့်ပါသည်။ အကိုက်အခဲပျောက်စေသောတိုင်းရင်းဆေးများ၊ သစ်ဥသစ်ဖု များမှ ပြုလုပ်ထားသော အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး များကို မှီဝဲလိုပါကလည်း အလွန်အကျွံရေရှည် မသောက်သုံးဘဲ မိမိ ကျောက်ကပ် ဓာတ်ကိုမကြာခဏ ပြန်လည်စစ်ဆေးနေသင့် ပါသည်။

၆။ ကျောက်ကပ်တွင် ရေအိတ်များပါလာခြင်း

ကျောက်ကပ်တွင်းရေအိတ်များပါလာခြင်းသည် မျိုးရိုးလိုက်တတ်သောရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး မိဘတွင်ရှိနေပါက မိမိတို့ မောင်နှမသားချင်းအားလုံး အာထရာဆောင်းကိုပုံမှန် နှစ်စဉ် ရိုက်၍ စစ်ဆေးနေသင့်ပါသည်။ ကျောက်ကပ်တွင်းရေအိတ်များသည်တိုးပွားလာတတ်ပြီး ကျောက်ကပ်၏ ပုံမှန် အလုပ်လုပ်နိုင်သော တစ်ရှူ း များ တစ်နေ့တစ်ခြားဆုံးရှုံး လာခြင်းကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းဖြစ်ပေါ်ပါသည်။ ကာကွယ်နိုင်သော နည်းလမ်းလည်း မရှိသေးသော်လည်း မိမိ ၏ သွေး ပေါင် ပြောင်းလဲ မှု ရှိသည် နှင့်၊ ကျောက်ကပ်ဓာတ် Creatinine တက်လာသည် နှင့် စတင် ကုသ မှု ခံယူထားလျှင် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းကို အထိုက်အလျောက် တားဆီးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

၇။ မကြာခဏ ဆီးလမ်းကြောင်းပိုး၀င်ရာမှ ဆီးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့ခြင်း
ဆီးလမ်းကြောင်းတွင်း မကြာခဏ ပိုး၀င်တတ်သူများတွင် ဆီးလမ်းကြောင်းသည် ပိုး၀င်တိုင်း တစ်ခါရောင် တစ်ခါ အနာပြန်ကျက်ဖြစ်ရသည့် အတွက် ဆီးလမ်းကြောင်းတွင် အမာရွတ် များကျန် ခဲ့ ပြီး ထို အမာရွတ် တစ်ရှူ းသည် ဆီးလမ်းကြောင်းပိတ်ခြင်းကိုဖြစ်စေပါသည်။ ထို အခါ အညစ်အကြေး ဆီး များသည် အောက်ဘက်သို့ မစီးဆင်းနိုင်တော့ဘဲ ကျောက်ကပ် ထဲတွင် အောင်းနေပြီး ကျောက်ကပ်ရေဖြင့် ဖောင်းခြင်း၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ပြည်တည်ခြင်းတို့ဖြစ်ပေါ် ပြီး ကျောက်ကပ် ပျက်စီး ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ကျောက်ကပ်ရောဂါ သည် ခဏတာပြသနာမဟုတ်။မိသားစုထဲတွင်တစ်ယောက် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးသည် နှင့်
နာတာရှည်ကုသရန်လိုသည်သာမက ပျက်စီးပြီး မှ ကုသသည့် အတွက် ငွေကုန်ကြေးကျမြောက်မြားစွာ ကုန်ကျခြင်း၊ စိတ်ရောလူပါပင်ပန်းခြင်းတို့ဖြစ်ကြရပါသည်။ နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်း များကို ကြည့်လိုက်လျှင် လည်း မိမိ အချိန်မီကာကွယ် ခဲ့ လျှင် ဖြစ်လာမည်မဟုတ်သော အကြောင်း များဖြစ်သည်ကများသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကျောက်ကပ် ရောဂါ ကို ပေါ့ဆမနေဘဲ မိမိတွင် သွေးတိုး၊ ဆီးချို တစ်မျိုးမျိုးရှိသည်ဖြစ်စေ၊ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး များသောက်နေရသည်ပင်ဖြစ်စေ၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ဖူးလျှင်ဖြစ်စေ ၊ လူကောင်းပကတိဖြစ်စေကာမူ ကြိုတင်စစ်ဆေးထားရန်လိုအပ်သော စစ်ဆေးမှု တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။

ကျောက်ကပ်ဓာတ်စစ်ဆေးခြင်းတွင်မည်သည်တို့ပါ၀င်သနည်း။

၁။Ultrasound ရိုက်ပြီး ကျောက်ကပ်ကောင်းမကောင်းစစ်ဆေးခြင်း
Ultrasound ရိုက်ခြင်းသည် ကျောက်ကပ်စစ်ဆေးခြင်းတွင် အလွန်ပင် အရေးပါသော စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း ဖြစ်သည့် အခါတွင် ကျောက်ကပ်သည် Ultrasound တွင် မူလထက် အရွယ်အစားသေးနေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အခြားသော နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အမျိုးအစား များဖြစ်စေသည့် ကျောက်ကပ်ရေအိတ် တည်ခြင်း အစရှိသည် တို့ကို တိတိကျကျ သိရှိနိုင်ပါသည်။ ရေအိတ် အရွယ်အစားအား တိတိကျကျတိုင်းတာနိုင်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်တွင် ကျောက်တည်ခြင်း များကို လည်း ရှာဖွေနိုင်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်ရောင်မရောင်အား လည်း သိရှိနိုင်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် Ultrasound ရိုက်ခြင်းဖြင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါ အတော်များများအား သိရှိနိုင်ပြီး Ultrasound ရိုက်၍ ပုံမှန် Normal Result ထွက်ပါက အလွန်ကောင်းသော အဖြေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် Ultrasound ရိုက်ခြင်းသည် လည်း ကျောက်ကပ်စစ်ဆေးခြင်းအတွက် အရေးကြီးသော စစ်ဆေးမှု ဖြစ်ပါတယ်။

၂။ Urea &Eletrolyte, Creatinine
ကျောက်ကပ်ဓာတ် နှင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ ဆားဓာတ်များပါ၀င်ပါသည်။ Urea နှင့်Creatinine ဟုခေါ်သော ကျောက်ကပ်ဓာတ်သည် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ အညစ်အကြေးတစ်မျိုးပင် ဖြစ်သည်။ Creatinine သည် သွေးထဲတွင် ရှိပြီး ကျောက်ကပ်မှခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့စွန့်ထုတ်ပေးရသောပစ္စည်းဖြစ်ပါသည်။ သွေးထဲတွင် Creatinine များနေပါက ကျောက်ကပ် မှ Creatinine ကို ကောင်းစွာ မစွန့်ထုတ်ပေးနိုင်ခြင်းကို ပြပြီး တစ်နည်းအားဖြင့် ကျောက်ကပ်ကောင်းစွာ အလုပ်မလုပ်နိုင်ခြင်းကိုပြပါသည်။ နှလုံးရောဂါ၊သွေးတိုးရောဂါရှိသူများ နှင့် ဆီးချို ရောဂါရှိသူများတွင် ကျောက်ကပ် ထိမထိစစ်ဆေးသင့်သော အရာဖြစ်ပြီး သွေးကျဆေးစွဲသောက်နေရသူများတွင်လည်း ၆လ ၁ နှစ် ကြာတစ်ခါ ပြန်လည်စစ်ဆေးနေသင့်သော အရာလည်းဖြစ်ပါသည်။
ဆားဓာတ်များတွင် ဆိုဒီယမ်(Na)၊ ပိုတက်ဆီယမ်(K)၊ ကလိုရိုက်(Cl)၊ ဘိုင်ကာဗွန်နိတ်(HCO3) တို့ပါ၀င်ပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ်၏ဆားဓာတ်ညီမျှမှု ကို ထိန်းသိမ်းပေးသည်မှာလည်း ကျောက်ကပ်ဖြစ်သောကြောင့် ကျောက်ကပ် ကောင်းမကောင်းစစ်ဆေးမှုတွင် ပါ၀င်ပါသည်။ထို မညီမျှမှုများတစ်ခုခုရှိနေပါက
ဆီး နှင့်ကျောက်ကပ် အထူးကုသမားတော် နှင့်သေချာပြသပြီး မိမိကျောက်ကပ်အခြေအနေကိုပြသအကြံဥာဏ်ရယူသင့်ပါသည်။

၃။Urine RE (ဆီးစစ်ဆေးခြင်း)
ဆီးကို စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ဆီးထဲတွင် သွေးပါမပါ၊ ဆီးထဲတွင် အသားဓာတ်မည်မျှ ကျနေသနည်းအား သိရှိနိုင်ပါသည်။ ကျောက်ကပ်ရောဂါအများစုသည် ဆီးအတွင်းသွေးပါခြင်းနှင့် ဆီးအသားဓာတ်တို့နှင့် ဆက်စပ်သည့်အတွက် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိမရှိအား စစ်ဆေးရာတွင် ဆီးစစ်ခြင်းသည် အလွန်အထောက် အကူပြုသော စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုအပြင် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်မဝင်ခြင်းအားလည်း သိရှိနိုင်ပါသည်။ သွေးချိုဝေဒနာရှင်မျာမှာလည်း သွေးတွင်းသကြားဓာတ် အလွန်များသည့်အခါတွင် ဆီးအတွင်း သကြားဓာတ်ပါလာခြင်းအား ပမာဏ မည်မျှပါသနည်းအား တိုင်းတာနိုင်ပါသည်။ အသည်းရောင်အသားဝါ ဖြစ်နေသော သူများတွင် လည်း အသားဝါသည့် ဓာတ်အား ဆီးအတွင်း တိုင်းတာသိရှိနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆီးစစ်ဆေးခြင်းသည် ကျောက်ကပ်နှင့် ပက်သက်သော ရောဂါအတော်များများအား ဖော်ပြနိုင်သောကြောင့် ကျောက်ကပ်အတွက် အထောက်အကူပြုသော စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။

Crd, Family Doctor

15/09/2023

တစ်ခါခွဲမွေးပြီးပေမယ့် နောက်ကိုယ်ဝန်ကို ရိုးရိုးမွေးလို့ရမလား
-----------------------------------------------------

တစ်ခါ ခွဲမွေးထားဖူးလျှင် နောက်‌ထပ်လည်း ခွဲမွေးရပါတယ်။ သုံးခါထက် ပိုမခွဲရပါဘူးဆိုတာ ဗိုက်ခွဲမွေးဖူးသူတိုင်း သိပါတယ်။

ဘာကြောင့်လည်းဆိုတော့...
(ပုံနှင့်တကွ သေချာ‌ရှင်းပြပေးထားပါတယ်။ ပုံလေးတွေကို နှိပ်ကြည့်ပေးပါ။ )

တစ်ခါခွဲလိုက်လျှင် သားအိမ်မှာ အမာရွတ်တစ်ခု ဖြစ်သွားပါတယ်။ သားအိမ်ဆိုတာ သာမန်အချိန်မှာ လက်သီးဆုပ်သာသာ ကြွက်သားတခုပါ။ သူ့ထဲ ကလေးရှိလာတဲ့အခါ ပူဖောင်းလို ဖောင်းကားလာပါတယ်။

ပေါက်ထားလို့ ဖာထားတဲ့ ပူဖောင်းတစ်ခုကို မြင်‌ယောင်ကြည့်ပါ။ ပူဖောင်းဖောင်းလာလေလေ ဖာထားတဲ့နေရာကနေ ပေါက်ထွက်နိုင်လေလေပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဗိုက်မနာခင် သားအိမ်မညှစ်ခင် ခွဲရပါတယ်။ ဓားနဲ့ သပ်သပ်ရပ်ရပ် ခွဲထားတဲ့ ပူဖောင်းလေးဟာ အနားစတွေ သပ်ရပ်တာမို့ ပြန်ချုပ်ရင် သပ်သပ်ရပ်ရပ်လေး ချုပ်လို့ရသလိုပါပဲ။ သေချာခွဲထားတဲ့ ‌သားအိမ်ဟာလည်း သပ်သပ်ရပ်ရပ်ပြန်ချုပ်ထားရင် အနာကျတ်မြန်ပါတယ်။

သားအိမ်တအားညှစ်လျှင် ကွဲထွက်နိုင်ပါတယ်။ ကွဲထွက်သွားတဲ့ ပူဖောင်းလေးဟာ အနားစတွေ ဖွာလန်ကြဲနေသလိုမျိုးပဲ ကွဲထွက်သွားတဲ့ သားအိမ်ဟာလည်း အနားစတွေ ဖွာလန်ကြဲပြီး သွေးထွက်လည်း များတတ်ပါတယ်။ သားအိမ်ကို ပြန်ချုပ်ရင်လည်း သပ်သပ်ရပ်ရပ်ပြန်ချုပ်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ အနာကျတ်တာ နှေးတတ်ပါတယ်။

နောက်တခါထပ်မွေးတဲ့အခါ အမာရွတ်က နှစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ သုံးခါလောက်မွေးပြီးလျှင် လက်သီးဆုပ်အရွယ်သားအိမ်မှာ အမာရွတ်တွေ ပြည့်နေပါပြီ။ နောက်ထပ် မခွဲသင့်တော့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သားကြောပါ တခါတည်းဖြတ်ကြရပါတယ်။

ကိုယ်ဝန်ရှိလာတဲ့အခါ ကလေးရဲ့အချင်းဟာ သားအိမ်ထဲမှာ တွယ်ချင်တဲ့နေရာ တွယ်တာပါ။ အမာရွတ်တွေများလာလျှင် ကလေးမွေးဖူးတာများလာလျှင် အချင်းက အမာရွတ်တွေပေါ်သွားတွယ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အချင်းမကျဘဲသွေးသွန်တာကနေ သားအိမ်ပါထုတ်လိုက်ရတဲ့အထိဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

နယ်ဆေးရုံလေးတစ်ခုက OG တစ်ယောက်ပြောပြတဲ့ အတွေ့အကြုံလေးတစ်ခုကို မျှဝေပါရစေ။

ကလေးအမေတ​ယောက် ပထမဆုံးကလေးကို ခွဲမွေးထားတယ်။ ဒုတိယနဲ့ တတိယကိုယ်ဝန်ကို ဘယ်လိုပြောပြော စကားနားမထောင်ပဲ အိမ်မှာ ရိုးရိုးမွေးထားတယ်။ ကလေးသေးတော့ ဘာပြသနာမှ မဖြစ်လိုက်ပါဘူး။ နောက် စတုတ္ထကိုယ်ဝန်ရှိလာတော့လည်း ဗိုက်ကို ကြိုမအပ်ထားဘူး။ လမစေ့သေးဘဲ ညကြီးအချိန်မတော်ကျမှ ဗိုက်နာပြီး မွေးချင်လာတော့မှ ဆေးရုံရောက်လာတယ်။ လမစေ့ပေါင်မပြည့်ကလေးကို ရိုးရိုးထွက်သွားတယ်။ မွေးပြီးတဲ့အခါ အချင်းလုံးဝမကျဘဲသွေးသွန်တယ်။ ကလေးအများကြီး မွေးထားတဲ့ သားအိမ်က ကြွက်သားတွေ လျော့ရဲနေပြီး ကလေးထွက်တာနဲ့ ချက်ချင်း သားအိမ်ကြွက်သားတွေ ပြန်ကျုံ့ရမှာ မကျုံ့နိုင်ဘဲ အရင်အမာရွတ်နေရာမှာ အချင်းက အသေတွယ်နေပုံရပါတယ်။ ဆရာဝန်ဆရာမတွေကြိုးစားပေမယ့် ဗိုက်ခွဲသားအိမ်ထုတ်မှ ရတော့မယ့်အခြေနေမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်ဟာ သွေးထွက်လွန်ပြီး ဆုံးသွားပါတယ်။ စိတ်‌မကောင်းစရာပါ။

ဒါကြောင့်
တစ်ခါ ခွဲမွေးထားဖူးလျှင် နောက်‌ထပ်လည်း ခွဲမွေးရပါတယ်။

Credit to Original Writer

08/09/2023

အနာတွေ ရင်းလာတာ အညှော်ရှုမိလို့လား ?

GP တွေမှာ အကြားရအများဆုံး ကိစ္စလေးပေါ့ ။ ညှော်မိသွားတာဆရာ ။ အနာကယောင်ပြီး ပြည်တည်သွားတယ် ။ အဲ့တာလေးကို ရှင်းပြချင်တာ ။ ဖတ်ပီးရင် ဘယ်လို ဆက်စပ်နေလဲဆိုတာ သိသွားမယ် ။ ကဲ စလိုက်ကြရအောင်ဗျာ ။

အဲ့ဒါကို နားလည်ဖို့ ခေါင်းစဉ် ၃ ခု ဖတ်ရမယ်

(၁) bacteria ဘက်တီးရီးယား

ဘက်တီးရီးယားဆိုတာ အရမ်းကိုသေးငယ်လွန်းတဲ့ ဆဲတစ်လုံးထဲရှိတဲ့ သက်ရှိတွေပဲ ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အပေါများဆုံးနဲ့ eco system အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့အကောင်တွေ ။ လူ့ခန္တာကိုယ်မှာဆို ပေါများလွန်းလို့ လူသားဆဲလ်အရေအတွက်ထက် ဆယ်ဆပိုများတယ်တဲ့ ( national human genome research institute, USA ) ။ ဒါပေမယ့် ဘက်တီးရီးယားအများစုက လူ့ခန္တာကိုယ်ကို မထိခိုက်စေရုံသာမက လူကိုအကျိုးပြုတဲ့ဘက်တီးရီးယားတွေများကြီးရှိတယ်။ ဥပမာ အူကဘက်တီးရီးယားတွေ အစာချေစနစ်မှာ စပါယ်ရှယ်အသုံးဝင်တဲ့ကောင်တွေ ။ အချို့ဘက်တီးရီးယားအရေအတွက်နည်းနည်းလေးကတော့ လူကိုထိခိုက်စေတယ် ။ အဲ့ထဲမှာ Staphylococcus တို့ Streptococcus လိုကောင်တွေက ထိပ်ဆုံးကပါပြီး အရေပြားတွေ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရင် အဲ့ကနေတဆင့် လူ့ကိုယ်ထဲကို ဝင်လာလေ့ရှိတယ် ။ ပြီးရင်တော့ ရောက်တဲ့နေရာကနေ စတင်တိုက်ခိုက်တော့တာပဲ ။
ပိုးဝင်ရင် အဲ့နေရာက ပူ ၊ နီ ၊ နာ ‌၊ ယောင် ၊ loss of function ဖြစ်တယ် ။

(၂) Immune system လူ့ကိုယ်ခံအားစနစ်

အထူးသဖြင့် Acute inflammation of innate immunity ကို အဓိကထားပြောရမှာ ။ ခုနလို ထိခိုက်ရှာနာ အမွှေးကျွတ်လို့ ပိုးဝင်လာပြီဆိုတာနဲ့ haemodynamic changes စဖြစ်တယ် ။ စစချင်းသွေးကြောတွေကျဉ်းလာတယ် ။ နောက်ပြီး histamine ၊ bradykinin prostaglandins တွေထွက်လာပြီး ‌သွေးကြောတွေကျယ် ၊ သွေးကြောစိမ့်ဝင်မှုတွေကောင်းလာ ၊ သွေးပြစ်နှုနိးတွေတက် ၊ သွေးလည်ပတ်မှုတွေနှေးလာပြီး အရေးပါတဲ့ သွေးဖြူဥတွေ စလှုပ်ရှားလာတယ် ။ အဲ့ကောင်တွေက ပိုးဝင်တဲ့နေရာကိုရောက်လာပြီး phagocytosis တို့ degranulation တို့လိုစနစ်တွေနဲ့ ပိုးတွေကို ခုခံတိုက်ခိုက်တယ် ။ အဲ့လိုသွေးဖြူဥတွေစုလာပြီး တိုက်ခိုက်တဲ့လက္ခဏာအနေနဲ့ ပြည်တွေထွက်လာတာပဲ ။ လူ့ကိုယ်ခံအားအရမ်းကောင်းတဲ့လူတွေကလေးတွေဆို သိသာတယ် ။ တော်တန်ရုံပိုးဝင်လည်း ခဏနဲ့ပျောက်တယ် ။ သွေးကြောတွေပျက်စီးကျဉ်းမြောင်းနေတဲ့ ဆီးချိုသမားတွေဆို တော်တော်နဲ့မပျောက်ဘဲ ခြေထောက်တွေပါ ဖျက်ပစ်ရတဲ့အထိရောက်တယ် ။

(၃) Ventilation System အသက်ရှုစနစ်

အကြမ်းဖျဉ်းပြောရရင် ကျွန်တော်တို့ အသက်ရှုတာ လုပ်ငန်း ၂ ခုထဲကိုပဲလုပ်ဖို့ ။ ၁ အပြင်က oxygen ကို သွေးထဲပို့ဖို့နဲ့ ၂ သွေးထဲက carbon dioxide ကို အပြင်ထုတ်ဖို့ ။ oxygen က ခန္တာကိုယ်အလုပ်လုပ်ဖို့ ‌လိုအပ်တဲ့ရင်းမြစ် ၊ CO2 က အလုပ်လုပ်ပီးလို့ စွန့်ပစ်လိုက်တဲ့ ကျွင်းကျန်ပစ္စည်း အမှိုက်ပေါ့ဗျာ။ အဆုပ်က အဲ့နှစ်ခုကို ပုံမှန်အလဲအလှယ်လုပ်ပေးဖို့ အသက်ရှုပေးရတယ် ။ အဲ့တော့ အညှော်တွေထဲမှာ nitrogen ၊ carbon dioxide နဲ့ အခြား ဓါတ်ငွေ့လေးတွေပါတတ်တယ် ။ အညှော်တွေရှုမိရင် ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိတဲ့လူဆို ထကျပ်တတ်တယ် ။ သာမာန်လူတွေကတော့ နည်းနည်းမူးချင်တာတို့ စိတ်အခန့်မသင့်လို့ ခေါင်းကိုက်တာတို့ ဖြစ်တတ်တယ် ။ ဒါပေမယ့် အညှော်ရှုမိတာက Carbon monoxide poisoning တို့လို လူ့သွေးကြောထဲ oxygen carbon dioxide gas exchange အပေါ်ကိုတော့ သိသာတဲ့ပြောင်းလဲမှု မရှိစေနိုင်ဘူး ။ တကယ်လို့ ရှိခဲ့ရင်တောင် ခုန အနာပိုးဝင်လို့ ပြည်တည်တဲ့ကိစ္စနဲ့ ဘာမှ မပတ်သက်ဘူး ။

အဲ့တော့ လူကြီးမင်းတို့ သေချာမှတ်ထားရမှာက

* အနာရင်းတာ ပြည်တည်တာဟာ ပိုးဝင်တာကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကောင်းကောင်းအလုပ်လုပ်နေတာကိုပြတာဖြစ်ပြီး

* အညှော်ရှုတာက ခေါင်းမူးခေါင်းကိုက် ချောင်းဆိုးရင်ကျပ်တတ်တာကလွှဲလို့ အနာပိုးဝင်တာနဲ့ ဘာမှမဆိုင်ဘူးဆိုတာပါပဲ ။




#ဆရာဝန်ဖင်ရှည် မှကူယူဖော်ပြသည်

04/08/2023

ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း နှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ရန် ဝန်ထမ်းခေါ်ယူခြင်း

👱‍♀️Nurse Aid(ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်နှင့် သူနာပြုအကူ)

💠 လိုအပ်ချက်များ

- အသက် ၂၀ မှ ၂၉ နှစ်အတွင်း
-အမျိုးသမီး
-အကျင့်စာရိတ္တ နှင့် လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ရမည်
-ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်နှင့် သူနာပြုအကူ သင်တန်းဆင်းသူဖြစ်ရမည်
-ဆေးရုံ ဆေးခန်းအတွေ့အကြုံရှိသူ ဦးစားပေးမည်

💠လျှောက်ထားလိုသူများအနေအဖြင့်

-CV form (1)စုံ + မျှော်မှန်းလစာ
-သက်ဆိုင်ရာအရည်အချင်းနှင့်ပက်သက်သော စာရွက်စာတမ်းများ ယူဆောင်လာရမည်

ဩဂုတ်လ (၁၅) ရက်နောက်ဆုံးထား၍ လျောက်ထားနိုင်ပါသည်

💠ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း(ဝက်ဝံ ဘူတာရွာ) / Page Chat box

02/08/2023

သားဖွားမီးယပ် ပါရဂူ နှင့်

မိခင်နှင့် ရင်သွေး ကျန်းမာရေး အတွက် ဗိုက်အပ်ချင်ပါက

အပါတ်စဉ် ကြာသပတေးနေ့ ညနေ (၃)နာရီ လာပြနိုင်ပါသည်

#ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း
#ဝက်ဝံ

30/07/2023

ချမ်းမြေ့ဆေးခန်း(ဝက်ဝံ ဘူတာရွာ)တွင်

@ ခွဲစိတ်ပါရဂူ
@ သားဖွားမီးယပ်ပါရဂူ

တို့ဖြင့် သက်ဆိုင်သည့် ရောဂါအမျိုးမျိုး ပြသနိုင်သည်

ဖုန်း - 09977177458

26/07/2023

နာတာရှည် ကျောက်ကပ်အားနည်း‌ရောဂါ ကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးပြီး ကျောက်ကပ်အစားထိုးထားရာကနေ အဲဒီအစားထိုးထားတဲ့ ကျောက်ကပ် ပြန်ပြီးပျက်စီးသွားလို့ ကျောက်ကပ်ပြန်ဆေးနေရတဲ့ လူနာတစ်ယောက်နဲ့ ကျွန်တော်စကားပြောကြည့်ဘူးတယ်။ အဲဒီတုန်းက အဲဒီလူနာက သူကျောက်ကပ်ဆေးဖို့လာရင်း သူ့အလှည့် မရောက်သေးလို့ ထိုင်ခုံကို မှီပြီးနားနေရင်း သူ့အလှည့်ကို စောင့်နေတဲ့အချိန်..။

နေကောင်းရဲ့လား လို့ ကျွန်တော်မေးတော့ ကျောက်ကပ်မဆေးရသေးတော့ လေးတေးတေးကြီးပေါ့ ဆရာရယ်တဲ့။ ဆေးပြီးရင်တော့ နေလို့ထိုင်လို့ ကောင်းပါတယ်တဲ့။

သူကဆက်ပြောတယ်။

ဒါပေမယ့် ခဏပဲ ဆရာ တဲ့။ တစ်ရက် နှစ်ရက် ဆို နေရတာ လန်းလန်းဆန်းဆန်း မရှိတော့ဘူး။

ဆရာရယ်.. ကျွန်တော်ကျောက်ကပ်ပြန်အစားထိုးချင်တာ။ ပိုက်ဆံ စုလိုက်ဉီးမယ်။
ကျောက်ကပ်အစားထိုးလိုက်တဲ့ အရသာ က ဘာနဲ့မှ မတူဘူး။ လေထဲမှာ လမ်းလျှောက်နေရသလို ပေါ့ပါးနေတာပဲ။ ထမင်းတွေလည်း စားလို့ကောင်း၊ အသက်ရှုလို့လည်း ဝ တယ်။ နေလို့ထိုင်လို့ အရမ်းကောင်းတာပဲ.. ဆရာရယ်.. တဲ့...။

သူပြောတာကို ကျွန်တော် နားထောင်နေရင်းနဲ့ သူ့ခံစားချက်ကို ကျွန်တော်နားလည်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ ဘယ်လိုခံစားရတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ သေချာမသိနိုင်ဘူး။ ကျွန်တော်မှ မခံစားဘူးပဲကိုး။
ကျွန်တော်တို့သိထားတဲ့ ဆီးဆိပ်တွေ (Urea) တွေ၊ Creatinine တွေ၊ အက်ဆစ်ဓါတ်တွေ၊ ကျန်တဲ့ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးလို့ မစွန့်ထုတ်နိုင်တဲ့ အကြွင်းအကျန် အညစ်အကြေးတွေ ခန္ဓာကိုယ်မှာ စုပုံလာတဲ့အခါ လူတစ်ယောက် ဘယ်လိုခံစားရမလဲဆိုတာ ဝေဒနာရှင်ကိုယ်တိုင်ပဲ အသိဆုံးဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
ကျွန်တော်တို့တတွေ ဖျားဘူး၊နာဘူးကြတာပဲ။ ဖျားကြနာကြတဲ့အခါ အမြန်ဆုံး ပြန်သက်သာချင်ကြတာပဲ မဟုတ်လား။ တကယ်လို့သွားကိုက်တဲ့ ဝေဒနာကိုခံစားဘူးတယ်ဆိုရင် အဲဒီဝေဒနာကို အမြန်ဆုံး သက်သာချင်တဲ့ ဆန္ဒဘယ်လောက် ပြင်းပြသလဲ ဆိုတာ ကိုယ်တိုင်သွားကိုက်ဘူးတဲ့သူဆိုရင် ကိုယ်ချင်းစာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့်...

နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းတဲ့ရောဂါ ဟာ သာမန်တုပ်ကွေးမိ ဖျားနာသလို၊ သွားကိုက်သလိုမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။

ရုတ်တရက် ပျက်စီးတဲ့ ကျောက်ကပ်ရောဂါ (Acute Kidney Injury) ဆိုရင် ပြန်ကောင်းနိုင်ပေမယ့် တကယ်သာ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်‌ဝေဒနာ ခံစားရပြီဆိုရင် အဲဒီကျောက်ကပ်ဟာ NO U-TURN ဘယ်တော့မှ ပြန်ပြီးကောင်းလာမှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ အရှင်းဆုံးပြောရရင်တော့ အခုထိ.. ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ ကုရာနတ္ထိ ဆေးမရှိ တဲ့ ရောဂါဆိုး လို့ပဲ ပြောရမှာပါပဲ။

ကမ္ဘာ့လူဉီးရေရဲ့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဟာ နာတာရှည် ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါ ခံစားနေရပါတယ်။ လူ ၁၀၀ မှာ ၁၅ ယောက်လောက်ဟာ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းနေကြတယ်လို့ အကြမ်းဖျဉ်း ပြောလို့ရပါတယ်။
ကျောက်ကပ်ဆေးတယ်လို့ အရပ်ထဲမှာ အလွယ်ပြောကြတဲ့ (Hemodialysis) ကျောက်ကပ်သွေးသန့်စင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ (Peritoneal Dialysis) ဝမ်းဗိုက်အမြှေးပါးက သွေးသန့်စင်တာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲက သဘာဝကျောက်ကပ်က အလုပ်မလုပ်နိုင်လို့ ကိုယ်စားဝင်အလုပ်လုပ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်က မလိုအပ်တဲ့ အဆိပ်အတောက် အညစ်အကြေးတွေကို စွန့်ထုတ်ပေးရုံပဲ တတ်နိုင်တာပါ။ ပျက်စီးသွားတဲ့ ကျောက်ကပ်ကို ပြန်ပြီးကောင်းလာအောင် ကုစားပေးတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကို တစ်ချို့ဆရာဝန်တွေတောင် နားလည်မှုလွဲနေကြတာ ရှိပါတယ်။ ကုန်ကျစားရိတ်လည်း အင်မတန်များပါတယ်။

အနည်းဆုံး တစ်လကို ၅ သိန်း လောက်မှ အကုန်မခံနိုင်ရင် ကျောက်ကပ်ဆေးဖို့ မလွယ်ပါဘူး။ ဒါတောင် အနည်းဆုံး စျေးကို တွက်ပြထားတာပါ။ ဘယ်လိုပဲ ကျောက်ကပ်ဆေးဆေး ကိုယ့်သဘာဝကျောက်ကပ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို ပြည့်မှီအောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်တာတေွ အများကြီးရှိပါသေးတယ်။

ကျောက်ကပ်လဲတယ်လို့ ပြောကြတဲ့ ကျောက်ကပ်အစားထိုးတယ် ဆိုတာကလည်း ကျောက်ကပ်အကောင်း (အသစ်) တစ်လုံး ထည့်လိုက်တာဖြစ်လို့ ပုံမှန်အတိုင်း စားနိုင်သွားနိုင်လာနိုင်တယ် ဆိုသည့်တိုင်အောင် အဲဒီ ကျောက်ကပ်အသစ်ကလေး ပျက်မသွားရအောင် နေ့စဉ် ဆေးဝါးတွေ ရာသက်ပန်သောက်သုံးနေရတာပါ။ အဲဒီဆေးတွေကြောင့်လည်း ကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် လူမမာတပိုင်းလို့ ဆိုရင် မမှားပါဘူး။

ဒီလောက်ဆိုရင် နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါ ဆိုတာ ပေါ့‌ပေါ့လေးမဟုတ်မှန်း သိလောက်ပြီထင်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ နှလုံးရောဂါဖြစ်မှာ၊ ကင်ဆာ ဖြစ်မှာ သိပ်ကြောက်ကြတယ်။ ဘီပိုး စီပိုး ကူးစက်ခံရမှာလည်း သိပ်ကြောက်ကြပါတယ်။ အဲဒီရောဂါတွေဟာ ကြောက်ဖို့ကောင်းတာမှန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါရဲ့ အတိမ်အနက်ပေါ်မူတည်ပြီး မျှော်လင့်ချက်တွေ ရှိနေပါသေးတယ်။

နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါကတော့ ဖြစ်ပြီဟေ့ ဆိုတာနဲ့ နောက်မဆုတ်တော့ပါဘူး။ အသက်ကြီးလာမှာကို တားမရသလို နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ဝေဒနာရှင်ရဲ့ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးသွားမှာကို ဘာနဲ့မှ တားလို့ မရပါဘူး။ မသကာ အရွယ်တင်အောင် အလှတွေပြင်၊ လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ် လို့ ရသလို ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတဲ့ နှုန်းထားကို နှေးနေအောင်ပဲ ‌ဆေးဝါးတွေ၊ အပြုအမူအနေအထိုင်တွေနဲ့ ကုသပေးလို့ ရပါတော့တယ်။ ဉပမာ- ၃၀ ဖိုး ပဲ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ ကျောက်ကပ်က တစ်နှစ်နေရင် ၂၀ ဖိုးပဲ ကျန်တော့မယ်ဆိုရင် သေသေချာချာ ကုသလို့ရှိရင် ၂၅ ဖိုး လောက် ကျန်နိုင်တာမျိုး လောက်အထိပဲ စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ ကျန်နေတဲ့ ၃၀ ဖိုး ကို ၅၀ ဖိုး- ၆၀ ဖိုး ဖြစ်လာအောင် ကုသပေးလို့ မရနိုင်တော့ပါဘူးခင်ဗျာ။

အဲဒီတော့ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါ ဆိုတာ ဘာများပါလိမ့်။
နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါ ဟာ ကနဉီးကာလတွေမှာ ဘာလက္ခဏာမှ မပြပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ဆီးဆိပ်လို့ အလွယ်ပြောကြတဲ့ (သာမန်လူ နားလည်အောင် အလွယ်ပြောရရင်) Creatinine စစ်မကြည့်မချင်း မသိနိုင်ပါဘူး။

စက်ရုံတစ်ရုံမှာ အလုပ်သမား ၁၀၀ ရှိတယ် ဆိုပါစို့။ အင်တိုက်အားတိုက် အလုပ်လုပ်နေကြတယ်။
အလုပ်သမား ၂၀ လောက်က အလုပ်ထွက်သွားတယ်။ ၈၀ ပဲ ကျန်တယ် ဆိုပါစို့။ အဲဒီ ကျန်နေတဲ့ ၈၀ က လူ ၁၀၀ စာ ကို ဟန်မပျက် ထိမ်းပြီး အလုပ်လုပ်ပေးနေနိုင်သေးတယ်။ မသိသာသေးဘူး‌ပေါ့လေ။
ဒါပေမယ့် အဲဒီ လူ ၈၀ ကလည်း ၁၀၀ စာ မလုပ်နိုင်တော့ဘဲ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လေျာ့လေျာ့လာမယ်ဆိုရင် လူ ၅၀ လောက်ပဲ ကျန်တော့တဲ့ အချိန်မှာတော့ အဲဒီ စက်ရုံက မနိုင်မနင်း ဖြစ်လာပါပြီ။ လူ ၅၀ ကပဲ အရင် လူ ၁၀၀ စာ လုပ်ခဲ့တဲ့ အလုပ်တွေကို သိမ်းကြုံးလုပ်ရတော့တာကိုး။

အဲဒီ ကျန်နေတဲ့ လူ ၅၀ ကနေ.. ၃၀.. ၂၀ အစရှိသဖြင့် နည်း နည်း လာမယ် ဆိုရင်တော့ နောက်ဆုံး ၁၀ ယောက် လောက်ပဲ ကျန်တော့တဲ့ အခါ စက်ရုံအလုပ်လုပ်ဖို့ မလွယ်တော့ပါဘူး။

ဒီသဘောပါပဲ။ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါ ရဲ့ ကနဉီး အဆင့်တွေမှာ ကျောက်ကပ်ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပေးနေတဲ့ Nephron လို့ ခေါ်တဲ့ ယူနစ်သေးသေးလေးတွေက အလုပ်တွေပိုလုပ်ပေးနေလို့ မသိသာသေးပါဘူး။ ရောဂါ လက္ခဏာလည်း မပြသေးပါဘူး။ သူတို့တွေ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လျော့ကျလာတဲ့ အခါမှာတော့ ကျောက်ကပ်အားနည်းတဲ့ အဆင့်က ပိုပြီး ဆိုးလာပါတော့တယ်။ အဲဒီယူနစ်ကလေးတွေဟာ အနာရွတ်တွေ ဖြစ်သလို ကျောက်ကပ်ထဲမှာ ရှုံတွပျက်စီးကုန်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဘယ်တော့မှ ပြန်ကောင်းမလာနိုင်တော့ပါဘူး။
ညှိုးသွားတဲ့ ပန်းကလေး ဟာ ဘယ်တော့မှ ပြန်လန်းမလာနိုင်တော့သလိုပါပဲ။
တချို့က ပြောကြတယ်။

ဆီးတွေလည်း သွားတယ်။ ဖော လည်း မဖောဘူး။ ကျောက်ကပ်အားနည်းတာ ဟုတ်ပါ့မလား တဲ့။

ဆီးတွေနည်းတယ်၊ ဖောတယ် ဆိုတာ ကနဉီး ကျောက်ကပ်ရောင်တာ၊ ရုတ်တရက် ကျောက်ကပ်ပျက်တဲ့ အနေအထားတွေမှ ချက်ချင်းလက်ငင်း ဖြစ်တတ်ပေမယ့် နာတာရှည်ကေျာက်ကပ်အားနည်းရင်တော့ တော်တော်လေး ‌နောက်ကျမှ သိတတ်တာမျိုးပါ။

တချို့ကလည်း ကျွန်တော်/ကျွန်မ က ခါးမှ မနာတာ။ ကျောက်ကပ်ပျက်တယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပမလား တဲ့။

ကျောက်ကပ်ကြောင့် ခါးနာတယ်ဆိုတာ ကျောက်ကပ်မှာ ကျောက်တည်တာတို့၊ ကျောက်ကပ်မှာ ပိုးဝင်ပြီး ပြည်ဝင်တာမျိုး (Pyelonephritis)၊အင်မတန် ရှားတဲ့ ကျောက်ကပ်ပုတ်တာမျိုးမှ နာတတ်တာမျိူးပါ။ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းတာဟာ ခါးလည်း မနာတတ်ပါဘူး။ (တစ်ခုတော့ရှိတာပေါ့လေ။ သူ့ဟာသူ ကြီးပေါင်းတို့၊ သွေးကင်ဆာတစ်မျိုး (Myeloma) ကြောင့် အရိုးတွေ ကြွတ်ဆတ်ပြီး နာတာကြောင့် နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါ ဖြစ်တာမျိုးက လွဲရင်ပေါ့)

လက်တွေ့မှာ အတွေ့ရအများဆုံးကတော့ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ လေယာဉ်ပျက်ကျတဲ့အခါ (Crash Landing) ဘာမှလုပ်မရသလို မဖြစ်မနေ နောက်ဆုံးအဆင့် ကျောက်ကပ်ပျက်မှ ကျောက်ကပ်ဆရာဝန် ဆီ ရောက်လာတဲ့ အခါ လူနာရဲ့ အနေအထားဟာ ပျက်ကျတဲ့လေယာဉ်ထဲက ခရီးသည် လို ဖြစ်နေတာမို့ (Crash Lander) လို့တောင် တင်စားခေါ်ဝေါ်နေကြပါပြီ။

နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါဆိုတာ သွေးချို၊ဆီးချိုရောဂါ ကြာလာပြီဆိုရင်၊ သွေးတိုးရောဂါ ကြာလာပြီဆိုရင် ဖြစ်လာတတ်တာကြောင့် သတိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အရေပြားလေးဖက်နာလို ရောဂါမျိုးတွေ၊ ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါမျိုးတွေကို သေသေချာချာကုသမှု မခံယူခဲ့ရင် သေချာပေါက် ဖြစ်လာမယ့် ရောဂါပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက က တော့ မိမိမှာ သွေးတိုးရှိရင်၊ သွေးချိုဆီးချိုရှိရင်၊ နှလုံးရောဂါရှိရင် ကျောက်ကပ်ဆီးဆိပ်ကို မဖြစ်မနေ စစ်ကြည့်ပါ။ အနည်းဆုံး ၆ လ တစ်ခါ စစ်ကြည့်ပါ။ စျေးမကြီးပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးတွေက သွေး မစစ်ချင်ကြဘူး။ တစ်ချို့ က နှမြောတယ်။ တစ်ချို့ကျတော့ ရောဂါ သိမှာ ကြောက်ကြတယ်။ တကယ်တော့ ရောဂါ ဆိုတာ စောစောသိလေလေ ကုသဖို့ အချိန် ပိုရ လေလေပါပဲ။

အထူးသဖြင့် (ဆရာဝန်တွေကိုပါ တောင်းဆိုချင်တာပါ) ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ် သွေးတိုးရင် လူနာတွေကို မဖြစ်မနေ စစ်ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ အနည်းဆုံး Creatinine နဲ့ Urine RE လောက်တော့ စစ်ကြည့်ပေးဖို့ အနူးအညွတ် တောင်းဆိုလိုပါတယ်။ အဲဒီလို စစ်ကြည့်လို့ ကောင်းနေခဲ့ရင်တောင် တစ်လ နှစ်လလောက် ခြားပြီး ထပ်စစ်ပေးဖို့ လိုပါသေးတယ်။ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ် နဲ့ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ပျက်စီးကြရသူ အများစုဟာ ကျောက်ကပ်မပျက်ခင်မှာ သွေးတိုးနဲ့ ဆရာဝန် ပြထားကြသူတွေ များပါတယ်။ သွေးကျဆေး ပေးထားတဲ့ အချိန် လူနာတွေက နေကောင်းနေပေမယ့် သူတို့ရဲ့ ကျောက်ကပ်ရောင်နေတာ (Glomerulonephritis) ကို မသိရတဲ့အတွက် ကုသလို့ ရသေးတဲ့ အချိန်မှာ ကုသခွင့် ဆုံးရှုံးကြရသူတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ကျောက်ကပ်ဆရာဝန်ဆီ ရောက်လာရင်တော့ လေယာဉ်ပျံကြီး ပျက်ကျနေပြီပေါ့ဗျာ။
နောက်တစ်ခု က အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးပါ။ အရပ်ထဲမှာ အလွယ်ဝယ်လို့ရနေတဲ့ ဝက်ငါးကောင် (Mefenaemic Acid) တို့၊ အလွယ်ထိုးလို့ရနေတဲ့ အသားဆေး (Diclofenac) တွေဟာ ကျောက်ကပ်သမားတွေအတွက် အင်မတန်ကြောက်ဖို့ကောင်းတဲ့ အဆိပ်တွေလို့ ဆိုရင် မမှားပါဘူး။ သာမန်လူကောင်းတွေတောင် အခန့်မသင့်ရင် ဒုက္ခပေးနိုင်ပါတယ်။

နောက်သတိထားဖို့ကတော့ တိုင်းရင်းဆေးတွေပါ။ အယူတိမ်းရင် နတ်စိမ်း ဖြစ်တယ် ဆိုသလိုပဲ.. တိုင်းရင်းဆေးကို အောဂန်းနစ် ဆိုပြီး အားကိုးတကြီး သောက်ကြတာတွေကလည်း အဓိက ကုသမှုကို မရဘဲ လူနာတွေ နစ်နာစေတဲ့အပြင် ကျောက်ကပ်ကို ဝန်ပိစေလို့ သတိပြု ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ လိုပါတယ်။ တစ်ချို့ တရားဝင်ရောင်းချနေတဲ့ တိုင်းရင်းဆေးတွေ၊ ဖြည့်စွက်စာတွေဟာလည်း ကျောက်ကပ်ကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အဆိုးဆုံးက အဲဒီဆေးဝါးတွေကို သောက်နေပြီး လူနာအတွက် အဓိကလိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးတွေကို ဆက်မသောက်တော့ဘဲ ရပ်ပစ်လိုက်တာမျိုးပါ။ ဖြည့်စွက်စာ ဆိုတာ ဆေး မဟုတ်ပါဘူး။ အရာရာဟာ တန်ဆေး လွန်ဘေး ပါပဲ။

ဒီနေ့ဟာ ကမ္ဘာ့ကျောက်ကပ်ရောဂါနေ့ (World Kidney Day) ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်အတွက် ဆောင်ပုဒ်ကလည်း Bridge the knowledge gap to better kidney care ဖြစ်ပါတယ်။ အသိပညာများများပေး ကျောက်ကပ်ပိုမို ကျန်းမာရေး လို့များ ဆိုရမလား။

ကျောက်ကပ် ကျန်းမာအောင် သွေးပေါင်မတက်အောင် ဂရုစိုက်ပါ။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားအားကစားလုပ်ပါ။ ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ။ ရေများများသောက်ပါ (မိမိမှာ ဖောရောင်နေတာ မရှိရင်)။ သွေးချိုဆီးချို ဂရုစိုက်ပါ။ အငန် ရှော့စားပါ။ အဝမလွန်အောင် ဂရုပြုပါ။ မလိုအပ်တဲ့ တိုင်းရင်းဆေး၊ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေ ရှောင်ပါ။ မိမိမှာ မျိုးရိုးရှိရင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပါ။ သွေးတိုး/ဆီးချို စတဲ့ ရောဂါအခံ တွေရှိရင် မဖြစ်မနေ သွေး/ဆီး စစ်ကြည့်ဖို့ မိမိဆရာဝန်ကို တိုင်ပင်ပါ။ ကိုယ့်မှာ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေရင်တော့ မဖြစ်မနေ ကျောက်ကပ်ကုသမှု အထူးကုဆရာဝန်တွေနဲ့ တိုင်ပင်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ခြင်း ဟာ ကုသခြင်းထက် ပိုပြီးထိရောက်ပါတယ်။

ကိုယ်၏ကျန်းမာခြင်း၊ စိတ်၏ ကျန်းမာခြင်း၊ ကျောက်ကပ်၏ ကျန်းမာခြင်း နဲ့ ပြည့်စုံကြပါစေ လို့ ကျောက်ကပ်ဆရာဝန်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဆုတောင်းလိုက်ပါတယ်။

Credit to

ဒေါက်တာ ကျော်သူရိန်လွင်
(ကျောက်ကပ် ဆရာဝန်)