05/10/2025
🧡 PEG Stomach Tube ဖြင့် အစာကျွေးနည်းနှင့် ဂရုစိုက်နည်း
(အိမ်တွင် ပြုစုစောင့်ရှောက်သူများအတွက် လမ်းညွှန်)
PEG Tube (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy Tube) ဆိုတာ ပါးစပ်နဲ့ အစာမစားနိုင်သူတွေအတွက် ဝမ်းဗိုက်သားကနေတဆင့် အစာအိမ်ထဲကို အာဟာရဓာတ်တွေ တိုက်ရိုက်ရောက်အောင် ပို့ပေးတဲ့ ရေရှည်သုံး အစာကျွေးပြွန်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီပြွန်နဲ့ အစာကျွေးတဲ့အခါ မှန်ကန်လုံခြုံတဲ့နည်းလမ်းကို သိထားဖို့က အရေးကြီးဆုံးပါပဲ။
၁။ အစာမကျွေးမီ ပြင်ဆင်ခြင်းနှင့် လိုက်နာရန် အချက်များ
-လက်ဆေးခြင်း
ပြွန်ကို မထိမီ၊ အစာမကျွေးမီ ဆပ်ပြာနှင့် ရေဖြင့် စင်ကြယ်စွာ ဆေးကြောပါ။
-လူနာအနေအထား
အစာကျွေးနေချိန်နှင့် ကျွေးပြီး မိနစ် ၃၀ မှ ၆၀ အထိ ခေါင်းကို အနည်းဆုံး ၃၀ ဒီဂရီမှ ၄၅ ဒီဂရီအထိ မြှင့်ထားပါ။ (ထိုင်ခုံပေါ် ထိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ခုတင်စောင်းကို မြှင့်ထားခြင်း)။ ဒါမှ အစာအိမ်ထဲက အစာတွေ ပြန်ဆန်တက်လာပြီး အဆုတ်ထဲ ရောက်တာမျိုးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါမယ်။
-ပစ္စည်းစစ်ဆေးခြင်း
အစာအရည် (Formula) ၏ သက်တမ်းကုန်ဆုံးရက် ကို စစ်ဆေးပါ။
ပြွန် တပ်ဆင်ထားသည့် နေရာတွင် နီရဲခြင်း၊ အရည်ထွက်ခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်း ရှိ၊ မရှိ နေ့စဉ် စစ်ဆေးပါ။
-အစာအပူချိန်
အစာအရည်သည် အခန်းအပူချိန် (Room Temperature) ရှိရပါမည်။ ရေခဲသေတ္တာထဲက ထုတ်ထားပါက နွေးလာသည်အထိ စောင့်ပါ။
၂။ အစာကျွေးခြင်း နည်းလမ်းများ (Bolus Feeding)
PEG Tube ဖြင့် အစာကျွေးရာတွင် အများဆုံး အသုံးပြုသော နည်းလမ်းမှာ Bolus Feeding (တစ်ကြိမ်တည်း လောင်းထည့်ခြင်း) နည်းလမ်းဖြစ်ပြီး အောက်ပါအတိုင်း ဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်
(က) ပြွန်ကို သန့်ရှင်းရေး လုပ်ခြင်း (Flushing)
* အာဟာရအရည် မထည့်မီ ပြွန်ပိတ်ဆို့ခြင်း မရှိစေရန် ရေနွေးနွေး (အခန်းအပူချိန်) ၃၀ ml ခန့် (သို့မဟုတ် ဆရာဝန် ညွှန်ကြားထားသည့် ပမာဏ) ကို ဆေးထိုးပြွန် (Syringe) ဖြင့် ဖြည်းဖြည်းချင်း ထည့်သွင်းပါ။
(ခ) အာဟာရအရည် ထည့်သွင်းခြင်း
* ဆေးထိုးပြွန် (Plunger ဖယ်ထားသော) ကို PEG Tube ၏ အစာထည့်ပေါက် (Feeding Port) တွင် တပ်ဆင်ပါ။
* အစာအရည်ကို ဆေးထိုးပြွန်ထဲသို့ ဖြည်းဖြည်းချင်း လောင်းထည့်ပါ။
* ဆေးထိုးပြွန်ကို အစာအိမ်နေရာထက် မြှင့်ထားပါ။ အစာအရည်သည် ဆွဲအား (Gravity) ဖြင့် ဖြည်းဖြည်းချင်း စီးဝင်သွားပါစေ။ မြန်လွန်းပါက လူနာ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း ဖြစ်နိုင်သဖြင့် အရမ်းမတွန်းထည့်မိစေရန် သတိပြုပါ။
* တစ်ကြိမ်လျှင် ထည့်ရမည့် ပမာဏကို ဆရာဝန် (သို့မဟုတ် အာဟာရပညာရှင်) ၏ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း အတိအကျ လိုက်နာပါ။
(ဂ) ပြန်လည်သန့်ရှင်းရေး လုပ်ခြင်း (Post-Feeding Flush)
* အစာကျွေးပြီးပါက ပြွန်ပိတ်ဆို့မှု လုံးဝမဖြစ်စေရန် ရေနွေးနွေး (အခန်းအပူချိန်) ၃၀ ml ခန့် ကို ဆေးထိုးပြွန်ဖြင့် ထပ်မံ၍ ဖြည်းဖြည်းချင်း ထည့်သွင်းပါ။
၃။ ဆေးဝါးများ တိုက်ကျွေးခြင်း
* ဆေးလုံးများကို လုံးဝ (လုံးဝ) ပြွန်ထဲ မထည့်ပါနှင့်။ အမြဲတမ်း အရည်ပုံစံ (Liquid Form) သို့မဟုတ် မှုန့်ကြိတ်ပြီး ရေဖြင့် ဖျော်ကာ (ဆရာဝန် ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း) တိုက်ကျွေးရပါမည်။
* ဆေးတစ်ခုစီကို သီးခြားစီ တိုက်ပါ။ ဆေးနှစ်မျိုး သို့မဟုတ် ဆေးနှင့် အစာအရည်တို့ကို ရောမတိုက်ပါနှင့်။
* ဆေးမတိုက်မီနှင့် တိုက်ပြီးနောက် ပြွန်ကို ရေ ၅ ml မှ ၁၀ ml ခန့်ဖြင့် သန့်ရှင်းရေး (Flush) လုပ်ပါ။
⚠️ PEG Tube ဂရုစိုက်ရာတွင် သတိပြုရမည့် အချက်များ
* ပတ်ပတ်လည် သန့်ရှင်းရေး (Site Care): ပြွန်ဝင်ထားသည့် နေရာကို ဆပ်ပြာအပျော့စားနှင့် ရေနွေးနွေးဖြင့် နေ့စဉ် သန့်ရှင်းရေး လုပ်ပါ။ ပိုးဝင်ခြင်း ကာကွယ်ရန် သေချာစွာ ခြောက်သွေ့အောင် သုတ်ပေးပါ။
* ပြွန်ကို လှည့်ပေးခြင်း (Rotation): ဆရာဝန် ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ပြွန်၏ အပြင်ဘက် Fixator ကို ဖြည်၍ ပြွန်ကို နေ့စဉ် ၃၆၀ ဒီဂရီ ခန့် ဖြည်းဖြည်းချင်း လှည့်ပေးပါ။ ဒါမှ ပြွန်ရဲ့ အတွင်းပိုင်း Bumper က အစာအိမ်နံရံမှာ ကပ်ပြီး ပိတ်မိတာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
* ပြွန်ပိတ်ဆို့ပါက: ရေနွေးနွေးဖြင့် ဆေးထိုးပြွန်ကို အသုံးပြုပြီး ညင်သာစွာ ဆွဲထုတ်ခြင်း၊ တွန်းသွင်းခြင်းတို့ ပြုလုပ်၍ ရှင်းလင်းပါ။ မရပါက ဆရာဝန်ကို ချက်ချင်း ဆက်သွယ်ပါ။
* ပြွန်ကျွတ်ထွက်ပါက: ချက်ချင်း ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးရုံကို အကြောင်းကြားပါ။ PEG Tube နေရာက အလွန်လျင်မြန်စွာ ပိတ်သွားနိုင်တဲ့အတွက် ပြန်လည်ထည့်သွင်းဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
PEG Tube ဖြင့် အစာကျွေးခြင်းသည် လူနာအား အာဟာရပြည့်ဝစွာ ရရှိစေပြီး သက်ရှည်ကျန်းမာစေရန် အထောက်အကူပြုသည့် နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
#အစာကျွေးနည်း #ကျန်းမာရေးဂရုစိုက်နည်း #သက်ကြီးရွယ်အိုစောင့်ရှောက်မှု #အာဟာရပညာပေး