ချမ်းမြေ့ ဆေးခန်း − Chan Myay Family Clinic

30/05/2025

30/05/2025

တရုတ်သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ရှာဖွေတွေ့ရှိထားတဲ့ Stem Cell Therapy ဟာ ဆီးချိုရောဂါကို အမြစ်ပြတ် ကုနိုင်ဖို့ အလားအလာကောင်းနေပါတယ်။
(တကယ်တော့ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါမှာ အရင်စမ်းသပ်နေတာ ကြာပါပြီ)

ဆီးချိုရောဂါမှာ Type 1 နဲ့ Type 2 ဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။
ဆီးချိုရောဂါ Type 1 အမျိုးအစား ဟာ ပန်ကရိယ (Pancreas - မုန့်ချိအိတ်) ကနေ Insulin အင်ဆူလင် ဟော်မုန်း ထုတ်မပေးနို်င်တာဖြစ်ပြီး စဖြစ်ကတည်းက Insulin ထိုးပြီး ကုသရတာပါ။

ဆီးချိုရောဂါ Type 2 အမျိုးစားကတော့ အစပိုင်းမှာ ပန်ကရိယ ကနေ Insulin အင်ဆူလင်ဟော်မုန်းထွက်တာကို ပိုများလာေအာင် သောက်ဆေးနဲ့တင် ကုသလုိ့ရပါတယ်။ ဒါေပမဲ့ ေနာက်ပိုင်း ပန်ကရိယရဲ့ အင်ဆူလင်ထုတ်ပေးတဲ့ Islet ဆဲလ်တွေက အင်ဆူလင်လုံးဝ မထုတ်ပေးနို်င်တော့့့့့တဲ့အခါကျရင်ေတာ့ အင်ဆူလင်ထိုးပြီး ကုသရတာပါပဲ။

အင်ဆူလင်ထိုးဆေး ထိုးရသည်ဖြစ်စေ၊ မထိုးရပဲ သောက်ဆေးနဲ့တင်ကုရသည်ဖြစ်စေ ဆီးချိုရဲ့ မကောင်းတဲ့အချက်က တစ်သက်လုံး သောက်ဆေး ထိုးဆေး အမြဲသောက်နေ ထိုးနေဖို့လိုတာပါပဲ။

အခုတော့ တရုတ်သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ လူနာရဲ့ အဆီဆ္လ် (Fat Cells) တွေကနေ Pluripotent Stem Cells (စတမ်းဆဲလ်) တွေကို အရင်ဖန်တီးလိုက်ပါတယ်။
[Stem Cells တွေဆိုတာက အသည်းဆဲလ်၊ နှလုံးဆ္လ်၊ ပန်ကရိယဆဲလ် စသည်ဖြင့် အမျိုးအစားမကွဲပြားသေးခင်အဆင့် ပင်မ အခြေခံဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ Stem Cells (စတမ်းဆဲလ်) တွေကနေ ခန္ဓာကိုယ်အဂင်္ါတွေရဲ့ ဆဲလ်တွေ Liver Cells, Pancreatic Cells စသည် ဖြစ်လာ‌ေအာင် ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်]
အဲဒီ စတမ်းဆဲလ်တွေကနေမှ အင်ဆူလင်ထုတ်ပေးနိုင်တဲ့ ပန်ကရိိိိိယရဲ့ အိုင်းလက်ဆဲလ် (Pancreatic Islet cells) ဖြစ်လာအောင် ဖန်တီးယူပါတယ်။
အဲဒီ အင်ဆူလင်ထုတ်နိုင်တဲ့ ပန်ကရိယဆဲလ် (Pancreatic Islet Cells) တွေကို လူနာရဲ့ အရေပြားအောက်နဲ့ ဝမ်းဗိုက်ကြွက်သားတွေထဲကို ထိုးသွင်းပြီး စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။
၂ လခွဲလောက်ကြာတဲ့အခါမှာတော့ အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ် လူနာအမျိုးသမီးဟာ အင်ဆူလင်ထိုးဖို့ မလိုအပ်တော့့ပဲ ဆီးချိုထိန်းနိုင်သွားတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ နောက် ၁ နှစ်ကြာတဲ့ အထိ အင်ဆူလင်ထိုးဖို့ မလိုသေးပါဘူးတဲ့။
ဒါပေမဲ့ ဒီကုထုံးရဲ့ အာနိသင်ဟာ ဘယ်လောက်ကြာကြာခံမလဲဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ကြရပါဦးမယ်။

ဆီးချိုရောဂါကို Stem Cell Therapy (စတမ်းဆဲလ်ကုထုံး) နဲ့ကုသဖို့ စမ်းသပ်အောင်မြင်ခဲ့တာက တရုတ်တွေက ပထမဆုံးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
2021 ခုနှစ်မှာ ကနေဒါမှာ လူနာ ၁၇ ဦးကို စမ်းသပ်ခဲ့တာကို Cell Reports Medicine က ရေးသားပါတယ်။
2024 ဇွန်လမှာပြုလုပ်တဲ့ အမေရိကန် ဆီးချိုအဖွဲ့ကြီးရဲ့ ၈၄ ကြိမ်မြောက် သိပ္ပံဆွေးနွေးပွဲ (American Diabetes Association 84th Scientific Sessions) မှာလည်း Vertex Pharmaceutical ကုမ္ပဏီက လူနာ ၁၂ ဦးနဲ့ စမ်းသပ်အောင်မြင်ထားတဲ့ သုတေသန results တွေကို တင်ပြထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စတမ်းဆဲလ် ကုထုံးနဲ့ ဆီးချိုလူနာတွေကို အမြစ်ပြတ်ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ဖို့ဆိုရင်တော့ နှစ်အနည်းငယ် စောင့်ရဦးမှာပါ။

ချမ်းမြေ့ ဆေးခန်း − Chan Myay Family Clinic




#သုတေသန

11/03/2025

တီဘီရောဂါက re-emerging ဖြစ်နေပြီလားမသိ?
တီဘီ ဌာန Campaign ကိုပဲ လွှဲလွှဲ
တီဘီ သံသယရှိလို့ပဲ စစ်စစ်
Suspected 5 ယောက်ဆို 3 ယောက်လောက် တွေ့နေရတယ်။
နိုင်ငံရေးမကောင်းသေးသရွေ့ Infectious diseases (ကူးစက်ရောဂါ) တွေရဲ့ ဒဏ်ကို တော်တော်ခံကြရဦးမယ်

#တီဘီ
#အဆုတ်တီဘီ

01/06/2024

သွေးချိူဆီးချိူကုထုံးတဖြတ်အတိုချူပ်
Credit to Dr. Than Win
Consultant
Diabetes/Endocrinology & Acute Care Medicine
NHS UK

ဆီးချိူသွေးချိူကုထုံက ကျွန်တော်တို့ငယ်ငယ်က ကုခဲ့သလိုမတူတော့ဘူးဗျ
အတော်ပြောင်းလာပြီ
ဘာတွပြောင်းလာလည်း
ဘာတွမပြာင်းဘူးလည်း
Metformin အစကတည်းကစ သွေးချိူအထိုက်အလျှောက် ထိမ်းသလို (10% သွေးချိူကျစေ) နှလုံး ကျောက်ကပ် ကာကွယ်တာကမပြောင်းဘူး စောစောစလေကောင်းလေ
ပြောင်းလာတာက အရင် Metformin နဲ့မရရင် သုံးကြတဲ့ Gliclazide (Diamicronပေါ့ဗျာ ဗမာတွေသိကြတဲ့) (40% သွေးချိူကျစေတဲ့) ဆေးရဲ့ Role ကျလာတယ် သူက သွေးချိူသာကြစေတာ တကယ်က နှလုံးနဲ့ကျောက်ကပ်ကာကွယ်တာကြမတွေ့ရဘူး
သူ့အစား နောက်ပေါ်လာတဲ့ Dapagliflozin/Empagliflozin ဆေးကို Gliclazide အစား စောစောစသုံးမယ်ဆိုတဲ့ Trend က အရှေ့ပိုရောက်လာတယ် သူက သွေးချိူထိမ်းနိုင်တါအပြင် နှလုံးနဲ့ကျောက်ကပ်ကိုပိုကာကွယ်နိုင်လို့ စောစောစလာကြတယ် ဒါပေမယ့် သွေးချိူကြစေတဲ့ပမာဏက Gliclazide လောက်မကောင်းပြန်ဘူး
Sitagliptin/Linagliptin ဆေးတွကတာ့ Metformin အကူအနေနဲ့ဆက်သုံးနေဆဲ
ဒါပေမယ့် အရင် Metformin အကူ သူငယ်ချင်းကြီး Pioglitazone အသုံးကကျသွားပြန်ရော
စောစော အင်ဆူလင်စလေ ကောင်းလေကတော့မပြောင်းပါ
သိတ်ဝတဲ့သူတွေ GLP1 Agonist Liraglutide ထိုးဆေးတွေ တွေ သုံ့းမယ်ဆိုရင်အရမ်းလူနာတွေကြိုက်ကြတယ် ပိန်တာကိုး
ပိန်ဆေးအနေနဲ့သွေးချိူဆီးချိူမရှိပဲတလွဲသုံးတာတော့အားမပေးပါ
အခုနောက်ပိုင်း Simaglutide သောက်ဆေးရလာတာ အရင်ကထိုးဆေးလောက်မခက်ခဲတော့ဘူးပေါ့ဗျာ
ဘယ်ဆေးပဲသုံးသုံးဘယ်လိုအခြေအနေတွေမှာမသုံးရဘူးလည်းဆုံးဖြတ်ပေးရမှာကျွန်တော်တို့ဆရာဝန်တွေရဲ့တာဝန်ပါ
Than Win
Consultant
Diabetes/Endocrinology & Acute Care Medicine
NHS UK

04/05/2024

𝐓𝐡𝐞 𝐄𝐚𝐭 𝐖𝐞𝐥𝐥 𝐏𝐥𝐚𝐭𝐞 "အစာလည်းဆေး ဆေးလည်းအစာ" ဖြစ်အောင် ဘယ်လိုစားကြမလဲ?

ယနေ့ခေတ်ကာလမှာ စားစရာသောက်စရာတွေပေါများလာပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့မညီညွတ်တဲ့ နေထိုင်စားသောက်ပုံတွေကြောင့် ဆီးချို၊ သွေးတိုး၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်း၊ လေဖြတ် စတဲ့ မကူးစက်နိုင်သောရောဂါ (Non-communicable Disease - NCD) ရောဂါတွေ အဖြစ်များလာပါတယ်။
ကိုယ့်ပိုက်ဆံနဲ့ကိုယ် ရောဂါတွေကို ဝယ်သလိုမဖြစ်ရလေအောင် နေ့စဉ်စားသုံးသင့်သော အစားအစာပမာဏ အချိုးအစားကို
𝐎𝐱𝐟𝐨𝐫𝐝 𝐇𝐚𝐧𝐝𝐛𝐨𝐨𝐤 𝐨𝐟 𝐍𝐮𝐭𝐫𝐢𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐚𝐧𝐝 𝐃𝐢𝐞𝐭𝐞𝐭𝐢𝐜𝐬 (အစားအသောက်နှင့်အာဟာရဆိုင်ရာဆေးပညာ လက်စွဲ) စာအုပ်မှာ အခုလို အကြံပြုထားပါတယ်။

၁. သစ်သီးဝလံနှင့် အသီးအရွက်များ 𝐅𝐫𝐮𝐢𝐭𝐬 & 𝐕𝐞𝐠𝐞𝐭𝐚𝐛𝐥𝐞𝐬 (>80g/day) (တစ်ရက် ၅ ကျပ်သားနှင့်အထက်)
အသီးအနှံနဲ့ အသီးအရွက်တွေဟာ ရောဂါကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ဗီတာမင်တွေ၊ သတ္တုဓါတ်တွေပါဝင်သလို
အမျှင်ဓါတ်ကြွယ်ဝစွာပါဝင်တဲ့အတွက် အူမကြီးကင်ဆာ၊ အစာဟောင်းအိမ်ကင်ဆာတွေကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ သဘာဝဝမ်းမှန်ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။
ကင်ဆာတွေ၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါတွေနဲ့ တချို့ နာတာရှည်ရောဂါတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့အတွက် ၁ ရက်ကို ၅ ကျပ်သားအနည်းဆုံး၊
၁ ပတ်ကို ၂၅ ကျပ်သားနှင့်အထက် (သကြားဓာတ်မများတဲ့၊ အချိုမပါတဲ့ အသီးအရွက်တွေဆို ကြိုက်သလောက်စားလို့ရ) စားသင့်ကြောင်း အကြံပြုထားပါတယ်။
❌မျိုးရိုးဗီဇပြုပြင်ထားတဲ့ သဘာဝအတိုင်းမဟုတ်တဲ့ စိန်တစ်လုံးသရက်၊ ပျားလိမ္မော်တို့လို အချိုလွန်ကဲသော သစ်သီးများကိုတော့ များများမစားသင့်ပါဘူး
❌အာလူးတို့ ပြောင်းဖူးတို့ဟာ အသီးအရွက်ထဲမှာမပါပဲ သကြားဓာတ်များသော အစားအစာများဖြစ်တယ်ဆိုတာ သတိချပ်ရပါမယ်၊၊

၂. အဆီများသောငါးများ 𝐎𝐢𝐥𝐲 𝐅𝐢𝐬𝐡𝐞𝐬 (ဆယ်လမွန်၊ဆားဒင်း၊ ငါးကွမ်းရှပ်)
တစ်ပတ်ကို 9 ကျပ်သား အနည်းဆုံးစားသင့်ပါတယ်။များလေကောင်းလေဖြစ်ပြီး ငါးကြီးအဆီမှာပါတဲ့ Omega 3 Fatty acid တွေဟာ နှလုံးရောဂါတွေ၊ အဆစ်မြစ်ယောင်ရောဂါတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်/သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။
ငါးကြီးဆီ/Omega 3 အားဆေးတွေကိုသောက်တာတွေထက် အဆီများသောငါးကို များများစားတာက ရောဂါတွေကို ပိုပြီးကာကွယ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ (အမေတွေ ငါးဟင်းချက်ရင် ချေးမများသင့်ပါဘူး 😄)

၃. သဘာဝမဟုတ်သော သကြားဓာတ် 𝐍𝐌𝐄𝐒 (𝐍𝐨𝐧-𝐦𝐢𝐥𝐤 𝐞𝐱𝐭𝐫𝐢𝐧𝐬𝐢𝐜 𝐬𝐮𝐠𝐚𝐫𝐬)
တနေ့တာစားသုံးသော အစားအစာစွမ်းအင်ပမာဏ 2000-2500 ကယ်လိုရီရဲ့ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းအောက်ပဲ 200 ကယ်လိုရီအောက်ပဲ ရှိသင့်ပါတယ်။
အသီးအနှံတွေနဲ့ နွားနို့မှာပါတဲ့ သဘာဝ သကြားမှအပ ကျန်တဲ့လူလုပ်သကြားအမျိုးအစားအားလုံးကို ကို NMES လို့ခေါ်ပါတယ်။ နို့ဆီ၊ သကြားပါသော လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီ၊ အချိရည်၊ ကြံရည်နဲ့ သကြားပါသော အစားအသောက်တွေအားလုံးဟာ NMES တွေဖြစ်ပါတယ်။
ကိုကာကိုလာ 330 ml တစ်ဘူးမှာ 140 kcal ပါပါတယ်။ သကြား လက်ဖက်ရည်ဇွန်းတစ်ဇွန်းမှာ ၁၆ ကယ်လိုရီ ရှိပါတယ်။
တစ်ရက်ကို ကိုလာတစ်ဘူးနဲ့ သကြား ၄ ဇွန်းပါတဲ့ ကော်ဖီတစ်ခွက်သောက်လိုက်ရင် အချိုပါတဲ့ ဘာမုန့်မှ ထပ်မစားသင့်တော့ပါဘူး။
သကြားဓာတ်တွေ အစားများတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က ပိုတဲ့သကြားဓာတ်တွေကို အဆီအဖြစ်ပြောင်းပြီး သိုလှောင်ထားမှာမို့လို့ ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်းနဲ့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေ ဝင်လာနိုင်ပါတယ်။


၄. အဆီနှင့် ပြည့်ဝဆီများ 𝐅𝐚𝐭 & 𝐒𝐚𝐭𝐮𝐫𝐚𝐭𝐞𝐝 𝐅𝐚𝐭
တနေ့တာစားသုံးနိုင်တဲ့ ရိုးရိုးဆီ ပမာဏဟာ နေ့စဉ်စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ရဲ့ 35% အောက်၊ ပြည့်ဝဆီ ပမာဏဟာ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ရဲ့ 11% အောက်ပဲ ရှိသင့်ပါတယ်။
နှမ်းဆီ၊ သံလွင်ဆီ၊ ပဲဆီအကုန်လုံး စားပွဲတင်ဇွန်း ၁ ဇွန်း (15ml) မှာ 135 calorie ရှိပြီး လူကြီးတစ်ယောက်ဟာ တစ်ရက်ကို ဆီ ၅ ဇွန်းရဲ့အောက်ပဲ စားသင့်ပါတယ်။ ထောပတ် ဝက်သား အမဲသား တို့လို ပြည့်ဝဆီတွေပါတဲ့ အစားအစာတွေစားရင် အပေါ်ကဆီပမာဏကို ထပ်လျော့ရပါမယ်။
စားအုန်းဆီကလည်း ပြည့်ဝဆီဖြစ်တဲ့အတွက် တစ်ရက်ကို စားပွဲတင်ဇွန်း ၁ ဇွန်းခွဲထက် ပိုမစားသင့်ပါဘူး။

၅. အမျှင်ဓာတ် 𝐍𝐨𝐧-𝐒𝐭𝐚𝐫𝐜𝐡 𝐏𝐨𝐥𝐲𝐬𝐚𝐜𝐜𝐡𝐚𝐫𝐢𝐝𝐞𝐬 𝐨𝐫 𝐃𝐢𝐞𝐭𝐚𝐫𝐲 𝐅𝐢𝐛𝐫𝐞
အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်တဲ့ အရွက်တွေ ဟင်းရွက်ရိုးတံတွေကိုတော့ တစ်ရက်ကို ၁၈ ဂရမ် (၁ ကျပ်သားကျော်ကျော်) စားသင့်ပါတယ်။ အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းကို အကျိုးပြုတဲ့ သဘာဝအမျှင်ဓာတ်မို့ များများစားလေကောင်းလေပါ။ အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းကင်ဆာတွေကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

၆. အနီရောင်အသားနှင့် တာရှည်ခံအသားများ 𝐑𝐞𝐝 & 𝐏𝐫𝐨𝐜𝐞𝐬𝐬𝐞𝐝 𝐌𝐞𝐚𝐭𝐬
အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းကင်ဆာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်လို့ လျော့စားသင့်ပါတယ်။
အနီရောင်အသားများ - ဝက်သား၊ အမဲသား၊ ဆိတ်သား၊ သိုးသား၊ မြင်းသား၊ နွားနောက်သား (ကြက်၊ ဘဲ၊ ငှက်နဲ့ ယုန်သားတွေက အနီရောင်အသားမဟုတ်ပါ)
တာရှည်ခံအသား/Processed Meats - ဝက်အူချောင်း၊ ကြက်အူချောင်း၊ ဝက်ပေါင်ခြောက်၊ အမဲခြောက်၊ ရယ်ဒီမိတ် အသားကင်ထုပ်များ (ဓာတုပစ္စည်းမပါဘဲ ရေခဲရိုက်ထားသော အသားများသည် တာရှည်ခံအသားမဟုတ်ပါ)

၇. အရက် 𝐀𝐥𝐜𝐨𝐡𝐨𝐥
ဘီယာ (5% alcohol) ၃၃၀ ml နှစ်ဘူးအများဆုံး
ဝိုင် ၂ ခွက် (စုစုပေါင်း ၂၅၀ ml) အများဆုံး
အရက် ၃ ပက် (စုစုပေါင််း ၇၅ ml) အများဆုံးပဲ သောက်သင့်ပါတယ်။
အရက်က အသည်းခြောက်ခြင်း၊ အသည်းကင်ဆာ၊ ပန်ကရိယ ယောင်ခြင်း၊ ပန်ကရိယကင်ဆာ၊ နှလုံးရောဂါတွေကို ဖြစ်စေတဲ့အပြင် အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ မတော်တဆမှုတွေကိုလည်းဖြစ်စေတဲ့အတွက် မသောက်လျှင်အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

၈. ဆား 𝐒𝐚𝐥𝐭 (< 6g/day)
တစ်ရက်ကို လက်ဖက်ရည်ဇွန်းသေးတစ်ဇွန်းပဲ အများဆုံးစားသင့်ပါတယ်။ အိမ်မှာ လူ ၅ ယောက်ရှိရင် တစ်နေကုန်စာ ဆားလက်ဖက်ရည်ဇွန်း ၅ ဇွန်းထက် ပိုမကုန်သင့်ပါဘူး။ အဲဒီထက်ပိုခဲ့ရင် နှလုံးသွေးကြောရောဂါနဲ့ သွေးတိုးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ ပိုများသွားပါပြီ။
ဟင်းချိုမှုန့် ကြက်သားမှုန့်တွေကလည်း ဆိုဒီယမ်ပါတဲ့အတွက် ဆားအုပ်စုထဲပဲ ထည့်တွက်သင့်ပါတယ်။

၉. ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ်တွေကိုတော့ နေ့စဉ်လိုအပ်ချက်ပြည့်မှီအောင် စားသင့်ပါတယ်။ ဗီတာမင်တစ်ခုချင်းကို သီးသန့်ပို့စ်သပ်သပ်တင်ပေးပါမယ်။

အခုပို့စ်မှာ အကြံပြုထားချက်တွေကို လိုက်နာပြီး Eat Well Plate ပုံမှာပြထားတဲ့ အချိုးအစားအတိုင်း ဟင်းသီးဟင်းရွက်နဲ့ အသီးအနှံက ၃ ပုံ ၁ ပုံ၊ ထမင်း ၃ ပုံ ၁ ပုံ၊ အသားနဲ့ နို့ထွက်ပစ္စည်းက ၃ ပုံ ၁ ပုံ ပဲစားသုံးမယ် ကိုယ်လက်လုပ်ရှားမှု အနည်းဆုံး တစ်နေ့ ၃၀ မိနစ်ခန့် ပြုလုပ်မယ်ဆိုရင် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ပြီး ရောဂါကင်းတဲ့ ဘဝကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။

𝐂𝐡𝐚𝐧 𝐌𝐲𝐚𝐲 𝐅𝐚𝐦𝐢𝐥𝐲 𝐂𝐥𝐢𝐧𝐢𝐜

Ref: Oxford Handbook of Nutrition and Dietetics

03/05/2024

𝐒𝐜𝐫𝐞𝐞𝐧 𝐓𝐢𝐦𝐞 တွေကများ၊ နေရောင်မှာပါတဲ့ 𝐔𝐕 ပမာဏကများလာတဲ့ကာလမှာ ပိုဂရုပြုရမည့် မျက်စိကျန်းမာရေး (အပိုင်း - ၁)

နည်းပညာတွေ တိုးတက်လာတာနဲ့အမျှ ကျွန်တော်တို့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ Screen တွေကနေရာယူလာပါတယ်။ အရင်က TV ကြည့်ချိန်သာ Screen time ရှိခဲ့တဲ့ ကျွန်တော်တို့ မျက်စိတွေဟာ အခုခေတ်မှာတော့ Smart Watch, Phone, Tablet, Laptop, Desktop, TV, VR headset စတဲ့ ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးကြောင့် Screen Time တွေ တအားတိုးလာနေပါတယ်။ ဟုတ်ကဲ့ ပုံမှန်အချိန်မှာလည်း မျက်စိသည် ကြည့်နေရတာပဲ၊ Screen ကြည့်တာကမှ ဘာ့လို့မျက်စိထိခိုက်ရတာလဲ.... အမေးရှိရင် အဖြေရှိရမှာပေါ့။

ဒီဟာကိုမပြောခင်ကျနော်တို့မျက်စိရဲ့ အမြင်အာရုံဖြစ်ပေါ်ပုံကို အရင်ရှင်းပြဖို့လိုပါမယ်။
၁။ အမြင်အာရုံကို ဖြစ်ပေါ်စေမယ့် အရာဝတ္ထုကနေလာတဲ့ အလင်းတန်းဟာ ပထမဆုံး အပြင်မျက်ကြည်လွှာ Cornea ကိုဖြတ်ရပါတယ် (မျက်ကြည်လွှာကို သေတဲ့သူကနေလှူတယ်ဆိုတာ Cornea ကိုပြောတာပါ)၊
Cornea က ခုံးခုံးလေးတည်ရှိတာမို့ Lens effect နည်းနည်းပါတဲ့ မျက်စိရဲ့ အပြင်ဆုံးက မှန်အကြည် Tampered Glass အထူလို့နားလည်ထားရပါမယ် (ဘေးက အဖြူသားက Sclera ပါ

၂။ Cornea ရဲ့နောက်မှာ အလင်းဝင်ပေါက် Variable Aperture ဖြစ်တဲ့ Pupil (ပျူပယ်-မျက်စိ သူငယ်အိမ်) ရှိပါတယ်။ သူငယ်အိမ် Pupil အကျဉ်းအကျယ်ကို Iris (အိုင်းရစ်စ်) က ကြွက်သားတွေက ထိန်းချုပ်ထားပေးပြီး အလင်းနည်းရင် ကျယ်ပေး၊ အလင်းများရင်ကျဉ်းပေးပါတယ်။ Pupil Size ကိုဆရာဝန်တွေက လူနာကြည့်တဲ့အခါ ဓာတ်မီးလေးနဲ့ကြည့်လေ့ရှိပါတယ်...
(အညိုရောင်၊ အနက်ရောင်၊ အပြာရောင်၊ အစိမ်းရောင် မျက်စိအရောင်တွေက Iris color ပါ၊ နောက်ပြီး Iris ရဲ့တည်ဆောက်ပုံဟာ Fingerprint လိုပဲ လူတစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်မတူတာမို့ Iris Scanner နဲ့ Biometric Authentication ကို လက်ဗွေလိုပဲ စိတ်ချလက်ချ အသုံးပြုလို့ရပါတယ်)

၃။ သူငယ်အိမ် Pupil ကိုဖြတ်ပြီးဝင်လာတဲ့ အလင်းတွေကို မျက်ကြည်လွှာပေါ်မှာ စုပေးပြီး အမြင်အာရုံကိုဖြစ်ပေါ်စေဖို့ မျက်စိမှန်ဘီးလူး Eye Lens ကလုပ်ပေးတာပါ။ Eye Lens ကို အထူး ပရိုတိန်းတွေနဲ့ပြုလုပ်ထားပြီး အနီးမှာရှိတဲ့ အရာတွေကိုကြည့်တဲ့အခါ Lens က ပိုခုံးပေးပြီး အဝေးက အရာတွေကိုကြည့်ရင်တော့ Lens ကပိုရှည်ပေး (အခုံးနည်းပေး) ကာ Retina-မြင်လွှာ ပေါ်မှာ ကြည်လင်ပြတ်သားတဲ့ ပုံရိပ်ကိုပေါ်စေပါတယ်။
(အတွင်းတိမ်ရောဂါမှာ ဒီ နောက်နေတဲ့ ဒီ Lens လေးကို ခွဲထုတ်ပြီး Lens အသစ်ထည့်ပေးရတာပါ)

ကဲ ထိခိုက်ပုံကို စပြောပါမယ်။

ကျွန်တော်တို့ Screen တွေကို ကြည့်တဲ့အခါ ကြည့်လိုတဲ့အရာဝတ္ထုဟာ မျက်စိနဲ့နီးတဲ့အတွက် Eye Lens ကို ခုံးပေးတဲ့ Ciliary Muscles တွေက မှန်ဘီလူးလေးကို တစ်ချိန်လုံး ခုံးပေးထားရပါတယ်။ ကြွက်သားတွေရဲ့သဘောက ပုံစံတစ်ခုတည်းမှာ အကြာကြီးရှိနေရရင် အစပိုင်းမှာ ညောင်းကိုက်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ တောင့်သွားပြီး Muscle fatigue to Muscle Stiffness ရသွားတတ်ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ မျက်စိညောင်းတာ ကိုက်တာတွေဖြစ်ပါမယ်။

နောက်ပြီး အနီးကိုပဲ ကြည့်နေတဲ့အခါ Eye Lens ဟာလည်း တောက်လျောက် ခုံးထားပြီး ပုံစံတစ်မျိုးတည်းမှာ အကြာကြီးနေနေရတဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ လိုအပ်သလို ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်စွမ်း(ခုံးနိုင်-ဆန့်နိုင်စွမ်း)ကို အသက်ကြီးတဲ့ထိထိန်းမထားနိုင်တော့ပါဘူး။ သိပ်မကြာခင်မှာပဲ မျက်စိမှန်ဘီလူးဟာ ပုံစံတစ်ခုမှာပဲ ရှိနေတော့ပြီး အရာဝတ္ထုအနီးအဝေးပေါ်လိုက်ပြီး Power ကိုပြောင်းပေးနိုင်စွမ်းမရှိတော့ပါဘူး။
🥸အသက်ငယ်ငယ်နဲ့ အနီးမြင်-အဝေးမှုံ (အဖြစ်များ) စဖြစ်ပါပြီ။ မျက်မှန်စတပ်ရပါပြီ။

🩺ခုလိုမဖြစ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်ကြမလဲ။
၁။ Screen ကြည့်တဲ့အခါ စာဖတ်တဲ့အခါ အနည်းဆုံး ၁ ပေအကွာကနေကြည့်ပါ၊ မမြင်ရရင် Font Size ကိုကြီးကြည့်ပါ။

၂။ Movie တွေ Series တွေကြည့်ရတာ ဝါသနာပါရင် ဖြစ်နိုင်ရင် TV နဲ့ကြည့်ပါ၊ ၆ ပေအကွာကနေကြည့်ပါ။ကွာလတီအသင့်အတင့် TV တစ်လုံးကို ၂ သိန်းဝန်းကျင်လောက်နဲ့ရနိုင်‌ပါတယ်။

၃။ အပြင်ပတ်ဝန်းကျင်အလင်းရောင်နဲ့ ကိုယ်ကြည့်မယ့် Screen brightness သည် မျှခြေဖြစ်နေရပါမယ်။ ညဘက် အမှောင်ထဲမှာအလင်းနည်းနည်းနဲ့ ကြည့်တဲ့အခါ Device Screen ဟာ High Frequency PWM dimming သို့မဟုတ် DC dimming ပါရင်ပိုကောင်းပါတယ်။

၄။ ဖုန်းနဲ့ iPad နဲ့ စာဖတ်၊ အလုပ်လုပ်ရလို့ Screen Time များတဲ့သူတွေက Blue light filter သို့ Reading mode ကို ဖွင့်ပြီး သုံးတာ အကျင့်ဖြစ်အောင်လုပ်ပါ။ Hardware level blue light filter ပါတဲ့ Device တွေဆို ပိုကောင်းပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ 𝐓𝐔𝐕 𝐫𝐡𝐞𝐢𝐧𝐥𝐚𝐧𝐝 𝐜𝐞𝐫𝐭𝐢𝐟𝐢𝐜𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧, 𝐏𝐖𝐌 𝐝𝐢𝐦𝐦𝐢𝐧𝐠, 𝐃𝐂 𝐝𝐢𝐦𝐦𝐢𝐧𝐠 စတာတွေဟာ Marketing ဂျင်းသက်သက်မဟုတ်ပါ.. အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ အကျိုးရှိပါတယ်။

၅။ အရေးကြီးသလောက် မလုပ်ဖြစ်ကြတာက ၄၅ မိနစ်လောက် Screen ကိုစိုက်ကြည့်ပြီးတိုင်း ခဏနားပြီး အဝေးမှာရှိတဲ့ သစ်ပင်, မျက်ခင်းပြင်လို မျက်စိအေးစေတဲ့ အရာတွေကို ၅ မိနစ်လောက်ကြည့်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ (နေရောင်တအားစူးနေတဲ့ မွန်းတည့်နေမျိုးမှာ နေကာမျက်မှန်မပါဘဲ လုံးဝ အပြင်ကို မထွက်သင့်၊ မကြည့်သင့်ပါ။ မျက်စိမအေးဘဲ UV ကြောင့် မျက်စိလောင်သွားမှာပါ)။
ကျောက်ကပ်လည်းကောင်း ကြွက်သားတွေလည်း အညောင်းမမိအောင် ရေလေးထသောက်ရင်း မျက်စိအနားပေးလိုက်ရင် တစ်ချက်ခုတ်နှစ်ချက်ပြတ် အဆင်ပြေပါတယ်။
၁၅ မိနစ်တစ်ခါ လုပ်နိုင်ရင်ပိုကောင်းပေမယ့် ၁ နာရီတစ်ခါကတော့ Smart Watch/Band ကို alarm ထားပြီး မဖြစ်မနေလုပ်သင့်ပါတယ်။

ဒီအချက်လေးတွေကို သတိထားလိုက်နာရင်တော့ အသက်ကြီးတဲ့အထိ ကြည်လင်ပြတ်သားတဲ့ အမြင်အာရုံကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

အခုတော့ ဒီလောက်နဲ့နားပြီး နောက်တစ်ပို့စ်မှာမှ မျက်စိအတွက် အရေးပါတဲ့ ဗင်တာမင်တွေ၊ အားဆေးတွေအကြောင်းကို ပြောပြပါတော့မယ်။

Credit to 505 Knowledge