07/06/2025
HIV ဗိုင်းရပ်ပိုး နှင့် AIDS ရောဂါ ၏ ART ဆေးဝါးများ သမိုင်း
🎗🎗🎗
အကျဉ်းချုပ် နှင့် ဆေးဝါး သောက်သုံးသင့်သည့် ရည်ရွယ်ချက် များ
😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘😘
၁၉၈၁
ခုနှစ်။ ပထမဦးဆုံးသော AIDS
ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားနေရသူ လိင်တူဆက်ဆံသူ ငါးဦးကို အမေရိကန် နိုင်ငံ၊ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့တွင်စတင်တွေ့ရှိသည်။
၁၉၈၂
ခုနှစ်။ AIDS ရောဂါဟု တညီတညွတ်တည်း
ခေါ်ဆိုရန် သဘောတူညီသည်။
၁၉၈၃
ခုနှစ်။ AIDS ရောဂါကို ဖြစ်ပွားစေသည့်
HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို စတင်တွေ့ရှိသည်။
၁၉၈၅
ခုနှစ်။ AIDS ရောဂါကူးစက်ခံရခြင်း
ရှိ မရှိ ကို သွေးစစ်ခြင်းဖြင့် သိရှိစေနိုင်သော နည်းစနစ်ကို စတင်အတည်ပြု ပြီး အသုံးပြုသည်။
၁၉၈၆
ခုနှစ်။ HIV ဗိုင်းရပ်စ် ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သည့် AZT ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိပြီး HIV/AIDS ရောဂါကုသရာတွင် စတင်အသုံးပြုသည်။
၁၉၈၈
ခုနှစ်။ AIDS ရောဂါ ခံစားနေရသော
သူများတွင် စျေးပေါသည့် ပိုးသတ်ဆေး တစ်မျိုးဖြစ်သည့် Trimethoprim+
Sulphamethoxazole ကို တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု၊ ဦးနှောက်ထဲ
ပိုးဝင်မှု၊ ဝမ်းလျှောဝမ်းပျက်မှုကို ကာကွယ်ပေးခြင်းဖြင့် ဝေဒနာရှင်များ၏ သက်တမ်းကို
ဆွဲဆန့်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိပြီး ရောဂါကုသရာတွင် အခြေခံကုထုံး တစ်ခုအဖြစ် လက်ခံအသုံးပြုသည်။
၁၉၉၁
ခုနှစ်။ HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သည့် ddl (ခေါ်) NRTI အုပ်စုဝင်ဆေးကို စတင် တွေ့ရှိပြီး
HIV/AIDS ရောဂါကုသရာတွင် စတင်အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၂
ခုနှစ်။ HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သည့် ddC (ခေါ်) NRTI အုပ်စုဝင်ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိပြီး
HIV/AIDS ရောဂါကုသရာတွင် စတင်အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၄
ခုနှစ်။ HIV ဗိုင်းရပ်စ် ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သည့် d4T (ခေါ်) NRTI အုပ်စုဝင် ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိပြီး အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၅
ခုနှစ်။ Lamivudine (3TC) ခေါ်
ARV ဆေးဝါးအသစ် တစ်မျိုးကို တွေ့ရှိအသုံးပြုသည်။ Saquinavir ခေါ် ပထမဆုံးသော HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သော Protease inhibitor အုပ်စုဝင်ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိအသုံးပြုသည်။
၎င်းဆေးအုပ်စုဝင် ဆေးများသည် အာနိသင် ကောင်းလွန်းးသောကြောင့် သွေးထဲတွင် ပိုးပမာဏများသော
လူနာများအတွက် ပို၍ သင့်တော်သည်။
၁၉၉၆
ခုနှစ်။ Indinavir,
ritonavir ခေါ် HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွားများမှုကို ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သော Protease
inhibitor အုပ်စုဝင်ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိ အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၆
ခုနှစ်။ သွေးထဲတွင် ပိုးပမာဏ
တိုင်းတာစစ်ဆေးမှုသည် HIV/AIDS ရောဂါခံစားနေရသော လူနာများအား ကုသရာတွင် အလွန်အသုံးဝင်သော
စစ်ဆေးမှုတစ် ခုဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိပြီး အသုံးပြုသည်။ HIV ပိုးရှိနေသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင်
AZT ဆေးကို တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် ကလေးသို့ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိသည်။
Nevirapine ခေါ် NNRTI အုပ်စုဝင် ARV ဆေးဝါးတစ်မျိုးကို စတင်အသုံးပြုသည်။ ARV ဆေးဝါးသုံးမျိုး
ပေါင်းစပ်တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် AIDS ရောဂါကို မတိုးအောင် ထိထိရောက်ရောက် တားဆီးနိုင်ပြီး
သေဆုံးမှုကို ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း သုတေသနပြုချက်
များအရ သိရှိရသောကြောင့် AIDS ရောဂါသည် ကုသ၍ ရသော ရောဂါတစ်ခုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲ သွားခဲ့သည်။
၁၉၉၇
ခုနှစ်။ Nelfinavir ခေါ် HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွားများမှုကို
ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သော Protease inhibitor အုပ်စုဝင် ARV ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိ အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၇
ခုနှစ်။ ARV ဆေးဝါးသုံးမျိုး
ပေါင်းစပ်တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် HIV ပိုး ရှိသူများတွင် AIDS ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ၆၀
ရာခိုင်နှုန်းမှ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရသဖြင့် ဆေးပညာရှင်များအတွက်
ဝမ်းမြောက်စရာ နှစ်တစ်နှစ် ဖြစ်ခဲ့သည်။
၁၉၉၇။
ကူးစက် ရောဂါပိုးများကို ထိရောက်စွာ နှိမ်နင်းနိုင်သော
ဆေးဝါးများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိ၍ အားတက်နေဆဲတွင် ၎င်းဆေးဝါးများကို ခံနိုင်ရည်ရှိသော
(Drug resistance) ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ ပိုးများလည်း ရှိကြောင်း သိရှိလာရ၍
စိုးရိမ်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာရသည်။
လေ့လာမှုများ အရ ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါပိုးကို
သွေးအတွင်း၌ မရှိသလောက်နီးပါး နှိမ်နင်းထားနိုင်ရန် ခုခံအားကျဆင်းမှု ရောဂါကုဆေးများကို
မပျက်မကွက် ရာနှုန်းပြည့် နီးပါး ပုံမှန်သောက်သုံးရန် လိုကြောင်း သိရှိလာရသည်။ ARV ဆေးဝါးများကို
ပုံမှန်မသောက်ဘဲ သောက်လိုက်၊ မသောက်လိုက် လုပ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းဆေးဝါးများကို ခံနိုင်ရည်ရှိသော
(Drug resistance) ခုခံအား ကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ ပိုး များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း
တွေ့ရှိသည်။
၁၉၉၈ ခုနှစ်။ Efavirenz ခေါ် NNRTI အုပ်စုဝင်
ARV ဆေး တစ်မျိုးနှင့် Abacavir ခေါ် NRTI အုပ်စုဝင် ARV ဆေးတစ်မျိုးကို စတင်အသုံးပြုသည်။
၁၉၉၉
ခုနှစ်။ ခုခံအား ကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါပိုး
ကူးစက်ခံနေရသော ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်များကို Nevirapine တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် ကလေးသို့
ရောဂါကူးစက်မှုကို လျော့ချနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
၂၀၀၀
ပြည့်နှစ်။ ARV ဆေးဝါးများကို ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ
ပိုး ကူးစက်ခံနေရသော လူနာများကို မည်သည့်အချိန်တွင် စတင်တိုက်ကျွေးသင့်ကြောင်း နှင့်
ပတ်သက်၍ အယူအဆများ ပြောင်းလဲလာသည်။
ယခင်က Hit hard, Hit early, (စောစောစီးစီး၊ ထိထိရောက်ရောက်
ဆေးဝါးသောက်) ဆိုသောမူကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြသော်လည်း သုတေသနပြုချက်များ အရ Hit hard,
Hit only when necessary (ထိထိရောက်ရောက် လိုမှသောက်) ဆိုသော မူကသာ လူနာများ အတွက်
ပိုမိုအကျိုး ရှိကြောင်း တွေ့ရှိလက်ခံ လာကြသည်။
၂၀၀၁
ခုနှစ်။ Lopinavir/
ritonavir (Kaletra) ခေါ် HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပွား များမှုကို ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်သော
Protease inhibitor အုပ်စုဝင်ဆေးကို စတင်တွေ့ရှိ အသုံးပြုသည်။
၂၀၀၃
ခုနှစ်။ Enfuvirtide ခေါ် HIV
ရောဂါပိုးကို ခန္ဓာကိုယ်ရှိ ဆဲလ်ထဲမဝင်အောင် တားဆီးပေးနိုင်သည့် Fusion inhibitor အုပ်စုဝင်
ဆေးတစ်မျိုးကို စတင်သုံးစွဲခဲ့ သည်။
ARV ဆေးဝါးများ အသုံးပြုရခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်
😃😃😃😃😃😃😃😃😃😃😃😃
၁။
AIDS ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းကို လျော့ချရန်။
ဥရောပတွင် သုတေသန ပြုချက်များအရ ARV ဆေးဝါးများကို
မှီဝဲခြင်းကြောင့် AIDS ရောဂါဖြင့် သေဆုံးမှုနှုန်းကို ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ
လျော့ကျစေသည်။
၂။
ခန္ဓာကိုယ်၏ ခုခံအားကို ပြန်လည် တိုးတက်စေရန်။
ARV ဆေးဝါးများကို မှီဝဲခြင်းဖြင့် သွေးထဲရှိ
CD4 သွေးဖြူဥ အရေအတွက်သည် တစ်နှစ်လျှင် 100 မှ 150/mm3 အထိ တိုးတက် လာသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
၃။
ရောဂါ တိုးတက်မှုကို တားဆီးရန်
ရောဂါပိုးများကို သွေးထဲတွင် လုံးဝနီးပါး မရှိအောင်
နှိမ်နင်း ထားခြင့်ဖြင့် ရောဂါတိုးတက်မှုကို ထိရောက်စွာ တားဆီး နိုင်ပါသည်။ သုတေသန ပြုချက်များအရ
သွေးထဲတွင် HIV ရောဂါပိုး ရှိပြီးနောက် ARV ဆေးဝါးများကို ပုံမှန် မှီဝဲသော သူများ၏
၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျော်မှာ AIDS အဆင့်သို့ ရောက်ရှိခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။
၄။
ရောဂါကူးစက်မှုကို တားဆီးရန်
ရောဂါကူးစက်မှုသည် သွေးထဲရှိ HIV ရောဂါပိုး ပမာဏအပေါ်တွင်လည်း
မူတည်ပါသည်။ ရောဂါပိုး ပမာဏ များလေလေ၊ ကူးစက်မှုပိုများ လေလေ ဖြစ်ပါသည်။ ARV ဆေးဝါးများကို
ပုံမှန်မှီဝဲခြင်းဖြင့် သွေးထဲရှိ HIV ရောဂါပိုး ပမာဏ ကျဆင်းပြီး၊ ကူးစက်ရန် အလားအလာ
ကျဆင်းလာသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။
အကြောင်း တစ်စုံတစ်ရာကြောင့် HIV ရောဂါပိုးရှိသောသူ၏
သွေးဖြင့် ထိတွေ့မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပါက ဥပမာ - ရောဂါရှင်ကို ထိုးသော အပ်ဖြင့်မတော်တဆ အထိုးခံရခြင်း၊
မုဒိမ်းကျင့်ခံရခြင်း၊ condon အသုံးပြု၍ လိင်ဆက်ဆံစဉ် condon ကွဲခြင်း၊ မိခင်တွင်
HIV ရောဂါပိုးရှိပြီး ကလေးသို့ မကူးစက်စေရန် အစရှိသည့် အခြေအနေတို့တွင် ARV ဆေးဝါးများကို
အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ရောဂါကူးစက်မှုကို သိသိသာသာ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
၅။
သက်တမ်းရှည်စေရန် ။
ARV ဆေးဝါးများကို မှီဝဲခြင်းဖြင့် ဆေး၏ဆိုးကျိုးများကို
ဆိုးဆိုးရွားရွား ခံစားရ၍ ဆေး ဆက်မသောက် နိုင်သူများနှင့် ဆေးပြီးသူများ (drug resistance) များမှအပ ကျန်သူများမှာ ဆေးမှီဝဲနေသမျှ အသက်ရှင် နေနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
၆။
လူ့သက်တမ်းစေ့ နေထိုင် အသက်ရှင်နိုင်ရန်။
ARV ဆေးဝါးများကို မှီဝဲခြင်းဖြင့် ကိုယ်ခံအားတက်လာပြီး
ကျန်းမာရေး ပြန်လည် ကောင်းမွန်လာကာ ပုံမှန်အလုပ်များကို ပြန်လည် လုပ်နိုင်လာသည်ကို
တွေ့ရှိရပါသည်။ တချို့တွင် အားကစားများကိုပင် ပြန်လည် ပြုလုပ် လာနိုင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။
ARV
ဆေးဝါးများဖြင့် ကုသပုံ
ARV ဆေးဝါးများဖြင့် HIV (+)/ AIDS လူနာကုသခြင်းကို
ANTI-RETROVIRA THERAPY ဟုခေါ်ပါသည်။
ARV ဆေးဝါးများကို မည်သည့်အခါမျှ တစ်မျိုးတည်း မတိုက်သင့်ပါ။
နှစ်မျိုး၊ သို့မဟုတ် သုံးမျိုးပေါင်းစပ်၍ သာ တိုက်သင့်ပါသည်။ ထိုသို့ ပေါင်းစပ် တိုက်ကျွေးခြင်းကို
HIGHLYACTIVEANTI-RETRO VIRAL THER-APY (HAART) ဟုခေါ်ပါသည်။ သို့မှသာ ရောဂါပိုး၏ ဆေးယဉ်ခြင်းကို
ကာကွယ်နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
ဆေးဝါးများတွင် မလိုလားအပ်သော ဆေး၏ ဆိုးကျိုးလည်း
များစွာရှိပါသည်။ ဆေး အချင်းချင်း ဓာတ်တုံ့ ပြန်မှုများလည်း ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကုသရာတွင်
ကျွမ်းကျင်သူ ၏ အနီးကပ် ကြီးကြပ်မှု အောက်တွင်သာ စားသုံးသင့်ပါသည်။ မိမိသဘောဖြင့် မစားသုံးသင့်ပါ။
ကျန်းမာ ပျော်ရွှင် အေးချမ်းစွာ ဖြင့် ပုံမှန် နေထိုင်မူ ရရှိ ပိုင်ဆိုင်ကြပါစေ 🎗🎗🎗
❣❣❣❣❣❣❣❣❣
# 💞💞💞💞😛😛