04/08/2025
သွေးပိုးမွေးခြင်းနှင့် ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးအာနိသင်စစ်ဆေးခြင်း
ရည်ရွယ်ချက်
လူနာ၏ သွေးထဲတွင် ရှိနိုင်သောရောဂါပိုးမွှားများကို ရှာဖွေသိရှိခြင်းနှင့် ၎င်းတို့အား ကုသရန် သက်ဆိုင်သောပိုးသတ်ဆေး (Antibiotics) များကို သုံးနိုင်မှု (sensitivity) စစ်ဆေးရန်ဖြစ်သည်။
သဘောတရား
သွေးပိုးမွေးစစ်ဆေးခြင်းသည် လူနာ၏သွေးကို အန္တရာယ်ကင်းအောင် (aseptic technique) ဖြင့် ယူပြီး ပိုးမွှားများ ကြီးထွားနိုင်သော ဘတ်တီးရီးယားများပေါက်ပွါးရန်လိုအပ်သော အာဟာရဓာတ်ပါဝင်သောအရည် (broth media) ထဲသို့ထည့်သွင်း၍ ပိုးမွေးသည်။ သွေးထဲတွင် ပိုးမွှားရှိပါက ယင်းတို့သည် ယင်းအာဟာရရည်တွင် ကြီးထွားပြီးနောက် ပိုးပေါက်ပွါးသည့် လက္ခဏာများ ပြသသည်။ ထိုနောက် ပိုးမွေးသည့် media များ (solid media) တွင် ပြန်လည်မျှတစွမွေးခြင်းဖြင့် ပိုးမွှားကို သီးခြားခွဲထုတ်ကောက်နိုင်သည်။ ပိုးအမျိုးအစားအတိအကျသိရန် ဂရမ်ဆိုးဆေးဆိးပြီးစစ်ဆေးခြင်း၊ ဓာတုပြုစမ်းသပ်မှုများ (biochemical tests) သို့မဟုတ် အော်တိုမိတ်စနစ်များ (automated systems) ကို အသုံးပြုသည်။
ထို့နောက် ပိုးသတ်ဆေး အာနိသင်စမ်းသပ်မှု (Antibiotic Sensitivity Testing, AST) ကို စံသတ်မှတ်ထားသော နည်းလမ်းဖြင့် ဆောင်ရွက်သည်။
လိုအပ်သောကိရိယာများ
- သန့်ရှင်းသော သွေးယူသည့်ကိရိယာများ (ဆေးထိုးအပ်၊ အရက်ပြန်ဂွမ်း၊ ဘီတာဒိုင်းဆေးရည်စသည်)
- ပိုးမွေးရန်သွေးဘူးများ (အောက်စီဂျင်လိုအပ်သောပိုးအတွက် (aerobic) နှင့် မလိုအပ်သောပိုးအတွက် (anaerobic)
- ပိုးမွေးသည့် မီဒီယာများ (Blood agar, MacConkey agar, Chocolate agar)
- အပူချိန် ၃၅°C အတွင်း ထားနိုင်သော အင်ကူဘေတာ
- ဓာတုပြုစမ်းသပ်မှုကိရိယာများ (ဥပမာ: TSI, IMViC, Urease)
- ဂရမ်ဆိုးဆေး
- နှာခေါင်းစည်း၊ လက်အိတ် (PPE)
- Blood culture အော်တိုစနစ် (ဥပမာ: BACTEC, BacT/ALERT)
- ပိုးသတ်ဆေးအာနိသင်စမ်းသပ်မှု (Kirby-Bauer disc diffusion method၊ VITEK, E-test စနစ်များ)
လုပ်ဆောင်ပုံ အဆင့်ဆင့်
၁။ လူနာ၏သွေးယူမည့်နေရာကို ၇၀% အရက်ပြန်နှင့် Iodine (သို့) Chlorhexidine ဖြင့် သန့်စင်ပြင်ဆင်သည်။
၂။ လူကြီးများအတွက် ၈–၁၀ mL၊ ကလေးငယ်များအတွက် ၁–၃ mL ဝန်းကျင် သွေးကို သန့်ရှင်းသေဆေးထိုးအပ်ဖြင့်ယူသည်။
၃။ ယူထားသောသွေးကို Aerobic နှင့် Anaerobic Culture ဘူးသို့ သတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ထည့်သွင်းသည်။
၄။ ဘူးများကို မှတ်သား၍ ၃၅°C တွင် ၅-၇ ရက်အထိ အင်ကူဘေတ်တွင်ထားသည်။ (ပိုးပေါက်ပွါးသည့် လက္ခဏာများကို နေ့စဉ်စစ်ဆေးသည်)
၅။ ပိုးမွှာပေါက်ပွါးမှုရှိ/မရှိ စောင့်ကြည့်သည်။ (ဥပမာ – turbidity, gas, hemolysis, automated alert signal)
၆။ ပိုးပေါက်ပွါးသည့်လက္ခဏာရှိပါက Solid Media များပေါ်သို့ Subculture ပြုလုပ်သည်။
၇။ ရရှိသော ပိုးအစိုင်အခဲများအား Gram staining နှင့် Biochemical test များဖြင့် စစ်ဆေးသည်။
၈။ သိရှိလိုသော ပိုးအမျိုးအစားအတွက် Antibiotic Sensitivity Test (Kirby-Bauer method သို့မဟုတ် Automated method) ပြုလုပ်သည်။
ရလဒ်ဖော်ပြမှု
Sterile: ၅–၇ ရက်အတွင်း ပိုးမွှားကြီးထွားမှုမတွေ့ရှိပါ။
Positive: ဘတ်တီးရီးယားပိုးမွှား ပေါက်ပွါးမှုတွေ့ရှိပါက
- ဘတ်တီးရီးယားပိုးအမည်
- ဘတ်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေးအာနိသင်စာရင်း (Sensitive / Resistant / Intermediate)
စသည်ဖြင့် အသေးစိတ်ဖော်ပြသည်။
ရည်ရွက်ချက်
- သွေးပိုးအခြေအနေများ (Septicemia, Bacteremia, Endocarditis) အတွက် ရောဂါရှာဖွေရန်
- တိကျသော ပိုးသတ်ဆေးကုသမှု ပြုလုပ်နိုင်ရန်
- ဆေးရုံအတွင်း ရောဂါပိုးပျံ့နှံ့မှုနှင့် ပဋိဇီဝဆေးယဉ်ပါးမှု ကိုစောင့်ကြည့်ရန်
- သွေးတွင် မှိုပိုးများ (Fungemia) တို့ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးရန်
**Blood Culture and Sensitivity Test**
Objective
To detect and identify pathogenic microorganisms present in a patient’s bloodstream and determine their antibiotic susceptibility for appropriate treatment.
Principle
1) Blood culture is based on the aseptic collection and incubation of a patient's blood in enriched broth media that supports bacterial growth.
2) Any microorganisms present in the blood multiply in the culture medium and are subsequently isolated on solid media.
3) Identification is performed using microscopy, biochemical tests, and antibiotic susceptibility testing (AST) according to the Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) guidelines in manual testing.
Bacterial identification and antimicrobial susceptibility testing (AST) can also be performed using the VITEK 2 automated system.
Materials
- Sterile blood collection set (syringes, needles, antiseptics)
- Blood culture bottles (aerobic and anaerobic)
- Culture media (Blood agar, MacConkey agar, Chocolate agar, etc.)
- Incubator (35°C)
- Biochemical test kits
- Gram staining reagents
- Automated blood culture system (e.g., BACTEC, BacT/ALERT)
- Antibiotic susceptibility test discs or system (e.g., Kirby-Bauer, VITEK)
- PPE (gloves, mask, lab coat, sterile gauze)
Procedure (Microbiological)
Aseptic preparation of venipuncture site using antiseptic solution (e.g., 70% alcohol + iodine or chlorhexidine).
Collect 8–10 mL of blood (adults) or 1–3 mL (children) using a sterile syringe.
Inoculate the blood into appropriate culture bottles (aerobic and anaerobic).
Label and incubate bottles at 37°C for up to 7 days (monitoring daily).
Observe for signs of microbial growth (e.g., turbidity, gas production, hemolysis, or automated alerts).
Subculture positive samples onto solid media (e.g., Blood agar, MacConkey agar).
Perform Gram staining and biochemical tests on isolated colonies.
Conduct antibiotic susceptibility testing (e.g., Kirby-Bauer disk diffusion or automated system).
Result Interpretation
Sterile : No microbial growth observed after 5–7 days of incubation.
Positive: Growth of bacterial or fungal pathogens; report includes organism identification and antibiotic sensitivity pattern.
Medical Purpose
1) Diagnosis of septicemia, bacteremia, endocarditis, and other bloodstream infections.
2) Guiding targeted antimicrobial therapy based on sensitivity patterns.
3) Monitoring hospital-acquired infections and antibiotic resistance trends.
4) Detecting fungemia or other rare systemic infections.
