29/10/2021                                                                            
                                    
                                                                            
                                            သတိပြုကာကွယ် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ အန္တရာယ် 
ခုကာလမှာ ရာသီတုပ်ကွေး နဲ့ ကိုဗစ်ကို သတိပြုမိကြပေမယ့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးကို အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့ဖြစ်နေကြတဲ့အခါ မလိုလားအပ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေ ကြားသိနေရတာမို့ သိသင့်တာတွေ ရေးပေးလိုက်ပါတယ်။
ရောဂါဖြစ်တဲ့ အသက်အရွယ်
ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များတယ်ဆိုပေမယ့်အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊အများစုက အသက် ၄ နှစ်အရွယ်ကစပြီး ၁၅-၁၆ နှစ်အထိ အသက်အပိုင်းခြားတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်၊မွေးကင်းစကနေ ၃ နှစ်အရွယ်လောက်ထိမှာ ဖြစ်တာရှားပေမယ့် ဖြစ်ရင် ပြင်းထန်မှု ပိုဆိုးတတ်ပါတယ်၊ကိုယ်ခံအားကျနေချိန်မှာ ကူးစက်ခံရရင် အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေ,အဖိုး အဖွားတွေအထိ ဖြစ်နိုင်ချေရှိပါတယ်။
အေးဒီးစ် ခြင်ကျား Aedes Mosquitoခြင်ကိုက်လို့ သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်တာတော့ လူတိုင်းသိကြပါတယ်၊ခြင်က သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်စေမယ့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို သယ်ဆောင်သူဖြစ်ပါတယ်၊ပိုးသယ်တဲ့ ခြင်က အေးဒီးစ်(Aedes) အမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်၊ကိုယ်လုံးမှာ အစင်းကျားလေးတွေပါလို့ 'ခြင်ကျား' လို့ ခေါ်ပါတယ်၊ခုလို ရာသီ အကူးပြောင်းနဲ့ မိုးတွင်းကာလတွေမှာ ခြင်ပိုပေါက်ဖွားတာမို့ ပိုအဖြစ်များပါတယ်၊မြန်မာပြည်လို နေရာမှာတော့ ခြင်ပေါတာမို့ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဂရုစိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။
ရောဂါဖြစ်စဥ် နဲ့ ကုသမှု
ဒီအပိုင်းက သေချာလေး သိထားသင့်ပါတယ်၊သွေးလွန်တုပ်ကွေးမှာ အဆင့် ၃ ဆင့် ရှိတယ်လို့ အလွယ်မှတ်ပါ
1️⃣Dengue fever(အဆင့် ၁)
2️⃣DHF(အဆင့် ၂)
3️⃣DSS တို့ပါ။
အဆင့် ၁ မှာ ဖျားမယ်,ခေါင်းကိုက်မယ်,အော့အန်မယ်,မျက်လုံးအောင့်,ကိုယ်လက်ကိုက် စတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါမယ်၊ဒီအဆင့်မှာ ကလေးငယ်ကို ဓာတ်ဆား နဲ့ အရည်များများဝင်အောင်တိုက်ရင် အများစုက ပြန်ကောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။
အဆင့် ၂ မှာတော့ Hess' Test စမ်းကြည့်ရင် လက်ဖျံမှာ အနီစက်လေးတွေ အများကြီးထွက်လာတာ တွေ့ရမယ်၊ဒီအဆင့်မှာလည်း ကလေးငယ်ဟာ အစာဝင်မယ်,အရည်ဝင်အောင် သောက်မယ်,ဓာတ်ဆားသေချာသောက်ရင် အများစု ပြန်ကောင်းကြပါတယ်၊ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းသွေးလျှံမယ်,သွားဖုံးက သွေးထွက်မယ်,ဝမ်းမည်းမည်းတွေသွားမယ် စတာတွေ ဖြစ်လာရင်တော့ ချက်ချင်းဆေးရုံတက်ဖို့ လိုပါတယ်။
အချို့ကလေးတွေမှာ သွေးယိုစီးတဲ့ လက္ခဏာက မသိသာဘဲ ဗိုက်အရမ်းအောင့်တာ,ပိုမှိန်းလာတာ,အဆက်မပြတ် အော့အန်တာ,အစာ နဲ့ ရေမဝင်တော့တာ စတာတွေ ဖြစ်ရင်လည်း အချိန်မဆွဲဘဲ ချက်ချင်းဆေးရုံသွားရပါမယ်။
အဆင့် ၃ ကတော့ DSS(Dengue Shock Syndrome) ဆိုတဲ့အတိုင်း အင်မတန် စိုးရိမ်ရတဲ့ သွေးလန့်အနေအထားပါ၊ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှာ သွေးယိုစီးပြီး အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်ပါတယ်၊သတိပြုရမှာက ရှေ့ရက်တွေမှာ ဖျားနေတဲ့ ကလေးဟာ သွေးလန့်တော့မယ်ဆိုရင် ကိုယ်မပူတော့ဘဲ ခန္ဓာကိုယ်က အေးသွားတတ်ပါတယ်၊တကယ်ပြန်ကောင်းပြီမို့ အဖျားကျတာလား???,သွေးလန့်မှာမို့ အေးစက်သွားတာလား??? ခွဲခြားဖို့ကတော့ ကလေးရဲ့ အခြေအနေကို ကြည့်ပါ၊ကိုယ်မပူဘဲ အေးနေပြီး ကလေးက လန်းဆန်းနေရင် တကယ်ကောင်းသွားတာပါ၊ခန္ဓာကိုယ်အေးနေပြီး မှိန်းနေရင်တော့ သွေးလန့်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
သွေးလန့်တဲ့ အဆင့်မှာတော့ အင်မတန်ကုသရ ခက်ခဲပါတယ်၊သွေးရည်ကြည်သွင်းခြင်း,သွေးသွင်းခြင်း,အထူးကြပ်မတ်ကုသခြင်း စတာတွေနဲ့ ကုသရင်တောင် အသက်ဆုံးနိုင်ချေ အင်မတန်များပါတယ်။
ရောဂါဖြစ်စဥ်အရ စဖျားတဲ့ ရက်ကနေ ၅,၆,၇ ရက်မြောက်တွေမှာ သွေးလန့်တတ်တဲ့ နေ့တွေမို့ သတိထားဖို့ လိုပါတယ်၊ပြန်ကောင်းမယ့် ကလေးကတော့ ၁ ပတ်ပြည့်တာနဲ့ ပြန်ကောင်းလာပါတယ်။
ကလေးတွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က လူကြီးတွေလောက် ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှုကို ခံနိုင်ရည်မရှိပါဘူး၊ဒါ့ကြောင့်မို့ စဖျားခါစမှာ အရည်များများဝင်လေ ကောင်းလေဖြစ်ပါတယ်၊ရေဓာတ် ကို အမြန်ပြည်လည်ဖြည့်တင်းပြီး အာဟာရပြည့်ဝစွာ ဝင်အောင်ကျွေးနိုင်ရင် ပြန်ကောင်းဖို့ ပိုများပါတယ်။
အစာ နဲ့ ရေ တိုက်ကျွေးရာမှာ အဓိကပြဿနာက အော့အန်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ကလေးက ဘာစားစားအော့အန်တယ်,အစာနဲ့ ရေမဝင်ဘူးဆိုရင်တော့ အကြောထဲမှ တစ်ဆင့် ရေဓာတ်အမြန်ဖြည့်ဖို့ ဆရာဝန်ဆီ ချက်ချင်းသွားရပါမယ်၊ဒီနေရာမှာ အချို့မိဘတွေဟာ ကလေးက ဖျားလို့မစားတာပဲ ဆိုပြီး မကျွေးဘဲထားတတ်ကြပါတယ်၊ကလေးက အရင်လို မဆော့ရင်လည်း ဖျားလို့ပဲ ဆိုပြီး ဒီတိုင်း အိပ်ခိုင်းထားတတ်ပါတယ်၊အဲ့ဒါမျိုးကို မပြုလုပ်မိဖို့ လိုပါတယ်။
ဆေးဝါး နဲ့ အာဟာရ
ဖျားနာတဲ့ အချိန်မှာ ပါရာစီတမော(Paracetamol) ပဲတိုက်ရပါမယ်၊အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးအပြင်းစားများနဲ့ ဗမာဆေးများ လုံးဝ မတိုက်ရပါ။ကော်ဖီ,လက်ဖက်ရည်နဲ့ အိုဗာတင်း(အညို),ကိုလာ စတဲ့ အနီရောင်,အညိုရောင် အရည်များ မတိုက်ရပါ။ကလေးသောက်နေကျ အားဆေးများကို ဆက်တိုက်လို့ ရပါတယ်။
ရာသီတုပ်ကွေး နဲ့ ဘယ်လိုခွဲမလဲ 
ရောဂါ လက္ခဏာတွေကတော့ ဆင်တူနေပါတယ်၊ဗိုက်နာပြီး,အော့အန်,အစာမဝင်,အဖျားဆက်တိုက်ကြီးရင်တော့ သွေးလွန်တုပ်ကွေး သံသယလို့ သတ်မှတ်ပြီး လိုအပ်တာတွေ စစ်ကြည့်လို့ရပါတယ်။
NS1 Antigen ကတော့ စဖျားတာနဲ့ စစ်လို့ရပါပြီ၊IgM ကတော့ ဖျားဖျားချင်း မထွက်သေးတာမို့ စဖျားခါစရက်တွေမှာ မထွက်သေးတာမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်၊သွေးလန့်နိုင်ချေကို ကြိုသိဖို့ CP(Auto) ဖောက်ကြည့်လို့ရပါတယ်၊CP(Auto) အဖြေမှာ သွေးဥမွှား(Platelets) အရေအတွက်ကို အမြဲစောင့်ကြည့်ပြီး လိုအပ်သလို ကုသရပါတယ်။
ကာကွယ်ခြင်း
ခြင်ကျားက နေ့လည်နေ့ခင်းမှာ အဓိကကိုက်ပါတယ်၊နေ့ခင်းဘက်အချိန်တွေမှာ တတ်နိုင်သမျှ ခြင်အကိုက် မခံရအောင်နေတာဟာ ထိရောက်တဲ့ ကာကွယ်မှုဖြစ်ပါတယ်။
 ခြင်ကျားက ရေကြည်ရေသန့်မှာ ပေါက်ဖွားတာမို့ မိမိတို့အိမ်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ခြင်ပေါက်ဖွားနိုင်တဲ့ ရေဝပ်တဲ့နေရာ တွေကို ရှင်းလင်းထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်၊အသုံးပြုတဲ့ ရေစည်,ရေအိုး များကို လုံအောင်ဖုံးထားဖို့လည်း လိုပါတယ်၊ငယ်ငယ်တုန်းက ကြားဖူးခဲ့သလို 'ဖုံး,သွန်,လဲ,စစ်,လောင်း,ထောင်,လဲ,ဖွင့်' လုပ်ရပါမယ်။
ခြင်ကိုက် ခံရတိုင်း ရောဂါဖြစ်တာမဟုတ်ဘဲ ကိုယ်ခံအားပေါ်လည်း မူတည်တာမို့ ကလေးကို ကိုယ်ခံအားကောင်းအောင် နေ့စဥ် အာဟာရပြည့်ဝစုံလင်စွာ ကျွေးပေးသင့်ပါတယ်။
သွေးလွန်တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေး ရှိပေမယ့် လက်ရှိအချိန်ထိ လူထုကြားမှာ ထိုးနှံဖို့ ပညာရှင်တွေက မတိုက်တွန်းသေးပါဘူး၊ကာကွယ်ဆေးထိုးသူတွေမှာ သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်ရင် ရောဂါပိုမို ပြင်းထန်တယ်ဆိုတဲ့ အဖြေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ကျနော်တို့ ဆေးကျောင်းသားဘဝတုန်းက ဆရာကြီး ပါမောက္ခဦးစောဝင်းက မြောက်ဥက္ကလာပ ဆေးရုံကြီး ကလေးကုသဆောင်မှာ သွေးလွန်တုပ်ကွေးလူနာပေါင်း မြောက်မြားစွာကို အဖိတ်အစင်မရှိသလောက် ကုသပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်၊ဆရာကြီးရဲ့ မူက အင်မတန်ကောင်းပါတယ်၊ညဘက် တာဝန်ကျတဲ့ ဆရာဝန်ကို သူ့ဆီ တိုက်ရိုက်ဖုန်းဆက်စေပါတယ်၊သွေးသွင်းဖို့,သွေးရည်ကြည်သွင်းဖို့,သွေးဥမွှား သွင်းဖို့ စတဲ့ ကုသမှုတွေကို နောက်နေ့မနက် ဆရာဝန်ကြီး လာတဲ့အထိ စောင့်စရာမလိုဘဲ ညတွင်းချင်း ကုသမှုရရှိစေဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
မိုးတွင်းဘက်နဲ့ ရာသီအကူးပြောင်း ကာလတွေဆို ဆရာကြီးက ဖုန်းကို အိပ်ရာနားထားအိပ်ပြီး ဆေးရုံက ဆက်သမျှဖုန်းကို ဖြေပေးရှာပါတယ်၊ဟောပြောပွဲ တစ်ခုမှာ ဆရာကြီးပြောဖူးပါတယ်..."ဖုန်း အနားထား အိပ်လို့ Brain Tumour ဖြစ်ရင်ဖြစ်ပါစေ,ကလေးတွေ လိုအပ်တဲ့ကုသမှု ချက်ချင်းရပြီး အသက်မဆုံးရှုံးရင် တော်ပါပြီ" တဲ့ 👨⚕️😍🙏🙏🙏။
အားလုံးပြန်ချုပ်ရရင်တော့ ကလေးငယ်များ ဖျားနာရင် ဘာ့ကြောင့်ဖျားဖျား မပေါ့ဆဖို့,အန္တရာယ် လက္ခဏာတွေ ပေါ်လာရင် အချိန်မဆိုင်းဘဲ တတ်ကျွမ်းနားလည်တဲ့ ဆရာဝန်ဆီ ချက်ချင်းသွားဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ရင်သွေးငယ်များ ရောဂါဘယကင်းဝေးကြပါစေ
👶🧒☺️😍
29.10.2021  #ဒေါက်တာရဲပြည့်ဟိန်း 
 Pyae Hein
   
Photo~Internet