28/05/2022
အော်တစ်ဇင် အကြောင်းသိကောင်းစရာ
အော်တစ်ဇင်ဆိုတာဘာလဲ?
~~~~~~~~~~~~~~~~
ရေးသားသူ- မေသင်း
အော်တစ်ဇင်ဆိုတာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၌ စွမ်းဆောင်ရည်အချို့တွင် ဖွံ့ဖြိုးမှုများချို့ယွင်းနေသော အခြေအနေတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လိုတော့ Autism Spectrum Disorder (ASD) လို့ခေါ်ပါတယ်။
အော်တစ်ဇင်တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးလက္ခဏာများ ထပ်တူထပ်မျှ မတူညီကြပါ။ သို့သော်
📌 လူမှုဆက်ဆံရေး၊
📌 ပြောဆိုဆက်ဆံရေး၊
📌 စိတ်ဝင်စားမှု၊
📌 အပြုအမူတို့တွင် ချို့ယွင်းမှုများ ရှိနေကြတာချင်းတော့ တူညီကြပါတယ်။
အော်တစ်ဇင်လက္ခဏာ ရှိနေသော ကလေး တစ်ယောက်ရဲ့ ချို့ယွင်းချက်များအား ၎င်းတို့၏ အသက် ၃နှစ်နောက်ပိုင်းမှသာ သိသိသာသာတွေ့ရှိရတတ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ အော်တစ်ဇင် လက္ခဏာများဟာ အသက်၃နှစ်မတိုင်မီကတည်းက ရှိနှင့်နေပြီးသားပင်ဖြစ်ပါတယ်။ မိဘများအနေနဲ့ သတိမမူမိတာလည်း ဖြစ်နိုင်သလို ကလေးရဲ့ အော်တစ်ဇင်လက္ခဏာ များကလည်း သိသိသာသာ မပြသေးတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှာတော့ ကလေးအယောက် (၁၀၀)မွေးတိုင်း အော်တစ်ဇင်ကလေး တစ်ယောက် ပါလေ့ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းသိရှိရပါတယ်။ ယောက်ျားလေးများသည် မိန်းခလေးများထက် အော်တစ်ဇင်ဖြစ်ပွားမှု များကြောင်းလည်း လေ့လာသိရှိရပါတယ်။
အော်တစ်ဇင်ကို ပျောက်ကင်းအောင် ကုသ၍ရသောနည်းလမ်း မရှိသေးပါ။ သို့သော်
1️⃣ Speech and Language Theraphy
စကားသံနဲ့ဘာသာစကားအတွက် လေ့ကျင့်ရေးကုထုံး၊
2️⃣ Occupational Therapy
အနုစိပ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် တစ်ကိုယ်ရည်ကိစ္စရပ်များကို လေ့ကျင့်ပေးသည့်ကုထုံး၊
3️⃣ Educational Support ပညာရေးဆိုင်ရာထောက်ပံ့ပေးမှု (တစ်နည်းအားဖြင့်) Special Education (ကလေး၏သင်ယူနိုင်မှု စွမ်းရည်အပေါ် မူတည်၍ အတွေ့အကြုံရှိသူ ဆရာ/ဆရာမများ၊ ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်၏ ကြီးကြပ်မှုဖြင့် အထူးသင်ကြားပေးရသော ပညာရေး)၊
4️⃣ Physiotherapy သက်ဆိုင်ရာ
အကြောအဆစ် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက ကလေး၏လိုအပ်ချက်နှင့်အညီ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လေ့ကျင့်ခန်းများအား စနစ်တကျ ပြုလုပ်ပေးခြင်း
စသည့်နည်းလမ်းများဖြင့် လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးကာ ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်လာအောင်တော့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
အော်တစ်ဇင်ရဲ့လက္ခဏာကဘာတွေလဲ?
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
📌 အော်တစ်ဇင်၏ အထင်ရှားဆုံး လက္ခဏာရပ်မှာ လူမှုဆက်ဆံရေး နယ်ပယ်နှင့် ပြောဆို/ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးနယ်ပယ်တို့၌ များစွာအခက်အခဲရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုသည်မှာ အော်တစ်ဇင်တစ်ဦးဟာ ၎င်းတို့ တစ်ယောက်တည်း အထီးကျန်စွာနေတတ်ပြီး နှုတ်ဖြင့်ပြောဆိုဆက်ဆံရာတွင် အခက်အခဲရှိခြင်း၊ လူအများနားလည်သော ကိုယ်ဟန်အမူအရာများကို နားမလည်ခြင်း၊ မျက်နှာအမူအရာ၊ အသံနေအသံထားတို့ကို နားမလည်ခြင်း၊ မိမိလိုအပ်ချက်ကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုရန်ခက်ခဲခြင်း၊ သံယောင်လိုက်ပြောတတ်ခြင်း၊စကားလုံးတစ်ခုခုကို ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောဆိုတတ်ခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
📌 နို့စို့အရွယ် အစောပိုင်းကာလများတွင်မူ အော်တစ်ဇင် ကလေးတစ်ယောက်ဟာ ပုံမှန်ကလေးတစ်ယောက်ကဲ့သို့ ဝူးဝူးဝါးဝါး အသံကလေးများပင် မပေးတတ်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် ဗိုက်ဆာလျင်ဖြစ်စေ၊ အိပ်ချင်လျင်ဖြစ်စေ၊ အနှီးသေးစို၍ မနေတတ်သည့်အခါဖြစ်စေ မိခင် သို့မဟုတ် အနားတွင်ရှိသူတစ်ဦးဦးအား အသံတစ်ခုခုပေးခြင်းမျိုး မရှိတတ်ပါ။
📌 မျက်လုံးချင်းဆုံ၍ မကြည့်ပါ။
📌 အရွယ်တူကလေး အချင်းချင်းအားစိတ်ဝင်စားမှု လုံးဝမရှိပါ။ အတူတူလည်းမကစားပါ။
📌 အရွယ်တူချင်းကစားဖို့ လုံးဝ စိတ်မဝင်စားဘဲ မိမိထက်ကြီးသော/ငယ်သောသူတို့ အနားသို့သာ ချဉ်းကပ်သွားလေ့ရှိပါတယ်။ (ကျမသားလေးရဲ့ အတွေ့အကြုံအရ ပြောပြရမယ်ဆိုရင် အော်တစ်ဇင်ကလေးတွေဟာ သူတို့ကို ပိုမိုချစ်ခင်ယုယတဲ့သူ၊ သူတို့ကို ကြင်ကြင်နာနာ ဆက်ဆံပေးတတ်သူတို့ကိုသာ ရွေးချယ်၍ ချဉ်းကပ်လေ့ရှိပါတယ်။)
📌 များသောအားဖြင့် တစ်ယောက်တည်း အထီးကျန်စွာ ကစားရသည်ကို ပိုမိုနှစ်သက်လေ့ရှိပါတယ်။
📌 သူတို့ဟာ အခြားသူတို့ရဲ့ စိတ်ခံစားမှုများအား မျက်နှာအမူအရာ၊ အသံနေအထားတို့ကို မြင်ရုံကြားရုံနဲ့ နားမလည်ရုံမျှမက သူတို့ရဲ့ စိတ်ခံစားမှုကိုလည်း လူအများနားလည်အောင် နှုတ်ဖြင့်လည်း မပြောဆိုနိုင်ပါ။ မိမိ၏စိတ်ခံစားမှုများကိုလည်း မျက်နှာအမူအရာ၊ ခြေဟန်လက်ဟန်တို့ဖြင့် မှန်ကန်စွာ မပြုလုပ်ပြတတ်ပါ။ ဘာသာစကားဖွံ့ဖြိုးမှုမှာလည်း လွန်စွာမှ နှောင့်နှေးလေ့ရှိပါတယ်။
📌 အော်တစ်ဇင် ကလေးအချို့သည် နေ့စဉ်ပြုလုပ်နေကျ ကိစ္စရပ်များအား အချိန်ဇယားအတိုင်းအတိအကျ ပြုမူနေထိုင်ရခြင်းကို ပိုမိုနှစ်သက်ကြပါတယ်။ အကယ်၍ အချိန်ဇယားအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ အနည်းငယ် လွဲချော်သွားသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် အလွန်ဂျီကျ
သောင်းကျန်းတတ်ပါတယ်။
📌 အချို့ကလည်း စိတ်လှုပ်ရှားလွန်းသည့်အခါဖြစ်စေ၊ စိတ်ဆိုးသည့်အခါဖြစ်စေ၊ စိတ်ထိခိုက် ဝမ်းနည်းသည့်အခါဖြစ်စေ သူတို့ရဲ့ လက်ဖဝါးလေးများကို ဆုပ်လိုက်ဖြန့်လိုက် အကြိမ်ကြိမ်ပြုလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။
📌 အချို့ကလည်း သူတို့ရဲ့လက်ချောင်းလေးများအား အမျိုးမျိုးလှုပ်ရှား ဆော့ကစားနေရခြင်းကို အလွန်နှစ်သက်ကြပါတယ်။
📌 အချို့ကလည်း ခြေဖျားထောက်လျှောက်ခြင်း၊
📌 မိမိခန္ဓာကိုယ်ကို ပတ်ခြာလည်လှည့်နေတတ်ခြင်း၊ ကစားစရာ သို့မဟုတ် ပစ္စည်းတစ်ခုခုကို လှည့်နေတတ်ခြင်း၊
📌 မီးခလုတ် သို့မဟုတ် ရေပိုက်ခေါင်း သို့မဟုတ် တံခါးအား ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက် ခဏခဏပြုလုပ်တတ်ခြင်း၊
📌 ပစ္စည်းလေးတွေ/ကစားစရာလေးတွေကို ညီနေအောင် မကြာခဏစီနေတတ်ခြင်း၊
📌 မိမိတို့ဦးခေါင်းဖြင့် နံရံ/ကြမ်းပြင်/ထိုင်ခုံနောက်မှီစသည့် တစ်ခုခုအား ဒုန်းခနဲမြည်အောင် မကြာခဏဆောင့်တတ်ခြင်း၊
📌 ရေခွက်တစ်ခုမှ တစ်ခုအတွင်းသို့ လက်ဖက်ရည်ဖျော်ဆရာ တစ်ယောက်ကဲ့သို့ ရေများလောင်းထည့်ရသည်ကို အလွန်နှစ်သက်သဘောကျခြင်း၊
📌 မိမိအသားကိုဖြစ်စေ၊ အင်္ကျီကော်လာစကိုဖြစ်စေ၊ ပစ္စည်းတစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ အမြဲကိုက်နေတတ်ခြင်း၊ ရန်လိုသည့်အခါတိုင်း/ စိတ်လှုပ်ရှားလွန်းသည့်အခါတိုင်းတွင်လည်း တစ်ခုခုအားကိုက်နေတတ်ခြင်း၊
📌 မိမိနာမည်အားခေါ်သည့်အခါဖြစ်စေ၊ မိမိအား အခြာတစ်ယောက်ယောက်က စကားလာပြောသည့်အခါဖြစ်စေ မည်သည့်တုံ့ပြန်မှုမျှ မရှိခြင်း၊
📌 မျက်လုံးခြင်းဆုံမိလျင် ချက်ချင်း
ရှောင်လွဲတတ်ခြင်း၊ မျက်လုံးချင်း လုံးဝကိုပင် မဆုံလိုခြင်း၊ ပြောဆိုဆက်ဆံမှုမရှိခြင်း၊
📌 အစားအသောက်စားသောက်ခြင်း/အဝတ်အစားဝတ်ခြင်း/အထိအတွေ့ခံစားမှုတို့၌ အခက်အခဲများစွာရှိခြင်း စသည့် လက္ခဏာများလည်းရှိနေတတ်ပါတယ်။
အခု ရေးသားတင်ပြသော ပို့စ်လေးအား
မိဘတိုင်း၊ မိဘဖြစ်လာမည့်သူတိုင်း၊ လူတိုင်းလူတိုင်း မဖြစ်မနေဖတ်ထားကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ ကြိုတင်သိရှိထားခြင်းဖြင့် မိမိကလေးမှမဟုတ်၊ မိမိတူ/တူမလေးများ၊ မိမိတပည့်လေးများ၊ မိမိပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ကလေးများ၌ အော်တစ်ဇင် လက္ခဏာများရှိနေပါက မိမိတို့အနေနဲ့ ဦးစွာသတိပြုမိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့မှသာ ကလေးတို့အတွက် လိုအပ်သော လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုများအား စောလျင်စွာသိရှိဆောင်ရွက်ပေးခြင်း Early Intervention ကို အချိန်မီပြုလုပ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ထို့ပြင် မိမိတို့ပတ်ဝန်းကျင်ကျင်ရှိအော်တစ်ဇင်ကလေးငယ်များ အပေါ်တွင်လည်းကောင်း၊ ပုံမှန်ထက်ပို၍ စိတ်ရော လူရော ပင်ပန်းကြရရှာသည့် ၎င်းတို့၏ မိဘများအပေါ်တွင်လည်းကောင်း ပိုမို နားလည် စာနာမှုများရရှိစေနိုင်ဖို့လည်း များစွာမျှော်လင့်မိပါတယ်။
References -
https://www.google.com.mm/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.nhs.uk/conditions/autism/&ved=2ahUKEwinndfA-YvdAhWXXysKHVbiDh0QFjABegQICxAE&usg=AOvVaw1jmhfARPbIzI7q3hUklSFb
မှတ်ချက်-
ဒီရက်ထဲမှာ Cb ကနေ အမေးအများဆုံး မေးခွန်းမို့ ဒီပို့စ်လေးကို တင်ပေးလိုက်တာပါ။ Cb ကနေ ဖြေပေးတာတော့ အကြမ်းဖျင်းလောက်ပဲ ပြောပြလို့ရတဲ့အတွက် မပြည့်စုံမှာစိုးလို့ပါရှင်။
