23/09/2025
စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ စင်ကာပူနိုင်ငံက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု model ပြောင်းလဲမှုအသစ်ပါ။
***********************
စင်ကာပူမှစိတ်လှုပ်ရှားစရာကောင်းတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု
စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ပြည်သူ့ဆေးရုံတွေဟာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်ကို ပြောင်းလဲဖို့ စတင်နေပါပြီ။ နဂိုကဆိုရင် လူနာတစ်ယောက်မှာ ရောဂါမျိုးစုံရှိနေရင်၊ အထူးကုဆရာဝန်အမျိုးမျိုးနဲ့ သူတို့ရဲ့အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆုံတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ 'အဓိကဆရာဝန်' (Principal Doctor) တစ်ဦးတည်းကနေ ဦးဆောင်မယ့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအသစ်တစ်ခုကို ကျင့်သုံးတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဘာကြောင့် ဒီလိုပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်တာလဲ။
၂၀၂၆ ခုနှစ်ရောက်ရင် စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ လူဦးရေ ၅ ဦးမှာ ၁ ဦးက အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက် ရှိလာမှာဖြစ်လို့ "အလွန်အိုမင်းရင့်ရော်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း" (super-aged society) ဖြစ်လာပါမယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ အသက်ကြီးတဲ့လူနာတွေဟာ ရောဂါတစ်ခုထက်မက ပိုရှိလာတတ်ပါတယ်။
ဥပမာအားဖြင့်၊ မူးလဲတာကြောင့် ခေါင်းဒဏ်ရာရပြီး ဆေးရုံတက်ရတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတစ်ဦးကို ကြည့်ပါ။ အရင်ကဆိုရင်-
* ဦးနှောက်သွေးခဲ ရှိမရှိ စစ်ဆေးဖို့ ဦးနှောက်အထူးကု (neurosurgery) ဆရာဝန်၊
* နမိုးနီးယား ဒါမှမဟုတ် အဆုတ်မှာ ရေဝင်နေလား စစ်ဖို့ အဆုတ်အထူးကု (lung specialist)၊
* မူလကတည်းက ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိလို့ ကျောက်ကပ်အထူးကု (kidney specialist) စသဖြင့် အထူးကုဆရာဝန် သုံးလေးဦးနဲ့ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
ဒီလိုမျိုးဆိုတော့ လူနာဟာ သူ့ရဲ့ရောဂါရာဇဝင်ကို ဆရာဝန်တိုင်းကို ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောပြရတယ်။ စစ်ဆေးမှုတွေ၊ သွေးဖောက်တာတွေလည်း ထပ်နေတတ်ပါတယ်။ ဆေးဝါးတွေအမျိုးမျိုးသောက်ရပြီး ဆေးရုံကဆင်းပြီးတဲ့အခါမှာလည်း နောက်ဆက်တွဲ ပြသရမယ့်ဆေးခန်းတွေအများကြီးကို သွားရလို့ လူနာတွေ၊ မိသားစုဝင်တွေအတွက် ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ဖြစ်စေပါတယ်။
'အဓိကဆရာဝန်' စနစ်က ဘယ်လိုကူညီပေးနိုင်မလဲ။
ဒီစနစ်အသစ်မှာတော့ လူနာတွေဟာ 'အဓိကဆရာဝန်' (Principal Doctor) တစ်ဦးတည်းကိုပဲ အဓိကထား ဆက်သွယ်ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆရာဝန်က လူနာရဲ့ရောဂါအခြေအနေကို ခြုံငုံသုံးသပ်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ကျွမ်းကျင်မှုတွေအပေါ်မူတည်ပြီး ကွဲပြားတဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်က ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေပါတဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမှာပါ။ လူနာရဲ့အခြေအနေပြောင်းလဲလာရင် အဖွဲ့ကိုလည်း ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် လူနာအတွက်-
* အချိန်ကုန်သက်သာမယ်။
* ဆရာဝန်အမျိုးမျိုးကို ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောပြနေစရာမလိုတော့ဘူး။
* ကုသမှုအစီအစဉ်တစ်ခုတည်းနဲ့ ဆေးဝါးတွေကို နားလည်ရလွယ်ကူစေမယ်။
* ဆေးရုံဆင်းပြီးနောက် လိုက်နာရမယ့် နောက်ဆက်တွဲ ပြသမှုတွေ နည်းသွားနိုင်တယ်။
အရည်အသွေးပိုင်းကကော အားနည်းသွားနိုင်သလား။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန (MOH) ကတော့ လူနာရဲ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အရည်အသွေးကို ဘယ်တော့မှ ထိခိုက်စေမှာမဟုတ်ဘူးလို့ အလေးအနက်ထား ပြောကြားထားပါတယ်။ တစ်နေ့ကို လူနာဘယ်နှစ်ဦးကို ကုသပေးနိုင်မလဲဆိုတာကလည်း လူနာတွေရဲ့ရောဂါအခြေအနေအပေါ် မူတည်ပါတယ်။ ရှုပ်ထွေးတဲ့ရောဂါတွေရှိတဲ့လူနာဆိုရင် ဆရာဝန်တစ်ဦးကို လူနာနည်းနည်းပဲ တာဝန်ယူရမှာဖြစ်ပြီး၊ ရောဂါပေါ့တဲ့လူနာဆိုရင်တော့ လူနာဦးရေပိုများနိုင်ပါတယ်။
‘အဓိကဆရာဝန်’ ဆိုတာဟာ ကျယ်ပြန့်တဲ့အသိပညာနဲ့ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ အထူးကုဆရာဝန်တစ်ဦး ဖြစ်နိုင်သလို၊ ပညာရပ်မျိုးစုံကို လေ့ကျင့်ထားတဲ့ ဆေးရုံတွင်း ဆရာဝန် (hospital clinician) တစ်ဦးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်၊ ပြည်သူ့ဆေးရုံတွေမှာရှိတဲ့ ဆရာဝန်တွေအတွက် Family Physicians and Family Medicine Specialists, Hospital Clinicians, နဲ့ Specialists ဆိုပြီး အဓိက လုပ်ငန်းခွင်လမ်းကြောင်း (၃) ခုကိုလည်း ဖော်ဆောင်ပေးလိုက်ပါတယ်။
တကယ်လို့ လူနာတစ်ဦးမှာ ရုတ်တရက် အရေးပေါ်အခြေအနေအသစ်တစ်ခု ဖြစ်လာတယ်ဆိုရင်၊ လက်ရှိ 'အဓိကဆရာဝန်' ကနေ ဒီအခြေအနေကို ပိုပြီးကျွမ်းကျင်စွာ ကိုင်တွယ်နိုင်မယ့် တခြားအထူးကုဆရာဝန်တစ်ဦးဆီကို လွှဲပြောင်းပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေဟာ စင်္ကာပူရဲ့ အနာဂတ် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်ကို ပိုမိုထိရောက်ပြီး လူနာဗဟိုပြုစနစ်တစ်ခုအဖြစ် ဦးတည်နေတာကို ပြသနေပါတယ်။ ဒါဟာ အသက်ကြီးလာတဲ့လူနာဦးရေအတွက် အရေးပါတဲ့ အပြောင်းအလဲတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။
Source: CNA
#စလုံးသတင်း