29/08/2025
သွေးဆိပ်တက်ခြင်း Sepsis ဆိုတာ...?
Sepsis သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ရောဂါပိုးဝင်မှုတစ်ခုကို မှားယွင်းစွာ တုံ့ပြန်သော ပြင်းထန်သည့် အခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစပြီး ပထမဆုံးပိုးဝင်နေရာကနေ သွေးထဲ ပြန့်ပွားသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးတိုက်ထုတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များသည် ခန္ဓာကိုယ်ကိုကိုယ်တိုင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်မိပြီး အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများ ကောင်းစွာအလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ခြင်းကို ဖြစ်စေပါတယ်။
Sepsis သည် Sepsis ရောဂါသွေးပေါင်ချိန်အလွန်အမင်းကျဆင်းခြင်း (Septic Shock) အထိ ဆိုးရွားလာနိုင်ပါတယ်။ ၎င်းဟာ သွေးပေါင်ချိန် သိသိသာသာ ကျဆင်းခြင်းဖြစ်ပြီး အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်၊ အသည်းနှင့် အခြားအင်္ဂါများကို ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။ ပျက်စီးမှု ပြင်းထန်လွန်းပါက အသက်သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်စေနိုင်တာကြောင့် စောစီးစွာ ကုသခြင်းသည် အသက်ရှင်နိုင်ခြေ အခွင့်အလမ်းကို များစွာ မြင့်တက်စေပါတယ်။
Sepsis ၏ ရောဂါလက္ခဏာများ
ရောဂါလက္ခဏာများမှာ အောက်ပါတို့ပါဝင်နိုင်ပါတယ်-
• စိတ်အခြေအနေ ပြောင်းလဲခြင်း (စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ သတိမကောင်းခြင်း)။
• အသက်ရှူမြန်ခြင်း၊ ရှူတိုခြင်း။
• အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ ချွေးထွက်ခြင်း။
• ခေါင်းမူးဝေခြင်း ။
• ကိုယ်ခန္ဓာ ချမ်းတုန်ခြင်း။
• ရောဂါပိုးဝင်သည့် နေရာအလိုက် ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ဥပမာ- ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ပါက ဆီးသွားစဉ် နာကျင်ခြင်း၊ နမိုးနီးယားရှိပါက ချောင်းပိုပိုဆိုးလာခြင်း။
Sepsis ၏ ရောဂါလက္ခဏာများသည် တိကျသေချာသော လက္ခဏာများ မဟုတ်ပါ။ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ကွဲပြားနိုင်ပြီး၊ ကလေးများတွင် လူကြီးများနှင့် မတူညီဘဲ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။
Sepsis ရောဂါသွေးပေါင်ချိန်အလွန်အမင်းကျဆင်းခြင်း (Septic Shock) ၏ လက္ခဏာများ
အပေါ်မှာပြောခဲ့သလို Sepsis သည် Septic Shock အထိ ဆိုးရွားလာနိုင်ပါတယ်။ Septic Shock သို့ ရောက်ရှိပါက သေဆုံးနိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်မားလာပါတယ်။ ၎င်း၏ လက္ခဏာများမှာ-
• မတ်တတ်မရပ်နိုင်ခြင်း။
• အလွန်ပြင်းထန်စွာ အိပ်ငိုက်ခြင်း (သို့) နိုးနေရန် အလွန်ခက်ခဲခြင်း။
• စိတ်အခြေအနေ အလွန်အမင်းပြောင်းလဲခြင်း (အလွန်မူမမှန်၊ အာရုံမစိုက်နိုင်ခြင်း)
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ
ဘက်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်စ် သို့ မှိုကြောင့်ဖြစ်သော မည်သည့်ပိုးဝင်မှုမဆို Sepsis ကို ဦးတည်စေနိုင်ပါတယ်။ အများအားဖြင့် Sepsis ဖြစ်စေတတ်သည့် ပိုးဝင်နေရာများမှာ -
• အဆုတ်များ - ဥပမာ၊ နမိုးနီးယား (အဆုတ်ရောင်ရောဂါ)
• ဆီးလမ်းကြောင်းစနစ် - ကျောက်ကပ်၊ ဆီးအိမ် နှင့် အခြားအစိတ်အပိုင်းများ
• အစာအိမ်နှင့်အူ
• သွေးကြောများ
• ဆေးထိုးအပ်ထိုးဖူးသည့် နေရာများ
• အနာများ သို့ မီးလောင်ဒဏ်ရာများ
ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားစေသော အချက်များ
အောက်ပါအချက်များသည် ပိုးဝင်မှုမှ Sepsis ဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေပါတယ်-
• အသက် ၆၅ နှစ်ထက် ကြီးသူများ
• ကလေးငယ်များ
• ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းသူများ - ကင်ဆာရောဂါကုသဆေးသောက်နေရသူများ၊ HIV ရောဂါသည်များ
• နာတာရှည်ရောဂါများ ရှိသူများ - ဆီးချိုသွေးချို၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊ COPD (နာတာရှည် အဆုတ်လေပြွန်ရောင်ရောဂါ)
• ဆေးရုံ၏ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်တွင် ရှိနေရခြင်း သို့ ဆေးရုံတွင် ကြာရှည်စွာ နေထိုင်ကုသရခြင်း
• ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းထားသော ပစ္စည်းများ - သွေးကြောထဲထိုးသည့် ပိုက် (IV catheter)၊ အသက်ရှူပိုက် စသည့် စက်ကိရိယာများ သုံးထားသူ
• လွန်ခဲ့သော ၉၀ ရက်အတွင်း ပဋိဇီဝဆေးများ သုံးစွဲထားခြင်း
• စတီးရွိုက်ဆေးများ (corticosteroids) ဖြင့် ကုသမှုခံယူနေရခြင်း (၎င်းဆေးများသည် ကိုယ်ခံအားကို လျော့နည်းစေပါတယ်)
နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများ
Sepsis ပိုဆိုးလာသည်နှင့်အမျှ ဦးနှောက်၊ နှလုံး နှင့် ကျောက်ကပ် ကဲ့သို့သော အဓိကအင်္ဂါများသို့ လုံလောက်သော သွေးစီးဆင်းမှု မရရှိတော့ပါ။ Sepsis သည် ပုံမှန်မဟုတ်သော သွေးခဲမှုများ ကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ထိုသွေးခဲငယ်လေးများ သို့ ပေါက်ထွက်သွားသော သွေးကြောများကြောင့် တစ်ရှူးများ ပျက်စီးခြင်း သို့ သေဆုံးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ Sepsis အနည်းငယ်ဆိုးရွားသူ အများစုမှာ ပြန်လည်နာလန်ထူနိုင်သော်လည်း၊ Septic Shock ဖြစ်ပွားပါက သေဆုံးနှုန်းမှာ ၃၀% မှ ၄၀% အထိရှိပါတယ်။ ထို့အပြင် Sepsis ပြင်းထန်စွာ ခံစားရဖူးသူများတွင် နောင်တွင် ထပ်မံပိုးဝင်နိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်မားလေ့ရှိပါတယ်။
-------------------------------
📒 ဒီလိုမျိုးကျန်းမာရေးဆောင်းပါးတွေနဲ့ ဗဟုသုတတွေကို စဉ်ဆက်မပြတ်ဆက်လက်ဖတ်ရှုနိုင်ဖို MMDC & LUDU laboratories Page ကို Like and Follow လုပ်ပေးထားဖိုဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။
Viber: https://invite.viber.com/?g2=AQBkgomvdore5k4d7hcGrhgGhRRto6QGjB%2F6o4Kb4rLah8zGbxaEeYB3XbAZMwaw
Telegram: https://t.me/mmdcludu
TitTok: https://www.tiktok.com/.laboratory?is_from_webapp=1...
YouTube:
https://youtube.com/?si=vQ-vTdqbkKIsBe5d
#သွေးပိုးဝင်ခြင်း
