Renal transplant’s Diaries

Renal transplant’s Diaries ကျောက်ကပ်ရောဂါခံစားနေရတဲ့သူတွေအတွ?

31/12/2024

ကျောက်ကပ်အစားထိုးထားတဲ့လူနာတွေ သောက်သုံးနေရတဲ့ ဆေးဝါးတွေဆိုတာ သူတို့ နေ့စဉ် မရှိမဖြစ် လိုအပ်နေတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဆိုရင်တောင် မှားမယ်မထင်ပါဘူး။ လူနာတစ်ယောက်ဟာ အကြမ်းဖျဉ်းအားဖြင့် ကျောက်ကပ် အစားထိုးပြီးသွားရင် Prednisolone ဆိုတဲ့ Steroid ဆေးရယ်၊ Tacrolimus နဲ့ Myophenolate mofetil ဆိုတဲ့ ကိုယ်ခံအားကို ချပေးထားတဲ့ ဆေးတွေ သောက်နေရပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာရော၊ တကမ္ဘာလုံးမှာပါ လူနာအများစုဟာ ဒီဆေးတွေ သောက်နေရတာပါ။

တခြားဆေးတွေမှာ အုပ်စုကွဲတာတွေ မရှိပေမယ့် Myophenolate mofetil မှာတော့ ရိုးရိုး Myophenolate acid ရယ် Myophenolate Sodium ရယ်ဆိုပြီး သံတူကြောင်းကွဲ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဘာကိုပဲ သောက်သောက် အာနိသင် ကွဲပြားလွန်းလှတာ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သာမန်လူ အလွယ်နားလည် အောင်ပြောရရင် ဝမ်းလွယ်တဲ့သူတွေ အတွက် Myophenolate Sodium က ပိုပြီး သင့်တော်ပါတယ်။ အဲဒီဆေးအုပ်စု ၂ ခုမှာ ပါဝင်တဲ့ မီလီဂရမ်တွေ မတူဘူးဆိုတာ သတိထားဖို့ လိုပါတယ်။

ရိုးရိုး Myophenolate Mofetil (Cellcept, Mycept, Immutil, Mydopt, Mofilet စသဖြင့်) မှာ တစ်လုံးကို 500 mg , 250 mg ပါပြီးတော့ Myophenolate Sodium (Myfortic, Mycept S, Immutil S စသဖြင့်) မှာတော့ တစ်လုံးကို 360mg, 180mg ပါပါတယ်။

အာနိသင် အားဖြင့် တစ်မျိုးရဲ့ 500mg ဟာ နောက်တစ်မျိုးရဲ့ 360mg နဲ့ ညီမျှပြီး 250mg ဟာ 180mg နဲ့ ညီမျှတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။

ရံဖန်ရံခါမှာ လူနာတစ်ယောက်ဟာ သူ့ကိုယ်အလေးချိန် အနေအထား တွေပေါ်မှုတည်ပြီး Myophenolate mofetil ကို 1000 mg နှစ်ကြိမ် (သို့) 720mg နှစ်ကြိမ် ' ဒါမှမဟုတ် - 750 mg (သို့) 540 mg နှစ်ကြိမ် သောက်ရပါတယ်။

ဒီတော့ တိုတိုပြောရရင် ရိုးရိုး Myophenolate 750mg သောက်နေတာဟာ 500mg တစ်လုံးနဲ့ 250mg ပေါင်းသောက်နေရတာ ဖြစ်ပြီး Myophenolate Sodium 720mg ဖြစ်တဲ့ 360 mg နှစ်လုံးနဲ့ မတူပါဘူး။ အလားတူပဲ Myophenolate Sodium 540mg သောက်နေတဲ့သူဟာ 360mg တစ်လုံးနဲ့ 180mg တစ်လုံး ပေါင်းသောက်နေရတာ ဖြစ်ပြီး Myophenolate ရိုးရိုး 500mg နဲ့ အာနိသင် ပမာဏ မတူပါဘူး။

ဆေးတွေက လိုအပ်ချက်ရှိရင် ပြောင်းလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အာနိသင် ပမာဏ ကိုက်ညီမှ အဆင်ပြေမှာပါ။ လတ်တလော ဆေးတွေ တခါတရံ ဝယ်မရတဲ့အခါ တချို့သောဆေးဆိုင် တွေ က 540 mg မရှိဘူး။ အလားတူ 500mg ပဲရှိတယ် စသဖြင့် ရောင်းပေးနေကြတာ ရနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အလားတူ သလား ဆိုတော့ မတူပါဘူး။ လူနာသောက်နေတာ မီလီဂရမ် အားဖြင့် မတိမ်းမယိမ်း ဖြစ်နေပေမယ့် ညီမျှတဲ့ အာနိသင် မဟုတ်တဲ့အတွက် ထိရောက်မှု ကွာခြားသွားပါပြီ။

Myophenolate Sodium 540mg သောက်နေသူဟာ ၀ယ်လို့မရရင်ရိုးရိုး Myophenolate 750mg သောက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 500 mg မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတောင် သက်ဆိုင်ရာ ဆရာဝန်ညွန်ကြားချက် မပါဘဲ ပြောင်းသောက်ဖို့ မသင့်ပါဘူး။ မဖြစ်မနေ အနေအထားတွေမှာ ညီမျှတဲ့ အာနိသင် ရစေဖို့ အကြံပေးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ခက်ခဲတဲ့ကာလတွေမှာ ဝေဒနာရှင်တွေက ပိုပြီး ကြောင့်ကြရတာ များပါတယ်။
အဆင်ပြေပြီး ဘေးကင်းနိုင်ကြပါစေ။

30/12/2024
 #သက်တမ်းလွန်ဆေးတွေက_ဘယ်လောက်ကြာကြာသုံးလို့ရလဲ ❓             🚨 🚨 🚨 🚨 🚨          မုန့်တစ်ခုကို ဒီရက်ကျော်ရင်မစားပါနဲ့ လို...
30/12/2024

#သက်တမ်းလွန်ဆေးတွေက_ဘယ်လောက်ကြာကြာသုံးလို့ရလဲ ❓
🚨 🚨 🚨 🚨 🚨
မုန့်တစ်ခုကို ဒီရက်ကျော်ရင်မစားပါနဲ့ လို့ သတ်မှတ်ထားတာက ဒီရက်ကျော်ရင် မုန့်ကသိုးသွားပြီ ပုပ်သွားပြီလို့ မဆိုလိုပေမယ့် - မလတ်တော့ဘူး စားသုံးရင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်တယ်လို့ ထုတ်လုပ်ရောင်းချတဲ့သူက သတ်မှတ်ပေးလိုက်တာပါ။
ငတ်ပြတ်နေတဲ့သူ ဗိုက်အရမ်းဆာတဲ့သူက စားကောင်းစားမှာပါပဲ
ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့က ရက်ကျော်လည်း စားလို့ရတယ်ဆိုပြီး မပြောသင့်ပါဘူး ပျို့တာ ၊ အန်တာ၊ ဝမ်းပျက်တာ အစာအဆိပ်သင့်တာတွေဖြစ်ရင် စားလို့ရတယ်လို့ပြောတဲ့သူရဲ့ တာဝန်ပါ

ဆိုလိုတာက ကျန်းမာနေတဲ့သူ စားမယ့်မုန့်တောင် Expired Date ကျော်ရင် မစားသင့်ပါဘူး၊

နေမကောင်း မကျန်းမာလို့ ဆေးဝါးကုသမှုခံယူရမည့်သူသောက်ရမယ့် ဆေးကတော့ အရာရာကောင်းမွန်ပြည့်စုံ နေဖို့လိုအပ်ပါတယ်
👉 Expired Date ဆိုတာ အနိမ့်ဆုံးမဖြစ်မနေလိုအပ်ချက်ပါ
👉 Expired Date ကောင်းတာနဲ့ သုံးလို့ရလားဆိုတော့ ရွေးချယ်စရာရှိရင်
- ဆေးတွေအရောင်ပြောင်းမနေတာ
- ပျော့မနေတာ
- ပေါက်ပြဲမနေတာ
- အနယ်တွေထိုင်မနေတာ စသဖြင့် လိုအပ်ချက်တွေ အများကြီးရှိပါသေးတယ်

Social Media မှာ ပျံ့နေတဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကြောင့် ဒီဆောင်းပါးကိုရေးသားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်

အရာရာမှာ ချွင်းချက်ရှိလို့ ဆေးဝါးပြတ်လပ်နေတဲ့ နေရာမျိုးမှာ ဘာမှသုံးစရာမရှိလို့
ဒီဆေးဝါးအပြင်တခြားလဲသုံးစရာ အလားတူဆေးလည်းမရှိလို့
ဒီဆေးမှမသုံးရင် အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်လို့ ဆိုတဲ့ အနေထားမျိုးဆိုရင် တော့ မပြောတတ်ပေမယ့်

✔️ မြို့ကြီးပြကြီးမှာနေတယ် ဆေးဝါးစုံတယ်
✔️ဒီဆေးမျိုးမဟုတ်လဲ တခြားလှယ်သုံးလို့ရတယ် ဆိုတဲ့သူတွေအနေနဲ့ကတော့ ရက်လွန်ဆေးဝါးလုံးဝ (လုံးဝ) မသုံးရပါဘူး

ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့လည်း ညွှန်းဆိုလို့မရပါဘူး
လူနာတစုံတရာဖြစ်ခဲ့ရင် တရားစွဲ လို့ရပါတယ်

ဆေးဝါးသုံးစွဲတာတောင်မဟုတ်ဘူး လွှတ်ပစ်တဲ့အခါမှာတောင် လိုက်နာရတဲ့ စည်းကမ်းတွေအများကြီးရှိပါတယ် ၊ ဆေးရုံ/ဆေးခန်း အမှိုက်တွေကို သီးသန့်စွန့်ပစ်ရပါတယ် မီးဖိုခြောင်အမှိုက်တွေနဲ့အတူတူရောပြီး စွန့်ပစ်လို့မရပါဘူး (စည်ပင်က သီးသန့်သိမ်းပေးပါတယ်)
ရက်လွန်ဆေးဝါးတွေစွန့်ပစ်တဲ့အခါမှာလည်း ဆေးကဒ်လိုက်မပစ်ရပါဘူး ဆေးတွေဖောက်ထုတ်ဖျက်ဆီးပြီးမှ ပစ်ရတာပါ (အလွဲသုံးစားလုပ်ကြမှာစိုးလို့ပါ)

👉 ဆေးဝါးတွေကို ခန္ဓာကိုယ်က စွန့်ထုတ်ပစ်ဖို့ ကျောက်ကပ် နဲ့ အသည်းက လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်
(အဲ့ဒီ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်)

လူတိုင်း လူတိုင်း မှာ မိမိယုံကြည်ရာ
မိမိအတွေးအမြင် မိမိပိုင်ဆိုင်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရှိကြတာမို့ မိမိသဘောအတိုင်းပါပဲ ဆိုပေမယ့်

ကျွန်တော်ကတော့ ရက်လွန်ဆေး
✳️ ကိုယ်တိုင်လည်းမသောက်ပါဘူး
✳️ ကျွန်တော့ လူနာတွေကိုလည်း ပေးမှာမဟုတ်သလို
✳️ ကျွန်တော့ ဆောင်းပါးဖတ်နေတဲ့ စာဖတ်သူတွေကိုလည်း မသောက်/မသုံး စေချင်ပါဘူးဗျာ
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ
Dr. ဘုန်းစည်သူလွင်
08:30 pm/23.12.24
(ကျန်းမာရေးဆောင်းပါးများ နေ့စဉ်တင်ပေးနေသောကြောင့် #ကျွန်တော့_Pageကို_Like လုပ်ထားခြင်းဖြင့် ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပွား လာပါလိမ့်မယ် 💕💕💕 )

 #နေပူထဲသွားရင်_မျက်နာမှာအနီကွက်ကြီးထွက်လာတယ် #အဆစ်လေးတွေ_ရောင်တယ်_ကိုက်တယ် ေမကောင်းဖြစ်တယ်  (3)ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကာကွယ်ရေးစ...
30/12/2024

#နေပူထဲသွားရင်_မျက်နာမှာအနီကွက်ကြီးထွက်လာတယ်
#အဆစ်လေးတွေ_ရောင်တယ်_ကိုက်တယ်
ေမကောင်းဖြစ်တယ်

(3)

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကာကွယ်ရေးစနစ်က မိမိကိုယ်ကို ပြန်တိုက်တဲ့ အကြောင်းကို (1) မှာ အခြေခံပြောပြထားပါတယ်။
(2) မှာ အဆစ်လေးဖက်နာ အကြောင်းပြောပြထားပါတယ်

👉👉👉

SLE (Systemic Lupus Erythematosus)
#အရေပြားလေးဖက်နာရောဂါ

ဖြစ်တာသိပ်မရှားပေမယ့် ၊ အခု Covid ဖြစ်မှ လူတော်တော်များများ ကြားမိ၊ သတိထားမိလာကြတဲ့ရောဂါပါ။
ရောဂါ လက္ခဏာတွေကများသလို၊ Presentations တွေက စုံတဲ့အတွက် #ဗဟုသုတရစေရန်နှင့်၊ ရောဂါရှိတဲ့ သူများ #ဘာလို့ဖြစ်ရတာလဲ ဆိုတာ သိရှိစေရန် ရည်ရွယ်ပါတယ်။

Auto-Immune disease အမျိုးအစားထဲပါတဲ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကာကွယ်ရေးစနစ်ကမောက်ကမ ဖြစ်တဲ့ရောဂါပါ။

ကိုယ်ခံအားက ပိုး တွေဝင်လာမှ တိုက်ဖို့လုပ်တာမဟုတ်ပဲ၊ မိမိ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ Cells တွေကို ပြန်တိုက်တာပါ။

သူ့မှာရှိတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းတွေထဲက ရောဂါလက္ခဏာ တော်တော်များများကို ရှင်းပြလို့ရတဲ့ Antibody တစ်မျိုးကို ရှင်းပြချင်ပါတယ်။

SLE (antiphospholipid syndrome)

သူက phospholipid ဆိုတဲ့ အဆီလွှာကို တိုက်ပါတယ်။

ပြဿနာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က Cells တိုင်းကို ဖုံးအုပ်ထားတဲ့ အလွှာက phospholipid bilayer ပါ။

အဲ့တော့ phospholipid ကို တိုက်တဲ့ Antibody (ဓာတ်ပစ္စည်း) ထွက်တဲ့အတွက်

SLE အရမ်းဆိုးရင် မထိခိုက်တဲ့နေရာမရှိပါဘူး။

👉👉👉
cells တိုင်းကိုတိုက်တော့ နေရာတိုင်း ထိပေမယ့် cell တစ်လုံးစီရှိတဲ့နေရာလေးတွေက လက္ခဏာပိုသိသိသာသာပြပါတယ်
- Photosensitive ဖြစ်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ် နေရောင်နဲ့ထိရင် ရောဂါကြွပါတယ်
- အရေပြား ကသွေးကြော လေးတွေရောင်တော့ #အနီကွက်တွေ ထွက်ပါတယ် (မျက်နှာမှာ , ကိုယ်လုံးမှာ )
- အရေပြား Cells တွေမှာ အမွေးလည်းပါတော့ အမွေးကျွတ်ပါတယ် ဆံပင်ကျွတ်ပါတယ် (Hair loss)
- Mucosa လို့ခေါ်တဲ့ အလွှာတွေကို တိုက်တော့ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းမှာ အနာလေးတွေပေါက်ပါတယ် (Oral and nasal ulceration)
- သွေးကြောလေးတွေရောင်စေတော့ သွေးကြောသေးသေးလေးတွေ အများကြီးစုထားတဲ့ အင်္ဂါ ကျောက်ကပ်ရောင်ပါတယ် (SLE nephritis)
- သွေး cells တွေကိုတိုက်တဲ့ အတွက် သွေးနီဥတွေပေါက်ကုန်ပါတယ်=> သွေးအားနည်းရောဂါရပါတယ် (Haemolytic anaemia) ၊သွေးဖြူဥတွေသေကုန်တဲ့အတွက် (ကူးစက်ရောဂါခဏ ခဏ ဖြစ်ပါတယ်)
- အဆစ်တွေကိုလည်းတိုက်တဲ့ အတွက် အဆစ်ရောင်ပါတယ်
- Serosa ဆိုတဲ့ အရေပြားလို ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းပိုင်းကို အုပ်ထားတဲ့ အလွှာကိုလည်း တိုက်တဲ့အတွက် (Serositis => Pleuritis အဆုတ်အမြှေးပါးရောင်ရင် #ရင်ပတ်အောင့်ပါတယ်၊ Pericarditis နှလုံးအမြှေးပါးရောင်ရင် #ရင်ပတ်အောင့်ပါတယ်၊ peritonitis => ဝမ်းခေါင်းအမြှေးပါးရောင်ရင် #ဗိုက်အောင့်ပါတယ်၊

👉👉👉

SLE လူနာတွေမှာက Antibody က ရှိပြီးသားပေမယ့် အရမ်းအင်အားမကောင်းသေးတဲ့ အချိန် လက္ခဏာမပြသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်ခံအားကို လှုံ့ဆော်တဲ့ ကိစ္စတွေရှိလာရင်ရောဂါကြွပါတယ်
- ရောဂါပိုးတစ်ခုခု ဝင်တာ
- ဆေး သောက်လိုက်တာ
- ပြင်ပကနေ Foreign body ဝင်ရင် ကိုယ်ခံအားကြွတဲ့ အတွက် တချို့ SLE လူနာတွေမှာ ကိုယ်ဝန်ရှိသွားတာက ရောဂါ ကြွစေတဲ့ အကြောင်းရင်းဖြစ်သွားပါတယ်

ကလေးဆိုတာ ကိုယ့်သွေးသားဆိုပေမယ့် "အဖေ"ဖြစ်သူရဲ့ DNA တစ်ဝက်ပါပါတယ် အဲ့တော့ Foreign body ပါပဲ။ ကလေးရှိနေတဲ့ အတွက် ကိုယ်ခံအားက ကြွလာပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဆိုးလာရသလို (ကိုယ်ခံအားအရမ်း ကြွလာလျှင် ကလေးကို တိုက်ခိုက်ပစ်လိုက်ပါတယ်)
***SLE လူနာတွေမှာ ကလေး အဖတ်မတင်တတ်ပါဘူး

👉👉👉
#ရောဂါရှိကြောင်း_ဘယ်လိုသိမလဲ ⁉️

- အပေါ်ကရောဂါလက္ခဏာတွေအပြင်
- သွေးစစ်ပါတယ် (ANA, ENA profile)

👉👉👉
#ရောဂါရှိနေပြီ_ဘာလုပ်မလဲ ⁉️

ကိုယ်ခံအားက ပြဿနာဖြစ်နေတဲ့ အတွက်အပြီးပျောက်သွားအောင် မလုပ်နိုင်ပါဘူး။

ကိုယ်ခံအားတရားလွန်ထကြွမနေအောင်နဲ့
ကိုယ်ခံအား ကျသွားမရအောင် ထိန်းညှိပြီးဆေးပေးရပါတယ်။

အဓိက ကတော့ အရောင်ကျဆေးပေးလိုက်တာနဲ့ သက်သာပါတယ် ( )
ရေရှည်မှာ Steroid တွေက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အတွက်
ကိုယ်ခံအားထိန်းညှိဆေး Drugs တွေပေးပါတယ်။
နေရောင်နဲ့ထိရင် ရောဂါပိုကြွစေတဲ့ အတွက်နေပူမခံပါနဲ့။
ဆေးတွေကလည်း ရောဂါပိုကြွစေတဲ့ အတွက် ဆေးတစ်ခုခုသောက်မယ် ဆိုတိုင်း ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီးမှသောက်ပါ

👉👉👉
သတိထားရမှာတွေက မိမိရဲ့ကိုယ်ခံအားကို ထိန်းညှိထားတဲ့အတွက် ပုံမှန်လူတွေလောက် ***ကိုယ်ခံအားမကောင်းပါဘူး
ရောဂါပိုးတွေဝင်လွယ်ပါတယ်
ဆေးတွေကြောင့် ပိုးဝင်ရင်တောင်ချက်ချင်းမဖျားပါဘူး ဖျားပြီဆိုတာ တော်တော်ကိုဆိုးတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေပါပြီ။ ဖျားတာနဲ့ ချက်ချင်း ဆရာဝန်ပြပါ။
TB ရောဂါကူးလွယ်ပါတယ်၊ ဖြစ်လွယ်ပါတယ်
နာနေတတ်တဲ့အတွက် အကိုက်ပျောက်ဆေးတွေအလွယ်သုံးတတ်ပါတယ်၊ ရောဂါကိုယ်တိုင်က ကျောက်ကပ်ကိုထိခိုက်စေတဲ့ အတွက်ကိုယ်ဟာကို အကိုက်ပျောက်ဆေးတွေအလွယ်သုံးရင် ကျောက်ကပ်အမြန်ပျက်တတ်ပါတယ်
ဆေးမီးတိုတွေ လုံးဝ (လုံးဝ) မသောက်ပါနဲ့
👉👉👉
ဒီလောက်ဆိုရင် ရောဂါအကြောင်းနည်းနည်းတီးမိခေါက်မိပြီထင်ပါတယ်။
SLE ရောဂါ ကိုပြသရမယ့်ဆရာဝန်က ပါ။ အရိုးအဆစ်နှင့်လေးဖက်နာအထူးကုဆရာဝန် ဖြစ်ပါတယ်။

သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ
Dr ဘုန်းစည်သူလွင်
10:10 am/ 04.11.2020

29/12/2024

အူမကြီးမှန်ပြောင်း၊ အစာအိမ်မှန်ပြောင်း အကြောင်း သိသင့်သမျှ
# # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # #

အူမကြီးမှန်ပြောင်း၊ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းဆိုသည့် စကားများကို ဒီခေတ်လူတွေ ကြားဖူးပေါင်းများလှချေမည်။ မသိသူပင်ရှိမည် မထင်တော့ ။ သို့သော် တိတိကျကျအားဖြင့်တော့ သိသူနည်းပေမည်။ ဟိုလူပြော ဒီလူပြောသာ အများအားဖြင့် ဖြစ်ပေမည်။

သေသေချာချာလဲသိအောင်၊ မှန်မှန်ကန်ကန်လဲသိအောင် ပြောပြလျှင် ကြည့်ရှုခံရမည့် လူနာများအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမည်ဟု ယူဆသဖြင့် ဒီစာကို ရေးလိုက်ရပါသည်။

အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကို ဆေးပညာအခေါ်အရ Oesophago Gastro Duodeno Scope ဟုခေါ်သည်။ ဆရာဝန်များကတော့ အတိုကောက် ကြိုက်သူများပီပီ OGD ဟူ၍လည်းကောင်း OGDS ဟူ၍လည်းကောင်း အပေါ်scope ဟူ၍ လည်းကောင်း ခေါ်ကြလေ၏။

အူမကြီးမှန်ပြောင်းကို colonoscopy ဟု တည်တည်တံ့တံ့ပြောလို့ရမည်။ သို့သော် Colono သို့ အောက်scope ဟု အလွယ်ပြောလေ့ရှိကြ၏။

မှန်ပြောင်းဆိုလို့ ဘယ်လိုများလဲကွဲ့ဟု မေးစရာရှိပေမည်။ ပါးစပ်ကြီးဖြဲ စအိုတွေ ဖြဲရဲပြီးများ ချောင်းကြည့်လေရော့သလား။ မဟုတ်ရပါ။

မျက်လုံးထဲ အလွယ်မြင်အောင်ပြေားရရင် လက်သန်းလုံးလောက်ရှိသော ပိုက်ပျော့လေးတချောင်းကို အစာအိမ်မှန်ပြောင်းဆိုလျှင် ပါးစပ်ထဲမှထည့်၍ ကြည့်၏။ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းသည် အများအားဖြင့် ၁၀၀ စင်တီမီတာရှိလေရာ ၃ပေလောက်ရှည်တာပေါ့ဗျာ။ အဲ့ပိုက်ပျော့လေးထိပ်မှာ ကင်မရာနှင့် မီးလုံးပါသည်။ ထို့ကြောင့် တချို့နယ်သူနယ်သားများက မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းကို မီးလုံးမျိုသည်ဟုလဲ ပြောကြသေးသည်။ အင်း သူတို့ပြောတာလဲ မှားတော့မမှားလှပေ။

ထိုကင်မရာနှင့် မီးလုံးကို တီဗီနှင့်ချိတ်ထားရာ ကြည့်သည့်ဆရာဝန်က ပါးစပ်နား စအိုနားကပ်ပြီး ချောင်းကြည့်စရာမလိုပေ။ လက်က ပိုက်လေးကို အူထဲထည့်နေပြီး မျက်လုံးက monitor ဟုခေါ်သော တီဗီကို ကြည့်နေရုံသာ။ အေးအေးဆေးဆေး သက်တောင့်သက်သာပင်။ Colono ခေါ်အူမကြီးမှန်ပြောင်းကား အစာအိမ်မှန်ပြောင်းထက် နည်းနည်းတုတ်၍ ပိုရှည်လေသည်။ ၁၆၀ စင်တီမီတာ ဆိုတော့ ၅ ပေ ကျော်ကျော်ရှိပေမည်။

မှန်ပြောင်းမကြည့်ခင် ဘာတွေလုပ်ဖို့လိုလဲ။
————————————————————
အစာအိမ်မှန်ပြောင်းသည် ဘာမှ ထွေထွေထူထူး ပြင်ဆင်စရာမလိုလှပေ။ အစာနှင့်ရေ ၆ နာရီလောက်ဖြတ်ရင် အိုကေပြီ။ သာမန်လူတယောက်၏ အစာအိမ်သည် ၆ နာရီဆိုလျှင် စားထားသမျှ ဘာမှမကျန်တော့ရကား မှန်ပြောင်းကြည့်ဖို့ အဆင်ပြေပြီ။ တချို့ လူနာများသည် ဆရာဝန်ပြောတာ နားမထောင်ဘဲ အစားတွေခိုးစားကြရင်တော့ ပြဿနာရှိသည်။ မှန်ပြောင်းကြည့်သည့်အခါ အစာအိမ်နံရံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမမြင်ရတော့ဘဲ အစာအိမ်ထဲမှာ စားထားသည့် ထမင်းတွေဟင်းတွေ အသီးအရွက်တွေ အတုံးလိုက်အတစ်လိုက် မြင်နေရသောကြောင့် ကြည့်ရတာအချိန်ကြာခြင်း၊ အကုန်မမြင်ရတော့သောကြောင့် အဖြေမှားခြင်း၊ အခန့်မသင့်လို့ လူနာအန်ခဲ့ပါက အန်ဖတ်ဆို့ကာ လေပြွန်ပိတ်၍ အသက်အန္တရာယ်အထိ ဖြစ်နိုင်သေးသည်။

အူမကြီးမှန်ပြောင်းကျ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းလောက် မရိုးရှင်းပေ။ အူမကြီးထဲတွင် မစင်တုံးများ အမြဲရှိနေရကား ထိုအီးတုံးများ ပြောင်နေပါမှ မှန်ပြောင်းက အူမကြီးနံရံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမြင်ရပေမပေါ့။ အဲ့တော့ အီးပြောင်အောင် ဝမ်းနှုတ်ဆေးခေါ်ခေါ် အူရှင်းဆေးခေါ်ခေါ် ခေါ်ချင်ရာခေါ်ဗျာ၊ ဆေးတော့တိုက်ရပေမည်။ အူရှင်းအောင် သောက်သည့် ဆေးအမျိုးမျိုးရှိရာ လူနာက ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း အသေအချာသောက်ဖို့လိုသည်။ ထုံးစံအတိုင်း တချို့သော လူနာများသည် သောက်ချင်သလိုသောက်ခြင်း၊ ဝမ်းလျောမှာကြောက်သည် ၊ ဝမ်းလျောလျှင်ကြောက်သည်၊ အားလျော့သည်ဆိုပြီး လျှော့သောက်ခြင်းများ မကြာခဏပင်ကြုံရတတ်သေးတယ်။ ထိုအခါ အူမကြီးထဲတွင် အီးမပြောင်၊ အီးမပြောင်တော့ လုပ်ရတာခက်၊ အချိန်လဲ ပိုကြာကာ အီးတုံးများ၏ နှောက်ယှက်မှုကြောင့် အသားပိုလေးများကို မမြင်ရတော့ပဲ အဖြေမှန်သင့်သလောက်မမှန်ခြင်း၊ miss ဖြစ်ခြင်းများ ဖြစ်တတ်လေသည်။ အီးများကိုဆေးသည့် water jet ဟုခေါ်သော ရေပန့်များ ယခုခေတ် scope များတွင် ပါလာသော်လည်း မစင်များက အတုံးလိုက် အခဲလိုက် ဖြစ်ပါက water jet လဲ မနိုင်ပေ။ ထိုအခါ scope လုပ်ရချိန်ပိုကြာသဖြင့် အိပ်ဆေးပိုထိုးရခြင်း၊ အိမ်ဆေးပိုထိုးရသဖြင့် လူနာပြန်နိုးဖို့ ပိုကြာခြင်း၊ မလိုအပ်ပဲ ဆေးပိုသုံးရသဖြင့် ပိုက်ဆံပိုကုန်ခြင်းကလဲ လူနာမှာသာ ဝန်ပိစေလေသည်။

ထို့ကြောင့် မှန်ပြောင်းမကြည့်ခင် အရေးကြီးသည်မှာ ဆရာဝန်သူနာပြုများ ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း အစာဖြတ်ခြင်း၊ ရေဖြတ်ခြင်း၊ အူရှင်းအောင် ဆေးသောက်ခြင်းများကို အတိအကျ လိုက်နာမှ ကြည့်ရ ရှုရတာ အချိန်မကုန်ပဲ ပိုလွယ်ကူပေမည်။ သွေးကျဲဆေး၊ ဆီးချိုဆေးများ ခဏရပ်ခိုင်းခြင်းကိုလဲ နားထောင်ရပေမည်။

မှန်ပြောင်းက ထုံဆေးလား၊ မေ့ဆေးလား။
———————————————————-

အများအားဖြင့် sedation ဟုခေါ်သော အပျော့စား မေ့ဆေး ( တနည်း အိပ်ဆေး) ကို သုံးလေ့ရှိကြသည်။ လူနာ၏ လက်မှ ဆေးထိုးလိုက်သည်။ လူနာအိပ်ပျော်သွားသည်။ အကြာကြီး အိပ်ပျော်ခြင်းမဟုတ်။ မှန်ပြောင်းကြည့်ချိန် ၁၅ မိနစ် မိနစ် ၂၀ လောက်သာ အိပ်ရန်ဆေးထိုးသည်။ မှန်ပြောင်းကြည့်ပြီး ၅ မိနစ် ၁၀ မိနစ်ဆိုလျှင် လူနာပြန်နိုးပြီ။ ထို အိပ်ဆေးကို လူနာ၏ ခေါင်းရင်းမှ မေ့ဆေးဆရာဝန်က လိုအပ်သလို ချိန်ညှိပြီး အဆင်ပြေအောင် အတိုးအလျှော့လုပ်၍ ထိုးသွားသည်။ လူနာသည် နာကျင်ခြင်းလဲမရှိ၊ အော့အန်ခြင်းလဲမရှိ၊ အေးအေးဆေးဆေး သက်တောင့်သက်သာပင်။ သူ့ပါးစပ်ထဲ စအိုထဲ မှန်ပြောင်းထည့်သည်ကိုလဲ မသိလိုက်။ သူအိပ်ပျော်သွားသည်။ သူပြန်နိုးတော့ မှန်ပြောင်းကြည့်တာ အားလုံးပြီးနေပြီဖြစ်သည်။ ဤနည်းကား အကောင်းဆုံးနည်းပေ။ ပြင်ပပုဂ္ဂလိကဆေးရုံကြီးတွေမှာ ဒီနည်းသုံးကြတာများသည်။ သို့သော် မှန်ပြောင်းကြည့်ဖို့ မေ့ဆေးဆရာဝန်ခေါ်ရသည်။ ဆေးသုံးရသည်။ ထို့ကြောင့် အကုန်အကျပိုများသည်။ လူတော့ အရမ်းသက်သာသည်။

အစိုးရဆေးရုံတွေကျ ဒီလိုမလုပ်နိုင်ကြပေ။ မေ့ဆေးဆရာဝန်များသည် သူ့ခွဲခန်းဂျူတီနဲ့သူတောင် အနိုင်နိုင်ဖြစ်နေလေရာ မှန်ပြောင်းဌာနသို့ မေ့ဆေးဆရာဝန်ပေးထားလေ့မရှိပေ။ အဲ့တော့ မှန်ပြောင်းကြည့်မယ့် ဆရာဝန်ကပဲ မေ့ဆေးဆရာဝန်၏ အလုပ်တစိတ်တပိုင်းကို လုပ်ရတော့သည်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် အိပ်ဆေးထိုး၊ အာခေါင်ထဲ ထုံဆေးဖြန်းပြီး ကြဲရတော့သည်။ အဲ့တော့ မေ့ဆေးဆရာဝန်တစ်ယောက်က ခေါင်းရင်းကနေထိုင်ပြီး ဆေးထိုးပေးနေတာလောက်တော့ ဘယ်အဆင်ပြေမလဲဗျာ။ အဲ့တော့ လူနာက သိနေတာတို့၊ မျိုရတာတို့၊ အော့ချင်အန်ချင်တို့၊ အူမကြီးမှန်ပြောင်းဆိုပါက ဗိုက်တင်းတာကို သိတာတို့ဖြစ်တာပေါ့။ ဒီလိုပဲ ပြီးတော့မယ် ပြီးတော့မယ်၊ ခဏသည်းခံပါအုန်း ချော့မော့ပလီပြီး ပြီးအောင်ကြည့်ရတာပေါ့။ အဲ့တာသည် မြန်မာပြည်မှ မဟုတ်နော်၊ ကျွန်တော် စင်ကာပူက ဆေးရုံမှာတုန်းကလဲ စင်ကာပူ၏ အစိုးရဆေးရုံများလဲ မြန်မာပြည်နဲ့ အတူတူပင်။ မေ့ဆေးဆရာဝန်ရယ် မရှိ။ ကိုယ့်လူနာကိုယ်ထိုးပဲ။ သူတို့လဲ ချော့ချော့မော့မော့ ရုန်းရုန်းကန်ကန်ပဲ။ အခုတော့ မသိ။

မှန်ပြောင်းက ဘယ်အထိရောက်လဲ။
—————————————————
အစာအိမ်မှန်ပြောင်းသည် oesophagus ခေါ် အစာမျိုပြွန် ၊ stomach ခေါ် အစာအိမ်၊ duodenum ခေါ် အူသိမ်အစပိုင်းကို ကောင်းကောင်းကြည့်နိုင်ပါသည်။ jejenum and ileum ခေါ် အူသိမ်အပိုင်း ( ဝက်သားဒုတ်ထိုး အခေါ် အူနုပိုင်း) ကို မရောက်ပါ။ ကြည့်လို့မရောက်ပါ။

အူမကြီးမှန်ပြောင်းသည် a**s ခေါ် စအိုပိုင်း၊ re**um ခေါ် မစင်အိမ်အပိုင်း၊ colon ခေါ် အူမကြီးအပိုင်း၊ terminal ileum ခေါ် အူသိမ်အဖျားပိုင်းအထိကြည့်လို့ ရောက်ပ့သည်။ သူလဲ အူနု အူသိမ်ပိုင်းကို မရောက်ပါ။

အူနု အူသိမ်ပိုင်းသည် ရောဂါအဖြစ်နည်းသောကြောင့် မရောက်လဲ ပြဿနာတော့မရှိပါ။ သာမန်အားဖြင့် ပြဿနာမရှိ။ ထိုနေရာများ ကြည့်လိုပါက enteroscope ဟုခေါ်သော အူသိမ်ကြည့်မှန်ပြောင်း (သို့) capsule endoscope ဟုခေါ်သော ဆေးတောင့်မှန်ပြောင်းဖြင့်သာ ကြည့်လို့ရသည်။

မှန်ပြောင်းကြည့်ရန်ကြာချိန်
—————————————-
အစာအိမ်မှန်ပြောင်းသည် မြန်သည်။ ၅ မိနစ် ၁၀ မိနစ် ဝန်းကျင်သာ။

အူမကြီးမှန်ပြောင်းကား ၁၅ မိနစ် ၂၀ မိနစ် အများအားဖြင့်ကြာ၏။

အစာအိမ်မှန်ပြောင်းများသည် ထည့်ရတာခက်လေ့မရှိ။ အူမကြီးမှန်ပြောင်းကား တခါတရံမှာ ခက်လေ့ရှိသည်။ အူမကြီးက အကွေ့အကောက်ခက်ခြင်း၊ လူနာ၏ ဗိုက်မှာ ခွဲစိတ်ဖူး၍ အူကညှိနေ လိမ်နေပါက ခက်တတ်၏။ ပိန်လွန်း ဝလွန်းသောလူနာများတွင်လဲ အူမကြီးမှန်ပြောင်းသည်ခက်၍ ဆရာဝန်ကို ပညာပြတတ်၏။ ခက်ရင်ကြာတာပေါ့ဗျာ။

မှန်ပြောင်းကနေ ဘာတွေမြင်ရသလဲ။
______________________________

အစာအိမ်မှန်ပြောင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အူမကြီးမှန်ပြောင်းပဲဖြစ်ဖြစ် အကြီးချဲ့ထားတာ အလွန်သေးငယ်သော အစက်ကလေးလောက်ပင်ရှိစေကာမူ မြင်ရပါသည်။ မြန်မာလိုတင်စားရသော် နှမ်းစေ့လောက်ကစ၍ မြင်ရပါသည်။ အူနံရံပြောင်ရှင်းနေလေ၊ ပိုမြင်ရလေပင်။ အူနံရံ၏ အရောင်၊ ပုစိညှောင့်တောင့် အစက်ကလေးမှစ၍ မြင်ရသောကြောင့် အူအတွက်ဆိုပါက မှန်ပြောင်းသည် အဘယ်ကဲ့သို့သော အာထရာဆောင်းထက်မဆို၊ ကွန်ပြူတာဓါတ်မှန်ထက်မဆို မြင်ရတာ ပိုကောင်း ပိုသာပေသည်။

မှန်ပြောင်းကြည့်ရင်း ဘာလုပ်လို့ရလဲ။
——————————————————-
မှန်ပြောင်းကြည့်ရင်း အစာအိမ်ပိုးရှိ မရှိ အသားစယူ၍ စစ်လို့ရသည်။ အူမကြီးနံရံ အစာအိမ်နံရံက မသင်္ကာစရာနေရာများကို အသားစယူ၍ရသည်။ အသားပိုများကို ဖြတ်ထုတ်လို့ရသည်။ သွေးထွက်နေသောနေရာများကို clip ခေါ်ညှပ်ဖြင့်ညှပ်၍ သွေးတိတ်အောင် လုပ်နိုင်သည်။ စက်ဖြင့် ရှို့နိုင်သည်။ စဖြစ်ခါစ ကင်ဆာအသေးလေးများကို မှန်ပြောင်းဖြင့်ပင် ခွဲစိတ်လို့လဲရသည်။ မှန်ပြောင်းမှတဆင့် အာထရာဆောင်း ရိုက်လို့လဲ ရပေသေးသည်။ သည်းခြေလမ်းကြောင်းက ကျောက်တွေကိုလဲ ထုတ်လို့ရသည်။ အူပိတ်သည်များ သည်းခြေလမ်းကြောင်း ပိတ်သည်များကို stent ခေါ် ပိုက်ထည့်၍ ပွင့်အောင်လဲ လုပ်နိုင်ပေသေးသည်။

နိုင်ငံခြားတွင်ဆိုပါက ဝိတ်ကျအောင်လုပ်သည့် ခွဲစိတ်မှုများ၊ တချို့သော ကင်ဆာများ၊ ရောဂါများကိုပါ မှန်ပြောင်းဖြင့် ခွဲလို့ရသည့် အခြေအနေမှာရှိသည်။

မှန်ပြောင်းကြည့်လို့ပြီးရင်
————————————-
မှန်ပြောင်းကြည့်လို့ပြီးပါက သင့်ကို recovery ခေါ် စောင့်ကြည့်ခန်းတွင် တနာရီလောက် ထားပြီးပါက အိမ်ပြန်နိုင်ပါပြီ။ စားချင်တာလဲ စားလို့ရပါပြီ။ အများအားဖြင့် အိမ်ပြန်၊ ထမင်းစား ၊ အလုပ်လုပ် ပုံမှန်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါပြီ။

၂၄ နာရီလောက် ကားမမောင်းရ၊ အမြင့်မတက်ရန်မှာလေ့ရှိသည်။ အိပ်ဆေးဖြင့် မှန်ပြောင်းကြည့်ထားသောကြောင့် မူးတူးဝေတေဖြစ်ပြီး ယာဉ်တိုက်မှုဖြစ်မှာ၊ ပြုတ်ကျမှာ စိုးသောကြောင့်တည်း။ သာမန် အန္တရာယ်မများသောအလုပ်၊ ရုံးအလုပ်ကတော့ ပြဿနာမရှိလှပါ။

မှန်ပြောင်းကြည့်တာ ဘာအန္တရာယ်ရှိလဲ။
———————————————————
သာမန်အားဖြင့် အန္တရာယ် အလွန်နည်းသည်ဟုပြောနိုင်သည်။

အဓိက အန္တရာယ် နှစ်ခုရှိသည်။ တခုမှာ မေ့ဆေး အိပ်ဆေးကြောင့် အသက်ရှုရခက်ခြင်း၊ နှလုံးပြဿနာ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်သည်။ ရှားပါသည်။ သို့သော် မပေါ့ဆရာ။ မှန်ပြောင့်ကြည့်ဖို့ အိပ်ဆေးပေးရင်း အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်သွားသော လူနာများ နိုင်ငံအတော်များများမှာဖြစ်သည်။ ရှားပါးလှသော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

နောက်တခုကတော့ မှန်ပြောင်းကြောင့် သွေးထွက်ခြင်း၊ အူပေါက်ခြင်းပေတည်း။ ဒါလဲ အလွန်အင်မတန်တော့ ရှားပါသည်။ အကြမ်းဖျင်း scope ၁၀၀၀ မှာ တယောက်လောက် ပေါက်တတ်သည်။ တခါမှတော့ မပေါက်ဖူးသေးပေ။ သို့သော် မပေါက်ဖူးဟူ၍ကား မပြောနိုင်ပေ။ ကြည့်ရင်း အူပေါက်တာထက် အသားပိုဖြတ်ရင်းပေါက်တာပိုဖြစ်နိုင်သည်။ ပေါက်လျှင် အရေးပေါ်ခွဲရနိုင်သည်။ ပေါက်တာထက် ပိုဆိုးတာက ပေါက်တာကို မသိခြင်းပင်။

မှန်ပြောင်းကြည့်ပြီးသောသူသည် သာမန်အားဖြင့် နာကျင်မှု မရှိပါ။ မှန်ပြောင်းကြည့်ပြီး ဗိုက်နာခြင်း၊ ဗိုက်တင်းခြင်း၊ လေမလည် ဝမ်းမသွားခြင်း၊ ဗိုက်ဖေါင်းခြင်း ဖြစ်ပါက အူပေါက်တာဖြစ်နိုင်သည်ကို သတိထား၍ မနှေးအမြန် ဆေးရုံအရေးပေါ်သို့ ပြန်ပြသင့်ပေသည်။ စောစောသိပါက ခွဲစိတ်မှုလုပ်ရသော်လဲ အသက်ရှင်နိုင်သည်။ နောက်ကျပါက အသက်ဆုံးတတ်ပါသည်။ ဖြစ်တော့ဖြစ်ခဲပေမယ့် အလွန်သတိထားသင့်သော ကိစ္စဖြစ်သည်။

မှန်ပြောင်းကြည့်လျှင် ပိုက်ဆံဘယ်လောက်ကုန်လဲ။
—————————————————-
လူနာအများစု မေးသောမေးခွန်းဖြစ်သည်။ ကျွန်တော်လဲ အတိအကျမသိသော်လည်း အကြမ်းဖျင်း အစိုးရဆေးရုံတွင် ကျပ်၃သောင်းလောက်ဟု သိရပါသည်။

ပြင်ပဆေးရုံတွင် အပေါ်အောက် ကြည့်ပါက ၆ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းကြား အများစုဖြစ်မည်ထင်သည်။

စင်ကာပူတွင်ကြည့်ပါက မှန်ပြောင်းတခုကို ဒေါ်လာ ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်ကုန်နိုင်ပါသည်။ ထိုင်းက စင်ကာပူထက် ပိုသက်သာသည်။ သို့သော် မြန်မာပြည်ထက်တော့ အနည်းဆုံး ၅ဆ လောက် များမည်ထင်သည်။

ခန့်မှန်းလို့ရအောင် ပြောပြခြင်းသာ။ အတိအကျမဟုတ်ပါ။

မှန်ပြောင်းကြည်သင့်သလား။
_________________________

ဆရာဝန်ကို မေးရန်မကြောက်ပါနှင့်။ ဘာကြောင့် မှန်ပြောင်းကြည့်သင့်တာလဲဆိုတဲ့ အဖြေကို ဆရာဝန်ကိုမေးပါ။ ဆရာဝန်က ဘာကြောင့်ကြည့်သင့်တာလဲ ရှင်းပြရန် တာဝန်ရှိသည်။

မှန်ပြောင်းသည် ကြည့်သင့်သော အရာဖြစ်သည်ကား အငြင်းပွါးဖွယ်ရာမဟုတ်ပါ။ ယခုခေတ်ကား မှန်ပြောင်းကို low threshold ခေါ် လိုအပ်ပါက ကြည့်ရန်တိုက်တွန်းသောခေတ်ဖြစ်သည်။ ကြည့်မှ စောစောစီးစီးရောဂါသိမည်။ မကြည့်ဖြစ်လျှင် နောက်ကျမှသိကာ လုပ်ရကိုင်ရခက်မည်။

အပြင်ဆေးရုံလား အစိုးရဆေးရုံလား ဆိုတာလဲ ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်သင့်သည်။ လူနာ၏ အဆင်ပြေရေးကို ဦးစားပေးပြီး ဘယ်မှာမဆိုကြည့်၍ ရနိုင်ပါသည်။ စောင့်ရသော အချိန်တော့ ကွာပေမည်။

ကောင်းမွန်ပြည့်စုံတဲ့ မှန်ပြောင်းအဖြေတခု။
————————————————————
အကြောင်း ၃ ချက်သည် အရေးကြီးသည်ဟု မြင်သည်။

လူနာက ဆရာဝန်ညွှန်ကြားတာလိုက်နာဖို့လိုသည်။ ဆရာဝန်က ကျွမ်းကျင်ဖို့ လူနာကို သေချာရှင်းပြဖို့လိုသည်။ နောက်တခုကတော့ စက်။ လူတွေဘယ်လောက်ကောင်းကောင်း စက်ကောင်းဖို့လဲ လိုသေးသည်။ ဆရာဝန်ကောင်းလဲ စက်က စုတ်နေပါက မမြင်ရပေ။

သို့သော် မြန်မာပြည်က စက်တွေလဲ ကမ္ဘာ့အဆင့်မှီတွေပါ။ ခေတ်နောက်ကျမနေပါ။ ရန်ကုန်မှာ အများအားဖြင့် Olympus 190 စက်ကို သုံးကြသည်။ သူ့နောက်မှာပေါ်သည့် Olympus EVIS X1 တွေလဲ ရန်ကုန်မှာ ရှိနေပါပြီ။ မကြာခင် AI တွေလဲ အများအပြားတွေ့ရမည် မျှော်လင့်လျှက်။ ခုလဲ တချို့နေရာတွေ AI assisted scope တွေ ရန်ကုန်မှာ ရနေပါပြီ။

ဒေါက်တာ မျိုးသက်အောင်
ပင်လုံ ဆေးရုံ



#အူမကြီးမှန်ပြောင်း
#အစာအိမ်မှန်ပြောင်း



အူမကြီးကင်ဆာ အသိအမြင် ကျယ်ပြန့်ရေး မတ်( March) လ
Colorectal Cancer Awareness Month ၂၀၂၄
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

နှစ်စဉ် မတ်လဟာ အူမကြီးကင်ဆာ အသိအမြင် ကျယ်ပြန့်ရေးလ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီမတ်လမှာ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ အူမကြီးကင်ဆာနဲ့ ပက်သက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ ကြိုးစားပြီးရေးသွားဖို့ ရှိနေပါတယ်။ အဟောင်းလေးတွေလဲ ပြန်တင်ပါမယ်။
The
အူမကြီးကင်ဆာနဲ့ ပက်သက်ပြီး တပိုင်းပြီးတပိုင်း ရေးသွားမယ်လို့ စိတ်ကူးပြီး အူမကြီးကင်ဆာခံစားနေရတဲ့ လူနာတွေ၊ သူတို့ရဲ့ မိသားစုတွေ၊ တခြားစိတ်ဝင်စားသူတွေအနေနဲ့ အကျိုးတစုံတရာ ရှိလိမ့်မယ်လို့လဲ ယူဆမိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာက ဆရာဝန်တွေက အချိန်ပေးနည်းတာတကြောင်း၊ လူနာများက မမေးရဲ၊ မမေးတတ်ကြတာတကြောင်းကြောင့် သိချင်မေးချင်ပါလျှက် မသိလိုက်ရ၊ မမေးလိုက်ရတာများကို ကျွန်တော့်စာလေးတွေက တစိတ်တပိုင်း အထောက်အကူပြုလိမ့်မယ်လို့လဲ မျှော်လင့်ပါတယ်။

တတ်နိုင်သမျှ လူထုတွေ အူမကြီးကင်ဆာအကြောင်း သိရအောင် ဒီမတ်လအတွင်းတင်တဲ့ အူမကြီးကင်ဆာ post တွေကို share လုပ်ပေးဖို့လဲ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။ အူမကြီးကင်ဆာက ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာ ၃ ခုထဲမှာ အမြဲပါနေပါတယ်။ သင့် share မျှဝေမှုကြောင့် အူမကြီးကင်ဆာလူနာတစ်ယောက်က ရောဂါစောစောစီးစီး သိခွင့်ရခဲ့ရင် သူရောဂါလုံးဝပျောက်ကင်းတဲ့အထိ ကုသခွင့်ရသွားနိုင်ပါတယ်။

အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။




#အူမကြီးကင်ဆာ

သည်းခြေကျောက် ခွဲသင့် မခွဲသင့်၊ ကျောက်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ နှင့် ခွဲစိတ်မှုအကြောင်း~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~သ...
26/12/2024

သည်းခြေကျောက် ခွဲသင့် မခွဲသင့်၊ ကျောက်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ နှင့် ခွဲစိတ်မှုအကြောင်း
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းဟူသော ပြဿနာသည် မြန်မာရော ၊ တကမ္ဘာလုံးရော အလွန်အင်မတန်မှ အဖြစ်များသော ကိစ္စဖြစ်လေရာ အဖြစ်များလျှင် ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိသည့်အတိုင်း မြန်မာဆေး၊ တရုတ်ဆေး ဟိုဆေး ဒီဆေးတွေဖြင့် ဂျင်းများသော ရောဂါတစ်ခုလဲ ဖြစ်သည်ဟုပြောသော် မလွန်ရာ။

သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း၏ နောက်ခံအကြောင်းအရင်း အဓိကကား အဆီများသော အစားအသောက်များ စားလွန်းခြင်းနှင့် မသန့်ရှင်းသော သန်ကောင်ဥပါသော အစားအသောက်များကို စားခြင်းသည် အဓိက အကြောင်းအရင်း နှစ်ခုဖြစ်လေရာ ဆီရော သန်ရော ပေါသည့် ကိုယ့်တိုင်းပြည် ကိုယ့်လူမျိုးတွေ အဖြစ်များသည်မှာ ထူးထူးထွေထွေ အံ့ဩစရာတော့ မဟုတ်ပေ။ အသက် လေးငါးဆယ်လောက်ဆိုလျှင် ကျောက်ကလေးတွေစပြီး စုမိဆောင်းမိ ဖြစ်လာလေတော့သည်။

ဗိုက်ကလေး ဟိုနာ ဒီနာဖြစ်၍ လည်းကောင်း၊ တခြားအကြောင်းများကြောင့် အာထရာဆောင်းလေးရိုက်ရင်း သည်းခြေကျောက်ကို စပြီးသိကြရသည်။ ဒီနေရာမှာ ဇာတ်လမ်းကစလေပြီ။ အဲ့ကျောက် ဘယ်လိုလုပ်ရပါ့။ ခွဲမလား၊ မခွဲဘူးလား။ ကျောက်ပျော်ဆေးသောက်ကြည့်ရမှာလား။

အများအားဖြင့် သည်းခြေကျောက်တည်သည်ဟု စသိခါစတွင် လူအများစုမှာ ဗိုက်ကလေးနည်းနည်းပါးပါး ဟိုနာသည်နာမှလွဲ၍ ကြီးကြီးမားမား ပြဿနာမရှိတတ်ကြပေ။ ထို့ကြောင့် GP ဟုခေါ်သော မိသားစုဆရာဝန် အများစုသည် ကျောက်ပျော်ဆေးကိုသာ သောက်ခိုင်းသည် များလေသည်။ သမားတော် အများစုကလဲ ကျောက်ပျော်ဆေးလေးတော့ ထည့်တိုက်လိုက်သည်သာ။ လူနာအများစုကလဲ ကျောက်ပျော်ဆေးသောက်သောသူကသောက်၊ ဟိုလူအကြံပေး ဒီလူအကြံပေးနှင့် ပန်းသီးတွေ စျေးကြီးပေးဝယ်စားလိုစား၊ အခုမှ အစားအသောက်တွေ ရှောင်နှင့် အလုပ်များကုန်ကြလေတော့သည်။

ဒီနေရာမှာ လက်တွေ့ကျကျ စဉ်းစားသော် ကျောက်ပျော်ဆေးတွေ ပန်းသီးတွေသာ စွမ်းပါက လူနာအများစုသည် ခွဲသည့်အဆင့်ကို ရောက်မလာရဘူး မဟုတ်ပေဘူးလား။ ကျောက်တွေ ပျော်သွားပျောက်သွားရမှာပေါ့။ ဟုတ်ဘူးလားဗျာ။ သို့သော် သို့သော် တကမ္ဘာလုံး၏ ခွဲစိတ်မှုကို ပြန်ကြည့်လျှင်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ မြန်မာဆေးရုံတွေ၏ ခွဲစိတ်မှုကိုပဲ စာရင်းပြန်တွက်တွက် သည်းခြေကျောက်ကြောင့် သည်းခြေအိတ်ထုတ်ရမှုသည် အမြဲ ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိနေပေသည်။ ဒါဆိုလျှင် တော်တော်ထင်ရှားနေပေပြီ။ ကျောက်ပျော်ဆေးတွေ ၊ ဟိုဆေးသည်ဆေးတွေ စွမ်းမစွမ်း ကိုယ်တိုင်သာ သုံးသပ်ကြပေရော့ဗျား။

လူနာများသည် သည်းခြေကျောက်ပြဿနာကြောင့် ကျွန်တော့်ဆီ လာပြသည့်အခါ ကျွန်တော်ပထမဦးဆုံးမေးသည်မှာ ထိုကျောက်သည် လူနာကို ဘယ်လောက် ဒုက္ခပေးသလဲ ဆိုသည်သာတည်း။ ကျောက်တော့ ရှိပါရဲ့။ ဘာ ဒုက္ခမှ မပေးဆိုလျှင် ကျွန်တော်လဲ အေးဆေးပဲပေါ့။ ကျောက်ပျော်ဆေးတော့မတိုက်၊ ဘာဆေးမှလဲ တိုက်မနေပါ။ လူနာကို ကျောက်၏ သဘော၊ ဘာတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်သည်ကိုသာ ရှင်းပြထားသည်။ ခွဲ မခွဲသည် လူနာ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သာ အဓိက။

သည်းခြေအိတ်တွင် ကျောက်ရှိသည်။ ဘာမှလဲ သိပ်တော့ ဒုက္ခမရောက်။ သို့သော် ကျွန်တော် တိုက်တိုက်တွန်းတွန်းကလေး ခွဲခိုင်းသည့် လူနာအမျိုးအစား တစ်ခုရှိသည်။ အဘယ်လူနာပေတည်း။ ဟုတ်ကဲ့၊ ဆီချိုရောဂါရှိသော လူနာပေတည်း။ ဒီနေရာမှာ တချို့လူနာတွေက ပြောင်းပြန်စဉ်းစားလေ့ရှိသည်။ လူနာတွေတင်မက တချို့ ဆရာဝန်များပင် ပြောင်းပြန်စဉ်းစားသည်။ ဆီးချိုအခံရှိသောကြောင့် မေ့ဆေးပေးလျှင် ခွဲစိတ်လျှင် သာမန်ထက် အန္တရာယ်များမည်။ ဆီးချိုရှိလျှင် အနာကျက် နှေးလိမ့်မည် ဟူ၍ပင်။ တကယ်ကား ထိုသို့မဟုတ်ပေ။

Asymptomatic gallstone ဟုခေါ်သော သည်းခြေကျောက်ရှိပါလျှက် ဒုက္ခမပေးသော်လည်း ခွဲစိတ်သင့်သည့်လူနာမှာ ဆီးချိုအခံရှိသော လူနာပင်တည်း။ အကြောင်းကား သည်းခြေကျောက်သည် သင့်ဗိုက်ထဲတွင် တနေ့နေ့ တချိန်ချိန်တော့ ဒုက္ခပေးဖို့စောင့်နေသော ချိန်ကိုက်ဗုံးဖြစ်ရကား လူနာတွင် ဆီချိုရောဂါအခံရှိပါက ဒုက္ခပေးလျှင် ပိုမိုပြင်းထန်လေ့ရှိပြီး အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်လေ့ရှိသောကြောင့် ဆီးချိုရောဂါသမားများတွင် သည်းခြေကျောက်ရှိပါက ချိန်ကိုက်ဗုံးမကွဲခင် စောစောစီးစီးခွဲရာ၏။ ဥပမာထပ်ပြရရင် ကိုဗစ်ဖြစ်တယ် ဆိုပါဆို့၊ ရိုးရိုးလူနာများတွင် နှာစေးချောင်းဆိုးလောက်နှင့် ပြီးသွားသော်လည်း ဆီးချိုသမားများတွင် ICU ခေါ် အထူးကြပ်မတ်ခန်းရောက် ၊ အသက်ရှုစက်တွေတင်ရပြီး သာမန်လူတွေထက် ပိုမိုဆိုးရွားပြင်းထန်ပြီး တခါတခါ အသက်ပါသွားတတ်သည်ကို မြင်ဖူးကြရသည့် အတိုင်းပင်။
ထို့ကြောင့် ဆီချိုနှင့် သည်းခြေကျောက်တွဲပ့က ထိုကျောက်သည် ကိုယ့်ကို ဒုက္ခမပေးသေးသော်လည်း ပေးခဲ့လျှင် ပြင်းထန်တတ်သည်ကို စဉ်းစား၍ စောစောစီးစီး ပြင်ပြင်ဆင်ဆင် ခွဲစိတ်ရာ၏။

အပေါ်စာပိုဒ်တွင် ကျွန်တော်က ပြောခဲ့သည်။ သည်းခြေကျောက်သည် ကိုယ့်ကို တချိန်ချိန်တွင် ဒုက္ခပေးမည့် ချိန်ကိုက်ဗုံးဟူ၍။ ဘယ်လိုတွေများ ဒုက္ခပေးမလဲ သိချင်ကြပေလိမ့်မည်။ အနိမ့်ဆုံးအဆင့် ကျောက်ရှိသော်လည်း ဘာမှ ဒုက္ခမပေးတာဖြစ်နိုင်သည်။ asymptomatic လို့ခေါ်သည်။ဒါဆိုလဲ အေးဆေးပေါ့။ ပြီးရင် ဘာဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတော့ Biliary colic ဟုခေါ်သော ဗိုက်လေးနည်းနည်းနာတယ်၊ ကျောလေးနည်းနည်းအောင့်တယ်၊ လေနည်းနည်းပွတယ်။ ဒီအဆင့်လဲ ဖြစ်နိုင်တယ်ဗျ။ ဟိုဆေး ဒီဆေးလေး ပါရာစီတမောလောက်နှင့် ကောင်းသွားသည်။

ဒီထက်ပို ပြင်းထန်လာလျှင်ကား acute Cholecystitis ဟုခေါ်သော သည်းခြေအိတ်ရောင်သည့် အဆင့်ကိုရောက်လာတတ်သည်။ ထိုအဆင့်ကား ပြင်းထန်တတ်သည်။ အမလေး အဘလေး အော်၍ ဆေးရုံပြေးရလေ့ရှိသည်။ သို့သော် ဆေးပေးလျှင် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း သက်သာနိုင်သေးသည်။ သက်သာသော်လည်း ဒီလိုဖြစ်ပြီဆိုပါက ဒါမျိုးမကြာခဏ ဖြစ်တော့မှာ သေချာသလောက်ရှိနေပြီ။ သက်သာလဲ ပျောက်လဲ ခဏပင်။ မကြာခဏ ပြန်ဖြစ်၊ ခဏခဏ ဆေးရုံ အရေးပေါ်ကို ပြေးရမှာ သေချာသည်။

သည်းခြေကျောက်ကြောင့် ဗိုက်အောင့်ရခြင်းမှာ ထိုသည်းခြေကျောက်က သည်းခြေအိတ် အဝကို သွားသွားဆို့ခြင်းကြောင့် ဗိုက်နာခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ကံကောင်းခြင်း ထိုကျောက်ကလေးက သည်းခြေအိတ်ထဲ ပြန်အနည်ထိုင်သွားပါက လူနာက နေကောင်းနေပြန်သည်။ ဆို့ပါက နာပြန်သည်။ သည်လိုနှင့် လုံးလည်ချာလည် ရိုက်နေခြင်းပင်။ အကယ်၍ ထိုကျောက်သည် ခေါင်းမာစွာ ဆက်ဆို့နေပါက အပြင်းအထန်သည်းခြေအိတ်ရောင်ခြင်း၊ ထိုမှဆက်၍ empyema ခေါ် သည်းခြေအိတ်ပြည်တည်ခြင်း၊ နောက်ဆုံး သည်းခြေအိတ်ပေါက်ထွက်၍ အသက်အန္တရာယ် ဖြစ်တတ်ပေသည်။

နောက်ထပ်ကြီးမားသော ပြဿနာကား သည်းခြေအိတ်ထဲမှ ကျောက်သည် သည်းခြေပြွန်ထဲအထိ ပြုတ်ကျပြီး သည်းခြေပြွန်ပိတ်ကာ အသားဝါခြင်း၊ မျက်လုံးဝါခြင်း၊ ထိုမှတဆင့် Cholangitis ခေါ် သည်းခြွေပြွန်နှင့် အသည်းပါရောင်ပြီး သွေးဆိပ်တက်ကာ ဒုက္ခအကြီးကြီးပေးတတ်သေးသည်။ Bile duct ခေါ် သည်းခြေပြွန်ကား အထိမခံ ရွှေပန်းကန်ပင်။ ဒင်းကို သွားပိတ်တာနဲ့ ပြဿနာတက်ပြီသာမှတ်။ စမ်းချောင်းထဲတွင် ရေတသွင်သွင် စီးဆင်းဘိသကဲ့သို့ သည်းခြေပြွန်သည်လည်း သည်းခြေအရည်များသည် အူသိမ်ထဲသို့ စီးဆင်းနေရမည်။ ဒါမှ ကိုယ်စားလိုက်သည့် အစာများကို ခြေဖျက်နိုင်မည်။ အစာကြေမည်။ တသွင်သွင်မစီးဆင်းပဲ ရေမြောင်းပိတ်ပါက ကြွက်၊ခြင်၊ယင်တို့ ပေါက်ဖွားလာသကဲ့သို့ပင် သည်းခြေလမ်းကြောင်းကို ကျောက်က ပိတ်ဆို့နေသည့်အခါ သည်းခြေပြွန်အတွင်း အကောင်ပလောင် ဘက်တီးရီးယားပိုးမွှားများ ထကြွသောင်းကျန်းလာကာ လူကို သွေးဆိပ်တက်ခြင်းဖြင့် ဒုက္ခပေးတော့သည်။ သည်းခြေပြွန်ပိတ်ခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသည့် အသက်အန္တရာယ်နီးသော ကိစ္စဖြစ်သဖြင့် ဆရာဝန်သည် အေးအေးဆေးဆေး ထိုင်ကြည့်နေလို့မရချေ။ ခွဲတန်ခွဲ၊ မှန်ပြောင်းထည့်တန်ထည့် အမြန်ဖြေရှင်းပေးရမည့် ကိစ္စဖြစ်လာပေပြီ။

နောက်ထပ် သည်းခြေကျောက်က ပေးမည့် ဒုက္ခအကြီးကြီးတစ်ခုကား pancreas ခေါ် ပန်ကရိယ ခေါ် မုန့်ချိုအိတ်ရောင်ခြင်းပေတည်း။ သည်းခြေကျောက်သည် အောက်ပြုတ်ကျလာပါက ပန်ကရိယ ပြွန်ကိုလဲ သွားပိတ်တတ်၍ ပိတ်လျှင် ထုံးစံအတိုင်း ပန်ကရိယ ရောင်တော့သည်။ pancreatitis ခေါ် ပန်ကရိယရောင်ခြင်း တနည်း မုန့်ချိုအိတ်ရောင်ခြင်းသည်လဲ အန္တရာယ်ကြီးမားပြီး အသက်အန္တရာယ်နီးသော ပြဿနာဖြစ်၍ ဆရာဝန်များ အထူးသတိထားသော အရာဖြစ်သည်။ pancreas ပန်ကရိယ ရောင်ခြင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် သည်းခြေကျောက်ကြောင့် ဖြစ်လေသည် ထိုကျောက်၏ အမွှေစိန်ဇာတ်လမ်းသည် မသေးလှပေ။

သည်းခြေကျောက်၏ အမွှေစိန်ဇာတ်လမ်းကို အနှစ်ချုပ်ရရင်ဖြင့်

-ဘာ ဒုက္ခမှ မပေးပဲလဲ နေနိုင်သည်။ asymptomatic
- နည်းနည်းပါးပါး ဗိုက်နာကျောအောင့်လောက် biliary colic
- သည်းခြေအိတ်ရောင်ခြင်း acute cholecystitis
- သည်းခြေအိတ်ပြည်တည်ခြင်း empyema gallbladder
- သည်းခြေအိတ်ပေါက်ထွက်ခြင်း gallbladder perforation
- သည်းခြေပြွန်ထဲကျောက်ရောက်ပြီး ရောင်ခြင်း cholangitis
- ပန်ကရိယပြွန်ထဲ သွားပိတ်ပြီး ပန်ကရိယရောင်ခြင်း pancreatitis
- သည်းခြေအိတ်ကင်ဆာ ပြောင်းတတ်ခြင်း
အထက်ပါ ပြဿနာများကို ပေးလေ့ရှိသည်ကို လူနာက သိနားလည်ထားရန်လိုပါသည်။ ထိုထက်ပို၍ အရေးကြီးစွာ နားလည်ထားရမည်ကား ထိုပြဿနာများသည် ဖြေးဖြေးချင်းလာသည်လဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မည်။ ဝုန်းဒိုင်းဆို တခါထဲနှင့် အဆိုးဆုံး ပြဿနာကြီး ထပေါ်ချင်လဲပေါ်မည်။ အမြဲ တဖြည်းဖြည်းချင်းပဲ ဆိုးလာရမည်ဟု မဆိုနိုင်ပေ။ စတာနဲ့ ဝင်ဝင်ခြင်း ဆောက်နဲ့ထွင်း ပန်ကရိယထရောင်ပြီး အသက်လဲ ပါသွားနိုင်သည်။ ကင်ဆာဖြစ်မှ သိတာလဲဖြစ်နိုင်သည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ သူ့ဟာသူလေး ငြိမ်ငြိမ်နေပြီး လူနာသာ တခြားရောဂါနှင့် သေသွားရော၊ ကျောက်က လိမ်လိမ်မာမာ ငြိမ်ငြိမ်လေး အနည်ထိုင်ပေးနေသော ကျောက်လိမ္မာကလေးလဲ ဖြစ်နေနိုင်ပါသေးသည်။

တချို့သူများသည် ကျောက်က သေးရင်စောင့်ကြည့်၊ ကြီးလာမှ ခွဲဆိုသော အတွေးမျိုးလဲ စဉ်းစားတတ်သေးရာ ထိုအရာသည်လဲ တယ်တော့ မမှန်သေးချေ။ ကျောက်ရဲ့သဘောက သေးလျှင် ပိုတောင် အနည်မထိုင်သေး၊ ပိုတောင် ဟိုဟိုဒီဒီပြုတ်ကျနိုင်သေး မဟုတ်ပါလား။ ကြီးတာကမှ ငြိမ်ငြိမ်နေအုန်းမယ်။ ဆိုလိုတာက ကျောက်အရွယ်အစား အကြီးအသေး၊ ကျောက်အရေအတွက် ဘယ်နှစ်လုံးရှိခြင်းသည် ကျောက်က လူနာကို ဒုက္ခပေးခြင်းနှင့် ဘာမှ တယ်ဆိုင်တယ်ဟု မထင်မိပေ။ ပေးချင်တဲ့ကောင်က ပေးမှာပဲ။

ကဲ ဒီတော့ ဒီလောက် ပြဿနာများတဲ့ကျောက် ခွဲရမလား၊ မခွဲရဘူးလား။ ဘယ်လို စဉ်းစားမလဲ။

- ကျောက်က လူနာကို ဘယ်လောက်ဒုက္ခပေးသလဲ
- လူနာရဲ့ အသက်ဘယ်လောက်ရှိပြီလဲ
- ကျောက်က သည်းခြေအိတ်ထဲမှာလား၊ ပြွန်ထဲရောက်နေပြီလား
- ဆီးချို ရှိမရှိ
- တခြားရောဂါ အခံ ရှိ မရှိ ဒါတွေပဲ စဉ်းစားရမှာပဲဗျ

စောစောခွဲလျှင် ကောင်းခြင်းကား ရောဂါက သိပ်မဆိုးသေးသဖြင့် ဗိုက်မဖွင့်ရဘဲ laparoscopic မှန်ပြောင်းဖြင့် ဗိုက်မှာ အပေါက်ကလေး ပိစ်ိလေးပဲဖေါက်ပြီး သာသာယာယာ ပြီးသွားနိုင်သည်။ ကျောက်က အမွှေစိန်မလုပ်ရသေးခင်ခွဲသောကြောင့် ခွဲရတာလွယ်သည်။ လွယ်တော့ လူနာအတွက် အန္တရာယ်ကင်းသည်။ ခွဲရသည့် ခွဲစိတ်ဆရာဝန်လဲ ခွဲရင်းစိတ်ရင်း ဟာသကလေးတွေပြောကာ သာသာယာယာပင်။ ဆေးရုံကလဲ မှန်ပြောင်းနဲ့ ခွဲပါက ၂ ရက်လောက်ပဲတက်ရသည်။ နိုင်ငံခြားတွင် နံနက်လုပ် ညနေတောင် ပေးပြန်သည်။

စောစောခွဲခြင်း၏ မကောင်းခြင်းကား ကျောက်ကဘာမှ ဒုက္ခမပေးသေးခင် ခွဲရသောကြောင့် လူနာက ငါဘာမှလဲမဖြစ်ဘဲ ခွဲရတာ သိပ်မတန်ဘူးဟု ယူဆနိုင်သည်။ ဆေးရုံကတက်ရသေး၊ ပိုက်ဆံကလဲကုန်သေး။ ငါ့ဟာငါလဲ ကောင်းနေတာကိုလို့ တွေးနိုင်ပေသည်။

နောက်ကျခွဲခြင်း၏ ပြဿနာကား ဗိုက်ဖွင့်ရတတ်၏။ မှန်ပြောင်းနဲ့ခွဲလို့ အဆင်မပြေတော့တာ ဖြစ်နိုင်သည်။ အဲ့တော့ ဗိုက်ကို အကြီးကြီးဖွင့်ရတတ်သည်။ ခဏခဏ သည်းခြေအိတ်ရောင်ထားသောကြောင့် သည်းခြေအိတ်မှာ လှလှပပ ပြောင်ပြောင်ချောချောလေး
မဟုတ်တော့ဘဲ ထူပိန်းကာ ခွဲရစိတ်ရ
လုပ်ရကိုင်ရခက်သည်။ ခွဲစိတ်ရချိန်ကြာသည်။ တခါတလေများ သည်းခြေအိတ်ပတ်လည် အူအမြှေးတွေ၊ အူမကြီးတွေ၊ အူသိမ်တွေ ဂျပ်ခဲကြီးဖြစ်နေသဖြင့် သည်းခြေအိတ်တွေ့အောင်တောင် မနည်းလိုက်ရှာရသည်။ အူတွေနှင့် ကပ်ခဲနေသဖြင့် အဲ့တာတွေကို ရှင်းရလင်းရခွါရပြုရနှင့် အခန့်မသင့်လျှင် အူပေါက်တတ်သည်။ အူပေါက်လျှင် အူပြန်ဖာရ၊ အူသိမ်ပေါက်လျှင် ပြန်ချုပ်ပြန်ဖာနှင့် မလိုအပ်ဘဲ စိတ်ပူစရာတွေ ထပ်တိုးနိုင်သေးသည်။ သည်းခြေအိတ်ပတ်ချာလည်တွင် ရှိသည်မှာ transverse colon ခေါ် အူမကြီးနှင့် duodenum ခေါ် အူသိမ်တို့ဖြစ်လေရာ ဒင်းတို့ပေါက်ပါက ဒင်းတို့အူနှစ်ကောင်သည် ဆတ်ဆတ်ထိမခံသော မြွေများဖြစ်၍ ပေါက်ပါက ဒုက္ခနှင့် လှလှတွေ့ရတတ်သေးသည်။

နောက်ထပ် ပေါက်တတ် ၊ ပြတ်တတ်သော အရာမှာ common bile duct ဟုခေါ်သော သည်းခြေပြွန်ဖြစ်၏။ ရောဂါမရင့်ပါက ပြတ်ဖို့ ပေါက်ဖို့ ခက်သော်လည်း သည်းခြေကျောက်ကြောင့် ထိုနေရာတဝိုက် ဂျပ်ခဲနေပါက ထိတတ်ပေါက်တတ် ယိုတတ်စိမ့်တတ်၏။ နည်းနည်းပါးပါးဆိုပါက ဆေးရုံတက်ရက်အနည်းငယ်သာ ရှည်တတ်သော်လည်း bile leak / CBD injury/ CBD structure ခေါ် သည်းခြေပြွန်ကျဉ်းသွားခြင်း ၊ ယိုစိမ်ခြင်းဖြစ်ပါက ERCP ခေါ် မှန်ပြောင်းဖြင့် stent ထည့်ရခြင်း၊ ပြန်ခွဲရခြင်းများ လုပ်ရပါက တိုင်ပတ်ပြီး ပိုက်ဆံကုန်ရတတ်သေးသည်။

နောက်ထပ် အန္တရာယ်ကား ထိုသည်းခြေအိတ်နောက်တွင် IVC နှင့် Portal Vein ခေါ် အဓိက သွေးပြန်ကြောမကြီးများရှိရာ သည်းခြေအိတ် အပြင်းအထန်ရောင်ရမပ်းပြီး ခဲတောက်နေပါက သွေးကြောများ ပေါက်တတ် ပြဲတတ်လေရာ ထို ကိစ္စကား ချက်ချင်းပင် အသက်ထွက်နိုင်သော အန္တရာယ်ကြီးပေတည်း။

သည်းခြေအိတ်နေရာသည် anatomically crowded area ဟုဆိုအပ်သော သွေးပြန်ကြောကြီးများ၊ သည်းခြေပြွန်များ၊ အူသိမ်၊ အူမ၊ ပန်ကရိယတို့နှင့် ရှုပ်ရှက်ခတ်နေသော နေရာဖြစ်ရကား ခွဲစိတ်ရာတွင် အထူးဂရုစိုက်ရ၏။ မသေချာ ၊ မရှင်းလင်းသေးဘဲ ဘာကိုမှ ဖြတ်တောက်ခြင်း မပြုရပေ။ အမြဲ သတိထား ဂရုစိုက်နေရမည်သာဖြစ်သည်။ သတိထားပါက၊ သတိပြုရမည်ဟူသည့် အသိရှိပါက အန္တရာယ်သည် ဖြစ်ခဲသည်။ သတိမမူပါက ဂူမမြင်၊ ဆင်ကန်းတောတိုး ခွဲစိတ်ပါက ထွက်စရာပြန်လမ်းမရှိဘဲ ဒုက္ခရောက်တတ်သည်။

လူနာများသည် သိထားရမည်။ သို့သော် အကြောက်လွန်စရာလဲ မလိုပေ။ ဖြစ်နိုင်သည် သို့သော် ဖြစ်ခဲပါသည်။ ရောဂါနုစဉ် ခွဲပါက လွယ်ကူသည်။ သည်းခြေအိတ်ရောင်သည်ကို နှစ်ပေါင်းများစွာ နာလိုက် သက်သာလိုက်ပစ်ထားပြီး မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ကာမှ ခွဲစိတ်ပါက ထိုနေရာတဝိုက် ဂျပ်ခဲဖြစ်နေနိုင်ပြီး ခွဲစိတ်ရသောအမှုမှာ ပိုမိုခက်ခဲရှုပ်ထွေးနိုင်သည်ကို သိထားသင့်ပါသည်။

သည်းခြေကျောက်ခွဲရမည်ဆိုလျှင် သည်းခြေအိတ်ကို ထုတ်ပစ်ရစမြဲသာတည်း။ တချို့လူနာတွေက ကျောက်ကပ်ကျောက်နှင့်မှားကာ လေဆာနှင့် ခြေလို့မရဘူးလား၊ သည်းခြေအိတ်ကြီးတောင် ထုတ်ပစ်ရမှာလား မေးတတ်ကြသည်။

သည်းခြေကျောက်အတွက် ကုသမှုကို သည်းခြေအိတ်ကို ထုတ်ရမည်။ သည်းခြေအိတ်မရှိ၍ လူမှာ ဘာမှမဖြစ်။ အူအတက်လို သဘောတည်း။ သည်းခြေပြွန်ကတော့ ထိလို့မရဘူးနော်။ ဒါလဲ ရှင်းရမည်။ သည်းခြေအိတ်ထုတ်တာ အိုကေ၊ သည်းခြေပြွန်ကား အထိမခံရွှေပန်းကန်။

သည်းခြေကျောက်ကို ယခုအခါ laparoscopic cholecystectomy ခေါ် မှန်ပြောင်းဖြင့်သာ ခွဲစိတ်လေ့ရှိသည်။ လေဆာမဟုတ်ဘူးနော်။ ခွဲတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဗိုက်ကို ဓါးကြီးဖြင့်မဖွင့်။ ခဲတံလုံးအရွယ် အပေါက်ကလေး လေးပေါက်ဖေါက်ကာ ခွဲလေ့ရှိသည်။ လူနာမှာ အမာရွတ်မထင်။ ခွဲပြီး ၃ ရက် ၄ ရက်ဆို လူကောင်းပကတိ။ ဒါကတော့ အကောင်းဆုံးနည်း။

သို့သော် တချို့ လူနာတွေမှာတော့ အဆင်မပြေချေ။ ဘယ်လိုလူနာတွေလဲဆိုတော့ ထုံးစံအတိုင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ ပစ်စလတ်ခတ်နေထားပြီး မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်မှ ခွဲသေဋလူနာများတွင် သည်းခြေအိတ်တဝိုက် ဂျပ်ခဲဖြစ်နေသောကြောင့် ဗိုက်ဖွင့်ပြီးရှင်းရတော့သည်။ မှန်ပြောင်းနဲ့မပြောနဲ့ ဖွင့်ပြီးခွဲတာတောင် ခွဲစိတ်ဆရာဝန်မှာ ချွေးဒီးဒီးကျ။

နောက်တခု မှန်ပြောင်းနဲ့ ခွဲမည့်လူနာများ သိထား လက်ခံထားရမည့် အချက်မှာ မှန်ပြောင်းဖြင့်ခွဲရန်စီစဉ်ထားသော်လဲ တချို့ လူနာတွေတွင် မှန်ပြောင်းဖြင့် အဆင်မပြေသဖြင့် ဗိုက်ဖွင့်လိုက်ရသည်များရှိနိုင်သည်ဆိုသည့် အချက်ပင်။ လူနာကို မေ့ဆေးပေး၊ ချက်ကနေဖေါက်ပြီး ကင်မရာထည့်။ ကင်မရာနှင့်ကြည့်လိုက်တော့ သည်းခြေအိတ်ဂျပ်ခဲ ဖြစ်နေပါက မှန်ပြောင်းဖြင့် မရရအောင် အတင်းလုပ်ပါက အန္တရာယ်များနိုင်သည်ဟု ခွဲစိတ်ဆရာဝန်က ယူဆပါက ဗိုက်ဖွင့်သည့် open နည်းကို ပြောင်းနိုင်ပေသည်။ Conversion ဟုခေါ်သည်။ မှန်ပြောင့်ဖြင့် ကြိုးစားသော်လဲ အဆင်မပြေပါက open ရပေမည်။ လူနာကို ဘာမှမလုပ်ဘဲ ခွဲခန်းထဲမှ ပြန်ထုတ်မည် မဟုတ်ပေ။ open နည်းဖြင့် သည်းခြေအိတ်ကို ထုတ်ပေးမည် ဖြစ်လေသည်။ ထိုသို့ conversion ဖြစ်ရန် ၂-၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိတာ လူနာက သဘောတူရပေမည်။ open သည်ကား ဆေးရုံတက်ရက်ရှည်ခြင်း၊ ပို၍ နာကျင်ခြင်း၊ နာလန်ထနောက်ကျခြင်းကြောင့် မှန်ပြောင့်နှင့် ခွဲခြင်းလောက် မနိပ်လှပေ။ မှန်ပြောင့်ဖြင့် ဘယ်လိုမှ ခွဲမရနိုင်မှသာ စဉ်းစားရပေမည်။

သည်းခြေကျောက်မခွဲမှီ ကွန်ပြူတာဓါတ်မှန် CT scan ကိုလဲ ရိုက်ထားသင့်ပေသည်။ အာထရာဆောင်းလောက်ဖြင့် ခွဲခြင်းသည် တကယ်တော့ မမှန်ပေ။ CT ရိုက်ထားမှသာ သည်းခြေကျောက် ဟုတ်မဟုတ်၊ သေချာမသေချာ၊ သည်းခြေအိတ်သာမက သည်းခြေပြွန်ကျောက်ရှိမရှိ အသေအချာသိရပေမည်။ တခြားသော အသဲနှင့် အစာအိမ်ရောဂါများနှင့် မှားယွင်းခြင်းမှ ရှောင်ရှားနိုင်ပေမည်။ CT ရှိမှ ဒီလူနာသည် Laparoscopic မှန်ပြောင်းနည်းဖြင့် ခွဲစိတ်မည်လား၊ open ခွဲရမည်လား၊ ယခုခွဲမလား၊ စောင့်မလား ဆုံးဖြတ်ရတာ ပိုကောင်းသည်။ ပို၍ မှန်မှန်ကန်ကန်ဆုံးဖြတ်ဖို့ဆိုလျှင် CT လိုကို လိုသည်ဟူ၍ ပြောရပါလိမ့်မည်။

ကဲ ဒီလောက်ဆိုရင်ဖြင့် ကျွန်တော်ရဲ့ စာဖတ်သူအပေါင်း သည်းခြေကျောက်အကြောင်း အတော်လေး တီးမီခေါက်မိရှိနေပြီ၊ ဆုံးဖြတ်ချင့်ချိန်တတ်ပြီဟူ၍ ယူဆလိုက်ပါပြီ။

မှတ်ချက်။ ။ သည်းခြေအိတ်ကို မှန်ပြောင်းဖြင့် ဘယ်လိုခွဲစိတ်သလဲ အသေးစိတ်ပို၍ သိချင်ပါက ကျွန်တော့် page မှာ တင်ထားတာရှိပါသည်။ လေ့လာလို့ရပါသည်။ မဟာ Facebook က သတိပေးချက် ပို့လာသောကြောင့် cover တော့ လုပ်ထားရပါသည်။ စိတ်ဝင်စားလျှင် မွှေနှောက်လို့ရပါကြောင်း။

ဒေါက်တာမျိုးသက်အောင်
Consultant Surgeon
ပင်လုံဆေးရုံ


#သည်းခြေကျောက်

Address

Yangon

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Renal transplant’s Diaries posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Practice

Send a message to Renal transplant’s Diaries:

Videos

Share

Share on Facebook Share on Twitter Share on LinkedIn
Share on Pinterest Share on Reddit Share via Email
Share on WhatsApp Share on Instagram Share on Telegram