23/10/2024
МУ-ын Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан.
“Эмч, мэргэжилтэн хүн юмаа”
ЭМД-ын санд иргэдээс хуримтлуулсан мөнгөн хөрөнгө хангалттай
дундаршгүй арвин байсан. Одоо бидний хуримтлуулсан эрүүл мэндийн сангийн мөнгөн хөрөнгөийг “Ковид” нэрээр үрэн таран хийсэн нь бодит үнэн.
Ковидын үеийн нэг хүний эмчилгээний зардлыг 6- 8 сая төгрөг болгон нэмж, гүйцэтгэлийн санхүүжилт хэрэгжих боломж бүрдлээ гэдэг сенсацаар ЭМЯ өөрийн харьяа эмнэлгүүдийн төсвийн нэмэгдүүлж, эмч ажилчдын цалинг 3-3,5 сая боллоо гэж эмнэлгийн дарга нар мэдэгдэл хийж эхэлсэнээс хойш нэг сарын дараа гүйцэтгэлийн санхүүжилт, нэмэлт цалингүй болж , эцэстээ цалингаа ч авч чадахгүй, бээлийгүй тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд хүрч байна. Энэ бол бас бодит үнэн.
Үнэндээ бол үндэслэлгүй нэмсэн Ковидын эмчилгээний зардал, “Эрт илрүүлэгийн урьдчилан сэргийлэх оношилгоо, шинжилгээнд даатгалын сангийн мөнгөн хөрөнгийг зарцуулсаны улмаас өнөөдөр даатгалын сангийн мөнгөн хөрөнгө дуусч эмэгнэлтэй, инээдтэй асуудал болж хувирсан.
Үүний үр дүнд өнөөдөр эмнэлгийн байгууллагууд эмч нарынхаа цалинг нэмэгдүүлэх битгий хэл цалингаа тавьж чадахгүйд хүрч байна.
Эмнэлгийн бүх байгууллагууд эм ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 10- 30 тэр бумын төгрөгийн өртэй, эмнэлгийн байгууллагууд ЭМД байгууллагаас энэ хэмжээний олон тэр бумын авлагатай үлдэж экс сайд, даатгалын байгууллагын дарга нар АТГ-т шалгагдаж хоригдож байгаа нь бодит үнэн.
Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд зарцуулж улсаас өгч байгаа эмийн төсөв бол хангалттай төсөв. Улс эмийн төсвийг танаагүй, жил бүр нэмэгдүүлсээр байтал яагаад эмнэлгүүд чанаргүй эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авч даатгуулагчийг хохироодог, хамгийн наад захын хангах ёстой бээлийгээ авч чадахгүйд хүрсэн бэ гэдэг асуудалд бодит хариулт өгье.
Төсөв батлах, захиран зарцуулах, хуваарилах бүх эрх мэдэл гагцхүү Засгийн газар, Сангийн яам хоёрт л байдаг. Эрүүл мэндийн төсөв, захиран зарцуулах , хуваарилах бүх эрх мэдэл яамны сайд, тус яамны санхүү хэлтэст, эмнэлгүүдийн санхүүгийн албанд байдаг. Өргөн утгаар нь тайлбарлавал: Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хүрэлцээ, хангамж, хомсдол энэ бүгд зөвхөн санхүүжилттэй холбоотой.
Өнөөдөр эм, эмнэлгийн хэрэгслийг худалдан авах тендерийн төсвийг баталах, тендерийг шалгаруулдаг гол субьект бол Сангийн яам, ЭМЯ-ны сахүүгийн хэлтэс , эмнэлгийн байгууллагын санхүүгийн алба юм.
Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд шаардлагатай эм,, эмнэлгийн хэрэгслийг хэн худалдан авдаг вэ гэвэл нэг талаас эмнэлгийн тендерийг зохион байгуулж, шалгаруулдаг эмнэлгийн санхүүгийн алба, нөгөө талаас эм зүйн алба хоёр юм.
Энэ хоёр алба мэргэжилтэн бол эмч, мэргэжилтний хэрэглэдэг эмчилгээ- оношилгооны эмнэлгийн хэрэгсэл, мэс заслын тоног төхөөрөмжийн талаар ямар ч ойлголтгүй учраас тендерээр шалгаруулсан эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж нь эмч , эмнэлгийн мэргэжилтэний шаардлагыг хангадаггүй учраас байнга эсэргүүцэлтэй тулгардаг.
Энэ хоёр субъекийг хамгаалдаг гол хүн бол эмнэлгийн удирдлага юм.
Эмнэлгийн удирдлага нь төсөв, санхүү, өртөг тооцох талаар ямар ч ойлголтгүй учраас санхүүгийн албаны даргын үгээр асуудлыг шийдэж, тэднийг өмөөрч хамгаалан эмч, мэргэжилтний санал хүсэлтийг эсэргүүцдэг субъект болж хувирдаг.
Өнөөгийн эмнэлгийн удирдлагын нэг жишээ бол ХУД-ын эмнэлгийн дарга болоод удаагүй “Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний дуу хоолой “ болж “Эмч, мэргэжилтэн хүн юмаа” гэсэн уриаг хэрэгжүүлж явсан АНЖАА СУВДАА эмч эмнэлгийн удирдлага болонгуутаа зангаа хувиргаж “Ишиг эврээ ургахаар эхийгээ мөргөнө” гэдэг шиг эргээд яаралтай тусламжийн эмч нарынхаа санал, хүсэлтийг үгүйсгэн, тэмцэж байгааг хараад хэлэх үг олдохгүйд хүрч байна.
Эрүүл мэндийн салбар эмнэлгийн болон санхүүгийн удирдлагын тогтолцоогоо шинэчилж, эмч мэрэгжилтэний эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн эм, эмнэлгийн хэрэгслээр бүрэн хангаж, тусламж үйлчилгээг чадавхжуулах, чанартай эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авах асуудлыг төрийн худалдан авах тогтолцооруу шилжүүлэх цаг болжээ.
Эмнэлгийн байгууллага гүйцэтгэлийн санхүүжилт, төсөв хэмнэх нэрийдлээр хийсвэр хомсдол үүсгэх, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг тасалдуулах, хчанаргүй эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авч даатгуулагчийн эрхийг зөрчиж болохгүй.