05/07/2024
GLUTEN / Глютен гэж юу вэ?
Глютен гэдэг нь Латин хэлнээс гаралтай “цавуу, цавуулаг” гэж орчуулагддаг ба зөвхөн улаан буудай, хөх тариа, арвай болон эдгээрийг агуулсан бүтээгдэхүүнд байдаг.
Глютен нь нарийн гэдэсний ханыг гэмтээж, үрэвсүүлэх чадвартай ургамлын нийлмэл уураг (глиадин, глютенин) юм.
Цавуулгийн хэмжээ их байх тусам түүгээр бэлтгэсэн зуурмаг нь сайн хөөж сунамхай агшимхай, сэвсгэр зөөлөн, амттай болдог.
Ихэнх хүмүүсийн бие нь глютенийг боловсруулж чаддаг боловч зарим хүмүүс глютен агуулсан бүтээдхүүнээс үүдэлтэй аутоиммунны целиак өвчтэй (celiac disease) болон целиак бус глютенд мэдрэг (non celiac gluten sensitivity) байдаг.
Ялангуяа БАМБАЙН ДАААВРЫН ДУТАГДАЛТАЙ хүмүүс бид глутенээс хэт мэдрэг буюу боловсруулж чадахгүй хүмүүс болсон байдаг.Тиймээс хоол хүнсний хэрэглээнээс хасахыг зөвлөдөг юм байна.
Нарийн гэдэсний үслэг хана нь хоол хүнснээс хүний биед шим тэжээлийг шимэгдүүлж авах үүрэгтэй байдаг ба глютений хэмжээ хэвийн үед нарийн гэдэсний хананд бүрэн задарч шимэгддэг.
Хэрвээ глютен нь хүний биед ороод бүрэн задраагүй тохиолдолд нарийн гэдэсний хананд бөөгнөрч, гэдэсний үслэг ханыг өөртөө наалдуулдаг. Үүнээс болоод хоол хүнсний шим тэжээлийг муу шимэгдүүлж, олон төрлийн гэдэсний хямрал болон үрэвсэл үүсгэдэг. Хамгийн ноцтой нь хүний биеийг витамин, эрдэс бодисын дутагдалд хүргэдэг ба цаашлаад зарим тохиолдолд хорт хавдар үүсэх ч эрсдэлтэй.
Сүүлийн үед глютенийг хоол боловсруулах эрхтэн боловсруулж чадахгүйн улмаас бие сэтгэцийн эрүүл мэндэд аюултай хор учруулж, тархины үйл ажиллагааг сулруулж, мансууруулах бодистой ижил үйчлэл үзүүлдэг гэсэн судалгаанууд хийгджээ.
