Сэтгэл зүйч Номин Бариушанов

23/07/2025

Цоо шинэ сэдвээр за бүр тэр дундаа оршихуйн түгшүүрийн талаар сургалт явагдах гэж байна. Оршихуйн асуудлуудыг ойлгох нь сэтгэл зүйн зөвлөгөө, заслыг чанарын өөр түвшинд аваачна.

Оршихуйн түгшүүр: сэтгэцийн далд хөшүүрэг 💡

Эрх чөлөө, амьдралын хугацаа, тодорхойгүй харилцаа, хязгаарлагдмал боломж зэрэг оршихуйн бодит үнэнүүд нь хүний амьдралд гүн гүнзгий нөлөөлдөг. Гэвч эдгээртэй нүүр тулах нь айдас, эргэлзээ төрүүлдэг тул олон хүн уг дотоод "заналхийлэл" мэт мэдрэмжээсээс зугтах аргаар өөрийгөө хамгаалдаг. Энэ нь "оршихуйн түгшүүр"-ийг бий болгодог. Хэрэв хүн уг түгшүүрийг ухамсарлан хүлээн зөвшөөрөхгүй, дарсаар байвал энэ нь невротик түшүүрийн түвшинд хүрч, сэтгэл гутрал, стресс, ерөнхий түгшүүр зэрэг сэтгэл зүйн хямралыг үүсгэж болзошгүй.

- Саудын Арабын их сургуулийн оюутнуудын дунд хийгдсэн судалгаагаар оршихуйн түгшүүр өндөртэй оюутнуудын дунд сэтгэл гутрал, ерөнхий түгшүүр, стресс зэрэг сэтгэл зүйн асуудлууд өндөр илрэлтэй байгааг, мөн оршихуйн түгшүүр нь оюутнуудын дунд зонхилох байдлаар илэрч буйг тогтоосон байна. Эдгээр үзүүлэлтүүд нь эерэг хамааралтай байсан ба судалгаанд хамрагдсан оюутнуудын 72.9%-д нь дунд болон өндөр түвшний оршихуйн түгшүүр илэрсэн. (https://doi.org/10.1186/s43045-024-00301-5).

- Оршихуйн түгшүүрийг асуудал гэж харахаас илүү, өөрийгөө танин мэдэх эхлэл, өөрийн нөөцийн нэг хэсэг гэж харах нь орчин үеийн сэтгэл заслын нэгэн чухал хандлага юм.

🗓 Удахгүй болох семинарт оршихуйн түгшүүр, түүнийг хэрхэн ойлгох тухай, невротик болоход хүргэдэг замууд, мөн эерэг сэтгэл заслын арга хэрэгслүүдийн талаар дэлгэрэнгүй авч үзэх болно.

18/07/2025

СЭТГЭЛ ЗҮЙЧ ЯАГААД ЗӨВЛӨГӨӨ ӨГДӨГГҮЙ ВЭ?
20 жилийн өмнө мэргэжил нэгт найз нар маань сургуулиа төгсөөд сэтгэл зүйн төв нээж ажиллахад зөвлөгөө 3000₮, ирэх хүн өдрийн од мэт байсныг ярьдаг. Одоо сэтгэл зүйчид ханддаг за бүр сэтгэл заслын эмчилгээ хийлгэх хүсэлтэй байгаа тухайгаа хүмүүс өөрсдөө хэлж ирдэг боллоо.
Сэтгэл судлалаар оюутан дөнгөж болонгуут багш нар хэлж өгдөг хэдэн алтан дүрмийн нэгдүгээрт нь “ хор хохирол учруулахгүй” хоёрдугаарт нь “Сэтгэл зүйч зөвлөгөө өгөхгүй, зааварлахгүй” байдаг.
Мэдээж зөвлөгөө гэж нэртэй мөртлөө юу ч зөвлөж заахгүй, өөрийг нь л яриулаад байх нь хүмүүст маш хачин санагдаж төөрөгдөлд оруулдаг.

Зөвлөгөө заавар өгөхгүй байх хэдэн шалтгаан бий. Хүн бүрийн амьдрал, нөхцөл байдал хоорондоо адилхан юм шиг мөртлөө яг л хүний тоогоор ялгаатай байдаг. Нэг хүнд тус болох зүйл нөгөө хүнд ус болох боломжтой.

Сэтгэл зүйч бэлэн шийдэл санал болгох боломжгүй хэрэв тэгвэл энэ бол “сэтгэл зүйн хүчирхийлэл” болох биз ээ. Тэгээд ч хүн өөрөө хүсээгүй, бэлэн бус зүйлээ хийвэл сэтгэл зүйн хамгаалах механизм ажиллаж дотоод зөрчилдөөн үүсгэнэ… таньд маш тухгүй санагдана хор хохиролтой үр дагаварт хүрнээ гэсэн үг.

Сэтгэл зүйч юу хийх вэ ? Анхааралтай сонсож, асуулт тавина, дэмжлэг үзүүлэнэ, таатай уур амьсгал бүрдүүлэнэ. Хэцүү зүйлийг шийдвэрлэхэд шалтгаан эх үүсвэрийг олох чухал байдаг. Сэтгэл зүйчийн асуултууд нь шалтгааныг олох дотоод ертөнцийнх нь хаалгыг нээж өгдөг.
Энэ бол энгийн ярилцлага биш, хүн өөртэйгөө холбоо тогтоож байгаа дотоод ертөнцийн аялал учир мэргэжлийн хөтөч хэрэгтэй.
Хамаатан садан, найз нөхөд, гэр бүлийн хүмүүс үр хүүхэд тань таны сэтгэл зүйч байх боломжгүй. Болж өгвөл огт давхар харилцаагүй хүнээр сэтгэл зүйчээ сонгоорой. Зөвхөн сэтгэл зүйч-клиент гэдэг харилцаагаар л холбоотой байх нь сэтгэл зүйн зөвлөгөөг шилэн тунгалаг аюулгүй байлгаж үр дүнд хүргэдэг.
Анх удаа зөвлөгөө авах гэж байгаа бол тогтмол үйл ажиллагаатай сэтгэл зүйн төвүүдэд хандаж сэтгэл зүйч сонговол илүү аюулгүй бас найдвартай. Дүүргийн эмнэлэг бүрт сэтгэл зүйч бий төлбөргүй даатгалаараа зөвлөгөө авах боломжтой.

Зөвхөн бид л амьдралынхаа эзэн байх боломжтой. Өөрийнхөө амьдралын эзэн нь өөрөө байх эрх чөлөө хүн бүрт бий. Эрх чөлөөг мэдэрч байж бидний амьдрал утга учиртай болдог.

02/07/2025

Сэтгэл зүйчтэй ярилцах нь хүн өөрийгөө анхаарч хайрлаж байгаа чанартай цаг хэвийн үйлдэл юм.

08/05/2025

“ЗАЛХУУ” БАЙХ СЭТГЭЛ ЗҮЙ
Хэрэгтэйг нь мэдэж байгаа ч хиймээргүй санагдах, хойш тавих нь хүн бүрт л их элбэг тохиолддог. Хэрэв залхуурсандаа таашал авч байгаа бол энэ нь хэвийн зүйл. Хийгээгүй ч гэсэн би сэтгэлдээ ямар нэгэн ачаа дарамт мэдрэхгүй хөнгөн байх.
Харин “залхуурч” байгаадаа өөрийгөө зэмлэж, гэмшиж байгаа ч үргэлжлүүлэн “ залхуурсаар” байгаа бол энэ нь сэтгэл зүйн дотоод зөрчил үүссэн шинж тэмдэг байх магадлалтай.
Дотоод зөрчил гэдэг нь таны нэг хүсэл нөгөө хүсэлтэйгээ тохирохгүй байгааг хэлж байгаа юм.

Та сайхан амармаар байлаа гэж бодоё гэтэл нэг чухал ажил бас хийх ёстой байлаа гэж бодоё.
Залхуу нь зүгээр л нэг юм хийх хүсэл байхгүй гэдгээс илүү сэтгэл зүйн учир шалтгаантай холбоотой. Айдас түгшүүр өөртөө итгэлгүй байдалтай холбоотой бол тухай зүйлийг хийх эрч хүчийг блоколдог ( сэтгэл зүйн хамгаалалт үүсч байна гэсэн үг) ингээд бид нэг л мэдэхэд олон зүйлийг хийх хэрэгтэй ч хийхгүй байгаагаа анзаардаг. Сэтгэл зүй нь маш өндөр хамгаалалтын системтэй гэх үү дээ. Сэтгэл маань хүсэхгүй байгаа зүйлээс маань эсэргүүцэх байдлаар хамгаалдаг. Нэг л халшираад, нэг л зугтаамаар нэг л сонирхолгүй санагдана.

Сайн байхыг эрхэмлэдэг хичээнгүй хүмүүсийн хувьд залхуу нь хамгийн түгээмэл илэрдэг сэтгэл зүйн дотоод зөрчил. Хүүхэд байхад залхуу бол муу хүнд л байдаг, залхуурч байгаа бол чи муу учраас эсвэл чи “муудаж” байгаа хэрэг гээд яг таг ойлгуулчихдаг. Сэтгэл судлалд залхуу нь сайн ч биш муу ч биш зүгээр л бидэнд нэг зүйл болохгүй байнаа процесс явагдаад байна гэдэг дохио юм.

Хамгийн түрүүнд та хийх гэхээр эсвэл хийхгүй байгаадаа ямар мэдрэмж төрөөд байгааг ажиглаарай. Хэрэв айдас түгшүүр өарийгөө шүүмжлэх, гэмшил төрж байгаа бол энэ нь сэтгэл зүйн дотоод зөрчил байж магадгүй.
Юу хийх вэ гэж үү? Эхлээд таны дотор юу болоод байгаад маш анхааралтай хандаарай. Таны ямар хүслүүд хоорондоо мөргөлдсөн байж болох вэ? Нэг нь нөгөөдөө яаж саад болоод байна?
Хэрэв та дотоод зөрчлөө анзаарсан бол энэ нь хэвийн зүйл бөгөөд ямар нэгэн зүйлд өөрчлөлт хэрэгтэй болсныг илтгэж байгаа хэрэг. Өөрчлөлт хийх нь хүнд заавал айдас түгшүүр үүсгэдэг. Энэ нь муу зүйл биш харин жам ёсны сэтгэл хөдлөл. Өөрчлөлт нь заавал ирээдүйтэй холбоотой тодорхойгүй байдлыг хүлээн зөвшөөрсний дараа бий болдог.
Залхуу хүрээд байгаа нь мөн сэтгэл гутралтай холбоотой байх боломжтой. Энэ тохиолдолд та заавал сэтгэл зүйч, сэтгэцийн эмчид хандаарай.
Сэтгэл зүйн зөвлөгөө нь хүн өөрийгөө сонсож байгаа ч ойлгож чадахгүй үед тусалдаг билээ.

2 жилийн өмнөх бичвэрээ зургийн солиод орууллаа.