Эмчийн зөвлөгөө

08/08/2025

08/08/2025

99261226

28/07/2025

Мэргэжилтнүүдийн анхааруулж буйгаар хэт их ба чанаргүй дэлгэцийн хэрэглээ нь оюуны ядаргаа болон танин мэдэхүйн асуудал үүсгэж байна.

“Brain rot” буюу тархины доройтол үнэхээр бодит аюул уу?

Тийм ээ, “brain rot” гэх нэр томъёо нь анх инээдэмтэй слэнг мэт сонсогдож байсан ч одоо бол жинхэнэ анагаахын хэлэлцүүлгийн төвд оржээ. Ялангуяа Gen Z (2000-аад онд төрөгсөд) болон Gen Alpha (2010 оноос хойших хүүхдүүд) үеийнхний дунд ийм асуудал үүсэж байна.

Тархинд “хий хоосон хоол” шиг мэдээлэл

Доктор Андреана Бенитез болон доктор Костантино Иадекола зэрэг мэргэжилтнүүдийн үзэж буйгаар хөнгөн, чанаргүй, хэрэгцээгүй дижитал мэдээлэлд хэт өртөх нь сэтгэцийн эрүүл мэндийг доройтуулах хандлагатай.

Үүнийг зарим нь “тархины түргэн хоол” гэж нэрлэж байна.

Судалгаагаар одоогоор тархины бүтэц өөрчлөгдөнө гэдэг таамаг батлагдаагүй ч хэт их дэлгэц ашиглалт нь:
• сэтгэл түгших
• сэтгэл гутрал
• төвлөрөх чадвар муудах
• ой санамж, шийдвэр гаргах чадвар сулрах
зэрэг шинжүүдтэй шууд холбоотой болохыг судалгаанууд харуулж байна.

Жишээ нь, АНУ-ын Adolescent Brain Cognitive Development гэх саяхны томоохон судалгаа нь дэлгэцийн хэрэглээ ба сэтгэцийн эмгэгүүдийн хооронд хүчтэй хамаарал байгааг тогтоожээ.

Зүгээр цагийн асуудал биш, чанарын асуудал

Хүмүүс юу үзэж, юу алдаж буйгаа анзаарах нь чухал. Дэлгэцийн цаана өнгөрөөж буй цаг нь биеийн хөдөлгөөн, бодит харилцаа
зэрэг тархины хөгжлийн чухал хүчин зүйлүүдийг орлох болсон.

Шийдэл нь юу вэ?

Мэргэжилтнүүд “дижитал дэглэм” баримтлахыг зөвлөж байна:
• Бодит, чанартай агуулга үзэх
• Зохистой хэмжээнд ашиглах
• Орой унтахын өмнө дэлгэцнээс холдох

Зарим дэлгэцийн хэрэглээ сургалт, харилцаанд тустай байж болох ч тэнцвэртэй бодит амьдралын туршлага бол тархины эрүүл байдлыг хамгаалах түлхүүр юм.

Эх сурвалж:
Williamson, L. “Brain rot is real.” American Heart Association News.

27/07/2025