01/08/2025
Аав хүний хайр, нөмөр нөөлөг, түшиг тулгуур болох чанаруудыг шинжлэх ухааны үүднээс тайлбарлахад нейропсихологи, хүүхдийн хөгжлийн сэтгэл судлал, болон нийгмийн сэтгэл судлалд гол үүрэг гүйцэтгэдэг.
1. Аавын хайр: Тархинд хэрхэн нөлөөлдөг вэ?
Окситоцин буюу “хайрын даавар” нь аав хүүхэдтэйгээ ойртож, халамжилж, хамт цаг өнгөрөөх үед ялгардаг. Энэ нь хүүхдийн аюулгүй байдал, дотно харилцааны мэдрэмжийг өгдөг. Хүүхдийн тархины харилцаа, итгэлцэл, өөрийгөө үнэлэх төвийг идэвхжүүлдэг. Аавын өөрийн ч анхаарал төвлөрөл, сэтгэл хөдлөлийн тэнцвэрт байдал сайжирсан байдаг.
Судалгаагаар аав нь тогтмол хайр халамж үзүүлдэг хүүхдүүд илүү сэтгэл зүй уян хатан, сэтгэл хөдлөлөө хянах чадвартай, өөртөө итгэлтэй болдог.
2. Нөмөр нөөлөг: Аюулгүй орчны биологийн ач холбогдол
Аавын байнгын харилцаа нь хүүхдийн тархинд аюулгүй, тогтвортой орчны дохио өгдөг. Энэ нь хүүхдийн амигдал хэмээх айдас хариуцсан төвийг тайвшруулдаг. Кортизол (стрессийн даавар)-ын ялгарал багасч, тархины хөгжилд сөрөг нөлөө үзүүлэхээс сэргийлдэг. Хүүхдийн ой санамж, сурах чадвар, төвлөрөл сайжирдаг.
Аавын дуу хоолой, бие махбодь нь хүүхдэд байгалийн жамаар “найдвартай хамгаалагч” гэсэн дохио болдог.
3. Түшиг тулгуур: Сэтгэлзүйн бие даасан байдалд нөлөөлөх нь
Аав хүн хүүхдээ бие даасан, шийдвэр гаргагч болгон хүмүүжүүлэх хандлагатай байдаг нь хүүхдийн логик сэтгэлгээ, зорилго тавих, шийдвэр гаргах чадварт шууд нөлөөлдөг. Аавын хүлээлт, итгэл нь өөрийгөө үнэлэх, хариуцлага хүлээх мэдрэмжийг суулгадаг. Эрэгтэй дүрээр нийгмийн дүрэм, зохицуулалт, хүч, хил хязгаар гэсэн ухагдахууныг сургадаг. Аавын үлгэр дуурайлал нь хүүхдийн ирээдүйн харилцаа, манлайлал, зорилгын чиг баримжаанд хүчтэй суурь болдог.
Судалгаанд
👉Harvard Center on the Developing Child: Аавын тогтмол оролцоо нь хүүхдийн тархины prefrontal cortex (төлөвлөлт, анхаарал хариуцсан хэсэг)-т эерэг нөлөө үзүүлдэг.
👉Pleck (2010): Аавын халамж, оролцоо өндөр байх нь өсвөр насандаа хүүхдүүдийн сэтгэцийн эрүүл мэнд, суралцах чадварт өндөр оноо авчирдаг.
👉Lamb & Lewis (2013): Аавын оролцоо нь зөвхөн эдийн засгийн дэмжлэг биш, харин сэтгэлзүйн амар амгалангийн чухал эх үүсвэр болдгийг онцолсон.
Аав хүн зөвхөн хамгаалагч, орлого ологч биш, харин хүүхдийн тархины хөгжил, сэтгэл зүй, нийгмийн мэдрэмж, ирээдүйн төлөвшилд орлуулшгүй үүрэгтэй хүн юм. Аав бол амьдралын анхны уул, хамгийн итгэлтэй хамгаалалт, гүн ухаалаг түшиг юм.
Минухатун.
