08/09/2025
#ချောင်းဆိုးနေတာတစ်လကျော်ပြီ
#မနက်မနက်သလိပ်တွေလည်း_အများကြီးထွက်တယ်
#ညနေပိုင်းလည်းတငွေ့ငွေ့နဲဲ့_အပူတက်တယ်ထင်တယ်
(TB တီဘီရောဂါ)
HIV/AIDS ခုခံအားကျဆင်းမှုကူးစက်ရောဂါ၊ TB တီဘီရောဂါ၊ Malaria ငှက်ဖျားရောဂါ စတာတွေက ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး (WHO) ကရော ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပါ ဇာတ်လမ်းတွေ၊ ပိုစတာတွေ၊ ဆိုင်းပုတ်တွေ နဲ့ နေရာအနှံ့အပြားမှာ ပညာပေးတွေ အကြီးအကျယ်လုပ်ထားလို့
ပြည်သူလူထုထဲ မှာ ကျန်းမာရေးအသိတော်တော်ရှိနေပြီလို့ ယူဆထားပေမယ့် ကျွန်တော့ကို Chat Box က လာမေးကြတာမှာ TV ရောဂါ၊ TV ရောဂါ ဆိုပြီး ပြောတတ်ကြတော့ သေချာမသိသေးတဲ့လူတွေလည်း သိသွားအောင်၊ သိပြီးသားလူတွေလည်း ပြန်နွှေးပြီးသားဖြစ်အောင် ကြိုးစားရေးသား လိုက်ပါတယ်။ TB - Tuberculosis ပါ TV မဟုတ်ပါဘူး
သိပြီးသားရောဂါကြီးဖြစ်လို့ ပျင်းသွားမှာစိုးလို့ မသိလောက်သေးတဲ့ ဗဟုသုတ တချို့ပါထည့်ရေးလိုက်ပါတယ်။
တစ်ကမ္ဘာလုံးကြောက်နေကြတဲ့
Covid-19 ဟာ တစ်နှစ်သားမှာတင် Vaccine - ကာကွယ်ဆေး ထွက်ပြီး ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ရောဂါမဟုတ်တော့ပါဘူး
H1N1 တုန်းကလည်း ၁ နှစ်သာသာမှာ Vaccine ထွက်ပါတယ်၊ Covid-19 လောက်တောင် မမွှေလိုက်ရပါဘူး။
ဒါပေမယ့် Tuberculosis (TB တီဘီရောဂါ) ဖြစ်စေတဲ့ Mycobacterian Tuberculosis ဆိုတဲ့ Bacteria က မှတ်တမ်းတွေအရ လူမှာဖြစ်ခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း ၆,၀၀၀ ကျော်နေတဲ့ ရှေးဟောင်း Bacteria ပါ။ (တချို့ကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၅၀၀,၀၀၀ ထဲက ရှိတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်)
ဆေးပညာတွေတိုးတက်လာပေမယ့် နှစ်ပေါင်း ၆,၀၀၀ ကျော်တဲ့ အထိ သူ့ကို ကမ္ဘာပေါ်ကနေရှင်းမထုတ်ပစ်နိုင်သေးပါဘူး။
Bacteria အနေနဲ့ သူ့ကို အကောင်လိုက်စမိတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်က Robert Koch ပါ။ ဒီအကောင်ကြောင့်ဖြစ်တယ် ဆိုတာ သေချာသိတဲ့ အတွက် TB ရောဂါစမ်းတဲ့ Tuberculin test, ဦးနှောင်အမြှေးရောင်တဲ့ TB မဖြစ်အောင် ငယ်ငယ်ကထိုးရတဲ့ BCG နဲ့ TB ရောဂါကုတဲ့ ဆေးတွေပေါ်ပေါက်လာတာ အဲ့ဒီဆရာကြီးရဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုကနေ ဆင့်ပွားလာခဲ့တာပါ။
👉👉👉
(TB တီဘီရောဂါ) ဖြစ်စေတာက Mycobacterian Tuberculosis လို့ခေါ်တဲ့ Bacteria ပါ။
***လေကနေပျံ့ပါတယ်၊ လူနာရဲ့ ချောင်းဆိုးတာ၊ နှာစေးရာက အမှုန့်အမွှားတွေကို ရှူမိရင် ကူးပါတယ်
***TB က နွားမှာလည်းဖြစ်တော့ အဲ့ဒီနွားရဲ့ နို့သောက်မိလည်း TB ကူးတတ်သလို၊ နို့ညှစ်တဲ့ လူချောင်းဆိုးထည့်လိုက်တာကနေလည်း အူ TB ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
👉👉👉
လက္ခဏာတွေကတော့အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း
- ချောင်း ရက်ရှည်ဆိုးပါတယ်
- သလိပ်ထွက်တာများပြီး (ချောင်းခြောက်လည်းဆိုးတတ်ပါတယ်)
- Consuming disease လို့ သူကိုခေါ်ပါတယ် လူရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာနေပြီး လူကို တတိတိ နဲ့ ဒုက္ခပေးတော့ လူကပိန်ပိန်လာပါတယ်
- လူရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ သူရှိနေမှန်း ကိုယ်ခံအားစနစ်က သိပေမယ့် သူ့ကိုမသတ်နိုင်ပါဘူး
ဘာလို့လဲဆိုတော့
TB ပိုးက ဝင်လာတာ နဲ့ ရန်သူဆိုပြီး သွေးဖြူဥတွေက ဖမ်းစားပစ်လိုက်ပါတယ်။
တခြား Bacteria ဆိုရင် အစားခံလိုက်ရတာနဲ့ ပျက်စီးသွားပါတယ် ၊ TB ပိုးက အစားခံရလည်း သွေးဖြူဥက သူ့ကိုမသတ်နိုင်ပါဘူး။
သွေးဖြူဥထဲ ရောက်နေတော့ သူ့ကို သတ်မယ့် တခြားသွေးဖြူဥတွေ ရန်ကလည်းကာကွယ်ပြီးသားဖြစ်သွားပါတယ်။
သူရောက်နေတဲ့ သွေးဖြူဥထဲမှာနေ၊ အာဟာရတွေစား၊ အကောင်တွေပွားပါတယ်။
သွေးဖြူဥကလည်း သတ်လို့ရမယ်ထင်တဲ့ လက်နက်တွေ (Chemical mediators) ထုတ်တိုက်ပါတယ်၊ အဲ့ဒီ Chemical mediators တွေကြောင့် #ငွေ့ငွေ့လေးဖျားတတ်ပါတယ်။
TB ပိုးက မသေတဲ့ အပြင် သွေးဖြူဥ ထဲနေပြီး သွေးဖြူဥ ရောက်သမျှနေရာ အကုန်ရောက်တဲ့ အတွက် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး သူမရောက်တဲ့နေရာမရှိသလို (နေရာတိုင်း TB ဖြစ်ပါတယ်) လူသိများတဲ့ TB တွေက 👉 အဆုတ် TB, အူ TB, အကျိတ် TB, အရိုး TB နဲ့ ဦးနှောက်အမြှေးရောင်တဲ့ TB တွေပါ။
သားအိမ်မှာလည်း TB ဖြစ်တတ်သလို၊ ဝှေးစေ့ TB, မျက်လုံး TB စတာတွေလည်းရှိပါတယ်။
သူအကြိုက်ဆုံးက တော့ အဆုတ်ပါ။
TB ပိုးက Oxygen အရမ်းကြိုက်ပါတယ်။
သွေးဖြူဥတွေက TB ပိုးကို လုံးဝဥဿုံမသတ်နိုင်ပေမယ့် အနှောက်အယှက်တော့ ပေးတော့ TB ပိုးက အဆုတ်မှာနေရင် သွေးအရောက်နည်းပြီး လေအရောက်များတဲ့ ထိပ်ပိုင်းမှာနေပြီး ဒုက္ခပေးတော့ အဆုတ်ဓာတ်မှန်ရိုက်တဲ့ အခါ ထိပ်ပိုင်းနားမှာ အနာတွေ့ရင် TB အဖြစ်နိုင်ဆုံးပါပဲ။
အဆုတ်ထိပ်ပိုင်းနားမှာနေရင်းနဲ့ အဆုတ်ကိုဖျက်ဆီးရင်းဖျက်ဆီးရင်းနဲ့ အဆုတ်တင်မက ပဲ သွေးကြောတွေပါပျက်စီး လာတဲ့အခါ #ချောင်းဆိုးသွေးပါဖြစ်လာ ပါတယ်။
👉👉👉
အခု TB ဆေးတွေရှိနေပါပြီ
TB စဖြစ်တဲ့လူက ဆေး (၄) မျိုးစပ်ကို (၆) လသောက်ရပါတယ်။
ဘာလို့အဲ့လောက်တောင်သောက်ရတာလဲဆိုတော့
၁။ TB ပိုးက သွေးတို့/ဆေးတို့ အရောက်နည်းတဲ့ အဆုတ်ရဲ့ထိပ်ပိုင်းနားမှာနေတယ်
(အရင်ခေတ်ကဆို (ကင်ဆာမဟုတ်ပဲ) TB ဖြစ်နေတဲ့အဆုတ်ရဲ့ထိပ်ပိုင်းကို ခွဲစိတ်ဖြတ်တောက်တဲ့ ကုသနည်းတောင်ရှိခဲ့ပါတယ်။)
၂။ သွေးဖြူဥထဲမှာနေတဲ့အတွက် ဆေးက မသတ်နိုင်ပါဘူး
ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဆေးက အချိန်တိုင်းရှိနေမှ သွေးဖြူဥတွေကိုဖျက်ဆီးပြီးထွက်လာတဲ့ TB ပိုးတွေကို ဆေးက သတ်ပစ်တာပါ။
၃။ ဆေး (၄) မျိုးထဲမှာ သွေးထဲရောက်လာတဲ့ TB ပိုးကိုသတ်တဲ့ ဆေးပါသလို၊ Cells တွေထဲမှာ ရှိနေတဲ့ TB ကိုသတ်တဲ့ဆေးလည်းပါပါတယ်၊
၄။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံရောက်နေပြီး ဟိုပုန်းဒီပုန်းလုပ်နေတဲ့ TB ပိုးတိုင်းကို သတ်ပစ်နိုင်ဖို့ အချိန် (၆) လ လိုပါတယ်။
👉👉👉
#ဆေးတွေကပြင်းတယ် မခံနိုင်ဘူး 😢
TB က အခုဆေးပေါ်လာလို့ လူတွေက မကြောက်ကြတာပါ
ဟိုးအရင်က ဆေးမပေါ်ခင်က TB ဖြစ်ရင် ချောင်းတွေဆိုး၊ လူကပိန်လိမ်ခြောက်ကပ်ပြီးအသက်ရှူတွေကြပ် တော့ ပင်လယ်ကမ်းခြေသွားပြီး လေသွားရှူရတာပဲ ကုသမှုဖြစ်ခဲ့ တဲ့အချိန်ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်
ရှေ့ပိုင်းတွေက မှတ်တမ်းတွေ မသေချာပေမယ့်
၁၈ ရာစုမှာ တစ်နှစ်ကို လူ သိန်း (၇၀) သေပြီး သိန်း (၅၀၀) ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။
အခု ဆေးတွေရှိနေပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး ရဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ ၂၀၁၉ တစ်နှစ်ထဲမှာ TB ကြောင့် လူပေါင်း (၁၄ သိန်း သေခဲ့ရပါတယ်)
အဲ့ဒီအထဲမှာ (MDR-TB လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးယဉ်ပါး TB ကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၀၈,၀၀၀ ပါ ပါတယ်)
TB ဆေးရှိရဲ့ သားနဲ့ ဘာလို့ သေကြတာလဲ ဆိုတော့ ရှင်းပါတယ်။
#ဆေးမသောက်လို့ပါ
ဆေးကပြင်းတယ် (၄) မျိုးတောင် ၊ အကြာကြီးသောက်ရမှာ၊ မသောက်ပါဘူး တစ်လဆိုရင် ရောဂါအခြေအနေတိုးတက်လာတဲ့ အတွက်ဆေးသွားမထုတ်တော့ပါဘူး။ Defaulter လို့ခေါ်ပါတယ်။ မိမိတာဝန် မိမိမကျေပြွန်တဲ့ လူတန်းစားပါ။
ရောဂါဖြစ်တာ မရှောင်သာပေမယ့်၊ ဆေးသောက်ရမှာ ကိုယ့်တာဝန်ပါ။ ကိုယ့်ခန္ဓာနဲ့ကိုယ်မသောက်တာ ကိုယ့်ရဲ့အခွင့်အရေးပဲ ဆိုတဲ့ Human Right က ကူးစက်ရောဂါတွေမှာ သုံးလို့မရပါဘူး။
ကိုယ်ဆေးမသောက်ရင် ဆေးယဉ်သွားပါပြီ ၊ သိပ်မကြာခင်ရောဂါ ပြန်ဆိုးတော့မှာပါ။ ရောဂါပြန်ဆိုးလာရင် ဆေး (၄) မျိုးနဲ့မရတော့ပါဘူး ထိုးဆေးပါ ပေါင်းပြီး (၈) လဖြစ်သွားပါတယ်။
ဆေးယဉ်တဲ့ TB ဖြစ်နေတဲ့ လူတွေဆီက ကူးရင် ဆေးယဉ်တဲ့ TB ဖြစ်လို့ ကိုယ်ဆေးမသောက်တာဟာ ကိုယ့်မိသားစု၊ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဒုက္ခပေးတဲ့ လူ ပါ။
ရန်ကုန်လူဦးရေရဲ့ (၅၅ ရာခိုင်နှုန်း) ဟာTB ကူးဖို့ အခွင့်အရေးရှိပါတယ်။
အခုသုံးနေတဲ့ TB ဆေးတွေ မရတဲ့အခါ သုံးဖို့ Second Line drugs တွေဆိုတာရှိပါတယ်၊ အဲ့ဒီ Second Line drugs ဆိုတာတွေပါ မရတော့ရင် သေမယ့်နေ့စောင့်နေရုံပါပဲ။
ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ ပိုဆိုးတဲ့ အချက်က အဲ့ဒီ Second Line drugs ထဲပါတဲ့ Ciprofloxacin , Levofloxacin လိုဆေး မျိုးတွေကို သာမန်ချောင်းဆိုးတာလောက် အတွက်နဲ့ သောက်နေကြပါတယ်၊ သောက်တော့လည်း တစ်ရက်လောက်သောက်ကြတာဆိုတော့ စဉ်းစားသာကြည့်ကြပါတော့
(Photo credit; AboutKidsHealth)
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတ တိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ
ဆေးကုသခြင်း ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း စတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ခြင်းတွေအတွက် သွားလာရလွယ်ကူတဲ့ မြို့လယ်ခေါင်မှာရှိတဲ့ စျေးနှုန်းသင့်တင့်တဲ့ မေခလာအထူးကုဆေးခန်းမှာ အထွေထွေရောဂါအထူးကုဆရာဝန်ကြီးများနှင့် ပြသလို့ရပါတယ်
#မေခလာအထူးကုဆေးခန်း
ကြိုတင်ရက်ချိန်းယူရန်နှင့် စုံစမ်းရန် ➡️
☎️ 018375222, 018387721, 09886600300
📮 အမှတ် ၃၂၇၊ရွှေဘုံသာလမ်း(အပေါ်ဘလောက်)၊ပန်းပဲတန်းမြို့နယ်၊ရန်ကုန်မြို့။