08/05/2025
Tu là quay vào nhìn sâu vào năm uẩn.
—
Tu không phải là chuyện xa xôi nơi rừng thẳm núi cao, cũng chẳng phải hành trình tìm kiếm điều gì bên ngoài. Tu là quay vào nhìn sâu vào năm uẩn mà sống, mà thấy, mà chuyển hóa.
Phật dạy trong Kinh Bát Nhã Tâm Kinh:
“Quán Tự Tại Bồ Tát hành thâm Bát-nhã Ba-la-mật-đa thời, chiếu kiến ngũ uẩn giai không, độ nhất thiết khổ ách.”
Quán chiếu sâu sắc năm uẩn đều là không, liền vượt qua mọi khổ đau ách nạn.
Năm uẩn – sắc, thọ, tưởng, hành, thức là cánh cửa cần mở ra. Chính nơi năm uẩn ấy, nếu không tỉnh thức, ta sẽ khởi lên khổ đau. Nhưng cũng chính nơi đó, nếu thấy được bản chất, ta sẽ giải thoát.
Ta tu là tu nơi sắc uẩn - nơi hình hài này khi biết yêu thương thân thể, không chìm đắm cũng không khước từ, chỉ là chăm sóc với lòng biết ơn. Mỗi bữa ăn không còn là nhồi nhét, mà là thiền tập. Mỗi bước đi là sự trở về. Tu là tu ngay nơi từng tế bào đang thở.
Ta tu là tu nơi thọ uẩn – nơi những cảm thọ sinh diệt không ngừng. Vui cũng vậy, buồn cũng vậy, chỉ là những cơn gió thoảng qua không gian tâm. Khi thấy được cảm thọ là khách, ta không bị lôi kéo mà có thể mỉm cười với nó như người bạn cũ. Phật dạy trong Kinh Tạp A-hàm rằng:
“Cảm thọ là vô thường, là khổ, là vô ngã.”
Biết vậy, ta không còn nô lệ cho cảm xúc.
Ta tu là tu nơi tưởng uẩn – những hình bóng tưởng tượng, suy diễn, ký ức được ta đắp xây rồi tưởng là thật. Khi nhìn ra rằng tất cả chỉ là phản chiếu từ thức tâm, ta không còn chạy theo hay ghét bỏ những điều tưởng chừng “đã từng xảy ra”. Ta nhẹ lại. Ta sống thật hơn.
Ta tu là tu nơi hành uẩn – những hành vi tâm lý và động lực tạo tác. Mỗi suy nghĩ, mỗi lời nói, mỗi hành động, nếu không soi chiếu bởi chánh niệm thì dễ trở thành nghiệp lực cuốn ta đi. Nhưng nếu tu, ta thấy rõ hành uẩn đang vận hành, ta không bị nó dẫn dắt, mà có thể mỉm cười chuyển hóa.
Và sâu nhất, ta tu nơi thức uẩn – nơi có vẻ như là “tôi”, nơi chứa tất cả ký ức, tri giác, phân biệt. Nhưng Phật dạy:
“Thức là vô thường, là vô ngã, không có gì bền chắc có thể gọi là Ta hay của Ta.”
Khi thấy rõ thức chỉ là dòng chảy liên tục của duyên sinh, ta không còn bám vào cái gọi là “bản ngã”, mà buông được tất cả.
Vậy nên, tu không phải chuyện ngồi thiền cho thật lâu, trì chú cho thật nhiều, tụng kinh cho thật hay. Tất cả đó là phương tiện. Còn cốt lõi, chính là tu nơi năm uẩn này – nơi mà mỗi một giây phút sống đều là một pháp môn.
Biết nhìn vào thân mà không luyến ái – là tu.
Biết nhận diện cảm xúc mà không phản ứng – là tu.
Biết thấy các vọng tưởng là vô ngã – là tu.
Biết thấy hành vi đang tạo nghiệp – là tu.
Biết thức tâm không phải là “ta” – là tu.
Tu là ngay nơi thân tâm này. Không đâu khác.
~ Thầy Pháp Nhật
Tu là quay vào nhìn sâu vào năm uẩn.
—
Tu không phải là chuyện xa xôi nơi rừng thẳm núi cao, cũng chẳng phải hành trình tìm kiếm điều gì bên ngoài. Tu là quay vào nhìn sâu vào năm uẩn mà sống, mà thấy, mà chuyển hóa.
Phật dạy trong Kinh Bát Nhã Tâm Kinh:
“Quán Tự Tại Bồ Tát hành thâm Bát-nhã Ba-la-mật-đa thời, chiếu kiến ngũ uẩn giai không, độ nhất thiết khổ ách.”
Quán chiếu sâu sắc năm uẩn đều là không, liền vượt qua mọi khổ đau ách nạn.
Năm uẩn – sắc, thọ, tưởng, hành, thức là cánh cửa cần mở ra. Chính nơi năm uẩn ấy, nếu không tỉnh thức, ta sẽ khởi lên khổ đau. Nhưng cũng chính nơi đó, nếu thấy được bản chất, ta sẽ giải thoát.
Ta tu là tu nơi sắc uẩn - nơi hình hài này khi biết yêu thương thân thể, không chìm đắm cũng không khước từ, chỉ là chăm sóc với lòng biết ơn. Mỗi bữa ăn không còn là nhồi nhét, mà là thiền tập. Mỗi bước đi là sự trở về. Tu là tu ngay nơi từng tế bào đang thở.
Ta tu là tu nơi thọ uẩn – nơi những cảm thọ sinh diệt không ngừng. Vui cũng vậy, buồn cũng vậy, chỉ là những cơn gió thoảng qua không gian tâm. Khi thấy được cảm thọ là khách, ta không bị lôi kéo mà có thể mỉm cười với nó như người bạn cũ. Phật dạy trong Kinh Tạp A-hàm rằng:
“Cảm thọ là vô thường, là khổ, là vô ngã.”
Biết vậy, ta không còn nô lệ cho cảm xúc.
Ta tu là tu nơi tưởng uẩn – những hình bóng tưởng tượng, suy diễn, ký ức được ta đắp xây rồi tưởng là thật. Khi nhìn ra rằng tất cả chỉ là phản chiếu từ thức tâm, ta không còn chạy theo hay ghét bỏ những điều tưởng chừng “đã từng xảy ra”. Ta nhẹ lại. Ta sống thật hơn.
Ta tu là tu nơi hành uẩn – những hành vi tâm lý và động lực tạo tác. Mỗi suy nghĩ, mỗi lời nói, mỗi hành động, nếu không soi chiếu bởi chánh niệm thì dễ trở thành nghiệp lực cuốn ta đi. Nhưng nếu tu, ta thấy rõ hành uẩn đang vận hành, ta không bị nó dẫn dắt, mà có thể mỉm cười chuyển hóa.
Và sâu nhất, ta tu nơi thức uẩn – nơi có vẻ như là “tôi”, nơi chứa tất cả ký ức, tri giác, phân biệt. Nhưng Phật dạy:
“Thức là vô thường, là vô ngã, không có gì bền chắc có thể gọi là Ta hay của Ta.”
Khi thấy rõ thức chỉ là dòng chảy liên tục của duyên sinh, ta không còn bám vào cái gọi là “bản ngã”, mà buông được tất cả.
Vậy nên, tu không phải chuyện ngồi thiền cho thật lâu, trì chú cho thật nhiều, tụng kinh cho thật hay. Tất cả đó là phương tiện. Còn cốt lõi, chính là tu nơi năm uẩn này – nơi mà mỗi một giây phút sống đều là một pháp môn.
Biết nhìn vào thân mà không luyến ái – là tu.
Biết nhận diện cảm xúc mà không phản ứng – là tu.
Biết thấy các vọng tưởng là vô ngã – là tu.
Biết thấy hành vi đang tạo nghiệp – là tu.
Biết thức tâm không phải là “ta” – là tu.
Tu là ngay nơi thân tâm này. Không đâu khác.
~Pháp Nhật
