24/08/2025
USTAZAH JAMILAH IBRAHIM - MUJAHIDAH PEMBUGAR JEMAAH
1. 23 Ogos 2025, perginya seorang ahli politik muslim demokrat yang pernah mewarnai politik Malaysia. Adik Ipar kepada Ustaz Fadzil Noor, Ustazah Datuk Hajah Jamilah Ibrahim telah meninggal dunia di IJN. Bagi generasi muda hari ini, wajah beliau mungkin tidak disedari sebagai salah seorang ahli politik Malaysia, namun bagi generasi yang telah mendewasa, akan Ustazah Jamilah atau Mak Lah merupakan ahli politik wanita yang mempunyai citra tersendiri sehingga sentiasa dikenang dalam politik.
2. Menyertai PAS pada tahun 80an, Ustazah Jamilah merupakan seorang pendidik yang sangat komited kepada pencerahan dan manusia yang diberikan pencerahan itu. Biar pun bertongkat dan berkerusi roda, beliau akan hadir bagi memastikan setiap ajakan, penjelasan dan tegasan yang beliau sampai meresap ke jiwa pendengarnya.
3. Melangkah setapak demi setapak beliau meningkat naik dalam kepimpinan Dewan Muslimat PAS Pusat. Tanpa berpaut kepada abang iparnya yang ketika itu pemimpin kanan PAS, Mak Lah diberi tanggungjawab awal mengemudi Muktamar Dewan Muslimat PAS sebagai Pengerusi Tetap. Kewibawaannya terus menyerlah kerana kepetahannya berpidato serta ketegasannya dalam mentadbir muktamar, justeru pada tahun 1986, Mak Lah dilantik sebagai Naib Ketua Dewan Muslimat PAS bergandingan dengan Ustazah Wan Asmaโ Wan Abdul Kadir.
4. Kesihatan yang tidak mengizinkan, menyebabkan Ustazah Wan Asmaโ meletakka jawatan sebagai Ketua Dewan Muslimat. Secara tidak langsung, Mak Lah memangku tugas yang ditinggalkan oleh Ustazah Wan Asmaโ. Hinggalah tahun 1992, Mak Lah ditabalkan sebagai Ketua Dewan Muslimat PAS Pusat. Walaupun cakap-cakap belakang dalam PAS bahawa amaan nepotisme antara beliau dan Ustaz Fadzil kedengaran, Mak Lah tetap meneruskan kepimpinanya tanpa sebarang tangguhan. Malah aksi Mak Lah lebih berbisa dengan mula menstruktur dan mengemaskini semula pentadbiran Dewan Muslimat PAS Pusat. Dengan menggajikan dua staf sebagai pentadbir sayap kanan PAS itu, Dewan Muslimat PAS bergerak lebih pantas dan berkesan.
5. Mak Lah mempunyai kefahaman yang jelas akan kepimpinannya dalam Dewan Muslimat PAS, justeru Dewan Muslimat PAS mempunyai sebuah pejabat dan koperasi yang ditubuhkan khas untuk membantu membiayai gerak kerja parti itu. Sebagai pembangkang tertua di Malaysia, PAS tidak lagi ketinggalan dalam meletakkan peranan golongan wanita sebagai nadi perjuangan politik. Keberadaan Mak Lah dalam Jawatankuasa PAS Pusat atas kapasiti selaku Ketua Muslimat PAS telah membuka ruang dan peluang yang besar buat kelompok muslimat dalam kepimpinan PAS. Perihal wanita telah menjadi salah satu topik yang diangkat dalam mesyuarat terpenting PAS. Ini menjadi petunjuk bahawa PAS mula mara ke satu dimensi baru melibatkan Muslimat PAS.
6. Kelantangan Mak Lah membangkitkan perihal kewanitaan dalam politik PAS pastinya mendatangkan ketidaksenangan kepada sebilangan kecil kepimpinan PAS. Keyakinan pimpinan PAS Pusat atas hujah Mak Lah bagi membolehkan wanita berkempen sama dalam Pilihan Raya menjadikan peranan Dewan Muslimat PAS lebih menyerlah sekaligus mematikan dakwaan Wanita UMNO bahawa wanita terpinggir di dalam PAS. Muslimat PAS yang petah berpidato mula diberi kepercayaan berceramah mengikut syarat-syarat yang ditetapkan. Perkembangan itu diterima seluruh ahli dan kepimpinan PAS kecuali di sebuah negeri di pantai timur yang PAS mempunyai pemimpin fenomena mereka menolak kehadiran wanita sebagai penceramah termasuk Mak Lah.
7. Berbeza dengan Tok Guru Nik Aziz dan Ustaz Fadzil yang terbuka dan mengalu-alukan peranan wanita baik dalam kepimpinan dan politik. Buktinya wujudnya calon wanita melalui Wanita Parti Melayu Semangat 46 semasa Angkatan Perpaduan Ummah bertempur dalam PRU 1990 dan 1995. Malah Kerajaan Negeri Kelantan pimpinan Tok Guru Nik Aziz melantik muslimat sebagai Ahli Dewan Negara mewakili DUN Kelantan. Proses ini bukanlah mudah, sekalian lama lelaki mendominasi kepimpinan PAS, Muslimat kembali berada peranan yang sepatutnya dan ia salah satu yang diusahakan oleh Mak Lah.
8. Mak Lah telah tersenarai menggantikan Ustazah Khalthom Othman sebagai Ahli Dewan Negara mewakili Negeri Kelantan bagi penggal 1997. Justeru pemilihan itu sebagai pengiktirafan kepada beliau sebagai pelopor kepimpinan muslimat PAS. Beliau berperanan sebagai Ahli Dewan Negara selama 2 penggal dengan membangkitkan isu kewanitaan, kekeluargaan dan pendidikan. Namun pada pemilihan PAS 2001, Mak Lah tewas kepada isteri kepada ulamak PAS Terengganu, Ustazah Fatimah Ibrahim dengan perbezaan 3 undi sahaja. Bagaimana pun Mak Lah menerima keputusan tersebut dan berperanan mengikut keperluan parti.
9. Karisma Mak Lah membuahkan hasil yang merimbun, ramai tokoh-tokoh muslimat PAS lahir dari sentuhannya. Antara Almarhumah Dr Loโ Loโ Ghazali, bekas ahli parlimen Titiwangsa dan Dr Siti Mariah Mahmud, bekas Exco Kerajaan Negeri Selangor.Malah Mak Lah dan Dr Siti Mariah menjadi pelopor kepada penubuhan Parti AMANAH Negara sayapnya Angkatan Wanita AMANAH Negara(AWAN). Sekian lamanya akhirnya, Muslimat PAS pernah memenangi Parlimen Pasir Puteh melalui Ustazah Khalthom Othman pada PRU 2004 sebelum dibatalkan kemenangan PAS akibat petisyen pilihan raya 3 bulan kemudian.
10. Mengulas kepada pendirian Mak Lah meninggalkan PAS dan menubuhkan Parti AMANAH Negara, krisis yang berlaku didalam PAS bukan hanya melibatkan aspek politik semata-mata, namun ia telah menjurus kepada elemen yang mampu merosakkan PAS sebagai sebuah gerakan Islam. Ketidasenangan Mak Lah kepada PAS dirasai sejak ketiadaan Ustaz Fadzil dan Tok Guru Nik Aziz. Namun krisis 2015 telah mencondongkan Mak Lah untuk sama-sama membangunkan Parti AMANAH.
11. Langkah Mak Lah semasa mengemudi Muslimat PAS Pusat itu dilakukan semasa berada dalam AWAN sebagai Jawatankuasa AWAN Nasional. Ilmu dan pengalaman Mak Lah diagih dan diperturunkan kepada generasi baru termasuk Hjh Aiman Athirah, Anfaal Saari dan Mariam Abdul Rashid. Biarpun berkerusi roda atau bertongkat, Ak Lah hadir ke ceramah-ceramah PH pada PRU 2018 dan 2022. Mak Lah dianugerahkan Darjah Panglima Mahkota Wilayah yang membawa gelaran Datuk semasa Pakatan Harapan memerintah Malaysia.
12. Sesungguhnya Mak Lah merupakan seorang mujahidah haraki yang sangat komited dalam perjuangan serta berfikiran jauh dalam memposisikan gerakan Islam dalam konteks Malaysia yang majmuk. Selamat Jalan Mak Lah.
Cikgu Syazmir HN
