21/10/2025
ILLAR SHAN SIGARI DA CIN GORO GA LAFIYAR JIKI
Wadannan halaye guda biyu, shan sigari da cin goro, sun zama ruwan dare a cikin al'ummu daban-daban, amma kuma suna dauke da matsalolin lafiya masu yawa da ke iya shafar rayuwar mutum. Yana da matukar muhimmanci a fahimci hadarinsu domin kiyaye lafiya.
1. Illolin Shan Sigari (Ci******es)
Shan sigari yana daya daga cikin manyan abubuwan da ke jawo mutuwa da kuma cututtuka a duniya. Yana shafar kusan kowace sassan jiki saboda sinadarai masu guba fiye da 7,000 da ke cikinta, ciki har da ni****ne (wanda ke jawo jaraba) da carbon monoxide.
Babban Hadarin Lafiya:
Cutar Kansa (Cancer): Sigari na jawo cutar kansa a sassa daban-daban na jiki, musamman ciwon kansa na huhu (lung cancer). Har ila yau, tana jawo cutar kansa ta makogwaro, baki, mafitsara, koda, da kuma hanta.
Cututtukan Huhu (Lung Diseases): Yana lalata hanyoyin numfashi da kuma kumburan huhu. Wannan yana haifar da cututtukan k**ar COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease), wanda ke sanya wahalar numfashi, da kuma astha (hawaye).
Cututtukan Zuciya da Jini (Cardiovascular Diseases): Ni****ne yana kara yawan bugun zuciya da kuma hawan jini. Haka kuma yana sanya jini ya yi kauri, wanda ke kara hadarin bugun zuciya (heart attack) da kuma shanyewar jiki (stroke).
Illa ga Hakora da Baki:
Yana jawo tabo a hakora, warin baki mai tsanani, da kuma saurin kamuwa da cututtukan danko.
Illa ga Wasu (Secondhand Smoke): Hayakin sigari yana da hadari sosai ga wadanda ba sa shan ta, musamman yara da mata masu juna biyu, yana sa su fuskanci hadarin kamuwa da cututtukan huhu da na numfashi.
2. Illolin Cin Goro (Kola Nut Chewing)
Goro yana dauke da sinadarin Caffeine da Kolatin, wadanda ke sanya mutum ya ji kuzari da farkawa. Amma cin goro mai yawa yana da nasa illolin ga lafiyar dan Adam:
Babban Hadarin Lafiya:
Ciwon Kansa na Baki (Oral Cancer): Daya daga cikin manyan hadarin cin goro shi ne karuwar hadarin kamuwa da ciwon kansa a lebe, harshe, ko kuma cikin baki. Wannan yana faruwa ne saboda yawan sinadarai da ke tattare da goro da kuma yadda yake goga fatar baki.
Lalacewar Hakora da Danko (Dental Damage): Yawan cin goro yana canza launin hakora zuwa baki ko ruwan kasa. Haka kuma yana haifar da lalacewar hakora da danko saboda sinadaran da ke cikinsa.
Jaraba da Rashin Bacci: Caffeine da ke cikin goro yana sa a ji farkawa, amma kuma yana jawo jaraba (addiction). Idan aka daina ci, mutum yana iya fuskantar ciwon kai ko kasala. Yawan cin goro, musamman da yamma, yana haddasa rashin bacci (insomnia).
Matsalolin Zuciya da Jini: Kamar shan sigari, sinadarin caffeine yana kara yawan bugun zuciya da kuma hawan jini
(hypertension), wanda ke sanya damuwa ga zuciya.
Matsalolin Ciki (Digestive Issues): Cin goro da yawa na iya haifar da tashin zuciya, gudawa, ko kuma kara yawan acid a cikin ciki.
Shawarwari na Karshe
Ganin yadda wadannan halaye ke da hadari ga kusan kowace sashin jiki, shawarar likitoci da kwararrun lafiya ita ce a guji duka biyun gaba daya. Idan kana shan sigari ko cin goro, neman taimako don dainawa shine hanya mafi kyau don kare lafiyar ka da ta wadanda ke kusa da kai.
Kiyaye abinci mai gina jiki, shan isasshen ruwa, da kuma motsa jiki su ne ginshikin samun cikakkiyar lafiya.