16/02/2024
Wintertenen?
Dit kun je doen tegen wintertenen: âMet alleen warme sokken en handschoenen kom je er nietâ (spoiler: het helpt wel!)
Nu de temperaturen weer flink dalen, kunnen sommige mensen ineens last krijgen van wintertenen. Deze aandoening zorgt voor flink wat irritatie, zoals jeuk, pijn en wondjes. Maar wat is het precies en wat kun je ertegen doen? Twee experts geven antwoord op de belangrijkste vragen.
,,Perniones, de medische term voor wintertenen, zijn verkleuringen aan uitstekende delen van het lichaam, zoals je vingers en tenen, maar het kan ook voorkomen aan de neus of orenââ, vertelt huisarts Ibo Souwer. Hij legde het verschijnsel onder de loep in zijn promotieonderzoek bij het Radboudumc. ,,Wintertenen ontstaan als het menselijk lichaam wordt blootgesteld aan een buitentemperatuur beneden de 15 graden Celsius.ââ
Hoe ontstaat het?
,,Perniones is een soort abnormale reactie op koude. Bij kou vernauwen normaal gesproken de bloedvaten, om zo de warmte in de huid vast te houden. Maar in dit geval gaan ze juist open. Op een gegeven moment is die rek eruit en blijven ze verwijd, wintertenen zijn hiervan dan een gevolgââ, aldus David Njoo, dermatoloog bij Ziekenhuisgroep Twente.
,,Uit onderzoek blijkt dat jaarlijks tussen de 0,9 en 1,7 nieuwe patiĂ«nten per duizend personen zich melden bij de huisarts. Dit wisselt van jaar tot jaar en is afhankelijk van hoe koud het is in de winter. Ook gaat het vaker om vrouwen dan mannenââ, weet Souwer. Perniones is volgens hem ook erfelijk. ,,Als iemand in de familie last heeft van wintertenen of -vingers, is de kans groter dat iemand in diezelfde familie het ook krijgt dan bij families waarbij dit nog niet eerder is voorgekomen.ââ
Waarom wintertenen vaker bij vrouwen voorkomen is niet duidelijk. Njoo: ,,Perniones doet denken aan auto-immuunziekten, zoals vasculitis (ontsteking van de bloedvaten, red.).ââ EĂ©n op de twaalf vrouwen krijgt tijdens haar leven met een auto-immuunziekte te maken, tegen Ă©Ă©n op de twintig mannen. ,,Onder andere de hormonen oestrogeen en progesteron zorgen bij vrouwen eerder voor dergelijke ontstekingenââ, zegt Njoo.
Wat kun je er tegen doen?
,,Naar de dokter gaan is over het algemeen niet nodig. Vaak doen mensen dat alleen als het nieuw voor ze is of als er veel klachten zijnâ, weet Souwer. Qua medische behandeling is er volgens hem ook niet veel aan te doen. ,,Er zijn geen medicijnen tegen en er is ook geen bewijs dat bijvoorbeeld de huid insmeren met een crĂšme helpt.ââ
Het is vooral belangrijk om zelf in te grijpen in je warmtehuishouding. ,,Trek dus niet alleen handschoenen, warme sokken en goede schoenen aan, maar zorg ervoor dat je als geheel niet afkoeltââ, adviseert Souwer. Kleed je dus helemaal warm aan is de belangrijkste maatregel. Zorg er hierbij voor dat de huid niet wordt afgekneld. ,,Met alleen warme sokken en handschoenen kom je er dus niet. Door goed om te gaan met de buitentemperatuur kun je het verschijnsel voorkomen.ââ
,,Mijd ook extreme kou. Daarbij is het ook belangrijk om snelle temperatuurwisselingen te voorkomenââ,, vult Njoo aan.
Zijn wintertenen gevaarlijk?
,,Wintertenen vallen in de huisartsgeneeskunde onder de kleine kwalen. Dat wil zeggen dat het niet gevaarlijk is, maar het kan wel hinderlijk zijnââ, aldus Souwer. ,,Maar mensen kunnen hier behoorlijk last van hebben en soms kan het echt invaliderend zijn, waardoor je bijvoorbeeld je werk niet meer goed kunt uitvoeren.ââ
,,Daarnaast veroorzaken andere aandoeningen zoals reuma soms klachten die op winterhanden en wintertenen lijkenââ, gaat Souwer verder. ,,Als je dit hebt, wil je dat natuurlijk wel weten. Het heeft zin om je verder te laten onderzoeken door een arts zodra het verschijnsel zich niet gedraagt zoals je zou verwachten. Het belangrijkste hierbij is dat de klachten in de zomer moeten verdwijnen.ââ
Kortom: kleed je warm aan, vermijd snelle temperatuurswisselingen en draag goed zittende sokken en (hand)schoenen.
*artikel uit het AD 7-1-2024 Minder weergeven
