29/08/2025
Scientias
Augustus 2025
Dat ibuprofen en paracetamol rond de 600 a 800 doden per jaar veroorzaken is al een aantal jaren bekend.
Ik vind het dan ook bijzonder dat de meeste artsen bij alle kwalen roepen dat je 6 tot 8 paracetamol per dag mag nemen.
Maar nu laat nieuw onderzoek zien dat ibuprofen en paracetamol antibiotica resistentie veroorzaakt. En vaak krijgt men een antibioticakuur terwijl men ook paracetamol en of ibuprofen slikt voor de koorts of pijn.
Artikel Door: Caroline Kraaijvanger
Redacteur
Ibuprofen en paracetamol: het zijn veelgebruikte pijnstillers. Maar nieuw onderzoek brengt deze nu in verband met een grote bedreiging voor de volksgezondheid: antibioticaresistentie.
In 2019 zette de Wereldgezondheidsorganisatie de tien grootste bedreigingen voor de volksgezondheid op een rij. In de lijst is ook een plek weggelegd voor antibioticaresistentie: steeds meer ziekteverwekkers reageren niet of nauwelijks op de antibiotica waarmee we ze proberen te bestrijden. Dat betekent dat het ook steeds lastiger wordt om infecties die door die ziekteverwekkers worden veroorzaakt het hoofd te bieden. En dat is geen probleem van de toekomst, maar een probleem van nu. Zo wees onderzoek eerder uit dat antibioticaresistentie in 2019 al bij 4,95 miljoen sterfgevallen een rol speelde.
Pijnstillers
Antibioticaresistentie wordt vooral toegeschreven aan het feit dat we zowel mensen als dieren te vaak met antibiotica behandelen. Maar nieuw onderzoek onthult nu nog een andere kracht achter de opkomst van antibioticaresistentie: het gebruik van populaire pijnstillers, zoals paracetamol en ibuprofen.
Het onderzoek
Dat is te lezen in het blad npj Antimicrobials and resistance. Voor het onderzoek bestudeerden de wetenschappers de interactie tussen een bacterie die darm- en urineweginfecties kan veroorzaken – Escherichia coli – een antibioticum – ciprofloxacine – en negen veelgebruikte medicijnen, waaronder ibuprofen, paracetamol, diclofenac, tramadol en temazepam. Hiertoe werden de bacteriën gedurende 48 uur op kweek gezet, in de aanwezigheid van ciprofloxacine en één of twee van de negen geselecteerde medicijnen.
Meer mutaties
Het onderzoek onthult dat bacteriën in de aanwezigheid van ibuprofen of paracetamol veel vaker muteerden en resistent werden tegen het antibioticum. “Wanneer bacteriën werden blootgesteld aan ciprofloxacine in combinatie met ibuprofen en paracetamol, ontwikkelden ze meer genetische mutaties dan wanneer ze alleen aan het antibioticum werden blootgesteld,” vertelt onderzoeker Rietie Venter. “Dat hielp de bacteriën om sneller te groeien en zeer resistent te worden. Zorgwekkend is dat de bacteriën niet alleen resistent werden tegen het antibioticum ciprofloxacine, maar dat er ook een verhoogde resistentie werd waargenomen tegen meerdere andere antibiotica.”
Nieuw onderzoek versus eerder onderzoek
Het is niet voor het eerst dat onderzoekers paracetamol en ibuprofen in verband brengen met antibioticaresistentie; eerder onderzoek onthulde al dat hoge concentraties van deze pijnstillers konden bijdragen aan antibioticaresistentie. In dit nieuwe onderzoek werkten de wetenschappers echter niet met hoge concentraties pijnstillers, maar met concentraties zoals die daadwerkelijk in de darmen kunnen worden aangetroffen, wanneer mensen deze slikken. Bovendien blijkt uit het onderzoek dat bacteriën niet alleen een hogere resistentie ontwikkelen als mensen alleen paracetamol of alleen ibuprofen slikken, maar een nog hoger niveau van resistentie kunnen ontwikkelen als mensen beide pijnstillers slikken.
In de kaart gespeeld
Het onderzoek geeft ook meer inzicht in hoe veelgebruikte pijnstillers als ibuprofen en paracetamol ziekteverwekkers in de kaart spelen. “Ibuprofen en paracetamol activeren beiden de afweermechanismen van de bacteriën, waardoor deze antibiotica sneller uit hun cel pompen en de antibiotica minder effectief zijn,” aldus Venter.
Bewustwording
Dat veelgebruikte medicijnen zo’n impact hebben op de effectiviteit van antibiotica is zorgwekkend. “Antibioticaresistentie draait niet langer alleen om antibiotica,” stelt Venter. “Deze studie herinnert ons er duidelijk aan dat we de risico’s van het gebruik van meerdere medicijnen zorgvuldig moeten overwegen.” Dat geldt vanzelfsprekend met name in settings waar mensen een cocktail van medicatie gebruiken. Venter denkt dan bijvoorbeeld aan verzorgingstehuizen “waar oudere mensen vaak meerdere medicijnen voorgeschreven krijgen – niet alleen antibiotica, maar ook middelen tegen pijn, slaapproblemen of hoge bloeddruk – wat een ideale voedingsbodem vormt voor darmbacteriën om resistent te worden tegen antibiotica”. Venter wil er op basis van haar studie zeker niet voor pleiten om pijnstillers als paracetamol en ibuprofen niet meer te gebruiken, maar acht het wel belangrijk “dat we ons bewuster zijn van hoe ze de interactie met antibiotica aangaan”.
De onderzoekers pleiten ook voor meer onderzoek naar de interactie tussen antibiotica en andere medicijnen die mensen (soms langdurig) slikken. Alleen zo kunnen we namelijk helder krijgen of – en zoja, hoe – deze de effectiviteit van antibiotica ondermijnen.
https://scientias.nl/deze-pijnstillers-hebben-we-allemaal-in-huis-maar-worden-nu-in-verband-gebracht-met-een-grote-bedreiging-voor-de-volksgezondheid/
