19/10/2025
Is omega 3 nemen nu wel of niet gezond voor je hart?
Het kort door de bocht antwoord is: ja het is zeker gezond, vooral als je de vette vis zelf eet.
Maar neem geen supplementen met erg hoge dosissen van 1000mg of meer omega 3.
Lees voor de hele uitleg het artikel van Junglen Zwaan.
Hartklachten door omega 3?
Beste liefhebber van een goede gezondheid,
De afgelopen tijd krijg ik geregeld e-mails van bezorgde lezers die mij vertellen dat hun arts heeft aangeraden direct te stoppen met omega 3-supplementen. De reden is dat dit zou zorgen voor een verhoogd risico op atriumfibrilleren. Vaak krijgen ze te horen dat ze het product meteen weg moeten gooien en geen omega 3 meer moeten slikken. Dat klinkt zeer alarmerend en ik begrijp de bezorgdheid heel goed. Tegelijkertijd is het verhaal aanzienlijk genuanceerder dan het lijkt. In deze nieuwsbrief zoeken we uit wat de onderzoeken uitwijzen en wat verstandig is om te doen.
De waarschuwing waar artsen naar verwijzen, komt waarschijnlijk uit een officiële melding van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) van eind november 2023 (1). Het CBG waarschuwde toen voor een verhoogd risico op een onregelmatige en snelle hartslag bij het gebruik van omega 3-vetzuur-ethylestergeneesmiddelen door hartpatiënten. Ook in België volgde in mei 2024 een waarschuwing via het Tijdschrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg (2). Opvallend is dat de waarschuwingen specifiek gaan over farmaceutische omega 3-medicijnen, terwijl een dergelijke waarschuwingsplicht voor supplementen niet geldt.
Wat is atriumfibrilleren?
Atriumfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij de bovenste kamers van het hart onregelmatig en vaak te snel kloppen. Het is wereldwijd de meest voorkomende hartritmestoornis, die meer dan 37 miljoen mensen treft (3). Sommige mensen merken er weinig van, maar atriumfibrilleren verhoogt wel het risico op beroertes, hartfalen en andere ernstige complicaties. Daarom is het begrijpelijk dat artsen alert zijn op alles wat dit risico kan vergroten.
Wat blijkt uit de onderzoeken?
Onderzoekers hebben recent een uitgebreid overzichtsartikel gepubliceerd waarin ze zowel gerandomiseerde studies als observationele studies hebben geanalyseerd. De resultaten leken in eerste instantie tegenstrijdig, maar geven bij nader inzien juist veel inzicht.
In acht grote interventiestudies (waarbij deelnemers supplementen kregen voorgeschreven), waarin in totaal ruim 83.000 mensen werden gevolgd, kregen deelnemers hoge doses omega 3-supplementen. Het ging om formules met EPA en DHA in doses van 840 tot maar liefst 4000 mg per dag. Uit die studies bleek dat behandeling met omega 3 het risico op atriumfibrilleren met gemiddeld 24% verhoogde. Dat klinkt zorgwekkend, maar er zit een belangrijk patroon in: het effect was dosisafhankelijk. Bij hoeveelheden van rond de 1000 mg per dag steeg het risico met 12%, terwijl doses tussen de 1800 en 4000 mg per dag het risico met maar liefst 51% verhoogden!
Daarnaast waren er zeventien grote observatiestudies (waarbij onderzoekers alleen keken naar wat mensen al aten) met bijna 55.000 deelnemers. In die onderzoeken werden geen supplementen gegeven, maar keken onderzoekers naar de omega 3-spiegels in het bloed die mensen van nature hadden door hun voedingspatroon. De uitkomst was precies andersom: mensen met hogere omega 3-spiegels hadden juist 12% minder kans op atriumfibrilleren. Ook uit voedingsonderzoeken, waarin mensen hun visconsumptie rapporteerden, bleek dat een hogere inname van omega 3 via voeding samengaat met een lager risico. De laagste kans op atriumfibrilleren werd gezien bij een dagelijkse inname van zo'n 630 tot 750 milligram omega 3 uit voeding.
Het wetenschappelijk team van Examine.com, dat deze bevindingen onder de loep heeft genomen, meldt dat de tegenstrijdige uitkomsten voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd omdat er nogal wat verschillende methodologische beperkingen zijn vastgesteld.
Hoe kan dat verschil worden verklaard?
Het klinkt tegenstrijdig dat omega 3 uit supplementen het risico lijkt te verhogen, terwijl omega 3 uit voeding het risico juist verlaagt. Een deel van de verklaring ligt in de dosering. De meeste mensen halen uit hun voeding minder omega 3 binnen dan wat er in supplementen zit. Een typische westerse voeding bevat gemiddeld slechts 100 milligram EPA en DHA per dag, terwijl zelfs de laagste supplementdosis in die studies al rond de 840 milligram lag. De optimale hoeveelheid lijkt ergens rond de 600 tot 700 milligram per dag te liggen.
Daarnaast speelt de vorm van omega 3 mogelijk ook een rol. In klinische studies worden vaak farmaceutische preparaten gebruikt, bijvoorbeeld in de vorm van ethylesters. Omega 3 uit voeding zit daarentegen in een natuurlijke matrix, als onderdeel van vis of zeevruchten en komt als triglyceride binnen samen met andere voedingsstoffen zoals astaxanthine. Dit kan de biologische werking sterk beïnvloeden en voor verschil zorgen.
De rol van de nervus vagus
Een interessante hypothese die in het overzichtsartikel wordt besproken, heeft te maken met de nervus vagus. Dat is een zenuw die een belangrijke rol speelt bij de regulatie van onze hartslag. Omega 3 blijkt een dosisafhankelijk effect te hebben op de activiteit van deze zenuw, ook wel de vagale tonus genoemd. Bij lage doses kan dit gunstig zijn: het hart werkt rustiger en reageert beter op stress. Bij zeer hoge doses kan er echter een overmatige vagale activiteit ontstaan, wat paradoxaal genoeg juist het risico op hartritmestoornissen kan verhogen. Dierproeven hebben laten zien dat lichte stimulatie van de nervus vagus beschermt tegen ritmestoornissen, terwijl zeer sterke stimulatie juist atriumfibrilleren kan uitlokken. Of dit mechanisme de complete verklaring is, weten we nog niet zeker. Het blijft vooralsnog een hypothese, maar het past wel bij de waarneming dat lage doses omega 3 gunstig lijken en hoge doses juist risico's met zich mee kunnen brengen.
Statistiek misleidt en geeft vertekend beeld
Er is nog een belangrijke kanttekening bij de interpretatie van deze studies. De meeste onderzoeken waarin een verhoogd risico op atriumfibrilleren werd gevonden, waren oorspronkelijk opgezet om te kijken naar hartinfarcten en beroertes, niet naar hartritmestoornissen. Dat zorgt voor een vertekend beeld. Omega 3 beschermt volgens vele grote studies namelijk tegen dodelijke hartproblemen, waardoor het aannemelijk is dat mensen langer leven (4, 5, 6, 7, 8). Doordat ze langer leven, hebben ze meer tijd om atriumfibrilleren te ontwikkelen. Vergelijk het met auto's: oudere auto's roesten vaker, niet omdat ze slechter zijn, maar simpelweg omdat ze langer meegaan. Zo kan het lijken alsof omega 3 atriumfibrilleren veroorzaakt, terwijl het eigenlijk komt doordat mensen dankzij omega 3 langer in leven blijven. Dit statistische effect maakt het lastig om te bepalen of omega 3 echt atriumfibrilleren veroorzaakt of dat het alleen zo lijkt. Studies geven hierdoor mogelijk een overschatting van het risico. Er was ook één wetenschappelijk onderzoek dat specifiek keek naar hartritmestoornissen en in dat onderzoek bleek dat het slikken van omega 3-supplementen geen verhoogd risico gaf (9). Ook bij mensen die al atriumfibrilleren hadden, bleek suppletie geen extra verhoogd risico te geven.
De voordelen blijven overeind
Als we naar verschillende recente meta-analyses kijken, dan blijkt suppletie van omega 3 juist zeer gunstig. Omega 3 verlaagt het risico op dotterbehandelingen, hartinfarcten en cardiovasculaire sterfte (10, 11, 12). Uit andere meta-analyses blijkt bovendien dat gematigde hoeveelheden omega 3 gunstig kunnen zijn voor onder meer migraine, cognitieve functies, spieropbouw, angst, herstel bij sport, pijn bij artrose en de algemene hartgezondheid (13, 14, 15, 16, 17, 18).
Conclusie
Het is dus duidelijk dat het te kort door de bocht is om omega 3 ‘levensgevaarlijk’ te noemen. Het gaat vooral om de dosering en de vorm. Omega 3 uit voeding, in de vorm van vette vis zoals haring, makreel, sardines of zalm, lijkt veilig en zelfs beschermend. Ongeveer twee porties vette vis per week leveren zo'n 600 tot 700 milligram EPA en DHA per dag, en dat lijkt een optimale hoeveelheid te zijn.
Als je dagelijks omega 3 suppleert, is het verstandig om dat niet te overdrijven. Doseringen tot 1000 milligram per dag lijken voor de meeste mensen veilig, maar extreem hoge doses van 2000 milligram of meer vergroten het risico op atriumfibrilleren aanzienlijk. Als je al een hartritmestoornis hebt of hartmedicatie gebruikt, is het verstandig om extra voorzichtig te zijn met hoge doses omega 3. In die gevallen is het beter om de omega 3 vooral uit voeding te halen of te kiezen voor een laaggedoseerd supplement (tot ongeveer 500 milligram per dag). Bij twijfel kun je het beste overleggen met een professional met kennis van zaken.
Als je gezond bent en regelmatig een dosering van 500 tot 1000 milligram omega 3 per dag neemt, dan is er vooralsnog beslist geen reden tot paniek. Omega 3 heeft bewezen positieve effecten op de gezondheid, zoals een lager risico op hart- en vaatziekten en een betere hersenfunctie. Daarbij is tekort aan omega 3 ook schadelijk (19, 20, 21). Uit onderzoeken blijkt dat de meeste mensen in het Westen juist te weinig binnenkrijgen (22, 23, 24). Een gematigd supplement kan dan zinvol zijn, zeker als je weinig of geen vis eet.
Kortom, zoals met zoveel dingen in de voeding geldt: de dosis maakt het verschil. Een teveel van allerlei voedingsstoffen kan schadelijk zijn. Drink je te veel water, dan kun je een elektrolytenstoornis krijgen. Te veel ijzer kan leverschade veroorzaken. Te veel vitamine A kan zelfs giftig zijn. Het gaat om de balans, en omega 3 is daar niet anders in!
Met gezonde groet,
Juglen Zwaan
⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
https://preview.mailerlite.com/z4x3h3s1b2/2858700022608824218/a3q7/
