21/07/2025
Afgelopen week voelde ik irritatie over hoe sommige berichten op social media worden gepresenteerd: ogenschijnlijk om iets waardevols te brengen, terwijl ik juist voelde dat er iets werd gehaald. Iets wat vooral ten goede moest komen aan de afzender. Tegelijkertijd besefte ik dat die irritatie volledig bij mij hoort. Iets in mij werd aangeraakt, iets wat nog wat meer aandacht nodig heeft (work in progress).
Toen ik mijn frustratie hierover met mijn partner deelde, ontstond er een boeiend gesprek. De centrale vraag was: kom jij brengen of kom jij halen? En hoe zit dat eigenlijk in ons werk en in onze relatie? Welke lessen hebben we hierin geleerd? Natuurlijk is die vraag nogal zwart-wit gesteld, maar juist daarom zette het ons aan tot reflectie. Wat is precies mijn intentie als ik iets doe voor een ander? En, eerlijk gezegd, welk patroon speelt er soms onderhuids mee? Het lijkt er namelijk op dat ik heel veel voor anderen doe, maar misschien hoop ik diep vanbinnen toch – stiekem – op iets terug? Dit hield me nog wel even bezig, vanuit een nieuwsgierige en onderzoekende houding.
Intussen las ik wat Buddha hierover zegt, en luisterde ik naar sprekers die mystieke wijsheden vertalen naar hedendaagse inzichten. Zij lijken allemaal dezelfde boodschap te delen: wanneer je werkelijk iets aan anderen geeft, geef je tegelijk ook aan jezelf. Buddha verwoordt het prachtig: “Als je het pad verlicht voor een ander, verlicht je daarmee ook je eigen pad.” Geven en ontvangen zijn verweven. Ik las ook ergens dat dienstbaarheid de hoogste vorm van liefde is. Dat resoneert, hoewel ik geloof dat liefde simpelweg liefde is – zoals een moeder die zichzelf instinctief voor haar kind in gevaar brengt. Maar gooien we onszelf soms niet voor de leeuwen, niet zozeer om een ander te redden, maar juist onszelf?
Mijn gedachten gaan uit naar mijn cliënten. Veel van hen worstelen met grenzen stellen, boosheid die niet geuit mag worden, en een patroon van voortdurend klaarstaan voor anderen. Op het eerste gezicht lijkt het dienstbaar. Ze geven aandacht, zorg en steun, in overvloed. Maar als we verder kijken, blijkt deze zogenaamde dienstbaarheid vaak heel oud. Het stamt uit hun kindertijd, toen aanpassen dé manier was om liefde, genegenheid of goedkeuring te krijgen. Hun dienstbaarheid was eigenlijk een strategie om te overleven en de verbinding met degenen van wie ze afhankelijk waren te behouden.
Veel mensen verwarren deze vorm van dienstbaarheid – ook wel bekend als jezelf wegcijferen – met authentiek geven. In werkelijkheid is het een traumarespons uit het verleden die ook vandaag nog doorwerkt. Deze vorm van dienstbaarheid komt eigenlijk iets halen: waardering, erkenning, liefde en het gevoel erbij te horen. Hoe schuldig ben ik hier zelf aan geweest? Enorm. En ja, ook nu nog trap ik er soms in. Bijvoorbeeld wanneer ik na een lange werkdag alsnog in de auto stap om mijn zoon wat spullen te brengen. “Hij heeft erom gevraagd dus dan breng ik dat?!!” Maar als ik aankom en hij zegt lachend: “Mam, dat was helemaal niet nodig. Ik had volgende week ook zelf kunnen ophalen” antwoord ik grappend: “Ik hoop toch wel dat je het waardeert, anders ben ik helemaal voor niets gekomen.” We lachen samen, want we weten allebei dat ik soms nog steeds te veel geef. Of, beter gezegd: mezelf teveel wegcijfer.
Mijn partner en ik gingen verder met ons gesprek over brengen en halen. We luisteren graag naar podcasts van mensen die voor ons echte inspiratiebronnen zijn. Zij lijken oprecht iets te brengen: wijsheid, ervaringen, inzichten, en vooral zichzelf als mens. We voelen ons nooit misleid of dat er stiekem toch iets gehaald wordt. Integendeel, hun dienstbaarheid en kwetsbaarheid trekken ons juist aan. Neem bijvoorbeeld Gabor Maté, een grote inspiratie voor mij, die lachend zegt: “Als je het nodig hebt om nodig te zijn, word dan arts,” verwijzend naar zijn eigen geschiedenis. Toch heeft juist zijn eigen pad hem in staat gesteld om nu dienstbaar te zijn aan anderen.
De tegenstelling tussen halen en brengen is dus niet zwart-wit, maar eerder een spectrum waarop context, levensfase en ervaring een rol spelen. In mijn relatie passen we ons steeds minder aan elkaar aan. Er is ruimte voor eigenheid en verschil, ondanks onze gezamenlijke geschiedenis van jezelf wegcijferen. We houden rekening met elkaar, zonder onszelf daarin te verliezen. In mijn werk ben ik duidelijk aan het brengen. Ik ben niet (meer) afhankelijk van waardering en goedkeuring. Lang leve ervaring en het ouder worden! Wat ik kom halen, staat hooguit vermeld op de factuur. En nee, ik verhoog niet mijn tarieven vanwege de toenemende vraag naar hulp; dat zou mijn intentie volledig ondermijnen.
Het enige gebied waar ik mezelf nog regelmatig voorbijloop, zijn mijn kinderen. En daar heb ik vrede mee. Stap voor stap leer ik: als ik trouw blijf aan mezelf, en daarmee niet hoef te halen bij anderen, heb ik juist zoveel meer te brengen. Win-win.
En dus hebben mijn irritaties van afgelopen week mij iets belangrijks verteld. Tijd om weer even rustig met mezelf te gaan zitten.
En jij? Wat denk jij? Deel ik dit stukje om iets te brengen, of kom ik (misschien toch onbewust) ook iets halen?