24/09/2023
Cognitieve fitness in de strijd tegen dementie
Op Wereld Alzheimer Dag wordt met verschillende activiteiten in Nederland aan- dacht gevraagd voor dementie. In Drachten kan iedereen zich laten informeren door verschil- lende (zorg)organisaties op een markante plek: de voetbalkanti- ne van vv Drachten. Op een drui- lerige middag wordt er niet ge- voetbald, maar proberen de be- zoekers cognitieve fitness uit.
,,Keurig vrouw, netjes!”, moedigt Wil de Lepper (79) uit Drachten zijn vrouw Johanna (78) aan. Hij geeft zijn vrouw een dubbele high five nadat ze net een oefening behorend tot cognitieve fitness hebben vol- tooid. De oefening heet ‘het mijnen- veld’. In een kamer aangrenzend aan de kantine liggen verschillende py- lonnen verspreid; Wil moet er eerst drie aantikken, en daarna zijn vrouw.
Dat klinkt misschien simpel, maar voor Johanna is het een uitdaging. Ze lijdt namelijk aan alzheimer. ,,Ze is een heel intelligente vrouw. Ze heeft ook level 1600 gehaald in Candy Crush, dat doe je niet zomaar. Maar nu heeft ze bijvoorbeeld geen benul meer van memory”, zegt Wil, die haar mantelzorger is. De sportieve oefeningen doorbreken haar dage- lijkse bezigheden. ,,Ik wil een beetje actie, gewoon eruit. Niet acht tot tien uur op de bank spelletjes spe- len.”
Trainer Nynke van der Kloet en Siet- se Pieksma van Sportbedrijf Drach- ten verzorgen de oefeningen die mensen aan het denken zetten. ,,Cognitieve fitness bestaat uit drie onderdelen: beweging, uitdaging en ontspanning. Hierbij zit een stukje mindfulness, je bent bewust in het hier en nu”, licht Van der Kloet toe. Door dit te trainen, weten de herse- nen nieuwe verbindingen te leggen. ,,Je schijnt bewegenderwijs beter dingen te leren. En het leuke is: cognitieve fitness is voor iedereen goed.”
Zorgvraag opschuiven
Vanaf half november begint in Drachten een programma van vijf- tien weken. Zulk soort activiteiten zijn belangrijk, onderstreept Jaap Broersma, voorzitter van Stichting Odensehuis Dirk Baron. ,,Mei it befo- arderjen fan in aktive libbensstyl befoarderje je langer thúswenjen en dêrmei skoot de soarchfraach op.” Dit kan onder meer voor de partner gunstig zijn, meent hij. ,,Hy of sy bliuwt langer by ‘my’ wenjen en foar de maatskippij is it ek nijsgjirrich.
Moatst sjen wat der bart: dan bliuwe se yn beweging en oan it tinken. Fuotbal sille we net mear dwaan mei dy minsken, mar we kinne se wol aktyf hâlde.”
Hierbij denkt Broersma niet alleen sporten, maar bijvoorbeeld ook puz- zelen, bowlen of de ‘beleef-tv’ van het Odensehuis, waarmee mensen terug kunnen reizen naar bekende plekken van vroeger. Nieuwe activi- teiten komen er ook snel aan. ,,Wy wolle graach nei Odensehuis 2.0, wêrby’t wy ek op oare lokaasjes iepen binne. Op sportyf en kultureel mêd. Wy geane bygelyks nei it Fries Museum mei in spesjale rûnlieder. Mar ek op technysk mêd, mei simpe- le telefoans leare bygelyks.”
Alz- en Jungheimer Café
Op deze manieren staan mensen met dementie dichter bij de maatschap- pij. Initiatieven als het Alzheimer Café zorgen hier ook voor, waar mensen met dementie en naasten kunnen samenkomen. Op de infor- matiemarkt in de kantine is er ook een stand van dit initiatief, waar Wil de Lepper net een kaartje heeft ge- haald met tien tips voor omgangs- vormen met mensen met dementie. ,,Deze zaken vind ik wel belangrijk. Bijvoorbeeld voor de kleinkinderen; het lijkt soms of oma wartaal praat.”
Naast het Alzheimer Café bestaat sinds kort het Jungheimer Café, dat vier keer per jaar in Drachten en Leeuwarden wordt gehouden. ,,Dat is er eigenlijk sinds twee jaar geleden en is meer een café voor mantelzor- gers van jonge mensen met alzhei- mer. Die situatie is heel anders, hoe ga je bijvoorbeeld met kleine kinde- ren om?”, licht Jos Geerdink toe, die betrokken was bij de oprichting en casemanager is bij Kwadrantgroep.
Signaleren
Geerdink maakt zich, net als Broers- ma, zorgen om de toename van het aantal mensen met dementie. ,,We zijn eigenlijk met te weinig mensen. Daar maak ik me als casemanager wel zorgen om. We moeten meer samenwerken. Er zijn nu 250.000 mensen met dementie in Nederland, de schatting is dat dat in 2040 600.000 zijn.”
Broersma zegt dat er statistisch 1000 mensen in Smallingerland zijn met dergelijke problematiek, maar dat lang niet alle gevallen bekend zijn. Dat de informatiemarkt vrij laag- drempelig is om te bezoeken, resul- teert ongeveer op de helft van de middag al wel waarop de voorzitter had gehoopt. ,,Ik sjoch aardich wat nije gesichten. As we tsien minsken helpe, dan bin ik hiel tefreden. Der hawwe har no fjouwer minsken oanmeld foar it Odensehuis.”
Tekst: Friesch Dagblad, Vrijdag 22 september 2023
