18/10/2024
Vandaag is het weer Wereldmenopauzedag. Een dag waarop de hormonale overgang van vrouwen volop in de belangstelling staat. Dit jaar is het thema: hormoonbehandeling. Ofwel Hormonale Suppletie Therapie, afgekort tot HST.
Niet met hormonen beginnen hoor! Daar krijg je borstkanker en trombose van….
Het wordt gelukkig minder, maar de hardnekkige fabels en angst rondom hormoonbehandeling (HST) voor vrouwen in de overgang blijft hardnekkig voortbestaan. Niet alleen bij vrouwen zelf, maar ook bij veel huisartsen en gynaecologen.
Hoe komt dat toch? Vooral in Amerika werd tot aan de eeuwwisseling vaak HST voorgeschreven, met vaak goede resultaten. Totdat een grootschalige studie in 2002 van de WHI hier vrijwel acuut een eind aan maakte. Met grote, vetgedrukte letters werd in alle media breeduit gemeten dat vrouwen die tijdelijk hormonen namen een extra kans op borstkanker en ook trombose hadden.Later bleek dat er heel veel mis was met deze studie. De doelgroep bestond vooral uit 60+ vrouwen met veel risicofactoren als roken en obesitas. De gebruikte hormonen waren hoog gedoseerd en worden nu allang niet meer gemaakt. Maar het kwaad was geschied.
Inmiddels worden er in Amerika en veel landen om ons heen alweer volop hormonen voorgeschreven. De laatste jaren zijn er veel onderzoeken geweest die keer op keer aantonen dat HST (onder bepaalde voorwaarden) veilig is en vrouwen er veel baat bij hebben. Hormonale borstkanker van een vrouw is in pricipe nog steeds een contra indicatie. Voor alle duidelijkheid: dus niet omdat je borstkanker kríjgt van hormonen. Maar omdat deze tumor kan groeien onder invloed van HST.
In Nederland is het percentage vrouwen dat HST gebruikt nog steeds relatief laag. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat Nederland calvinistisch is in dit soort zaken en het motto nog vaak luidt: ‘de overgang is een natuurlijk proces waar een vrouw gewoon door heen moet.’
Er is inmiddels wel een inhaalslag gaande. Op FB ontstond rond Pasen 2024 een actiegroep met de leus: "Wij willen onze hormonen terug". Gewapend met paaseitjes gingen vrouwen landelijk langs de huisartspraktijken met als doel: meer aandacht van de huisartsen voor vrouwen met overgangsklachten en meer kennis van HST.
Hoe ziet dat er dan uit: hormoonbehandeling? De synthetische variant,in de praktijk vaak Femoston, bestaat al langer. De Femostonpil lijkt veel op de (anticonceptie)pil. De bio-identieke of lichaamseigen HST is de andere optie en op dit moment de eerste keus. Bio identiek klinkt misschien homeopatisch,of als iets dat uit de moestuin komt. Echter: bio identieke HST wordt net als de synthetische variant in de fabriek gemaakt.
Bio -identiek betekent dat de structuur van de 2 belangrijke vrouwelijke hormonen die je tijdens de overgang grotendeels kwijt raakt (progesteron en oestrogeen) dezelfde structuur hebben als die van jezelf. .Daardoor heeft bio-identieke HST vaak een beter effect dan de synthetische variant. Doordat oestrogeen via de huid wordt aangebracht (een gel, spray of pleister), hoeft het oestrogeen niet via de lever. Het grote gezondheidsvoordeel hiervan is dat er geen verhoogd tromboserisico is. Progesteron bestaat uit een capsule voor de nacht.
(Bio-identieke) HST kan in principe op álle overgangsklachten werken. De lichamelijke klachten zoals opvliegers, stijve spieren en gewrichten,droge slijmvliezen en migraine. Maar net zo goed op moodswings, somberheid, brainfog, slecht slapen, enzovoort. Het effect is heel individueel en persoonlijk.Elke vrouw reageert anders op hormoonbehandeling. Heel kort door de bocht werkt oestrogeen vooral op de fysieke klachten, en geeft energie. Progesteron zorgt vooral voor rust in het lijf en een betere slaap.
Wat is dan het verschil tussen HST en de (anticonceptie)pil? Het gaat immers in beide situaties om een combinatie van oestrogeen en progesteron. De naam zegt het al: de acpil is primair bedoeld als ac: het voorkomen van een zwangerschap. Dat doet HST niet. De hormonen in de pil zijn vooral synthetisch, en in de bio identieke HST dus lichaamseigen. De dosering hormonen in de pil is veel hoger. Een maand de pil bevat ongveer net zoveel hormonen als een jaar HST. Als er geen behoefte is aan anticonceptie is hormoonbehandeling altijd de eerste keus boven de pil bij overgangsklachten.
Kortom: (bio-identieke) HST kan een heel effectieve behandeling van overgangsklachten zijn. Meestal in combinatie met aanpassingen in de leefstijl. Geen quick fix, geen wondermiddel maar voor veel vrouwen de moeite van het proberen waard.
Ga naar je huisarts, informeer jezelf goed over de mogelijkheden en overleg of dit een optie voor je is. Veel hormoonspecialisten kunnen je helpen met deze voorbereiding, zodat jij goed beslagen ten ijs bij de huisarts komt.
