10/08/2025
Twee gezichten van ons bewustzijn
Ons bewustzijn heeft twee gezichten: twee complementaire delen. Enerzijds is er het bewuste, rationele deel, anderzijds het onbewuste, sturende deel. Ze werken voortdurend samen, maar hun functies zijn totaal verschillend.
Het bewuste, rationele deel kan niet lang onthouden, de allereerste ervaringen uit ons leven zijn we vergeten. Wel kan het bewust denken, analyseren, rationaliseren en betekenissen geven aan wat we meemaken. Het is flexibel en dynamisch, in staat om nieuwe informatie te verwerken, verbanden te leggen en daaruit conclusies te trekken. De kernfunctie van dit bewuste denken is: analyseren, plannen en logische beslissingen nemen.
Het bewuste denken heeft nog andere opvallende eigenschappen. Het functioneert binnen een lineaire tijdservaring: het kent het verschil tussen gisteren en vandaag, en kan vooruitblikken naar de toekomst. Het is geassocieerd met de animus – de rationele kant – en de neocortex in onze hersenen.
Toch vormt dit bewuste denken gemiddeld slechts 10 à 12% van ons totale bewustzijn. Met die beperkte capaciteit kunnen we wel degelijk de koers van ons leven veranderen, maar alleen als we ook zicht krijgen op de onderliggende patronen die ons onbewust sturen.
Het onderbewuste daarentegen vormt het grootste deel van ons totale bewustzijn — ongeveer 90%. Je kunt het het best zien als een kerngedachte of ondersteunende gedachte die diep in ons verankerd ligt.
Deze onbewuste kerngedachte bepaalt onzichtbaar de koers van je leven, tenzij je er met je bewuste, rationele denken inzicht in krijgt. Voor veel mensen is dat helaas niet het geval. Dan wordt het bewuste denken zelfs een valkuil: je hebt het gevoel dat je zelf aan het roer staat, maar in werkelijkheid wordt je koers grotendeels bepaald door het onderbewuste.
Het onderbewuste onthoudt alles: vanaf de prenatale fase, en volgens sommige inzichten zelfs ervaringen uit vorige levens. Het functioneert als een automatische piloot met een ingebouwd filtermechanisme, waardoor we de werkelijkheid telkens op dezelfde manier beleven.
In tegenstelling tot het bewuste denken kan het onderbewuste niet redeneren of analyseren. Wel kan het alle ervaringen met elkaar verbinden via associaties. Dat komt doordat het actief is in een dimensie waar de tijd stilstaat — of beter gezegd: waar het zich om de tijd heen beweegt. Het leeft voortdurend in één enkel moment: het hier en nu.
Het onderbewuste leeft in een tijdloos nu en blijft zichzelf herhalen totdat we het doorzien en oplossen. Het stuurt ons gedrag, onze emoties en ons handelen aan, omdat onbewuste overtuigingen ons gedrag vormgeven, simpelweg doordat we ons er niet van bewust zijn.
Het onderbewuste is statisch: het is vastgezet door emotioneel geladen gebeurtenissen, vaak ontstaan tijdens trauma’s en schokken. Zo vormt het als het ware een traumahologram. Het is geassocieerd met de anima – onze intuïtieve kant – en met het limbisch systeem, ons emotionele langetermijngeheugen.
Ons buikgevoel en de intuïtie hebben de meeste verbindingen met het onderbewustzijn, terwijl het rationele denken daar nauwelijks toegang toe heeft. Dat komt doordat het bewuste denken verbonden is met het kortetermijngeheugen, en daardoor geen directe toegang heeft tot deze diepe lagen.
Het rationele denken is als een ervaren stuurman op een groot schip. Hij kan de kaarten bestuderen, het kompas raadplegen en berekende beslissingen nemen om van koers te veranderen. Hij heeft de illusie dat hij volledig de richting bepaalt.
Maar diep in het hart van het schip, ver weg van zijn zicht, zit de automatische koersinstelling – de kerngedachte in het onderbewuste. Deze werd ooit ingevoerd, vaak in een moment van intense emotie, een trauma of schok. Sindsdien staat die instelling vast.
Zolang deze verborgen blijft, zal de automatische piloot telkens subtiel bijsturen, zodat het schip toch weer naar dezelfde, vooraf ingestelde bestemming vaart. Het kan zijn dat de stuurman merkt dat hij langzaam van zijn geplande route afdwaalt, maar hij begrijpt niet waarom.
Zo werkt het ook in ons leven: hoe goed we ook analyseren, plannen of nieuwe richtingen inslaan met ons bewuste denken, de diepgewortelde overtuigingen in ons onderbewuste trekken ons telkens terug naar vertrouwde patronen. Pas wanneer we de onderliggende koersinstelling vinden en bewust aanpassen, kan het schip werkelijk een nieuwe bestemming bereiken.
Het onderbewuste is niet logisch zoals het rationele denken. Het kan moeiteloos twee volledig tegengestelde overtuigingen naast elkaar bewaren, zonder daar enig probleem in te zien.
Bij veel mensen zit in de kerngedachte zo’n innerlijke tegenstrijdigheid, bijvoorbeeld:
"Ik ben fantastisch en waardevol"
"Ik ben niet goed genoeg en zal falen"
Het onderbewuste heeft geen logische filtering. Het kan niet redeneren, maar slaat ervaringen op mét hun emotionele lading. Het denkt niet in termen van consistentie, maar werkt volledig ervaring-gebaseerd.
Een kind in de eerste, door het rationele denken vergeten levensfase, kan in één situatie ervaren: "Ik ben goed en geliefd" en in een andere situatie: "Ik ben waardeloos". Beide ervaringen worden als waar opgeslagen in de kerngedachte van het onderbewuste.
Omdat deze kerngedachte geen tijd kent, blijven beide programma’s naast elkaar bestaan zonder elkaar op te heffen. Dit heeft een biologische functie: in termen van overleving (reptielenbrein) is het nuttig om tegelijk te geloven dat je veilig én onveilig bent, zodat je flexibel kunt reageren op nieuwe ervaringen en veranderende contexten.
Precies dat inzicht is belangrijk om de Germaanse Geneeskunde beter te begrijpen: het lichaam reageert altijd vanuit een biologische logica, gericht op overleving. Daarom geldt: de arts moet de psyche begrijpen, en de therapeut moet de geneeskunde begrijpen.
Detail: Het onderbewuste zit net onder het bewustzijn. Het is toegankelijker, maar niet altijd actief in je gedachten. Het onbewuste daarentegen is de diepe, bijna ontoegankelijke laag die ons op fundamentele wijze aanstuurt.
Het onderbewuste omvat de kerngedachte en de opgeslagen overtuigingen. Met het onbewuste doelen we op de diepere biologische en instinctieve sturing.
In de context van de Germaanse Geneeskunde is het bijzonder waardevol om de onderbewuste kerngedachten en opgeslagen overtuigingen te ontleden, om zo het genezingsproces te voltooien en sporen op te ruimen.
Uiteindelijk is het mogelijk om ook het onbewuste bij te sturen. Dit kan door middel van concentratie en meditatie: het tijdelijk opzijzetten van de mannelijke, rationele energie, en het oefenen in focus en aanwezigheid. Het bewuste in het hier en nu moment plaatsen.
Door bewust contact te maken met de anima – de intuïtieve, ontvankelijke kant – krijgen we toegang tot de diepe lagen van het onbewuste. Daar kan bevrijding plaatsvinden van angst, schuld en schaamte die ons onbewust hebben gestuurd.
Auteur: Daniel the Healthman
