20/03/2024
Waarom het handig is om ‘de gebruiksaanwijzing van de tiener’ te kennen? Dat bespreekt Jelle Jolles in zijn online inspiratielezing: ‘De lerende tiener, zelfregulatie en het brein’. De presentatie is bedoeld voor leraren, opvoeders en coaches ... én voor de tiener zelf, en ook voor opa’s en oma’s.
Veel leraren, ouders en coaches klagen over het ‘lastige gedrag’ en de matige motivatie van de jongere. Leerlingen presteren minder goed dan ze kunnen, zijn kwetsbaar en ervaren een grote psychische druk die kan leiden tot matig welbevinden. De tiener is nog ‘werk in uitvoering’. De hersenen rijpen door tot ruim na het 20e jaar, en de jongere doet nog veel vaardigheden en kennis op. Dat is ook hard nodig om alle inzichten en ervaringen te verwerven die nodig zijn om onze complexe wereld te kunnen begrijpen en te zijner tijd vanuit een zelfstandige positie daarin te kunnen functioneren. De lezing gaat in op het sociale brein van de tiener en op ‘wat iedereen zou moeten weten over de ontwikkeling van vaardigheden en over rijping van het brein’.
We weten nu dat de cognitieve en persoonlijke ontplooiing van jongeren alleen mogelijk is als ze geprikkeld worden: cognitief EN sociaal EN emotioneel EN fysiek. Het sociale brein is nieuwsgierig en ondernemend, en hongert naar prikkels. Voor de praktijk van onderwijs en opvoeding betekent dit dat er gerichte ‘steun, sturing en inspiratie’ nodig zijn om de lerende tiener tot ontplooiing te brengen. Daarvoor is een leraar, een ouder, een coach nodig die actief feedback geeft en routes wijst. In de begeleiding, moet naast cognitieve kennis en inzichten ruime aandacht gegeven worden aan persoonlijke groei en brede ontplooiing. In de presentatie worden handvatten gegeven aan de hand van kernwoorden: zelfinzicht en zelfregulatie, planning, overzien van consequenties, het omgaan met de opinies van anderen, het leren denken en redeneren, en inzicht in onze complexe samenleving en cultuur.
Op grond van onze inzichten in de ontwikkeling van tieners wordt duidelijk dat het onderwijs gebaat is bij een brede vorming die ook oog heeft voor sociale en emotionele invloeden en voor persoonlijke ontplooiing:
“Het doel van onderwijs is om kennis over te dragen, om ervaringen te laten opdoen en om voor te bereiden op het zelfstandig worden.
Tevens zorgt het onderwijs voor brede vorming waarbij aandacht gegeven wordt aan cognitie EN sociaal gedrag EN emotionele verwerking EN bewegen/handelen; deze vier dimensies zijn immers sterk verweven, en verbonden door de hersenrijping.
En daarom gaat onderwijs óók over persoonlijke groei, identiteitsontwikkeling en ontplooiing”.
Bron: de lezing is gebaseerd op zijn recente boek ‘Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein’ (Uitgeverij Pluim, 2020).
Online inspiratielezing: ‘De lerende tiener, zelfregulatie en het brein’ Spreker: prof. Jelle Jolles, neuropsycholoogOpname: 14 en 24 februari 2023, in samen...