24/11/2015
Stress? Begrijp en (h)erken hoe het werkt. Collega Petra Keizer legt uit.
Stress!!
In (het) groot en in (het) klein...
Veiligheid is de basis voor leven.
Zonder veiligheid kun je niet optimaal functioneren.
Als je niet veilig bent, omdat je in een stress-situatie verkeert, kun je drie dingen doen:
1) vechten
2) vluchten
3) bevriezen/blokkeren
Welke van de drie je doet, is geen bewuste keuze.
Als er 'gevaar' dreigt, gaan je lichaam en brein in de overlevingsstand. Letterlijk en figuurlijk.
- Je zintuigen gaan volledig 'aan'. Je hoort alles, je ziet alles, je voelt alles, je ruikt alles...
Dit is om het gevaar zo snel mogelijk in de gaten te krijgen en daardoor zo snel mogelijk te kunnen reageren.
("Overprikkeld", "concentratieprobleem")
- Je blijft staan. Enorm achterover geleund of juist in elkaar gedoken. Je lichaam 'bevriest' in deze houding.
- Je spieren spannen zich aan. Klaar om weg te rennen...
(Achillespeesblessures, enkelblessures, knarsetanden, stijve schouders)
- Je hartslag versnelt, je ademhaling gaat sneller en gaat meer naar je borst.
(Ademhalingsproblemen)
- Alles wat extra ballast kan zijn bij het eventuele vluchten moet eruit...dus word je misselijk, moet je plassen of po**en.
(Stoelgangproblemen)
- Nadenken lukt nog maar met heel veel moeite. Als je in gevaar bent is het niet belangrijk dat je kunt lezen of rekenen. Dus je 'nadenkhersenen' gaan op een lager pitje functioneren.
("Gisteren kon hij het nog wel en nu opeens niet meer!")
- Er komen stresshormonen vrij die bovenstaande veroorzaken.
Hierdoor kun je handelen.
Heel knap van je lichaam!
Dus kort samengevat:
Bij stress en onveiligheid gaan je nadenkhersenen uit en je instinctieve handelen aan.
Daarnaast hoor, zie, voel etc je alles.
Op het moment dat het nodig is betekent dit overleven.
Op het moment dat het niet meer nodig is en deze reacties nog steeds aanwezig blijven, betekent het:
- Overprikkeld zijn. Snel afgeleid...
Alles horen en zien en voelen.
Daar kun je niets aan doen.
Je staat in de overlevingsstand. Er is geen knopje dat je uit kan zetten. Je hersenstam staat aan. Denkt dat je nog in gevaar verkeert dus deze reacties nodig hebt.
- De details zien maar niet meer het overzicht hebben of vice versa.
Omdat je nadenkhersenen op een lager pitje functioneren, neemt de dominante hersenhelft het voortouw. Óf de hersenhelft die het geheel overziet is actief, óf de hersenhelft die alle details oppikt.
Dan kan het zomaar zijn dat je overweldigd wordt door alle dingen die je nog moet doen (details) terwijl je volledig het overzicht kwijt bent over de tijd die je voor ale deze dingen hebt. Gevolg: nog meer stress!
Acute en langdurige stress zijn zeer intensief voor het lichaam én voor het brein.
Wat het extra pittig maakt, is dat het vaak niet (h)erkend wordt...
Lees onderstaand stukje maar eens:
Stel, je bent een knul van 16, met een iq boven de 140. Je hebt een bijbaantje bij de slagerij van een supermarkt waar je verschillende taken hebt.
Zo moet je overzicht houden over de gevulde vakken met vlees en moet je o.a. in de gaten houden of er vlees over-de-datum ligt.
Daarnaast heb je tijdsdruk, want het werk moet helemaal af voordat je naar huis gaat. Dat betekent dat alles blinkend schoon is, alle vakken gevuld zijn én alle losse vleesverpakkingen op datum liggen.
Je vindt het allemaal erg pittig. Aan je intelligentie ligt het niet...
Doordat je tijdsdruk hebt komt er stress bij. Hierdoor verlies je het overzicht óf neem je de details niet goed meer waar.
Dat betekent dat je een steek liet vallen en je een waarschuwing hebt gekregen.
Dit geeft nog meer stress...
Iedereen heeft een andere manier van stressverwerking.
Het scheelt vaak al enorm als het gezien en erkend wordt. Begrip krijgen is een stukje veiligheid voelen.
Zodra het gevoel van veiligheid weer terug is, werken de hersenen ook weer optimaal, voor zover mogelijk is voor die persoon uiteraard.
Stress in de klas door tijdsdruk, het woord 'toets', een jongen die je steeds stiekem port, een lichaam dat steeds moet bewegen maar dat niet mag doen omdat je stil moet zitten...
Stress op het werk door een deadline, een collega die je pest, een afspraak die je vergeten was...
Iedereen heeft stress. Dat is prima en niet erg.
Als het maar weer zakt. Te reguleren is.
Als dat niet gebeurt, kan dat grote gevolgen hebben.
Dus (h)erken alsjeblieft dat er sprake kan zijn van stress symptomen. Die mogen niet onderschat worden, want ze blokkeren het normale functioneren volledig!
Groetjes, Petra Keijzer-Rus
O ja, natuurlijk is het door reflexintegratie mogelijk een lichaam weer tot rust te brengen, maar dat zullen jullie intussen wel weten ;-)