23/08/2025
Een automatische externe defibrillator (aed) gebruiken in noodgevallen kennen we. Nu wordt het de hoogste tijd een extra stap te zetten, vinden ziekenhuisartsen. Nederland moet aan de Stop de bloeding-kastjes, omdat ook bij bloedverlies elke minuut telt.
Ze duiden het als de ‘grootst vermijdbare doodsoorzaak’ bij traumatische ongelukken. Dat kan in het verkeer zijn, op de werkvloer of bij geweldsincidenten. In ons land komen dergelijke verwondingen zo’n 3500 keer per jaar voor.
Ernstig bloedverlies is zo levensbedreigend, stellen Begüm Pekbay en Oscar van Waes, dat de kans voor een slachtoffer om te overleven in rap tempo afneemt. „Terwijl je met simpele hulpmiddelen het verschil kunt maken.”
Het initiatief om doodbloeden zoveel mogelijk te voorkomen, staat nog in de kinderschoenen. Maar moet nu worden uitgerold, vinden de twee, zeker sinds het Erasmus MC in Rotterdam de handschoen heeft opgepakt.
Pekbay is er arts-onderzoeker, Van Waes traumachirurg. Zij is coördinator van de Stop de Bloeding-cursussen die in den lande al door tienduizenden mensen zijn gevolgd. Hij zag de noodzaak in de Verenigde Staten.
Ze wijzen op de bomaanslag in 2013 tijdens de Boston Marathon en de vele schietpartijen op scholen in de VS. Naar aanleiding daarvan ontstond in Amerika een Stop the bleed-campagne, zodat burgers die doorgaans als eersten bij het slachtoffer zijn, eerste hulp kunnen verlenen.
„Het bestaat dus al ruim tien jaar”, vertelt Pekbay. „Ook in Nederland, waar de eerste cursussen sinds 2016 worden gegeven. Maar het heeft nog niet de bekendheid van reanimeren en de aed.”
Er zijn, zegt ze, ondertussen zoveel mensen geschoold om slachtoffers in de eerste minuten bij te staan. „Alleen missen zij alsnog de hulpmiddelen.”
Daarom maakt zij zich er samen met chirurg Van Waes en Frank van den Branden, hoofd bedrijfshulpverlening (bhv) en crisiscoördinator in het ziekenhuis, sterk voor dat er bij de aed spullen komen om ernstige bloedingen te kunnen stelpen.
De eerste handeling voor een omstander is het bloeden bij het slachtoffer te verminderen door druk uit te oefenen op de wond. De tweede is 112 bellen. In de tussentijd kan een Stop de bloeding-kast uitkomst bieden.
Dat is niet zo ingewikkeld en kostbaar als een aed (bij een hartstilstand). Van den Branden haalt een tasje uit de aed-kast dat alles bevat: een tourniquet (een ‘riem’ om de wond af te klemmen), verband en een schaar.
Pekbay: „Da’s alles. Niet super kostbaar, gemakkelijk toe te passen. Dus duur en moeilijk vormen geen drempel om Stop de bloeding-materiaal overal aan een aed-kast toe te voegen.”
Dat het Erasmus MC als eerste in Nederland enkele tientallen tasjes bij aed’s heeft gestopt, is niet verrassend. Het is het grootste traumacentrum van ons land en de dramatische aanslag door Fouad L. in september 2023 zal er zeker ook een rol bij hebben gespeeld.
„Wat was er gebeurd als de schutter hier in de centrale hal om zich heen had geschoten”, werpt bhv’er Van den Branden op. Traumachirurg Van Waes: „Het dreigingsprofiel in Nederland neemt toe. Dan is het nuttig dat burgers ook levens kunnen redden.”
Om op die manier het aantal patiënten met ernstige bloedingen – vooral na schietpartijen, waarmee Rotterdam koploper is – op zijn operatietafel terug te dringen.
„We zien bijvoorbeeld jaarlijks zo’n 450 zwaargewonden door een schiet- of steekpartij. Bloedverlies is daarbij de grootste doodsoorzaak. Als daar vanaf het eerste moment iets aan kan worden gedaan, is dat alleen maar winst”, aldus Van Waes.
Daarom pleit hij ervoor dat instellingen als ziekenhuizen, Schiphol en treinstations Stop de bloeding-kastjes aanschaffen. „We moeten leren handelen bij ernstig bloedverlies.”
Een automatische externe defibrillator (aed) gebruiken in noodgevallen kennen we. Nu wordt het de hoogste tijd een extra stap te zetten, vinden ziekenhuisartsen. Nederland moet aan de Stop de bloeding-kastjes, omdat ook bij bloedverlies elke minuut telt.
