09/09/2025
De Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) ziet een toename in het aanbod van infusen met vitamines en het toedienen daarvan. Deze zogeheten vitamine-infusen worden toegediend bij cosmetische-, leefstijl- of gezondheidsklinieken. Dit past in de maatschappelijke trend waarbinnen mensen graag hun gezondheid willen optimaliseren.
De NVD heeft begrip voor deze behoefte van mensen, maar raadt vitamine-infusen voor het optimaliseren van je gezondheid af. Suppletie van vitamines, zoals met infusen kan risico’s met zich meebrengen en vraagt om goede begeleiding.
Wetenschap
Voor gezonde mensen zonder aangetoonde vitaminetekorten (deficiëntie) is er geen overtuigend bewijs van het effect van suppletie, bijvoorbeeld in de vorm van vitamine-infusen. Wetenschappelijke reviews en klinische studies laten geen klinisch relevante winst zien van vitaminesuppletie ten opzichte van een gezond voedingspatroon volgens de Schijf van Vijf. De veelgehoorde uitspraak ‘baat het niet dan schaadt het niet’ gaat in het geval van deze infusen niet op.
De Gezondheidsraad rapporteert in de Richtlijn Goede Voeding 2015 dat langdurige inname boven de veilige bovengrens schadelijk kan zijn1. In 2023 heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport daarom het advies van de Gezondheidsraad ten aanzien van aanvaardbare bovengrenzen voor vitamines en mineralen overgenomen2. Dit is in lijn met de Europese maximumhoeveelheden die in ontwikkeling zijn en gebaseerd zullen worden op de bovengrenzen die de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA) heeft afgeleid?
Risico’s van te hoge dosering
Een te hoge inname van vitamines kan leiden tot verschillende gezondheidsklachten. Het gaat daarbij vooral om langdurige inname boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) of boven de door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) vastgestelde veilige bovengrens.
Zo kan langdurig gebruik van hoge doseringen vitamine D leiden tot een te hoog calciumgehalte in het bloed, wat nierstenen of zelfs nierschade kan veroorzaken. Een inname van meer dan 25 mg vitamine B6 per dag kan op termijn tintelingen of gevoelloosheid in handen en voeten veroorzaken. Te veel vitamine A (boven ca. 3.000 microgram per dag) kan hoofdpijn of leverschade geven.
Vooral de vetoplosbare vitamines A, D, E en K kunnen zich opstapelen in het lichaam, waardoor de kans op klachten en blijvende gezondheidsschade groter wordt. Daarbij geldt dat eenmalig een hoge dosering meestal minder risicovol is dan langdurig gebruik, maar in combinatie met bepaalde medicatie kan zelfs een eenmalige overdosis levensbedreigend zijn.
Misleiding
Het aanbieden van vitamine-infusen belooft snelle verbetering van de gezondheid. Aan het aanbod gaat echter geen triage of diagnosestelling vooraf die aangeeft of er sprake is van enige mate van deficiëntie. Dat het in een kliniek met klinische setting plaatsvindt met BIG-geregistreerde professionals (artsen en verpleegkundigen), die het aanbrengen van een infuus als voorbehouden handeling mogen uitvoeren, suggereert ten onrechte dat de behandeling klinisch bewezen en veilig is. De NVD begrijpt dat veel mensen op zoek zijn naar snelle oplossingen bij vermoeidheid, herstel of ter preventie. Echter, een gezond voedingspatroon volgende de Richtlijn Goede Voeding leidt bij mensen zonder ziekte tot de inname van voldoende vitamines.
Uitzonderingen
Specifieke groepen met aangetoonde tekorten hebben wel baat bij inname van supplementen of vitaminen-infusen. Zo hebben bepaalde bevolkingsgroepen extra vitamine D nodig. Het gaat om jonge kinderen, zwangere vrouwen, vrouwen vanaf 50 jaar, mannen vanaf 70 jaar en mensen met een donkere huid, continue lichaamsbedekkende kleding of mensen die weinig buiten komen. Omdat de gebruikelijke inname van calcium in Nederland hoog ligt, is het niet nodig vitamine D-suppletie te combineren met inname van extra calcium.
Mensen uit risicogroepen die weinig of geen zuivel gebruiken, zoals ouderen, mensen met een lactose-intolerantie of mensen die plantaardig eten, hebben echter wel een combinatie van vitamine D en calcium nodig. Daarnaast hebben vrouwen die zwanger willen worden extra foliumzuur nodig (rond de conceptie) en hebben veganisten extra vitamine B12 nodig. Mensen die vanwege coeliakie een glutenvrij dieet gebruiken hebben extra jodium nodig.
De rol van voeding bij preventie en gezondheid
De wetenschappelijke consensus over gezonde voeding wordt in Nederland door het Voedingscentrum vertaald naar de adviezen in de Schijf van Vijf. Een gevarieerd voedingspatroon dat aansluit bij de Schijf van Vijf levert in principe voldoende vitamines en mineralen voor gezonde mensen.
In de praktijk weten we echter dat vrijwel niemand exact volgens de Schijf van Vijf eet. Toch laat recent onderzoek op basis van de Voedselconsumptiepeiling (VCP) zien dat ook in het actuele voedingspatroon van Nederlanders nauwelijks sprake is van insufficiënte innames van vitamines en mineralen. Bij (chronische) aandoeningen, kwetsbare doelgroepen of na herstel van ziekte kan er sprake zijn van een behoefte aan een aangepaste voedingsinname (voedingszorg op maat). Aantoonbare en ernstige voedingsstoftekorten vragen om medische begeleiding.
De NVD roept toezichthouders op om de wet- en regelgeving te handhaven: verbied misleidende gezondheidsclaims en zorg dat de samenstelling en dosering van producten en supplementen transparant en toetsbaar zijn. Aan de medische organisaties, waarvan leden zoals artsen en verpleegkundigen hieraan een bijdrage leveren, vraagt de NVD om binnen de beroepsgroep het debat te voeren over het aanbieden van dit type behandeling binnen de geldende ethische kaders.
Referenties
1 Bron: Richtlijn Goede Voeding 2015, Gezondheidsraad, https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015 , p.66
2 Reactie VWS op advies Aanvaardbare bovengrenzen voor vitamines en mineralen, Gezondheidsraad, https://www.gezondheidsraad.nl/onderwerpen/vitamines-mineralen-en-supplementen/documenten/brieven/2023/07/05/reactie-vws-op-advies-aanvaardbare-bovengrenzen-voor-vitamines-en-mineralen
