BETER, de kunst van gezondheid is een spraakmakende onderzoeksexpositie in Medisch Centrum Haaglanden, van 9 november 2012 tot en met 8 februari 2013. Voor het eerst wordt op wetenschappelijke wijze, in een voor iedereen toegankelijke expositie de kernvraag onderzocht: ‘Heeft kunst effect op de gezondheid?’
Over zorg en cultuur worden in deze tijden van bezuinigingen verhitte discussies gevoerd.
Er is een groeiend spanningsveld tussen de roep om aantoonbaar ‘nut’ en effectmeting enerzijds, en de behoefte aan subjectieve waarden en kwaliteit van leven anderzijds. Veel mensen zijn het erover eens dat kunst ons leven verrijkt en daarmee goed is voor ons welzijn. Het BETER consortium, een samenwerkingsverband tussen partners uit de zorg-, kunst- en wetenschappelijke sector, onder leiding van Martijn Engelbregt, onderzoekt voor het eerst de helende werking van kunst. Kunst en placebo
Om de kernvraag ‘Heeft kunst effect op de gezondheid?’ te kunnen beantwoorden wordt de werking van helende kunst vergeleken met de werking van placebo’s voor kunst. Een placebo voor kunst is iets dat zich manifesteert als kunst, maar dat niet is. De vermeende helende kunstwerken die in de onderzoeksexpositie worden gebruikt zijn bruiklenen uit (museale) collecties, of worden speciaal vervaardigd door kunstenaars. De placebo’s worden door professionele èn amateur kunstenaars vervaardigd, of komen uit de collectie van het Behring Institute for Medical Research. Zowel de placebo’s als de kunstwerken werden verkregen naar aanleiding van internationale oproepen aan amateurs en professionele kunstenaars. (Sinds mei 2012 is het niet meer mogelijk om kunstwerken in te dienen)
Onderzoeken
De kunst en placebo’s voor kunst worden geëxposeerd en onderzocht door heel Medisch Centrum Haaglanden. De meeste onderzoeken vinden plaats in een neutraal onderzoekscentrum. De werking van de kunstwerken op de bezoekers wordt gemeten met interviews, vragenlijsten en observaties. Fysiologische signalen zoals hartslag, temperatuur, bewegingen en zweetsecretie worden gemeten. Daarnaast wordt biomedische technologie ingezet tot het bepalen van emoties. In wachtkamers, bespreekkamers, wandelgangen en behandelkamers worden onderzoeken verricht en er wordt (placebo) kunst opgehangen in patiëntenkamers terwijl de revalidatie wordt gemonitord. Ook is er een thuisonderzoek waarbij zowel gezonde als revaliderende mensen een kunstwerk en placebo in hun eigen omgeving krijgen. Symposium en publicatie
14 juni organiseert het BETER Consortium in het MCH een symposium waar de onderzoeksresultaten en conclusies gepresenteerd worden aan het publiek. Tevens worden deze gebundeld in een publicatie en ter plekke aangeboden aan beleidsmakers en beslissingsnemers in de zorg - en culturele sector. Ook vragen we experts naar hun visie op de gezondheid van kunst, nodigen we kunstenaars die met het thema gezondheid bezig zijn uit om een bijdrage te leveren, en kijken we hoe gezond BETER zelf is. Meer over het programma volgt later. BETER kunstenaars
Leni van den Band; Sarah Benhamou; Melanie Bonajo; Eelco Brand; Malou Cohen; Mateo Conti; Sander Deurzen; Ninke Donkers; Klaartje Dullemond; Martijn Engelbregt; Gijs Frieling; Studio Annemarie Geurink;Jeroen Glaes; Noortje Haegens; Pavel van Houten; Fransje Killaers; Frank Koolen; Niels van der Kuur; Ine Laurant; Ilse Leenders; Lina van den Lende; Gabriel Lester; Philip Lüschen; Myrthe Mandemakers; Sachi Miyachi; Mireilla Moya; Janpeter Muilwijk; Marc Mulders; Jeanine Oostland; Joyce Overheul; Henk Peters; Barbara Rink; Jaap Robben; Donat Sperling; Niels Staal; Marie Louise van der Steenstraten; Marijke Wessendorp; Sabine Zwikker; Johan Andersom; Julie Smith
Het BETER Consortium
BETER wordt ontwikkeld door het BETER Consortium dat bestaat uit de volgende partners. Initiatiefnemers: EGBG (Martijn Engelbregt), Medisch Centrum Haaglanden en TAAK (curator Theo Tegelaers). Onderzoekspartners: TU Delft, GEMAK, Behring Institute for Medical Research, Natuur voor mensen, Hersencentrum, Hogeschool voor de Kun-sten Utrecht en Mindmedia. BETER wordt mede mogelijk gemaakt door SKOR | Stichting Kunst en Openbare Ruimte, Stichting DOEN, VSB Fonds, Ministerie van EL&I en het Mondriaan Fonds. Het comité van aanbeveling bestaat uit: Henk J. Smid, directeur ZonMw; Ine van Hest, directeur innovatie-fonds zorgverzekeraars; Elco Brinkman, directeur Bouwend Nederland, Ad Poppelaars, columnist en toezichthouder in de zorg.
