08/06/2025
🌿 Wanneer oude pijn zich mengt in (nieuwe) relaties – privé én op het werk
Soms reageren we heftiger dan we willen. Iemand zegt iets kleins, doet afstandelijk, of betrekt een ander bij een activiteit – en ineens voel je je geraakt. Je merkt dat je je terugtrekt, stilvalt, controle zoekt of onzeker wordt.
Dit is niet zwak of raar. Het is vaak een teken dat oude pijn wordt aangeraakt. De vraag is niet: “Wat doet de ander verkeerd?”, maar:
“Wat in mij wordt hier opnieuw getriggerd?”
📚 Wetenschappelijke onderbouwing
Psychologen John Bowlby en Mary Ainsworth legden de basis voor de hechtingstheorie, die stelt dat onze vroege ervaringen met veiligheid, liefde en afwijzing de manier vormen waarop we later relaties aangaan.
Heb je als kind geleerd dat liefde voorwaardelijk is, dat je “braaf”, loyaal of exclusief moet zijn om erbij te horen? Dan kan een neutrale situatie – zoals minder aandacht van een vriend(in) of collega – voelen als afwijzing, verlating of vervanging.
De reactie is vaak onbewust:
+ controle willen uitoefenen
+ bevestiging zoeken
+ terugtrekken of stilzwijgen
+ emotioneel overreageren
🧩 Voorbeeldsituatie 1: "Waarom zegt hij niets meer?"
Emma werkt graag met collega Sam. Ze delen veel. Maar sinds zij in een ander project is geplaatst, voelt Sam afstandelijk. Emma voelt zich onzeker, en trekt zich ook terug.
Wat Emma niet weet: Sam voelt zich buitengesloten. In zijn jeugd was hij vaak "overgeslagen" bij vriendschappen. Hij trekt zich nu terug uit zelfbescherming. Geen bewuste keuze, maar een patroon.
🧩 Voorbeeldsituatie 2: "Alles moet op haar manier..."
Liesbeth heeft een vriendin, Noor, met wie ze veel onderneemt. Noor organiseert vaak alles zelf, beslist de locatie, stuurt suggesties en checkt waar Liesbeth is als ze met iemand anders afspreekt. Liesbeth voelt zich beklemd.
Wat Noor niet beseft: haar behoefte aan controle komt voort uit ervaringen waarin ze mensen verloor als ze losliet. Door te regisseren, probeert ze een gevoel van veiligheid te behouden. Maar voor Liesbeth voelt het als verstikking.
🧩 Voorbeeldsituatie 3: “Ik pas me altijd aan, en dan ben ik ineens leeg”
Marije is het type vriendin die altijd klaarstaat. Ze luistert, helpt verhuizen, onthoudt verjaardagen en stelt zich loyaal op. Maar de laatste tijd merkt ze dat het contact met haar vriendin Sophie haar uitput. Ze zegt overal “ja” op, ook als ze eigenlijk geen energie heeft. Als Sophie een keer niet reageert op een appje, slaat de twijfel toe: Heb ik iets verkeerd gedaan?
Wat Marije niet doorheeft: haar constante aanpassen komt voort uit een diepgeworteld patroon van bevestiging zoeken. In haar jeugd leerde ze dat ze erbij hoorde als ze 'lief en makkelijk' was. Afwijzing vermijden werd belangrijker dan haar eigen grens voelen of aangeven.
Voor Sophie lijkt het alsof alles prima gaat. Maar voor Marije stapelt de onzichtbare druk zich op – tot ze emotioneel instort of het contact ineens afkapt. Niet omdat ze dat wíl, maar omdat ze nooit geleerd heeft hoe ze in verbinding kan blijven mét zichzelf én de ander.
🛠️ 5 Stappen om met oude pijn om te gaan (voor jezelf én de relatie)
1. 🧭 Herken je trigger
Sta stil bij het moment waarop je geraakt wordt. Vraag jezelf:
“Wat voelde ik op dat moment? Wat ken ik hiervan uit eerdere ervaringen?”
Bewustwording is de eerste sleutel.
2. 🧠 Onderzoek je overtuiging
Wat geloof je op dat moment over jezelf of de ander?
Bijvoorbeeld:
“Ik ben niet belangrijk meer.”
“Hij laat me in de steek.”
“Ik moet controleren om niet kwijt te raken.”
Deze overtuigingen zijn vaak ontstaan in je jeugd en niet per se actueel.
3. 💬 Communiceer vanuit kwetsbaarheid
Zeg niet: “Jij reageert nooit meer.”
Zeg wel:
“Ik merk dat ik me onzeker voel als het contact verandert. Ik wil het graag delen omdat ik onze band waardevol vind.”
Zachte eerlijkheid opent de deur voor verbinding.
4. 🌱 Maak ruimte voor de ander
Sta open voor het perspectief van de ander. Misschien was het gedrag helemaal niet persoonlijk bedoeld, maar was diegene ook met iets bezig of juist aan het worstelen.
Vraag bijvoorbeeld:
“Hoe heb jij deze situatie ervaren?”
“Ik ben benieuwd naar wat er bij jou speelt.”
5. 🌿 Maak een nieuwe keuze
Je bent niet verantwoordelijk voor oude patronen, maar wél voor hoe je ermee omgaat.
Kies bewust:
– Blijf ik hangen in verwijt of slachtofferschap?
– Of kies ik voor openheid, zelfzorg en duidelijke communicatie?
Zelfregie is de kracht die oude pijn verandert in nieuw gedrag.
🤝 In relaties én op het werk
Deze patronen zie je ook op de werkvloer:
+ Collega’s die elkaar ontwijken na onuitgesproken spanning
+ Controlerend gedrag bij leidinggevenden uit angst voor verlies van invloed
+ Teamleden die stilvallen na een verandering in groepsdynamiek
+ Of het nu in vriendschap is of in werkrelaties: relationele veiligheid begint bij zelfinzicht.
🌿 Wil je oude patronen herkennen en ombuigen?
Als outdoor life coach werk ik in de natuur, waar oude patronen sneller voelbaar én zichtbaar worden. Door letterlijk in beweging te komen, kom je ook mentaal in beweging. De omgeving zonder muren nodigt uit tot zelfreflectie, verstilling én eerlijke gesprekken.
🌳 Hoe kan je in een veilige/oefen setting patronen zichtbaar maken?
Door middel van:
🔁 Reflectieve wandel coaching
Bijvoorbeeld: we volgen een pad en jij kiest een richting. Onderweg merk je dat je steeds naar de ander kijkt voor bevestiging. Of je twijfelt lang voordat je een keuze maakt. Die ogenschijnlijk eenvoudige gedragingen zeggen iets over jouw innerlijke patroon. We maken het zichtbaar, zonder oordeel – en dat opent ruimte voor verandering.
🪞 Oefeningen met systemisch werk of opstellingen
Denk aan het letterlijk neerzetten van symbolen in het landschap voor 'jij', 'de ander', 'verwachtingen' of 'angst voor afwijzing'. Hierdoor zie je letterlijk hoe ver of dichtbij iets voor je voelt. Dit geeft diepe inzichten die je hoofd alleen niet kan bedenken.
🧭 Oefeningen met keuzes en obstakels
Je loopt bijvoorbeeld een pad met een metafoor: “Wat staat er tussen jou en vrije verbinding?” We bespreken wat je tegenkomt – een omgevallen boom, een smal pad, twijfel. Hoe je ermee omgaat, reflecteert vaak je gedrag in relaties of werk. Zo oefenen we ook nieuw gedrag in een veilige buitencontext.
🍃 Natuurelementen als spiegel
De natuur laat vaak zien wat woorden niet kunnen. De stilte, de wind, een splitsing in het pad – het helpt om naar binnen te keren. Patronen komen sneller boven zonder ruis van buitenaf.
👉 In de outdoor coaching-sessies kun je (voorbeeld 3) herkennen door bijvoorbeeld letterlijk telkens opzij te gaan voor de ander, of geen richting te kiezen tijdens een oefening. Deze fysieke patronen helpen ons op een dieper niveau te begrijpen hoe het ‘aanpassen’ in je lijf zit én hoe je het stapsgewijs kunt veranderen.
🌿 Wil jij ervaren wat buiten bewegen met je binnenwereld doet?
Ik bied sessies voor individuen, teams of duo’s (zoals collega’s of vriendinnen) die willen leren:
+ hun patronen te herkennen
+ uit oude loyaliteiten te stappen
+ gezonder te communiceren
+ met meer rust en zelfvertrouwen relaties aan te gaan
📩 Neem gerust contact met me op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek in de buitenlucht. De eerste stap is vaak letterlijk… naar buiten.
Illustratie: Pixabay