29/01/2022
Stervensbegeleiding of palliatieve zorg is een zinvolle hulp tijdens de laatste levensperiode, sterven is een proces met veel vragen en onzekerheden voor diegene die gaat overlijden en zijn of haar naasten. Zowel bij stervensbegeleiding als bij palliatieve zorg kan een begeleider helpen bij beslissingen over pijnverlichting of sedatie om het eventuele lijden van de patiënt te verlichten, maar ook bij vragen over euthanasie of orgaandonatie. Palliatieve zorg begint meestal als het duidelijk is dat de patiënt ongeneeslijk ziek is en wordt gegeven door verschillende zorgverleners, meestal zijn dit een medisch specialist, een fysiotherapeut, een verpleegkundige, naar wens een geestelijk verzorger en mantelzorgers, het is deels professionele hulp en deels vrijwilligerswerk. Palliatieve zorg is gericht op de patiënt, een stervensbegeleider is meer gericht op het hele proces van verlies, rouw, overlijden en nazorg.
Stervensbegeleider of afscheidsbegeleider
Een stervensbegeleider zorgt er wel voor dat de gewenste en noodzakelijk medische hulp aanwezig is, maar is vooral een goede steun in het emotionele proces. De rouwbegeleiding begint al voorafgaand aan het sterven bij zowel diegene die gaat overlijden als diegene die hier diep emotioneel en direct door worden geraakt. Een opgeleide en ervaren stervensbegeleider of afscheidsbegeleider wordt voor een korte maar belangrijke periode een buddy of vriend van de familie. Hij of zij verzacht de moeilijke omstandigheden door bijvoorbeeld dierbare herinneringen op te halen, te luisteren naar jouw levensverhaal of het helpen met schrijven van brieven aan naasten zodat het laatste toch nog gezegd kan worden.
De begeleider of buddy helpt om te berusten in de situatie en om op een zo goed mogelijke manier afscheid te nemen van het leven en van de dierbare. Een beroemde uitspraak van de Franse filosoof Michel de Montaigne is: “Wie de mensen leert te sterven, leert ze te leven”. De uitspraak van de filosoof kan wel kenmerkend genoemd worden voor de hulp van een geestelijke of humanistische rouwbegeleider bij het naderende overlijden, het is een zorgzame vorm van levensbegeleiding in de laatste fase. Het is helpend in het rouwproces na het overlijden als het levenseinde respectvol was en passend bij het leven van de overledene. De overgangsfase van leven naar sterven kan voor mantelzorgers te zwaar zijn omdat ze vaak te direct betrokken zijn, een stervensbegeleider of afscheidsbegeleider kijkt met meer objectiviteit en inlevingsvermogen naar de betrokkenen.
Het werk van een stervensbegeleider, ook wel ritueel begeleider genoemd, wordt gedaan door vrijwilligers met een opleiding op dit gebied of als betaald werk. De zorg voor het afscheid is vaak gekoppeld aan verpleegkundige zorg of aan de uitvaartzorg. Deze hulpverlening tijdens de laatste levensfase kan ook gekoppeld zijn aan rouwbegeleiding of verliescounseling, in dit geval is er ook nazorg voor de nabestaanden. De kosten voor deze bijzondere vorm van begeleiding worden vergoed via de uitvaartverzekering als er een post is "vrij besteedbaar bedrag".
