15/09/2025
Voelde jij je als kind echt gezien en gehoord door je vader? Of bleef er altijd een gemis, een verlangen naar erkenning? Wat een vader wel of juist niet ziet en benoemt bij zijn kind, werkt diep door in hoe jij jezelf vandaag in de wereld laat zien.
Vorige week deelde ik in een bericht en in mijn nieuwsbrief de vraag of jij het herkent dat je vader nooit tegen je zei: ‘Ik ben trots op je.’
Vandaag wil ik je meenemen in de betekenis van de vader vanuit systemisch perspectief.
Een kind komt ter wereld via de moeder. Zij is letterlijk de poort waardoor het leven binnenkomt. Vanuit haar ontvangt het kind de eerste bedding: voeding, warmte, nabijheid, basisveiligheid.
De vader vervult een andere, aanvullende rol. Hij vertegenwoordigt de wereld buiten die eerste symbiose met de moeder.
Systemisch gezien staat de vader voor:
De beweging naar buiten
De vader helpt het kind om zich los te maken uit de eenheid met de moeder en zich te richten op de buitenwereld. Hij staat symbool voor beweging, actie, leren grenzen te verkennen.
Grenzen en richting
De vader geeft het kind (vaak meer dan de moeder) gevoel voor richting, voor kaders, voor structuur. Dit gaat niet over strengheid, maar over houvast: het kind leert dat de wereld groter is dan alleen het veilige nest.
Zelfvertrouwen en kracht
Vanuit de blik van de vader leert een kind zichzelf kennen. Wanneer een vader zijn zoon of dochter laat voelen: “Ik zie jou. Ik ben trots op jou. Je mag er zijn zoals je bent.” Dan bouwt dat direct aan het zelfvertrouwen en de eigenwaarde van het kind.
Voorbeeld in relaties
Een vader laat, vaak onbewust, zien hoe je als man of als ouder aanwezig bent. Voor een dochter is dat vaak haar eerste beeld van “hoe mannen met mij omgaan”. Voor een zoon vaak het eerste voorbeeld van “hoe ik als man in de wereld kan staan.”
Evenwicht in geven en nemen
Als de vader naast de moeder staat en verantwoordelijkheid draagt voor zijn plek, voelt het kind: er is balans. Beide ouders dragen op hun eigen manier bij. Zo hoeft het kind niet in de plek van de vader of de moeder te stappen.
Als de vader er niet is
Wanneer een vader fysiek of emotioneel afwezig is (door bijvoorbeeld overlijden, scheiding, verslaving, emotionele afwezigheid of simpelweg geen contact met zijn gevoelswereld), ervaart een kind een leegte.
Dat kind voelt: een deel van mijn basis ontbreekt. En die leegte zoekt altijd een weg.
Mogelijke gevolgen voor een kind (en later als volwassene):
Gebrek aan zelfvertrouwen en eigenwaarde
Als de vader niet laat voelen: “Ik ben trots op jou, ik zie jou zoals je bent,” kan een kind later moeite hebben om zichzelf waardevol te vinden. Er blijft een innerlijke twijfel: ben ik wel goed genoeg?
Moeite met grenzen
De vader staat symbool voor kaders en richting. Als dat ontbreekt, kan een kind of heel onzeker worden in het nemen van stappen, of juist te hard gaan duwen en over eigen grenzen heen gaan.
Perfectionisme en bewijsdrang
Veel dochters van afwezige vaders ontwikkelen een patroon van “als ik maar beter mijn best doe, dan word ik gezien.”Dat kan leiden tot overpresteren, perfectionisme en nooit tevreden zijn met jezelf.
Moeite met intimiteit en relaties
Een dochter kan in relaties steeds opnieuw zoeken naar bevestiging van mannen of juist wantrouwend worden omdat ze geleerd heeft: mannen zijn er niet écht. Een zoon kan moeite hebben om kwetsbaar te zijn en verbinding aan te gaan, omdat hij geleerd heeft om zichzelf groot te houden.
Leegte of onthechting
Er kan een vaag maar hardnekkig gevoel blijven dat er “iets ontbreekt”. Een gemis dat je moeilijk kunt plaatsen, maar dat zich laat voelen in relaties, werk of zelfs in je eigen ouderschap.
Loyaliteit en overnemen
Kinderen proberen vaak (onbewust) de plek van de vader in te nemen. Bijvoorbeeld door verantwoordelijk te worden voor de moeder, of door te vroeg volwassen te worden. Dit geeft later vaak spanning, vermoeidheid of het gevoel nooit echt kind te zijn geweest.
Klachten die hieruit kunnen ontstaan:
Laag zelfbeeld
Faalangst of juist bewijsdrang
Perfectionisme
Angst om verlaten te worden
Moeite met vertrouwen in relaties
Problemen met grenzen aangeven
Burn-outklachten (door steeds maar doorgaan en presteren)
Emotionele leegte, depressieve gevoelens
Bindings of verlatingsangst
Systemisch gezien mist er dus een belangrijke bedding. Het goede nieuws is: dit hoeft niet het einde van het verhaal te zijn. Wanneer je jouw plek durft te erkennen, jouw pijn onder ogen komt en stopt met het dragen van wat niet van jou is, kan er heling ontstaan. Dan hoef je de leegte niet langer te vullen via je partner of je kinderen, maar kun je jezelf geven wat je gemist hebt.
Wil je dit onderzoeken voor jezelf? Stuur me gerust een bericht.
Liefs Susan
