13/07/2024
“DAT HERINNEREN ZE ZICH NIET”
Onlangs ontmoette ik in mijn praktijk een ventje van slechts enkele weken oud. Zijn ouders hadden hem op aanraden van de kraamzorg bij mij aangemeld omdat hij na de bevalling veel spanning in zijn lijfje had, veel overstrekte en lang ontroostbaar kon huilen.
Zijn bevalling was een ware rollercoaster geweest, zowel voor zijn ouders als voor hem. Na een soepele start van de bedoelde thuisbevalling stagneerde de ontsluiting. Zijn hoofdje bleek er niet goed voor te liggen, zodat het indalen werd bemoeilijkt. Besloten werd om naar het ziekenhuis te gaan. Daar werden weeënopwekkers ingezet om de bevalling weer vlot te trekken.
Helaas lukte het ook na een volle dag hard werken van zowel mama als baby niet om door het geboortekanaal te komen. Omdat deze kleine man het moeilijk kreeg, werd besloten tot een spoedkeizersnede. Tot hun verbijstering moesten ouders echter wachten tot er plek was op de OK, terwijl hun baby vast bleef zitten in het be**en. Uiteindelijk konden ze hun zoontje pas uren later veilig in hun armen sluiten.
Bij de 6 weken controle in het ziekenhuis vroegen ouders de gynaecoloog of de baby gezien zijn klachten misschien iets had meegekregen of overgehouden aan deze heftige bevalling. Dit wuifde hij weg, met de opmerking dat dit niet wetenschappelijk was bewezen.
Dit zijn uitspraken waarbij ik altijd een paar keer diep moet in- en uitademen om de error in mijn hoofd te resetten. Want in mijn dagelijkse praktijk zie ik wel degelijk de gevolgen, en ook is hierover echt al veel bekend vanuit de pre- en perinatale psychologie. En los daarvan, bestaat de werkelijkheid alleen als deze is bewezen? Waar is het inlevingsvermogen gebleven?
Helaas is deze gynaecoloog niet de enige zorgprofessional die denkt dat baby’s geen gevolgen kunnen ondervinden van hun geboorte. Het is hetzelfde hardnekkige geloof dat baby’s geen pijn zouden kunnen voelen, omdat hun brein nog niet is volgroeid. Deze opvatting (die wetenschappelijk zou zijn bewezen) heeft veel lijden veroorzaakt en is uiteindelijk pas in de jaren 80 ontkracht. Eerder schreef ik daar een uitgebreide post over, zie hier: https://www.facebook.com/share/p/TaEJJRySCbKdYHn5/
Datzelfde onvolgroeide brein wordt als reden aangevoerd dat baby’s geen herinneringen kunnen hebben. Algemeen aanvaard is dat dit pas mogelijk is vanaf een leeftijd van 2,5 – 3 jaar oud. Er zijn echter ook onderzoeken die herinneringen aantonen vanaf 14-18 maanden oud. Daarbij gaat het om bewuste herinneringen, die met details naverteld kunnen worden. Dit bewust herinneren wordt ook wel het EXPLICIETE geheugen, ofwel kennisgeheugen genoemd.
Het is echter onjuist om daaruit te concluderen dat baby’s dus geen herinneringen kunnen vormen. Er bestaat namelijk nog een ander soort geheugen, namelijk het IMPLICIETE geheugen, ofwel cel- of lichaamsgeheugen genoemd. Daarbij worden lichaamservaringen samen met de zintuiglijke informatie (geur, kleur, geluid etc) en de emoties die dit oproept (vreugde, angst, shock etc) opgeslagen in het oerbrein (het limbisch systeem). Daarom herkent de baby de stem van de ouders na de geboorte en kalmeert hierdoor. Of gaat de baby huilen als je het hoofdje aanraakt als deze tijdens de geboorte erg onder druk heeft gestaan.
Dit impliciete geheugen is al decennialang onderwerp van onderzoek, onder meer door internationaal befaamde neurowetenschappers zoals Bessel van der Kolk en Stephen Porges. Het impliciete geheugen wordt gevormd in een tijd waarin er nog geen taal en begrip bestaan, alleen maar gevoelservaringen. Het ligt ten grondslag aan vroegkinderlijk trauma, zoals hechtingstrauma. En het staat centraal binnen de pre- en perinatale psychologie, waarin gevoelservaringen zelfs terug kunnen gaan naar de periode van voor de conceptie.
Gelukkig waren deze ouders door mij al voorbereid dat ze waarschijnlijk weinig gehoor zouden vinden. Dat hun zoontje wel degelijk wat had meegekregen van deze heftige bevalling, liet dit ventje duidelijk zien in zijn lichaamstaal en gedrag. Hoe fijn was het voor deze ouders om te begrijpen dat de onrust en het vele huilen voortkwam uit het herinneringshuilen en niet door iets wat zij verkeerd deden. Zo konden ze er beter voor hun zoontje zijn en samen stappen zetten om deze heftige ervaring achter hen te laten.
Ik zeg altijd: baby’s zijn ook mensen. Hoe fijn is het als zij als volwaardig worden gezien, als de bewuste en gevoelige wezentjes die ze zijn. Ik hoop hier met dit bericht weer een bijdrage aan te hebben geleverd 🙏🏻❤️
Wil je meer weten over herinneringshuilen? Eerder schreef ik er dit bericht over: https://www.facebook.com/share/p/biDGjSjSb5LE4QbP/
Hartelijke groet,
Ellen Bulder
Baby- en kindertherapeut
www.adem-ruimte.nl
===
Foto: Zwangerennu.nl
===
Meer weten over:
Bessel van der Kolk: https://www.besselvanderkolk.com
Stephen Porges: https://www.stephenporges.com
Onderzoek naar vroege herinneringen: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09658211.2021.1918174
