06/02/2023
NIEMAND IS OP ZOEK NAAR EEN BEHOEFTIGE COACH
De unieke waarde van coaching bestaat hierin dat je met behulp van een coach jezelf ontwikkelt en ontdekt, je eigen waarden helder krijgt, je eigen issues leert oplossen, je eigen pad bepaalt en betreedt. In de ideale situatie is de coach hierbij zelf volledig transparant en ondersteunt hij of zij vakkundig het proces van de cliënt. Geen adviezen, geen voorkeuren, geen eigen oordelen of meningen die een rol spelen, kortom, de coach moet ‘zichzelf’ thuis laten. Zijn of haar oplossingen, oordelen en voorkeuren zijn per definitie voor de cliënt irrelevant. De enige inbreng van de coach is het faciliteren van dit zelf-ontdekkingsproces van de cliënt.
Hier zitten we in het hart van de definitie van de rollen van coach en cliënt in Co-Active coaching. Het is een prachtige positionering van beide partijen, maar het lijkt in de praktijk één van de moeilijkste punten te zijn voor de coach. Het is lastig om jezelf uit het plaatje te houden. Het begint al bij het eerste contact met een potentiële cliënt.
Eigenlijk zou een eerste contact een eerste ervaring moeten zijn van de werkrelatie tussen coach en cliënt, er moet iets gebeuren, de vonk van de coach-relatie zou al moeten overspringen en de connectie worden gemaakt. Dan is het voor de cliënt heel makkelijk om met de coach in zee te gaan en voelt hij of zij al de meerwaarde van deze connectie.
Maar wat als de coach vanuit het eigen perspectief cliënten nodig heeft? Hij heeft een bepaalde omzet per maand nodig en zit daar nu misschien onder. ‘Oh, als dit maar een betalende klant wordt.’ Dat kan hij al heel gemakkelijk voelen. En onmiddellijk komt deze energie in de intuïtieve informatiestroom van onderbewuste naar onderbewuste en pikt de cliënt het onderbewust op. ‘De coach wil iets van mij, het gaat er niet alleen om dat ik hem nodig heb, hij heeft mij ook nodig, maar daar kom ik niet voor!’ In de meeste gevallen is dit geen bewuste gedachte van de cliënt, maar ervaart hij het ergens in zijn systeem, waardoor de spontane beslissing om met de coach te gaan werken uitblijft en hij er niet zeker over is. Hij heeft een behoeftige coach ontmoet.
En dan is er de onzekere coach. Het kennismakingsgesprek loopt goed, de cliënt komt meteen al bij diepere gevoelens en er worden al dingen helder. Het gaat goed. Hij of zij wil hier graag meer van. Ze zijn echt in een goede intuïtieve connectie met elkaar. Maar dan valt de coach daar plotseling uit weg. ‘Nu moet ik mijn aanbod gaan doen, mijn tarief noemen. Ben ik dat wel waard? Wie ben ik om dat bedrag aan deze persoon te vragen? En het commitment dat ik aanga, wat als ik het niet kan waarmaken?’
Ook deze coach is behoeftig en eigenlijk nog niet klaar voor de rol als coach, op zijn minst op dat moment niet. Hij of zij heeft onopgeloste issues, waarschijnlijk in relatie tot geld en tot eigenwaarde en enkele interessante kruisverbanden tussen die twee. Er zijn echt veel mensen, die het talent en de skills om te coachen hebben, die hierop stuk lopen. Ze bouwen nooit een lopende praktijk op. Ze houden van gratis coachen, ze vragen vaak maar een deel van het tarief dat ze eigenlijk nodig hebben om ervan te kunnen leven. Ze houden van het vak, ze kunnen het vaak ook, maar de eigen behoeften, het eigen kwetsbare ego, doet ze de das om. Ze zijn zelf de grootste belemmering op hun pad naar succesvol coach-schap.
Dan nog maar een opleiding volgen, nog maar een accreditatie behalen, totdat op het laatst de diploma’s aan de muur me toeschreeuwen dat ik het echt kan! Maar die angst blijft, die onvolkomenheid, die schaamte om mijn tarief te vragen, en belangrijker nog, die aarzeling van mijn kant bij een eerste contact. En die werkt heel goed samen, tegen mij, met de zorg voor een maandelijks inkomen want de maandlasten gaan wel gewoon door, help!
Hoe kom je als coach van jezelf af? Van die altijd aanwezige zelfkritische stem, die zegt dat je het niet kunt en dat je nooit van coaching zult kunnen leven? Ik refereer weer even aan het Co-Active Coaching model, waar één van de vijf centrale contexten ‘Self Management’ heet. Het is interessant dat self management voor alle coaches nodig is, ook voor de zeer ervaren coaches die niet terugschrikken voor de hierboven genoemde situaties. In de coach-relatie zijn we volledig op de cliënt afgestemd, leven en ademen we als het ware vanuit zijn perspectief, zijn normen en waarden, zijn oordelen en zoeken zo samen met hem de uitwegen uit zijn doolhof waarin hij even verstrikt is geraakt, of de sleutel tot de gesloten poort waarvoor hij symbolisch staat.
En het overkomt ons allemaal dat er dan opeens iets door ons hoofd schiet, onaangekondigd, van ‘ik heb vergeten de vuilcontainer buiten te zetten’ tot het overlijdensbericht van een goede vriend dat je eerder die week hebt gehoord. Ook zaken als vermoeidheid, lichte lichamelijke klachten die opspelen, kunnen ons afleiden en met onze aandacht naar onszelf leiden. Op dat moment zijn we de connectie met de cliënt even kwijt en dit wordt door hem of haar direct gevoeld in de intuïtieve connectie. Ik denk dat veel coaches dit uit ervaring zullen kunnen bevestigen.
Dus self management is een belangrijk instrument om jezelf thuis te laten en er echt helemaal te zijn voor de cliënt. Allereerst heeft het een bijzonder kenmerk, dat is de kunst om je bewust te worden van je onbewuste afglijden naar je eigen zelf. Opeens merk je dat je vanuit je eigen referentiekader denkt en spreekt, of dat je een advies wilt geven. Wake up! Dit ben je zelf en je zit de unieke coach-relatie in de weg.
Er is als het ware een dieper niveau van zelf in jou aanwezig, dat geen behoeften en stemmingen heeft, dat gewoon ‘is’, en die monitort eigenlijk alles wat je doet. Jij, als zelf-geïdentificeerde persoon, wordt bijvoorbeeld boos om iets, en je kalme diepere zelf kan dan zeggen ‘kijk mij boos zijn’ en staat daarmee buiten die boosheid. Door als coach meer vanuit die kalmere meditatieve ‘zelf’ te handelen wordt het veel makkelijker om dat behoeftige zelf te overstijgen en er minder door in de greep gehouden te worden. Maar het vergt een constante aandacht, het gaat voor zover ik weet nooit helemaal weg.
In de afgelopen jaren heb ik in de Effortless Coach Opleiding heel wat coaches kunnen begeleiden, starters en ervaren coaches, al hun examens en praktijkopdrachten nagekeken, geanalyseerd en van commentaar voorzien. Ik heb daarbij geleerd dat ‘zelf’ het grootste obstakel is om te overwinnen. Wie er niet in slaagt om succesvol te coachen blijft hangen in het zelfoordeel, met als meestvoorkomende gedachten ‘ik kan het niet’, ‘ik ben het niet waard’, ‘wie zit er nou op mij te wachten?’, ‘hoe kan ik het waarmaken?’, 'er zijn al zoveel coaches.’
Dit zijn niet altijd rechtstreeks hun gedachten, je ziet die houding ook vaak terug in hun werk. Terugdeinzen als het moeilijk wordt, weg van de pijn van de cliënt. ‘Zo, zullen we het voor vandaag hier maar bij laten?’ De coach vindt het zo naar voor de cliënt, weet theoretisch wel dat hij of zij hier doorheen moet en dat het genezend werkt, maar vind het toch wel genoeg voor vandaag, soms de cliënt in de ontreddering achterlatend of genoegen nemend met een halfbakken resultaat. Ook hier is het soms de coach die behoeftig is. De cliënt wil vaak wel verder.
En natuurlijk het herkennen van situaties of omstandigheden, waarbij de onzekere coach niet op het proces vertrouwt, maar sterk getrokken wordt naar een, voor hem, vergelijkbare situatie en hoe die opgelost werd, en prompt met een advies komt in plaats van de cliënt zijn eigen ontdekkingstocht te gunnen.
Om al deze redenen, waarvan vele herkenbaar zullen zijn is het voor de ervaren en de beginnende coach zaak om het ‘zelf’ goed in beeld te hebben, meer te opereren vanuit het diepere kalme zelf, dat zich meer kenmerkt door ‘zijn’ dan door ‘doen’, en het drukke behoeftige zelf met self management in goede banen te leiden.
Het belangrijkste van de unieke coach-relatie is dat de cliënt volledig centraal staat, alle kennis en alle antwoorden in zich heeft, zijn eigen weg kan en moet vinden en dat de coach dit transparant kan faciliteren. En waar vind je die cliënten? Zijn ze niet overal om ons heen? In Effortless Coaching hanteren we de drie kenmerken van de potentiële cliënt: ‘Hij of zij wil een wezenlijke verandering doormaken, is er tot nu toe zelf niet in geslaagd, en het wordt hoog tijd dat het gebeurt.’ De transformatie, de blokkade en de actualiteit. Als je met die bril kijkt dan zie je de mensen die veel baat zullen hebben bij coaching overal om je heen.
Jouw kijk op de markt is daarbij van groot belang. Als jij gewend bent om je cliënten als ‘coachees’ te zien dan begin je al met een probleem. De coachee is de afgeleide van de coach en bestaat taalkundig bij de gratie van of ten behoeve van de coach. Als je dat in een diagram zou tekenen zie je in het midden een coach en daaromheen een kring van coachees die hem in staat stellen om coach te zijn. In het andere beeld, waarin de cliënt centraal staat, zie je overal om je heen mensen die baat hebben bij coaching. En als jij kunt laten zien dat je hen meerwaarde kunt bieden zullen ze graag met je werken. Jij als coach staat daarin niet centraal, maar hun eigen transformatieproces staat centraal, en daarin slagen is ze oneindig veel meer waard dan welk tarief maar ook dat jij zou vragen, dat is de grote waarde die jij aan hun leven kunt toevoegen als coach. Mits je niet je eigen behoeften uitstraalt, mits je jezelf dus thuis laat. Want niemand is op zoek naar een behoeftige coach.
Gerard Meerstadt
Effortless Coaching
Coehoornsingel 68
7201 AD Zutphen
0645 306 735
effortlesscoaching.nl
facebook.com/effortlesscoaching
nl.linkedin.com/in/gerardmeerstadt
Gerard Meerstadt is initiator van het Effortless Coaching netwerk, auteur van het boek ‘Moeiteloos’ en ontwikkelaar van de Effortless Coach Opleiding die gevolgd wordt door alle Effortless Coaches, ervaren en starters, samen met elkaar in een groeps-leerproces met diepgaande individuele trajecten.
