27/06/2025
मिडिया इन्टरनेशनलद्धारा आयोजित कार्यक्रममा नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका वरिष्ठ उपाध्यक्ष श्री दिपक मल्होत्राले प्रस्तुत गर्नुभएको बिचार ः
१. सर्वप्रथम आयोजक संस्था मिडिया इन्टरनेशनललाई धेरै धेरै धन्यवाद भन्न चाहान्छु । आजको मुलुकको सवैभन्दा जल्दोबल्दो एवं महत्वपुर्ण विषयमा उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री माननीय विष्णु पौडेल ज्यूको उपस्थितीमा एउटा बहसको थालनी गर्नुभएको छ ।
२. सरकार, हामी निजी क्षेत्र, संमाचार संस्थाहरु तथा सरोकारवाला आम–नागरिकले सोच्नुपर्ने विषय भनेको स्वदेशमै उद्यमशिलता कसरी विकास गर्ने, रोजगारी कसरी विकास गर्ने र युवाहरुलाई स्वदेशमै कसरी टिकाउने ? भन्ने विषय निकै महत्वपुर्ण छ ।
३. सरकारले भर्खरै आगामी आर्थिक वर्षको बजेट संघीय संसदमा प्रस्तुत गरेको छ । मुलुकको अर्थतन्त्रमा ८१ प्रतिशत भन्दा बढी हिस्सा ओगटेको निजी क्षेत्रलाई सरकारले प्रस्तुत गरेको बजेटले उत्साही बनाएको छ । यो बजेटले रोजगारी सिर्जजना, उद्यमशिलता विकास र उत्पादन वृद्धिलाई प्राथमिकतामा राखेको छ । यो बजेटबाट हामी केही आशावादी पनि छौं ।
४. मुख्य कुरा भनेको युवाहरुलाई स्वदेशमा कसरी टिकाउने ? आजको यस कार्यक्रमको मुख्य विषय नै छ काम गरौं आफ्नै देशमा भन्ने ? यो विषयमा गम्भिर बहस र विमर्स तथा युवाहरुलाई स्वदेशमा टिकाउने गरीको ठोस रणनीतिक योजना आउनुपर्छ ।
५. युवा उद्यमशिलता प्रवर्द्धन, रोजागारी सृजना गर्नका लागि फोकस एरियाहरु छानेर ठोस रणनीतिक योजना तर्जुमा गर्नुपर्दछ । जस्तै कृषि क्षेत्र, औद्योगिक क्षेत्र, स्टार्टअप कर्जाको प्रभावकारी योजना, उत्पादन देखि बजारीकरणसम्म सहजीकरण गरिनुपर्दछ । आईटी क्षेत्रमा पनि पछिल्लो समय प्रसस्त सम्भावना देखिन्छ ।
६. मुलुकलाई आर्थिक दृष्टिकोणले नयाा दिशा दिन हामी निजी क्षेत्र सरकारसंग हातेमालो गर्न सदैव तयार छौं । मुलुकमा उपलव्ध अपार प्राकृतिक श्रोतको भण्डारण, भू राजनीतिक धरातल, अनुकुल जलवायु एवं ५७ प्रतिशत रहेको युवा जनशक्तीले आर्थिक विकासको प्रशस्त सम्भावनाहरु देखाएका छन ।
७. चालु आर्थिक वर्षको १० महिनामा माक्रै वैदेशिक अध्ययनका त्रममा १ खर्व १२ अर्व रुपैयाा बाहिरिएको राष्ट्रबैंकको तथ्याङक आएको छ । व्यापार व्यवसाय कम हुनुको मुख्य कारण भनेको युवाहरुको पलायन हो । अहिले अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा विहान देखि वेलुकासम्म वेदेशिक रोजगारीमा जाने युवाहरुको लाईन देख्दा कुन नेपालीको मन नरोला ? त्यसले हामी निजी क्षेत्रलाई पनि निकै चिन्तित बनाएको छ ।
८. मुख्य समस्या भनेको युवाहरुको वैदेशिक पलायन नै हो । अर्कोतर्फ जनसंख्या घट्दै जाादा यसले मागमा असर गरेको छ । त्यसपछि नागरिकको क्रयक्षमता नै घटिरहेको छ । नागरिको आय घट्नु भनेको अर्थतन्त्र संकुचनमा छ भन्ने प्रष्टै बुझिन्छ । अधिकांश गाउा रित्तो देखिन थालेका छन । शहरमा सटरहरु खालि देखिन थालेका छन । होटलहरु पुर्ण क्षमतामा चल्न सकेका छैनन । उद्योग व्यवसाय चल्न सकेका छैनन । सरकारले राम्रो गर्न खोज्दा खोज्दै पनि परिणाम आउन सकेको छैन ।
९. मुख्यतय सरकारको नीति प्रभावकारी हुन पर्यो । खासगरी फिस्कल पोलिसी र मोनिटरी पोलिसी बीच प्रभावकारी समन्वय हुनुपर्छ भन्ने हो । मुलुभित्र रोजगारी सृजना गरेर युवाहरुलाई स्वदेशमै रोक्ने र विदेशमा भएकालाई पनि देश फर्किने वातावरण बनाउनुपर्छ । विद्यार्थी पढ्नका लागि विदेशिनुपर्ने बाध्यता पनि मुलुकका लागि अभिशाप नै हो । बाहिर पढ्न गएको करिव ९५ प्रतिशत विद्यार्थीहरु फर्किदैनन । उनिहरुले आफ्ना अभिभावकलाई समेत उतै बोलाएर सेटल भएर बस्ने प्रवृत्ति पनि बढेको छ ।
१०. वर्तमान आर्थिक अवस्थामा सुधार ल्याउनका लागि तत्कालै प्रभावकारी कदमहरु चाल्नुपर्ने अवस्था आएको छ । सरकारले अर्थतन्त्रलाई सुधार गर्नका लागि अध्यादेशहरु पनि ल्यायो । यसलाई हामी निजी क्षेत्रले निकै सकारात्मक रुपमा लिएका छौं । सरोकारवाला सरकारी निकायबीचको समन्वय र एकअर्काकबीचको अन्तरविरोधी कानून र क्षेत्राधिकारबीच तालमेल नहुादा पनि निजी क्षेत्रले निकै दुाख पाउनुपरेको अवस्था छ । व्यापारी र उद्योगपतिका छोराछोरी नै बाहिर जाने अवस्था आउन थालेको छ । यसलाई गम्भिर ढंगले लिनुपर्दछ ।
११. पछिल्लो समय केही युवाहरुले उद्यमशिलताको विकास गरिरहेका छन । नेपालमै केही गर्छु भन्ने भावनाको विकास गराऊनु अहिलेको आवश्यक्ता छ जसले हरेक व्यत्तीलाई कर्मशिल बनाउन सकोस । काम गरम आफ्नै देशमा भन्ने भावना हरेक नागरिकमा विकास हुन सकोस ।
