Certeza Medical Clinic

30/07/2025

Mga sakit na nakukuha sa pakikipagtalik.

Sexually transmitted diseases (STD)

Ang mga sexually transmitted disease (STDs) ay sanhi ng sexually transmitted infections (STIs). Ang mga ito ay kumakalat pangunahin sa pamamagitan ng pakikipagtalik. Ang mga STI ay sanhi ng bacteria, virus o parasites. Ang impeksiyon na nakukuha sa pakikipagtalik ay maaaring dumaan sa bawat tao sa dugo, semilya, o vaginal at iba pang likido sa katawan.

A. ANU ANO ANG MGA SAKIT NA ITO?

Mga bacterial STI:

1. Chlamydia:
Madalas asymptomatic o walang nararamdaman, ngunit maaaring magdulot ng pananakit sa panahon ng pag-ihi, discharge, at sa mga kababaihan, pananakit ng pelvic at kawalan ng kakayahang manganak (infertility)

2. Gonorrhea:
Maaaring magdulot ng mga katulad na sintomas sa chlamydia at maaari ring humantong sa mga seryosong komplikasyon kung hindi ginagamot, kabilang ang pagkabaog at malalang impeksiyon.

3. Syphilis:
Umuusad na may mga unang sugat na sinusundan ng mga pantal, at posibleng makaapekto sa utak, pagkawala ng pandinig, pagkabulag, seizure at iba pa.

4. Bacterial Vaginosis (BV):
Isang kawalan ng balanse ng bakterya sa ari ng babae, na kadalasang nauugnay sa mas mataas na panganib ng iba pang mga STI. Nagiging sanhi ng malansang amoy sa ari ng babae.

5. Mycoplasma ge***alium
Isang karaniwang STI na maaaring magdulot ng pamamaga sa urethra at cervix.

Mga viral STI:

1. Ge***al Herpes:
Dulot ng herpes simplex virus (HSV), na nailalarawan sa pamamagitan ng masakit na mga sugat at paltos. Ang mga paltos na ito ay maaring magkaroon sa labi at sa ari, na maaring direktang makahawa.

2. Human Papillomavirus (HPV):
Maaaring magdulot ng ge***al warts at nauugnay sa cervical at iba pang mga kanser.

3. HIV/AIDS:
Isang virus na umaatake sa immune system, na ginagawang vulnerable ang katawan sa iba pang mga impeksyon. Kadalasan ang nagkakaroon nito ay mababa ang resistensya na maaring mahawaan ng iba pang sakit. (Immunocompromise)

4. Hepatitis B: Maaaring magdulot ng pinsala sa atay at mapataas ang panganib ng kanser sa atay.

Iba pang mga STI:

1. Trichomoniasis:
Isang parasitic infection na maaaring magdulot ng pangangati at paglabas ng ari.

2. Pelvic Inflammatory Disease (PID): Isang impeksyon sa mga organo ng reproduktibo na maaaring humantong sa pagkabaog at ectopic na pagbubuntis.

3. P***c lice at scabies:
Mga infestation na maaaring magdulot ng pangangati at pangangati ng balat.

29/07/2025

21/07/2025

HERPES

A. Ano ang herpes?

Ang herpes ay isang pangkaraniwang impeksyong virus na dulot ng herpes simplex virus (HSV).

Karaniwan itong nagpapakita bilang masakit, puno ng likido na mga paltos o sugat sa balat, bibig, o ari, ngunit maaaring walang sintomas ang ilang indibidwal.

Mayroong dalawang pangunahing uri ng HSV:
HSV-1, na karaniwang nagiging sanhi ng oral herpes (cold sores), at HSV-2, na pangunahing nagiging sanhi ng ge***al herpes o sa ibabang parte ng katawan tulad ng ari o paligid nito . Bagama't walang lunas para sa herpes, ang mga gamot na antiviral ay maaaring makatulong na pamahalaan ang mga sintomas at mabawasan ang panganib ng paghahatid.

B. Paano ito nakukuha?

Ang herpes ay lubos na nakakahawa at kumakalat sa pamamagitan ng direktang pakikipag-ugnayan sa mga sugat ng isang taong nahawahan, o minsan kahit na sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa apektadong bahagi kapag walang mga sugat tulad ng paghalik sa may apektado nito.

Ge***al herpes: ay karaniwang kumakalat sa pamamagitan ng pakikipagtalik sa apektado nito.

C. Mga sintomas.

Maaaring kabilang ang lagnat, namamagang lymph node o kulani, pananakit ng katawan, at pagkapagod, kasama ng masakit na mga paltos na puno ng likido.

Ang maagang paggamot ay kadalasang pinakamabisa, kaya mahalagang magpatingin sa doktor sa lalong madaling panahon kung pinaghihinalaan mong mayroon kang herpes.

21/07/2025

LEPTOSPIROSIS

MAULAN!! ISIPIN MUNA BAGO LUMUSONG AT MALIGO SA BAHA. MAGINGAT SA SAKIT NA DULOT NG BAHA AT IHI NG DAGA.

Ang Leptospirosis ay isang bacterial disease na nakakaapekto sa tao at hayop. Ito ay sanhi ng bacteria ng genus Leptospira. Sa mga tao, maaari itong magdulot ng malawak na hanay ng mga sintomas, na ang ilan ay maaaring mapagkamalang iba pang mga sakit. Ang ilang mga nahawaang tao, gayunpaman, ay maaaring walang mga sintomas.

Kung walang paggamot, ang Leptospirosis ay maaaring humantong sa pinsala sa bato, meningitis (pamamaga sa paligid ng utak at spinal cord), pagkasira ng atay, pagkabalisa sa paghinga, at maging kamatayan.

A. ANU ANG DAHILAN NG PAGKAKAROON NITO?

Ang bacteria na nagdudulot ng leptospirosis ay kumakalat sa pamamagitan ng ihi ng mga APEKTADONG hayop, na maaaring makapa*ok sa tubig o lupa at maaaring mabuhay doon nang ilang linggo hanggang buwan. Maraming iba't ibang uri ng ligaw at alagang hayop ang nagdadala ng bacterium.

Maaaring kabilang dito ang, ngunit hindi limitado sa:
baka
Baboy
Mga Kabayo
Mga a*o
Mga daga
Mga mababangis na hayop

Kapag nahawahan ang mga hayop na ito, maaaring wala silang sintomas ng sakit.

Ang mga nahawaang hayop ay maaaring patuloy na maglabas ng bakterya sa kapaligiran nang tuluy-tuloy o paminsan-minsan sa loob ng ilang buwan hanggang ilang taon.

B. PAANO NAHAHAWA ANG TAO?

Ang mga tao ay maaaring mahawa sa pamamagitan ng:

1. Pakikipag-ugnayan sa ihi (o iba pang likido sa katawan, maliban sa laway) mula sa mga nahawaang hayop (DAGA).

2. Pakikipag-ugnayan sa tubig, lupa, o pagkain na kontaminado ng ihi ng mga nahawaang hayop.

C. ANO ANG MGA SINTOMAS KUNG MAHAWA ANG TAO?

Sa mga tao, ang Leptospirosis ay maaaring magdulot ng malawak na hanay ng mga sintomas, kabilang ang:

Mataas na lagnat
Sakit ng ulo
Panginginig
pananakit ng kalamnan
Pagsus**a
Jaundice (PANINILAW ng balat at mata)
pulang mata
Sakit sa tiyan
Pagtatae
Rash

D. PAANO ITO MAIIWASAN?

Ang panganib na magkaroon ng leptospirosis ay lubos na mababawasan sa pamamagitan ng hindi paglangoy o paglubog sa tubig na maaaring kontaminado ng ihi ng hayop, o pag-aalis ng pakikipag-ugnayan sa mga hayop na posibleng nahawahan.

IWASANG MAGBASA NG TUBIG GALING SA ESTERO, BAHA AT KANAL KUNG KAYO AY MAY SUGAT SA PAA, KAMAY O IBA PANG BAHAGI NG KATAWAN.

Ang mga proteksiyon na damit o sapatos ay dapat na isuot ng mga nakalantad sa kontaminadong tubig o lupa dahil sa kanilang trabaho o mga aktibidad sa paglilibang.

MAKIPAG UGNAYAN SA PINAKA MALAPIT NA OSPITAL KUNG ANG INYONG MGA ANAK O KASAMA SA BAHAY AY NAKAKARANAS NG MGA SINTOMAS PAGKATAPOS MAGLUBOG O LUMUSONG SA TUBIG.

23/06/2025

G6PD (Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase) Deficiency

A. ANO ANG MGA DAPAT MALAMAN?

Ang G6PD DEFICIENCY ay kapag ang katawan ay nawawala o walang sapat na enzyme na tinatawag na G6PD (glucose-6-phosphate dehydrogenase). Tinutulungan ng enzyme na ito ang mga pulang selula ng dugo (Red Blood Cells) na gumana nang tama.

Ang kakulangan ng enzyme na ito ay maaaring maging sanhi ng hemolytic anemia. Ito ay kapag ang mga pulang selula ng dugo ay nasira nang mas mabilis kaysa sa karaniwan. Kaya sa halip na umikot sa loob ng 120 araw, mas maagang nasisira ang mga pulang selula ng dugo. Nagreresulta ito sa mababang bilang ng mga pulang selula ng dugo na tinatawag na ANEMIA.

B. Ano ang sanhi ng kakulangan sa G6PD?

Ang kakulangan sa G6PD ay minana. Ito ay sanhi ng mga pagbabago (mutations) sa G6PD gene. Ang gene ay matatagpuan sa X chromosome at ipinapasa mula sa mga magulang sa kanilang mga anak. Kadalasan mas naaapektuhan ang mga anak na babae kesa sa lalaki.

Kapag ang mga bata ay nakakakain at nakakainom ng mga gamot at pagkain na bawal, dahil dito maaring magkaroon ng mga reaksyon sa inyong katawan.

C, ANO ANG MGA PWEDENG MANGYARI KAPAG IKAW AY MAY G6PD DEFICIENCY AT NAKAKAIN O NAKAINOM NG MGA BAWAL NA PAGKAIN O GAMOT?

Ang mga sintomas ay maaaring magsimula nang maaga sa isang bagong panganak. Karamihan sa mga taong may ganitong kondisyon ay walang mga sintomas hanggang sa malantad sila sa ilang mga bagay na maaaring magdulot ng pagkasira ng pulang selula ng dugo sa dugo (tinatawag na hemolysis).

Ang ilang mga nag-trigger ay mga impeksyon, ilang mga gamot, pagkain at mga kemikal. Ang G6PD ay maaaring maging sanhi ng hemolytic anemia.

Ang mga sintomas ng hemolytic anemia ay kinabibilangan ng:

1. Pamumutla ng balat
2. Jaundice (paninilaw ng mata, balat)
3. May bahagyang maitim na ihi
4. Lagnat
5. Panghihina ng pakiramdam
6. Pagkahilo
7. Pagkahingal

Ang PAMAMANTAL O RASHES ay hindi karaniwang nagiging sanhi ng G6PD Defeciency bilang pangunahing sintomas.

D. PAANO ITO MAAGAPAN?

Ang G6PD Deficiency ay malalaman gamit ang NEW BORN SCREENING para sa mga bagong panganak.

Kung hindi nakapag NEW BORN SCREENING, maari lamang malaman na mayrron ka nito kapag ikaw ay na expose sa mga bawal na gamot at pagkain, at karaniwan ay napagkakamalang allergy.

WALANG GAMOT SA G6PD DEFICIENCY

E. PAANO MAKAKAIWAS?

1. Pag-iwas sa ilang partikular na trigger, gaya ng mga partikular na gamot, pagkain, at pagkakalantad sa kapaligiran.

2. Gamutin kaagad ang mga impeksyon dahil maaari nilang palalain ang hemolysis.

3. Para sa mga nakakatanda - Limitahan ang pag-inom ng alak, iwasan ang paninigarilyo, at mag-ehersisyo nang katamtaman dahil maaari ring mapataas nito ang oxidative stress.

4. Mahalaga na sabihin kaagad sa Doktor, Nurse o sa Barangay health worker kung merong G6PD deficiency ang inyong mga sanggol upang maiwasan ang pagbibigay ng mga pinagbabawal na gamot sa inyong anak.

TANDAAN:
OBLIGASYON NG MGA MAGULANG NA IPALAAM KAAGAD ANG MGA KONDISYON SA KALUSUGAN NG MGA ANAK NA NALAMAN NA SA MGA NAUNANG KONSULTA O NALAMAN SA PANGANGANAK.

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/g6pd-glucose6phosphate-dehydrogenase-deficiency

21/06/2025

VITILIGO

Ang Vitiligo ay isang sakit na nagdudulot ng pagkawala ng kulay ng balat sa mga patch (PATSE). Ang mga kupas na lugar ay kadalasang lumalaki sa paglipas ng panahon. Ang kondisyon ay maaaring makaapekto sa balat sa anumang bahagi ng katawan.

Ang Vitiligo ay nangyayari kapag ang mga cell na gumagawa ng melanin ay namatay o huminto sa paggana. Nakakaapekto ang Vitiligo sa mga tao sa lahat ng uri ng balat, ngunit maaaring mas kapansin-pansin ito sa mga taong may kayumanggi o Itim na balat.

Ang kondisyon ay hindi nagbabanta sa buhay o nakakahawa.

Ang paggamot para sa vitiligo ay maaaring maibalik ang kulay sa apektadong balat. Ngunit hindi nito pinipigilan ang patuloy na pagkawala ng kulay ng balat o pag-ulit.

A. SINTOMAS

1. Ang tagpi-tagpi na pagkawala ng kulay ng balat, na kadalasang unang lumalabas sa mga kamay, mukha, at mga lugar sa paligid ng bukana ng katawan at maselang bahagi ng katawan

2. Napaaga ang pagpaputi o pag-abo ng buhok sa iyong anit, pilikmata, kilay o balbas

3. Pagkawala ng kulay sa mga tisyu na nakahanay sa loob ng bibig at ilong (mucous membranes)

Maaaring magsimula ang vitiligo sa anumang edad, ngunit kadalasang lumilitaw bago ang edad na 30.

B, Mga sanhi

1. Ang vitiligo ay nangyayari kapag ang mga selulang gumagawa ng pigment (melanocytes) ay namatay o huminto sa paggawa ng melanin — ang pigment na nagbibigay ng kulay sa iyong balat, buhok at mga mata. Ang kasangkot na mga patch ng balat ay nagiging mas magaan o puti. Hindi malinaw kung ano mismo ang nagiging sanhi ng pagkabigo o pagkamatay ng mga pigment cell na ito. Maaaring may kaugnayan ito sa:

2. Isang disorder ng immune system (autoimmune condition)

3. Family history (heredity) O LAHI

4. Isang kaganapan sa pag-trigger, gaya ng stress, matinding sunburn o trauma sa balat, gaya ng pagkakadikit sa isang kemikal

C. Mga gamot

Walang gamot ang makakapigil sa proseso ng vitiligo — ang pagkawala ng pigment cells (melanocytes). Ngunit ang ilang mga gamot na ginagamit kasabay ang light therapy, ay maaaring makatulong sa pagpapanumbalik ng ilang kulay.

D. Ito ba ay nagiging kanser sa balat?

Ipinakikita ng pananaliksik na ang vitiligo ay hindi nauugnay sa mas mataas na panganib ng kanser sa balat, kabilang ang melanoma at non-melanoma na mga kanser sa balat. Sa katunayan, ang ilang mga pag-aaral na ito ay mas nakaka baba ng panganib sa kanser sa balat.

19/06/2025

Congratulations!!! Tricia Certeza

10/06/2025

We advise all patients who are seeking a medical certificate to be fit to work who are already free or recovered from illness or have already taken medication without proper consultation to go first in your barangay health center or online consultations from other clinic if you cannot consult face to face due to illness.

They were advised to consult any medical clinic or barangay health center during the time and day of illness to avoid misunderstandings to your employer when it comes to issuing a medical certificate, especially if it is work-related.

ANG GANITONG MGA KASO SA MGA EMPLEYADO NA UMAABSENT NA MAY SAKIT AT HINDI NAKAKAPAG PA CHECK UP O KONSULTA SA ISANG MEDICAL CLINIC O KAHIT SA BARANGAY HEALTH CENTER SA ARAW NA MAY KARAMDAMAN.

NAGIGING KWESTYONABLE SA INYONG EMPLOYER ANG INYONG PAG ABSENT. LALO NA KUNG PAULIT ULIT NA ABSENT SA TRABAHO AT UMAABOT HANGGANG DALAWA O TATLONG LINGGO ANG PAG ABSENT NA WALANG ANUMANG PAG-KONSULTA SA DOCTOR AT KUKUHA LAMANG NG MEDICAL CERTIFICATE FOR FIT TO WORK KAPAG PAPASOK NA.

In practice, employers may:

Require a second medical opinion – If the employer doubts the findings of the initial physician, they may ask the employee to undergo a second medical evaluation, either from a company-designated physician or a public health authority.

08/06/2025

LEPTOSPIROSIS

MAULAN!! ISIPIN MUNA BAGO LUMUSONG AT MALIGO SA BAHA. MAGINGAT SA SAKIT NA DULOT NG BAHA AT IHI NG DAGA

Ang Leptospirosis ay isang bacterial disease na nakakaapekto sa tao at hayop. Ito ay sanhi ng bacteria ng genus Leptospira. Sa mga tao, maaari itong magdulot ng malawak na hanay ng mga sintomas, na ang ilan ay maaaring mapagkamalang iba pang mga sakit. Ang ilang mga nahawaang tao, gayunpaman, ay maaaring walang mga sintomas.

Kung walang paggamot, ang Leptospirosis ay maaaring humantong sa pinsala sa bato, meningitis (pamamaga sa paligid ng utak at spinal cord), pagkasira ng atay, pagkabalisa sa paghinga, at maging kamatayan.

A. ANU ANG DAHILAN NG PAGKAKAROON NITO?

Ang bacteria na nagdudulot ng leptospirosis ay kumakalat sa pamamagitan ng ihi ng mga APEKTADONG hayop, na maaaring makapa*ok sa tubig o lupa at maaaring mabuhay doon nang ilang linggo hanggang buwan. Maraming iba't ibang uri ng ligaw at alagang hayop ang nagdadala ng bacterium.

Maaaring kabilang dito ang, ngunit hindi limitado sa:
baka
Baboy
Mga Kabayo
Mga a*o
Mga daga
Mga mababangis na hayop

Kapag nahawahan ang mga hayop na ito, maaaring wala silang sintomas ng sakit.

Ang mga nahawaang hayop ay maaaring patuloy na maglabas ng bakterya sa kapaligiran nang tuluy-tuloy o paminsan-minsan sa loob ng ilang buwan hanggang ilang taon.

B. PAANO NAGHAHAWA ANG TAO?

Ang mga tao ay maaaring mahawa sa pamamagitan ng:

1. Pakikipag-ugnayan sa ihi (o iba pang likido sa katawan, maliban sa laway) mula sa mga nahawaang hayop (DAGA).

2. Pakikipag-ugnayan sa tubig, lupa, o pagkain na kontaminado ng ihi ng mga nahawaang hayop.

C. ANO ANG MGA SINTOMAS KUNG MAHAWA ANG TAO?

Sa mga tao, ang Leptospirosis ay maaaring magdulot ng malawak na hanay ng mga sintomas, kabilang ang:

Mataas na lagnat
Sakit ng ulo
Panginginig
pananakit ng kalamnan
Pagsus**a
Jaundice (PANINILAW ng balat at mata)
pulang mata
Sakit sa tiyan
Pagtatae
Rash

D. PAANO ITO MAIIWASAN?

Ang panganib na magkaroon ng leptospirosis ay lubos na mababawasan sa pamamagitan ng hindi paglangoy o paglubog sa tubig na maaaring kontaminado ng ihi ng hayop, o pag-aalis ng pakikipag-ugnayan sa mga hayop na posibleng nahawahan.

IWASANG MAGBASA NG TUBIG GALING SA ESTERO, BAHA AT KANAL KUNG KAYO AY MAY SUGAT SA PAA, KAMAY O IBA PANG BAHAGI NG KATAWAN.

Ang mga proteksiyon na damit o sapatos ay dapat na isuot ng mga nakalantad sa kontaminadong tubig o lupa dahil sa kanilang trabaho o mga aktibidad sa paglilibang.

MAKIPAG UGNAYAN SA PINAKA MALAPIT NA OSPITAL KUNG ANG INYONG MGA ANAK O KASAMA SA BAHAY AY NAKAKARANAS NG MGA SINTOMAS PAGKATAPOS MAGLUBOG O LUMUSONG SA TUBIG.

08/06/2025

DENGUE

Ang dengue ay isang impeksyon na virus na kumakalat mula sa kagat ng lamok patungo sa mga tao. Ito ay mas karaniwan sa mga tropikal at subtropikal na klima, tulad ng Pilipinas.
Karamihan sa mga taong nagkakaroon ng dengue ay hindi magkakaroon ng mga sintomas. Ngunit ang pinakakaraniwang sintomas ay ang mga sumusunod:

1. mataas na lagnat
2. sakit ng ulo
3. pananakit ng katawan, kas**asuhan
4. pagduduwal
5. pantal
6. pananakit at pamamaga ng paligid ng mata
7. pananakit ng tyan
8. pagsus**a

Karamihan ay gagaling sa loob ng 1-2 linggo. May mga taong nagkakaroon ng matinding dengue at nangangailangan ng pangangalaga sa isang ospital.

Sa malalang ka*o, ang dengue ay maaaring nakamamatay.
Maaari mong babaan ang iyong panganib ng dengue sa pamamagitan ng pag-iwas sa kagat ng lamok lalo na sa araw.

A. PAANO NAGKAKAROON NITO?

Pagkahawa sa pamamagitan ng kagat ng lamok
Ang dengue virus ay naililipat sa mga tao sa pamamagitan ng mga kagat ng mga nahawaang babaeng lamok, pangunahin ang (Aedes aegypti na lamok).

B. Kung nagka-dengue ka, mahalagang:

1. magpahinga;

2. uminom ng maraming likido (tubig);

3. gumamit ng acetaminophen (paracetamol) para sa sakit;

4. iwasan ang mga non-steroidal na anti-inflammatory na gamot, tulad ng ibuprofen at aspirin at kung may malalang sintomas at makipag-ugnayan sa iyong doktor sa lalong madaling panahon.

C. Ano ang mga malalang sintomas?

1.matinding pananakit ng tiyan
2.patuloy na pagsus**a
3.mabilis na paghinga
4.dumudugo gilagid o ilong
5.pagkapagod
6.pagkabalisa
7.dugo sa s**a o dumi
8.pagiging uhaw na uhaw
9.maputla at malamig na balat
10. paghina ng katawan.

DALHIN AGAD SA OSPITAL ANG MAY MALALANG SINTOMAS UPANG MAAGAPAN ITO.

D. PAANO ITO MAIIWASAN?

Ang mga lamok na nagkakalat ng dengue ay aktibo sa araw/umaga.

Bawasan ang panganib na magkaroon ng dengue sa pamamagitan ng pagprotekta sa iyong sarili mula sa kagat ng lamok sa pamamagitan ng paggamit ng:

1. mga damit na tumatakip sa iyong katawan hangga't maaari;

2. mga kulambo kung natutulog sa araw, ang mga lambat ay na-spray ng insect repellent;

3. mga screen ng bintana;

4. mga mosquito repellents (naglalaman ng DEET, at
mga coils at vaporizer.

Ang pag-aanak ng lamok ay maiiwasan sa pamamagitan ng:

1. pagpigil sa mga lamok sa pag-access sa mga tirahan na nangingitlog sa pamamagitan ng pamamahala sa kapaligiran.

2. wastong pagtatapon ng solidong basura at pag-alis ng mga artipisyal na tirahan na gawa ng tao na maaaring maglaman ng tubig tulad ng gulong, timba at palangana.

3. pagtatakip, pag-alis ng laman at paglilinis ng mga lalagyan ng imbakan ng tubig sa tahanan linggu-linggo;