
03/09/2025
National Epilepsy Awareness Week (1st Week) “ONE for Juan: One Nation for Epilepsy.”
Ang National Epilepsy Awareness Week sa Pilipinas ay ginugunita tuwing unang linggo ng Setyembre bawat taon, batay sa Proklamasyon Blg. 230 na nilagdaan ni dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo. Ang inisyatibong ito, na pinangungunahan ng Philippine League Against Epilepsy (PLAE), ay naglalayong itaas ang antas ng kaalaman ng publiko at mga propesyonal tungkol sa epilepsy, palalimin ang pag-unawa sa sakit na ito na may kinalaman sa utak, at bigyang-pansin ang mga pangangailangan ng mga taong may epilepsy—upang mabawasan ang stigma at mapabuti ang kanilang akses sa angkop na gamutan.
Ang epilepsy ay isang kondisyon na nailalarawan sa pamamagitan ng paulit-ulit na seizure o kombulsyon, na dulot ng abnormal na aktibidad ng kuryente sa mga selula ng utak. Ang mga seizure ay maaaring magkaiba-iba sa tagal, tindi, at dalas, depende kung saan ito nagsisimula sa utak at kung gaano ito kumakalat. Maaaring kabilang sa mga sintomas ang pagbabago sa pandama (tulad ng paningin, pandinig, o panlasa), kawalan ng kontrol sa pag-ihi, pagkakagat ng dila, pinsala, pagkalito, pagkapagod, panghihina, pagkawala ng malay, at biglaang hindi makontrol na galaw ng mga braso, binti, o buong katawan.
Marami sa mga pinagmumulan ng epilepsy ay maaaring maiwasan at magamot. Ang mga makabagong gamot laban sa epilepsy (antiepileptic drugs) ay parehong epektibo at abot-kaya, at hanggang 70% ng mga pasyente ay maaaring ganap na makontrol ang kanilang mga seizure sa pamamagitan ng tamang gamutan.
Sa paggunita ng World Epilepsy Day, binibigyang pansin ng World Health Organization (WHO) ang epilepsy—isa sa mga pinaka-karaniwang sakit sa utak—na maaaring makaapekto sa sinuman, anuman ang edad, saan mang panig ng mundo.
Tinatayang 4.7 milyong tao na may epilepsy ang naninirahan sa Rehiyong Silangang Mediterranean, kung saan ito ay kabilang sa tatlong pinaka-karaniwang kondisyong neurological na natutukoy sa mga pangunahing serbisyong pangkalusugan sa 20 sa 22 bansa at teritoryo ng rehiyon. Sa kabila ng pagiging laganap nito, nananatili ang malalaking hadlang sa pagkakaroon ng wastong pangangalaga at pag-unawa—lalo na sa mga bansang mababa at katamtaman ang kita, at sa mga lugar na may emerhensya o kaguluhan.
Gayunpaman, ang stigma o pagmamaliit ay nananatiling isang malaking hadlang para sa mga taong may epilepsy. Sa maraming lipunan, patuloy silang nakararanas ng diskriminasyon, panlipunang pag-iwas, at paglabag sa karapatang pantao. Madalas silang pinagkakaitan ng pagkakataong makapag-aral at makapagtrabaho, na sumisira sa kanilang dignidad at nagpapalala sa emosyonal, pisikal, at sikolohikal na epekto ng sakit. Lalong nanganganib ang mga kababaihan at batang babae, na kadalasang nakararanas ng karagdagang diskriminasyon at karahasang batay sa kasarian.
Sa Rehiyong Silangang Mediterranean, ang epilepsy ay madalas na hindi agad nadidiyagnos, at ang gamutan ay kadalasang kulang o hindi sapat. Nahaharap ang mga bata sa matinding hamon sa pag-access ng pangangalaga, at marami sa kanila ang hindi nakakapag-aral dahil sa stigma sa kanilang kondisyon. Lalong lumalala ang kalagayan sa mga bansang nasa krisis o digmaan, kung saan ang kakulangan sa mga mapagkukunan at serbisyong pangkalusugan ay labis na nakaaapekto sa mga bulnerableng grupo, lalo na sa mga batang may epilepsy.
Layunin ng pagdiriwang na ito na mapaigting ang kaalaman ng publiko hinggil sa epilepsy—kabilang ang mga sanhi, sintomas, at ang kahalagahan ng maagang pagsusuri at tamang paggamot. Isa rin itong pagsisikap upang labanan ang stigma at maling paniniwala na kaakibat ng naturang kondisyon, at maisulong ang mas inklusibo, maunawain, at sumusuportang lipunan para sa mga taong may epilepsy.
Dagdag Kaalaman:
Mahahalagang Paalala: Paano Magbigay ng Unang Tulong sa Epilepsy Attack
Maaaring maranasan ng kahit sino ang pagkakaroon ng kombulsyon, kahit saan at anumang oras. Ang ganitong pangyayari ay kadalasang nagdudulot ng kaba o pag-aalala sa mga nakakasaksi nito. Subalit, ang pagkakaroon ng tamang kaalaman tungkol sa epilepsy, mga palatandaan ng pag-atake, at ang wastong first aid sa epilepsy—lalo na kapag nasa bahay—ay makatutulong upang malaman mo kung paano maagapan at matulungan ang taong dumaranas nito. Iba’t ibang uri ng kombulsyon ang nangangailangan ng angkop na uri ng first aid. Maaari kang magsanay ng mga first aid para sa epilepsy sa bahay upang maging handa kang tumulong kapag mayroong taong inaatake ng ganitong kondisyon.
Tonic-Clonic Seizure: Kabilang dito ang paninigas ng katawan, panginginig, at pagkawala ng malay. Dapat manatiling kalmado, siguraduhing ligtas ang tao, ilagay ang malambot na bagay sa ilalim ng ulo kung nasa sahig, itagilid ang ulo para di bumara ang hininga, at manatili hanggang matapos ang seizure.
Focal Seizure: Nagdudulot ito ng pagbabago sa pandama, kilos, o pag-iisip. Tulungan ang tao na makalayo sa panganib, itanong kung ayos na siya pagkatapos ng seizure, at manatili sa kanyang tabi hanggang siya ay gumaling.
Mga Hindi Dapat Gawin:
Huwag pigilan ang panginginig o ihiga ang tao.
Huwag maglagay ng kahit ano sa bibig.
Huwag magbigay ng tubig o gamot habang may seizure.
Huwag magsagawa ng CPR.
Tumawag ng Emergency kung:
Tumagal ng higit limang minuto ang seizure.
Nagsimula ang pangalawang seizure.
Hindi bumalik sa malay ang tao.
Madalas ang seizure episodes.
May pinsala o cyanosis.
Buntis ang taong nag-seizure.
Ito ang unang seizure.
Hindi sigurado sa gagawin.
Mga Sanggunian:
Administrator. (n.d.). World Epilepsy Day 2025 – a call for improved access to care in the Eastern Mediterranean Region. World Health Organization - Regional Office for the Eastern Mediterranean. https://www.emro.who.int/media/news/world-epilepsy-day-2025-a-call-for-improved-access-to-care-in-the-eastern-mediterranean-region.html
De Guzman, D. (2022, September 11). Tandaan: First Aid Tips para sa Inaatake ng Epilepsy. Hello Doctor. https://hellodoctor.com.ph/fil/brain-nervous-system-fil/tandaan-first-aid-tips-para-sa-inaatake-ng-epilepsy/
Unit, B. I. (2025, January 28). Health programs. Bicol MedicalCenter. https://bmc.doh.gov.ph/health programs #:~:text=NATIONAL%20EPILEPSY%20AWARENESS%20WEEK,for%20those%20living%20with%20epilepsy.
𝗕𝗨𝗖𝗠 𝗧𝗲𝗹𝗲𝗠𝗲𝗱 𝗔𝗰𝗰𝗲𝘀𝘀: 𝗕𝗿𝗶𝗱𝗴𝗶𝗻𝗴 𝗗𝗶𝘀𝘁𝗮𝗻𝗰𝗲, 𝗗𝗲𝗹𝗶𝘃𝗲𝗿𝗶𝗻𝗴 𝗛𝗲𝗮𝗹𝘁𝗵