Interventional Nephrology - Dr. Rafael P. Montepío

17/08/2025

Hemodialysis: Isang Gabay para sa Pasyente

Ano ang Hemodialysis?

Ang hemodialysis ay isang paraan ng paglilinis ng dugo gamit ang makina. Para itong “artipisyal na kidney” o “dialysis machine” na tumutulong alisin ang mga lason (toxins), sobrang tubig, at asin sa katawan kapag hindi na kayang gawin ito ng mga bato (kidneys).

---

Bakit Kailangan ng Hemodialysis?

Kapag may chronic kidney disease (CKD) o end-stage renal disease (ESRD), hindi na sapat ang paggana ng mga bato para linisin ang dugo. Dahil dito, naiipon ang mga dumi at tubig na nagdudulot ng:

Pamamaga ng paa at mukha (edema)

Panghihina at madaling hingalin

Mataas na presyon ng dugo

Pagkahilo o pagsusuka

Ang dialysis ang tumutulong para maibsan ang mga sintomas na ito at mapahaba ang buhay ng pasyente.

---

Paano Ginagawa ang Hemodialysis?

1. Access o Pasukan ng Dugo

Karaniwang gumagamit ng fistula (pagsasanib ng ugat at ugat) sa braso, o kaya’y catheter.

2. Pag-ikot ng Dugo

Dinadala ng makina ang dugo mula sa pasyente papunta sa dialyzer (filter).

3. Paglilinis

Sa dialyzer, tinatanggal ang dumi at sobrang tubig.

4. Pagbalik ng Dugo

Ang malinis na dugo ay ibinabalik sa katawan.

Karaniwang tumatagal ng 4 na oras, at ginagawa nang 3 beses kada linggo.

---

Ano ang Mararamdaman sa Dialysis?

Pwedeng makaramdam ng pagod pagkatapos ng session.

Minsan ay cramps o pamamanhid.

Pwedeng bumaba ang presyon ng dugo.

Kadalasan, nasasanay ang katawan kapag tuloy-tuloy na ang gamutan.

---

Ano ang mga Paalala para sa Pasyente?

Sundin ang diet na inirerekomenda ng nephrologist (bawas asin, protina, at potassium).

Limitahan ang pag-inom ng tubig ayon sa payo ng doktor.

Alagaan ang fistula o catheter para maiwasan ang impeksiyon.

Huwag palampasin ang mga schedule ng dialysis.

---

Mahalaga ang Suporta

Ang dialysis ay hindi lunas, kundi pang-suporta sa buhay habang naghihintay ng kidney transplant o bilang pangmatagalang gamutan. Mahalaga ang suporta ng pamilya, kaibigan, at healthcare team para sa mas magaan na karanasan ng pasyente.

---

👉 Buod: Ang hemodialysis ay isang lifeline para sa mga taong may malubhang sakit sa bato. Sa pamamagitan nito, nalilinis ang dugo, nababawasan ang sintomas, at napapahaba ang buhay.

09/08/2025

Bakit Nagkakaroon ng Anemia ang mga Pasyente na may Chronic Kidney Disease?

💡 Ano ang Anemia?

Ang anemia ay isang kondisyon kung saan mababa ang bilang o kalidad ng pulang selula ng dugo (red blood cells). Ang trabaho ng mga pulang selula ay magdala ng oxygen sa buong katawan. Kapag kulang ang pulang selula, madaling mapagod at mahilo ang pasyente.

---

🩺 Ano ang Kinalaman ng Bato (Kidneys) Dito?

Ang ating bato ay hindi lang naglilinis ng dugo at nagtatanggal ng dumi, meron din itong mahalagang gawain — gumawa ng hormone na tinatawag na erythropoietin (EPO).

Erythropoietin (EPO) – nagsasabi sa bone marrow (utak ng buto) na gumawa ng pulang selula ng dugo.

Kapag may CKD at humihina ang bato, bumababa ang paggawa ng EPO.

Resulta: Kulang ang pulang selula → Anemia.

---

📌 Mga Dahilan Kung Bakit Madalas Magka-anemia ang may CKD:

1. Kakulangan sa Erythropoietin (EPO)

Pinaka-karaniwang dahilan

Hindi na sapat ang signal sa buto para gumawa ng pulang selula

2. Kakulangan sa Iron

Mahirap gumawa ng pulang selula kung kulang sa iron

Puwedeng dahil sa:

Pagdialysis (nawawala ang dugo sa makina)

Limitadong pagkain ng iron-rich food

3. Mas Maikling Buhay ng Pulang Selula

Sa CKD, mas maaga nasisira ang red blood cells

4. Pamamaga (Chronic Inflammation)

Nagpapahirap sa katawan na magamit nang maayos ang iron

---

🔍 Mga Sintomas ng Anemia sa CKD:

Panghihina

Madaling hingalin

Maputla

Hirap mag-concentrate

Mabilis mapagod kahit sa magaan na gawain

Minsan, pananakit ng dibdib o palpitations

---

🛠️ Paano Ginagamot?

Erythropoiesis-Stimulating Agents (ESA) – gamot na pumapalit sa EPO ng bato

Iron supplementation – tableta o IV iron

Nutrisyon – pagkain ng pagkaing mayaman sa iron, folate, at B12

Regular na blood test – para bantayan ang hemoglobin at iron levels

---

🧠 Konklusyon:

> Ang anemia sa CKD ay kadalasang dahil sa kakulangan ng EPO na gawa ng bato, kasama ang iba pang salik gaya ng kakulangan sa iron at pamamaga. Ang paggamot ay nakadepende sa sanhi at dapat gabayan ng doktor, lalo na sa mga pasyenteng nasa dialysis o may malubhang pagkasira ng bato.

02/08/2025

ANO ANG KIDNEY BIOPSY? PARA SA'N ITO?

Ano ang kidney biopsy?

Ang kidney biopsy (o pagbiopsy sa bato) ay isang procedure o pamamaraan kung saan kumukuha ang doktor ng maliit na bahagi ng bato gamit ang espesyal na karayom para masuri sa ilalim ng microscope. Sa ganitong paraan, mas malalaman ng doktor kung ano ang sanhi ng sakit sa bato.

---

Bakit kailangang magpa-kidney biopsy?

Inirerekomenda ng doktor ang kidney biopsy kapag:

May dugo o protina sa ihi (urine) na hindi maipaliwanag.

Bumababa ang function ng bato (tumaas ang creatinine).

May sakit sa immune system tulad ng lupus na posibleng makaapekto sa bato.

Kailangang malaman kung epektibo ang gamot o kung may pinsala sa bato.

Para malaman ang uri ng sakit sa bato at gabayan ang paggamot.

---

Paano ginagawa ang kidney biopsy?

1. Ihihiga ka sa k**a (madalas ay naka-dapa).

2. Linisin ang balat sa bandang likod (sa may bewang).

3. Magbibigay ng local anesthesia o pampamanhid sa balat.

4. Gamit ang ultrasound, matutukoy ng doktor ang eksaktong lugar ng bato.

5. Ipapasok ang manipis na karayom para makakuha ng maliit na piraso ng bato.

6. Pagkatapos ng procedure, tatalian ng benda at kailangan mong magpahinga ng 6 onhigit pa na oras habang mino-monitor ang vital signs.

---

Masakit ba ang kidney biopsy?

Hindi masyado. Dahil gumagamit ng pampamanhid, ang mararamdaman lang ay kaunting pressure o tusok habang ginagawa ang procedure. Pagkatapos, maaaring makaranas ng panandaliang pananakit sa likod na kadalasang nawawala sa loob ng ilang oras.

---

May panganib ba ito?

Tulad ng ibang procedure, may kaunting panganib tulad ng:

Pagdurugo (madalas ay kaunti lang at kusa ring humihinto)

Pananakit sa likod

Impeksyon (bihira)

Pagkakaroon ng dugo sa ihi (pansamantala lang)

Bihira ang malubhang komplikasyon lalo na kung maayos ang paghahanda at pag-aalaga pagkatapos ng biopsy.

---

Ano ang dapat tandaan bago at pagkatapos ng biopsy?

Bago ang biopsy:

Iwasan ang gamot na pampalabnaw ng dugo (tulad ng aspirin, clopidogrel).

Sabihin sa doktor kung may allergy o sakit sa dugo.

Pagkatapos ng biopsy:

Magpahinga sa ospital ng ilang oras para sa obserbasyon.

Iwasan ang mabibigat na gawain sa loob ng 1 linggo.

Uminom ng maraming tubig kung pinapayagan ng doktor.

---

Kailan malalaman ang resulta?

Karaniwan ay 7 araw bago makuha ang resulta ng kidney biopsy. Sasabihin ito ng iyong doktor at tatalakayin kung anong sakit ang nakita at kung anong gamot ang kailangan.

---

Sa madaling salita

Ang kidney biopsy ay isang ligtas at mahalagang paraan upang malaman kung anong problema ang meron sa bato. Sa tulong nito, mas makakagawa ng tamang diagnosis at epektibong gamutan ang doktor.

27/07/2025

Ano ang Phosphorus? Bakit mahalaga na makontrol ang pagtaas nito sa mga Pasyente na may Chronic Kidney Disease (CKD)?

💡 Ano ang Phosphorus?

Ang phosphorus ay isang mineral na natural na matatagpuan sa ating katawan. Kailangan ito para sa malusog na buto, ngipin, at enerhiya ng katawan. Nakukuha natin ito sa mga pagkain tulad ng karne, isda, gatas, keso, mani, at processed foods.

🩺 Ano ang Nangyayari Kapag May CKD?

Sa chronic kidney disease (CKD), humihina ang trabaho ng mga bato (kidney). Isa sa mga tungkulin ng kidney ay alisin ang sobrang phosphorus sa katawan. Kapag hindi na ito nagagawa ng maayos, naiipon ang phosphorus sa dugo.

⚠️ Ano ang Masamang Epekto ng Mataas na Phosphorus?

1. Mahinang Buto (Renal Bone Disease)

Kapag sobra ang phosphorus sa dugo, nawawala ang calcium sa mga buto.

Nagiging marupok ang buto at madali kang mabalian.

2. Pangangati ng Balat

Isa sa madalas na reklamo ng pasyente — matinding pangangati kahit walang rashes.

Sanhi ito ng imbalance ng minerals sa dugo.

3. Pagbubuo ng Calcium-Phosphorus sa Katawan

Kapag sobrang phosphorus at calcium, nagbubuo ito ng parang "semento" sa loob ng katawan.

Maaari itong tumigas sa mga ugat, balat, at baga — delikado ito.

4. Panganib sa Puso at Ugat

Mataas na phosphorus ay nauugnay sa heart disease at stroke.

Puwede rin itong magdulot ng calcification o pagtigas ng blood vessels.

✅ Paano Makokontrol ang Phosphorus?

1. Pag-iwas sa Pagkain na Mataas sa Phosphorus

Bawasan ang gatas, keso, at karne.

Iwasan ang processed foods at instant food — madalas may phosphorus additives.

2. Tamang Diet mula sa Dietitian

Makipag-ugnayan sa renal dietitian upang malaman ang tamang pagkain para sa iyo.

3. Phosphate Binders

Mga gamot na iniinom tuwing kakain upang harangin ang phosphorus sa pagkain.

Inirereseta ito ng doktor (tulad ng sevelamer)

4. Regular na Pagsusuri ng Dugo

Importante na regular na mino-monitor ang lebel ng phosphorus sa dugo.

🧠 Konklusyon

Ang sobrang phosphorus sa dugo ay mapanganib at tahimik—madalas walang sintomas sa una pero pwedeng magdulot ng seryosong komplikasyon sa buto, balat, puso, at ugat. Kaya’t kung may chronic kidney disease, mahalagang sundin ang payo ng doktor tungkol sa diyeta, gamot, at regular na check-up upang makontrol ito.

23/07/2025

Muli pong pinapaalalahan ang lahat na panatilihing protektado ang katawan laban sa mga water-borne diseases na dulot ng matinding pagbaha.

21/07/2025

Pag lumusong ka sa baha, gawin mo ito para maiwasan ang Leptospirosis...

20/07/2025

MGA BAWAL NA PAGKAIN PAG MAY CHRONIC KIDNEY DISEASE PART 2 (SA MGA DIALYSIS PATIENTS: CKD STAGE 5)

Pag nasa CKD stage 5 ka na at kailangan na ng Dialysis, naiiba ng konti ang diet recommendation.

Ano ang Dapat Tandaan?
1. Calories (Enerhiya)
• Iwasan ang gutom o sobrang konting pagkain. Kailangang sapat ang calories (karaniwang 30–35 kcal kada kilo ng timbang kada araw) para hindi magka-muscle wasting.
• Kunin ang calories sa complex carbohydrates (kanin, tinapay, patatas), malulusog na fats (olive oil, peanut butter) at kaunting protína.

2. Protína
• Dahil sinasala ng dialysis ang protína, kailangan mo ng medyo mas mataas na protína kaysa sa non-dialysis CKD. Karaniwan 1.2 g protína kada kilo ng timbang kada araw.
• Piliin ang “high-biological value” protína: itlog, manok, isda, lean na karne.
• Iwasan ang sobrang pritong karne—mas magandang ihurno, i-steak, o steamed.

3. Sodium (Asin)
• Limitahan sa 2,000 mg o hindi hihigit sa 1 kutsarita ng asin kada araw.
• Bakit? Ang sodium ay nagdudulot ng pamamaga, mataas na presyon ng dugo, at dagdag na fluid retention.
• Tips:
– Iwasan ang instant noodles, processed meats (hotdog, ham), packaged soups.
– Gumamit ng herbs (basil, oregano) at spices (paminta, chili flakes) bilang pamalit sa asin.

4. Potassium
• Pasyenteng dialysis karaniwang kailangan 2,000–3,000 mg potassium kada araw.
• Mataas sa potassium: saging, papaya, abokado, kamote, k**atis, patatas, spinach.
• Paano ikokontrol:
– Blanching method: Balatan at hiwain ang gulay, pakuluan 2–3 minuto, palitan ng tubig, saka lulutuin ayon sa gusto.
– Piliing low-potassium fruits: mansanas, ubas, melon, berries, peras.

5. Phosphorus
• Limitasyon: 800–1,000 mg phosphorus kada araw.
• Mataas sa phosphorus: gatas, keso, yogurt, peanut butter, soft drinks (cola).
• Tips:
– Basahin ang food labels at iwasang may nakalagay na “phosphate” o “P” additives.
– Uminom ng phosphate binders tulad ng Sevelamer (preskrisyon ng doktor) kasabay ng pagkain para hindi maabsorb ang sobrang phosphorus.

6. Likido (Fluid)
• Sa bawat sesyon ng dialysis, tinatanggal ang sobrang tubig sa katawan. Kung sobra ang fluid intake, maaaring lumaki ang timbang at tumaas ang presyon bago mag-dialysis.
• Karaniwang allowance: iyong average na naiihi sa isang araw + 500 ml (para sa pawis at pagtulo ng tubig). Halimbawa, kung umiihi ka ng 300 ml araw-araw, limitahan ang total fluid intake sa 800 ml.
• Tandaan na kasama sa fluid ang: sopas, sabaw ng gulay, ice cream, sorbetes, tsaa, kape, at kahit juices.

Vitamins at Mineral Supplements
Maraming mahahalagang bitamina (lalo na water-soluble: B complex, vitamin C) ang nababawas sa dialysis. Kadalasan nirerekomenda ng doktor o dietitian ang kidney-specific vitamin supplements para maiwasan ang kakulangan.

Praktikal na Tips sa Pagplano ng Pagkain
1. Gumawa ng weekly meal plan: isulat kung anong ulam at prutas ang kakainin araw-araw.
2. Magluto nang mas malaki at itabi ang bahagi para sa isang serving.
3. Sukatin ang serving size gamit ang tasa o measuring cup.
4. Magdala palagi ng bottled water at snacks (mababang sodium crackers, apple slices).
5. Kumonsulta sa renal dietitian para i-adjust ang diyeta ayon sa iyong timbang, lab results, at dialysis schedule.

20/07/2025

If you're overweight, hypertensive and/or diabetic, it's time to reconsider your diet choices. I have so many young patients who already have Chronic Kidney Disease (CKD). The best way to treat CKD is to prevent it.

More young adults are undergoing dialysis due to lifestyle-related diseases, particularly diabetes and hypertension, the National Kidney and Transplant Institute (NKTI) said Friday.

Read the full story in the comment section below.

18/07/2025

MGA BAWAL NA PAGKAIN PAG MAY CHRONIC KIDNEY DISEASE PART 1 (SA MGA HINDI PA KAILANGAN NG DIALYSIS: CKD stage 1 -4)

Ang Chronic Kidney Disease (pabalik-balik o pangmatagalang sakit sa bato) ay nangyayari kapag humihina ang kakayahan ng mga bato na magsala at maglinis ng dugo. Kapag hindi na nakakapag-filter nang maayos ang mga bato, tumataas ang mga mapanganib na “lason” or waste product sa katawan, na maaaring magsanhi ng iba’t ibang komplikasyon.

Bakit kailangang bigyang-pansin ang diyeta?
– Mahalaga ang diyeta para mapabagal ang paglala ng CKD at mapanatiling mas maayos ang kalusugan. Sa tamang pagkain, nababawasan ang stress at trabaho ng iyong mga bato, kaya mas napapangalagaan ang kanilang natitirang kakayahan.

So, ano ang mga bawala na pagkain o dapat tandaan pag ikaw ay may CKD pero hindi pa kailangan ng dialysis:

1. Bawasan ang sodium (asin)
– Bakit? Ang sobrang sodium ay nagpapataas ng presyon ng dugo at nagpapalala ng pagpapahirap sa mga bato.
– Paano?
• Piliin ang mga pagkaing sariwa o hindi gaanong naproseso.
• Iwasan ang matatabang de-lata, instant noodles, chichirya, at mga sawsawang mataas sa asin (tulad ng patis o toyong hindi low-sodium).
• Basahin ang nutrition label at tingnan kung gaano kataas ang sodium content nito.

2. Limitahan ang potassium
– Bakit? Kapag may CKD, mahina na ang kakayahan ng mga bato na ilabas ang sobrang potassium. Kapag sumobra, maaari itong makaapekto sa ritmo ng puso.
– Paano?
• Bawasan o limitahan ang sobrang saging, k**atis, abokado, melon, mani, at iba pang pagkaing mataas sa potassium.
• May mga gulay at prutas na medyo mas mababa ang potassium (halimbawa: mansanas, pipino, repolyo, at mansanas).
• Magpakonsulta sa dietitian tungkol sa iyong limit sa potassium, dahil magkakaiba ang rekomendasyon depende sa stage ng CKD.

3. Bantayan ang phosphorus
– Bakit? Ang sobrang phosphorus ay puwedeng magdulot ng problema sa buto at sa puso. Kapag mahina ang bato, kumokonti ang kakayahan nitong alisin ang sobrang phosphorus.
– Paano?
• Bawasan ang mga pagkaing mataas sa phosphorus gaya ng matatabang dairy products (full-cream milk, keso), soft drinks (lalo na ang dark-colored sodas), at mga pagkaing sobrang naproseso (fast food, deli meats).
• Pumili ng gatas na mababa ang phosphorus (may available na low-phosphorus milk kung kailangan mo pa rin ng gatas) o kumain ng pagkaing mayama sa calcium ngunit mababa sa phosphorus (tulad ng ilang gulay na madahon).

4. Tamang dami lang ng protina
– Bakit? Mahalaga pa rin ang protina pero kapag may CKD, dapat kontrolado lang ang dami nito para hindi ma-overwork ang mga bato. Dapat ay less than 0.8 grams per kg per day lang.
– Paano?
• Piliin ang healthier options ng protina tulad ng isda, manok (walang balat), o itlog.
• Iwasan ang mga matatabak at naprosesong karne (tulad ng bacon, longganisa, hotdog).
• Magpakonsulta sa doktor o dietitian tungkol sa eksaktong dami ng protina na kailangan mo kada araw.

5. Sapat na likido, pero ‘wag sosobra
– Bakit? Kapag may CKD, posibleng hindi mo rin maisaayos nang lubos ang pag-alis ng sobrang tubig sa katawan. Puwedeng lumabas ito sa pamamanas o altapresyon.
– Paano?
• Sumangguni sa doktor kung gaano karaming tubig ang dapat inumin bawat araw. Maaaring sabihin niya kung kailangan mong bawasan o dagdagan ang likidong iniinom.
• Tandaan na kasama sa bilang ang kape, tsa, sabaw, at iba pang inumin.

18/07/2025

Grateful for this opportunity -- 1st time as an international speaker.

All the Glory belongs to HIM!

06/11/2024

Critical Care Ultrasound / Advanced POCUS fellowship / mentorship with Dr. Philippe Rola -- Chief of ICU, Santa Cabrini Hospital; & Primary Author of Venous Excess Ultrasound (VExUS) Protocol.

Overwhelmed with new knowledge and skills, especially his physiologic approach to management of patients in shock. Looking forward to apply these new knowledge and to teach other MDs in the Philippines.

All the Glory belongs to HIM. Merci!

27/10/2024

2 Point-of-Care Ultrasound (POCUS) Research Papers presented to International Conventions this year (ERA 2024 & ASN 2024).

As co-author to my former InternalMedicine V Luna residents: Arielle Vidal & Yvonne P. Bulong (Both in Military Uninforms--bringing Pride to AFP in International Stage).

More POCUS-related research papers to come!