03/10/2023
MGA DAHILAN KUNG BAKIT TUMATAAS ANG ASUKAL SA DUGO AT MGA GAMOT SA DIABETES
Ni Dr. Iris Thiele C. Isip Tan
1. KULANG O UBOS NA ANG BETA CELLS SA LAPAY. Ang beta cells ang gumagawa ng insulin sa lapay. Kaya kung kulang o ubos na ang beta cells sa lapay, kulang na rin ang insulin sa katawan. Dahil dito tumataas ang asukal sa dugo. Ang mga gamot na may epekto sa beta cells ay ang mga sumusunod: glibenclamide, gliclazide, glimepiride at glipizide. Pinapataas nito ang produksyon ng insulin sa lapay. Gumagana ang mga gamot na ito habang may natitira pang beta cells. Kung wala nang beta cells ay wala nang gagawa ng insulin. Sa ganitong sitwasyon, ang kailangan na ay insulin injection.
2. SOBRANG PRODUKSYON NG ASUKAL SA ATAY. Labas nang labas ng asukal ang atay sa dugo. Ang mga gamot sa diabetes na nakakatulong maibsan ang sobrang asukal na galing sa atay ay metformin, pioglitazone at ang mga gamot na ang pangalan ay nagtatapos sa -gliptin (linagliptin, saxagliptin, sitagliptin, teneligliptin).
3. INSULIN RESISTANCE. Ang asukal sa dugo (glucose) ay naaabsorb ng katawan dahil sa insulin. Ang asukal na hindi pa gagamitin ng katawan ay naiimbak sa atay at muscles. Dahil sa insulin, hindi tumataas ang asukal sa dugo. Isipin na ang muscles natin ay may pinto kung saan dadaan ang glucose para ma-absorb ito. Ang insulin lamang ang puwedeng magbukas ng pinto, para makapasok ang glucose sa muscle. Kung walang diabetes ay malayang makakapasok ang glucose sa loob ng muscle. Kung may type 2 diabetes, nahihirapang buksan ng insulin ang pinto. Mas maraming insulin ang kailangan para mabuksan ang pinto at makapasok ang glucose sa muscles. Iyan na siguro ang pinakasimpleng explanation ko para sa “insulin resistance.” Dahil hindi makapasok ang glucose sa muscles ay naiipon ang glucose sa dugo kaya tumataas ang level ng asukal sa dugo. Kung maraming taba ay lalong tumataas ang insulin resistance. Kaya nga mas maganda sana kung ang mga may diabetes ay tama lang ang timbang. Ang mga gamot na nakakatulong mabawasan ang insulin resistance ay ang metformin at pioglitazone.
4. PROBLEMA SA INCRETIN. Sa bituka ay may mga incretin hormones na nakakatulong sa produksyon ng insulin sa lapay. Ang mga gamot na may epekto sa incretins ay ang mga gamot na ang pangalan ay nagtatapos sa -gliptin (linagliptin, saxagliptin, sitagliptin, teneligliptin). Pinapalawig ng mga gamot na ito ang epekto ng incretins. May iniiniksyon din na mga gamot na kahawig ng mga incretins, tulad ng exenatide at lixisenatide.
5. NAAABSORB ANG ASUKAL SA BATO. Sinasala ng bato ang dugo para linisin ito. Inaabsorb ng bato ang asukal sa dugo kaya hindi ito lumalabas sa ihi. Pero kung sobrang taas na ang asukal sa dugo ay nilalabas na ng bato ang asukal sa ihi. May mga gamot sa diabetes tulad ng empagliflozin, canagliflozin, at dapagliflozin na ang aksyon ay palabasin ang asukal sa dugo sa ihi para bumaba ito.
Alin dito ang iniinom mong gamot? Baka hindi lang isa. May mga kombinasyon kasi ng mga gamot na ginagamit ang mga doktor para magkatulong tulong ito sa pagbaba ng asukal sa dugo. Hindi rin puwedeng i-asa lamang sa mga gamot ang pagbaba ng asukal sa dugo. Kailangan pa rin ng tamang pagkain at ehersisyo.
