https://youtube.com/channel/UC3hPoeLybuPlTWp6mc3okTw

Medical Lab Technology N.S.D طبي لابراتوار, Pakistan and Afghanistan, Dera Ismail Khan (2025)

14/12/2024

د اوسپني د کمښت انیمیا یا
Iron Deficiency Anemia (IDA)
د اوسپني د کمښت انیمیا هغه وخت رامنځته کیږي کله چي اوسپنه د هيموګلوبين د جوړښت لپاره کمه یا موجوده نه وي.
یا هم له نورمال اندازي څخه د اوسپني کموالي ته د اوسپني د کمښت انیمیا ویل کیږي.
د اوسپني کمښت په بدن کي پر دوه ډوله ده.
د ندازي له نظره
نارینه 50 mg/kg BW
ښځینه 30_33 mg/kg BW
د ذخیري له نظره
نارینه 600_1000 mg
ښځینه 300 mg
کوم کسان ور سره لاس وګریوان دي.
١.ماشومان
٢.د ودي په حال کي ځوانان
٣.شیدې ورکونکي میندې
٤.امېندواري مېندې
٥. میاشتنې عادت پر مهال مېندې
اسباب یا علتونه یې
١.په غذایی موادو کي د اوسپني کمښت
٢.وینه بهېدنه په پتالوژیک ډول
٣.وینه بهېدنه لکه میاشتنې عادت کي
٤.د اوسپني د جذب کموالي لکه اسهالات
٥. ماشومان د لویانو کیدلو وخت کي
کلینیکي نښې نښانې یې
١.سټریا
٢. ستوماني
٣.د زړه توان
٤.ضعیفي
٥.فکري تمركز
٦.سرڅرخي
٧.د پوستکي وچوالي
٨.د ژبي التهاب
٩.د مخ، ورغوی او اطرافو ژیړوالي
١٠.د ژبي سور والي
١١.د نوکانو نری والي
١٢. دژبي سوزیدل
تداوي یا Treatment
په دوو طریقو صورت نیسي.
١. د خولي لاري اوسپنه اخسیتل
دري قلمه دوعګانې سته
١.Ferrous sulfate
٢.Ferrous Gluconat
٣. Ferrous Lactate
یادونه :
پورته درمل باید د داکټر لخوا مریض ته د مرضي حالت په خفیف، متوسط او شدید والي پوري توصیه سئ.
لکه د ورځي دوه واره او دوه وخته ...
٢. زرقي اوسپنه
په هغو حالتو کي چي مریض په بدهاضیمي اخته وي باید د رک یا عضلي له لاري اوسپنه واخلي.
1.Iron Dextran IM 1_2 gram
2.Iron Dextran 100_500 normal saline mix
During 4_6 hours.
د عضلي زرق وروسته کچیری مریض د مفصلونو دردونه، لړزه او یا تبه پیدا کیږي.
د تشویش وړ نه دي زرق باید د z په شکل تطبیق شي.
اهتمامات یا اماده کي
مسول کس باید ناروغ ته د ښه دوایې خوړلو توصیه وکړئ.
دداوسپني د ښه جذب لپاره دي مریض ته Vit C توصیه کړي.
تشخیص یا Diagnosis
* CBC or Complete Blood Count
* MCV < 80 fl(Femtoliter)
* * Peripheral blood smear
Rbc size: microcytic
Color: hypochromic
Microcytic Hypochromic Anemia or IDA

14/12/2024

*د انساني بدن په اړه ښکلی معلومات :*

① • معده(Stomach) هغه وخت په تکلیف وي کله چې انسان د سهار ناشته نه کوي.

② • پوښتورګي (Kidneys) هغه مهال په وېره کې وي، کله چې انسان په ۲۴ ساعته کې یو ګلاس اوبه هم نه چیښي.

③ • تریخی(Gall Bladder) هغه وخت په مشکل کې وي کله چې انسان د شپې تر ۱۱ بجو ویديږي نه او له لمر راختلو مخکې راپورته کیږي نه.

④ • کوچنۍ کولمې(Small Intestines) هغه مهال پرېشانه وي کله چې تاسې یخ مشروبات چیښئ او سړه ډوډۍ خورئ.

⑤ • غټي کولمې(Large Intestine) هغه مهال ستړي وي کله چې انسان ډېر زیات سور شوی یا مصاله لرونکی شی خوري.

⑥ • سږي(Lungs) هغه وخت زیات تکلیف احساسوي کله چې تاسې د سګریټ او بیړۍ له دود ډکه فضا کې سا اخلئ.

⑦ • اینه(Liver) هغه وخت تکلیف احساسوي کله چې تاسې ډېر درانه خواړه او فاسټ فوډ خورئ.

⑧ • زړه(Heart) هغه وخت د مشکل سره مخ کیږي کله چې انسان ډېر تریو یا ډېر کولیسټرول لرونکي خواړه خوري.

⑨ • سترګي(Eyes) هغه وخت په تکلیفیږي کله چې په تیاره کې پر هغوی د کمپیوټر او موبایل تېزه رڼا پرېوځي.

⑩ • دماغ(Brain) هغه مهال ډېر ستړی وي کله چې تاسې منفي فکر کوئ.

14/12/2024

د ژمي په موسم کې د زکام او نورو تنفسي ناروغیو لکه انفلونزا او COVID-19 مخنیوي لپاره، یو لړ احتیاطی تدابیر شتون لري چې په مرسته یې کولی شئ له دې ناروغیو څخه ځان وساتئ. دلته ځینې اساسي لارښوونې دي چې د ژمي په موسم کې د زکام څخه مخنیوی کوي:

1. د لاسونو پاکوالی
د زکام ویروسونه معمولاً د لاسونو له لارې په بدن انتقالیږي. نو د لاسونو پاک ساتل خورا مهم دي.
لاسونه اکثره وینځئ، خصوصاً وروسته له دې چې له عامو ځایونو لکه د دروازو هینڈلونه، ټلېفونونه، یا نورو خلکو سره تماس لرلو وروسته.
که تاسو د لاسونو پاکولو لپاره صابون او اوبو ته لاسرسی نلرئ، نو د الکول پر اساس لاسونو صفا کوونکی (hand sanitizer) وکاروئ.
2. له خلکو څخه فاصله ساتل
که چېرته تاسو د خلکو سره په داسې ځایونو کې واوسئ چې د زکام یا انفلونزا علامې لري، نو هڅه وکړئ له هغو کسانو سره فاصله وساتئ.
ماسک اغوستل (په ځانګړي توګه په عامه ځایونو کې) د ویروس د خپریدو مخه نیسي.
3. صحتمند غذا خوړل
د صحي او متوازن خوړو سره د بدن د دفاعي سیستم تقویه کول مهم دي.
د ویټامین C (لکه مرکبات، کیوي، پاپایا) او ویټامین D (چې په لمر کې ترلاسه کیږي) ډېر مصرف وکړئ.
د پروتین مواد (لکه غوښه، تخمونه، مغزات) او سبزۍ (لکه بروکلي، پالک) خپل ورځني رژیم کې زیات کړئ.
4. د بدن د رطوبت ساتل
د ژمي په موسم کې هوا اکثره خشکه وي چې د وینې رګونه تنګوي او د بدن دفاعي سیستم کمزوری کوي.
د بدن او هوا رطوبت ساتل مهم دي. په کور کې د هوا رطوبت ساتلو لپاره هوایې رطوبت لرونکي ماشینونه یا پلاستيکي بوتل د اوبو سره ځای په ځای کړئ.
5. د خوب ښه کول
د ښه او کافي خوب (7-9 ساعته) سره ستاسو د بدن دفاعي سیستم قوي کیږي او تاسو د ناروغیو له خطره ډډه کولای شئ.
د استراحت کافي وخت ترلاسه کړئ او خپل بدن ته د بیا ځلي ځواک لپاره فرصت ورکړئ.
6. د اوبو کافي مصرف
اوبه څښل ستاسو بدن له زکام یا نورو ویروسي ناروغیو څخه د دفاع لپاره ډېر ضروري دي.
اوبه د بدن د رطوبت ساتلو لپاره هم مهمې دي او د زکام په حالت کې د تنفسي لارې پاکولو کې مرسته کوي.
7. د ژمي په موسم کې د ګرمو کالیو اغوستل
د ژمي په موسم کې د بدن د تودوخې ساتل د زکام د خپریدو مخه نیسي. په داسې حال کې چې د یخ وهلو یا زیات سړې هوا سره د تماس مخه ونیسئ.
8. د فضا پاکوالی
د کور یا دفتر هوا باید تازه او پاکه وي. د هوا پاکوونکي (Air purifiers) کارول یا د هوا تازه کول، د ویروسونو او بکتریا څخه د مخنیوي لپاره ګټور دي.
9. د زیاتو خلکو څخه مخنیوی
هڅه وکړئ چې له ډیرو خلکو څخه د تماس څخه ډډه وکړئ، په ځانګړې توګه په داسې ځایونو کې لکه د خلکو په ځنګلونو، ځمکو یا ډلو کې، چې د ویروس خپریدو خطر زیاتوي.
10. د لړمونو او سرماخوردګیو پر وخت د روغتیا پاملرنه
که تاسو یا بل څوک زکام لرئ، د درملنې او ارامېدو لپاره خپل بدن ته وخت ورکړئ. د ټيپ او ماسک کارول د نورو خلکو لپاره ضروري دي.

14/12/2024

*څنګه خپله غوصه مدیریت کړو؟*
۱. څو ځله ژوره ساه اخیستل ۴-۴-۴ تخنیک سره!
۲. د غوصې د اصلي لامل په اړه فکر وکړئ.
۳. ځان ته وخت ورکړئ ترڅو حالت تحلیل کړئ.
۴. موقعیت ترک کړئ
۵. پۀ بل شي تمرکز وکړئ
۶. انرژي مو پر مثبتو شیانو مصرف کړئ.
۷. احساسات مو ولیکئ
۸. ورزش او چټک قدم ووهئ.
۹. په توندو خبرو کې ځان مه ښکېلوئ.
۱۰. د احساساتو پر ځای منطق وکاروئ.
۱۱. ستونزه تحلیل او حل یې راوباسئ.
۱۲. د فکر کولو لپاره ځان ته وخت ورکړئ
۱۳. ښۀ خوب او صحي خواړۀ وخورئ.
۱۴. دارمتیالپاره دتنفس تمرین تر سره کړئ
۱۵. کینه او حسد پرېږدئ
۱۶. نور وبښئ
۱۷. وخت مو مدیریت کړئ
۱۸. مثبت او پۀ مسکا چلند ته وده ورکړئ
۱۹. د غوصې پر مهال یو ګیلاس اوبۀ وڅښئ
۲۰. آیینه کې وګورئ.
۲۱. لۀ یوۀ مسلکي روانی مشاویر سره مشوره وکړئ.
N S Dotani

14/12/2024

*ښـځې ته الله څومـره حقـــوق ورکړي دي !*

☂️-د یوې حاملې ښځې دوه رکعته لمونځ د یوې عادي ښځې له اتیا رکعته لمونځ څخه غوره دی.

☂️- هره مېرمن چې خپل اولاد ته شیدې ورکوي الله ج د هر څاڅکي په بدل کې یوه نیکي ورکوي.

☂️- هغه مېرمن چې د خپل بچي د ژړا له کبله ټوله شپه نه ویده کیږي، الله ج هغې ته د (۲۰) غلامانو د ازادولو ثواب ورکوي.

☂️- هغه ښځه چې د خپل بچي د ناروغۍ او د هغې د ارامولو له کبله نه ویده کیږي، الله ج د هغې ټول ګناهونه بښي او دې ته د (۱۲) کلونو قبول شوي عبادت ثواب ورکوي.

☂️- هغه مېرمن چې حامله وي شپې یې په عبادت او ورځې یې په روژه کې شمېرل کیږي.

☂️- کله چې ښځه اولاد زیږوي الله ج هغې ته د اویا کلونو لمنځونو او روژو ثواب ورکوي او کله چې اولاد نړۍ ته راځي، کوم درد او تکلیف چې تحمل کوي د هر رګ د درد په بدل کې الله ج ورته د یو حج ثواب ورکوي.

☂️- هغه ښځه چې اولاد وزیږوي او له (۴۰) ورځو وړاندې مړه شي، د شهادت درجې ته رسیږي.

☂️- کله چې د شپې ماشوم ژاړي او مور یې پرته له دې چې هغې ته ښېرا وکړي، شیدې ورکوي الله ج هغې ته د یوکال لمانځه او روژې ثواب ور کوي.

☂️- کله چې یوه ښځه ماشوم ته شیدې ورکوي، د ماشوم له مړېدو څخه وروسته یوه پرښته له اسمان څخه اواز کوي چې اې!! ښځې الله ج تالره جنت واجب کړ.

NS Dotani

14/12/2024

‏د یو کیلو ګاز سوځیدل، ۱۹ کیلو اکسیجن ته اړتیا لري، کله چې د کوټې دروازې او کړکۍ بندې وي، په دي وخت کي د کوټې اکسیجن له ۵ څخه تر ۶ ساعتونو بسنه کوي.
له ۶ شپږو ساعتونو وروسته په کوټه کې اکسیجن ختمیږي، د اکسیجن په نه شتون کي بُخارۍ مړه کیږي او د ډبې ګاز په کوټه کې خپریږي د انسان بدن خپل حرکت د لاسه وركوي او ژوند یې پای ته رسیږي. یادونه:
د بندې دروازې او کړکیو پر مهال د یو حمام اکسیجن د بخارۍ او یا ګازي ګیزر لپاره تر یو ساعت زیات بسنه نه کوي.

N S Dotani

03/09/2024

*Drugs safe in Pregnancy :*
هغه دوا ګانې چې د حمل په وخت استطباب لري :

• د مکروبې امراضو لپاره
( Anti-biotics ) CephalexenCephradin Cefixim CefatoximeAzithromycin Ceftriaxone Amoxicilline

• د معدی دزخم او دمعدی د مشکلاتو لپاره
( Anti-ulcer ) CimetidineRanitidineFamotidineNizatidineLansoprazole GavisconSucralfate

• د حساسیت لپاره
( Anti-ellargic ) DiphenhydramineLevocetrizine Loratidine

• د دردونو لپاره
( Analgesics ): paracetamol - only oral use

• د کانګو او زړه بدوالې لپاره
( Anti-emitics ): Doxylamine Diminhydrinate (gravitate) Ondensetrone Meclizine Vitamine B6 (pyridoxine)Metoclopramide

• د نس درد او شخوالې لپاره
( Anti-spasmodic ) Nospa (drotavarine) Spaslar (phloroglucinol)

• د اسهال لپاره
( Antidiarrheals ) Loperamide Metronidazole

• د قبضیت لپاره
( Constipation ) IsphagolLactulose Glycerine suppository

• د مهبلې فنګسې امراضو لپاره
( Anti-fungl ) :Clotrimazole V cream

• دلوړ فشار لپاره
( Anti-hypertensive ) :Methyl dop

03/09/2024

⭕ محرقه / وچکۍ ( Typhoid ) :

◀ د محرقې مکروب چې د سلمونیلا ټایفي ( salmonella typhi ) په نامه هم یادیږي ، یو ‌‌‌‌‌‌ډول بکټریاوي ناروغي ده چې د ناپاکو اوبو او ناپاکو خوړو له لارې ځان د انسان هاضمي سیسټم ته رسوي . دغه مکروب په لمړیو کې ځان د کوچنیو کولمو په داخلي دیوال کې ځای پرځای کوي او له همدې ځایه د یوې هفتې تر یوې میاشت په ترڅ کې ځان لمفاوي غدو ته رسوي او بلاخره د وینې جریان ته ننوځي او د وینې له جریانه بیا د بدن بله هره سیمه او هر ارګان ګواښلی شي .

⭕ د دغې ناروغۍ مهمې نښې نښانې : نرۍ تبه ، هډوکو دردونه ، د ستوني درد ، د بندونو درد . شپې لخوا د پښو تلې سوځیږی ، سر دوامداره دردونه ، ګیډې دردونه او بادونه . دوامداره قبضیت او ځینې وخت اسهالات ، ډکو متیازو تور رنګ ، معدې دردونه او د خوړو بدهضمي ، کمزوري او د وزن کمیدل ، د بدن ساړه ( یخ ) کیدل او پر بدن د لړزې راتګ . په ځینو ناروغانو کې د صفرا کیسه یا تریخې دردونه چې معمولا د ښې اوږې په سر کې احساس کیږي ، د ستوني درد او د بندونو درد .

⭕ محرقې مهم زیانونه : کله چې د محرقې مکروب په کولمو کې وي نو لاندې زیانونه حتماً منځ ته راوستلی شي .

◀ د کولمو زخم ، له کولمو د وینې بهیدل ، د کولمو سوري کیدل ، کم خوني ، د لمفاوي غدو التهاب ، د بدن دفاعي ځواک کمزوری کوي او همدغه کمزوري د دوامدارې نرۍ تبې سبب ګرځي .

◀ د ځیګر او تورې غټیدل او پړسیدل ، د هډوکو کمزوري ، د مغزو د پردو مکروبي کیدل یا مننجیت . د غوږ ، ستوني او پوزې مکروبي کیدل ، د بدن د مایعاتو کمښت ، دوامداره ټیټ فشار ، د تریخې مکروبي کیدل ، کله کله شاک او بلاخره مرګ .

⭕ تشخیص : د محرقې ناروغۍ د تشخیص لپاره لاندې معاینات اړین دي .

① Typhoid antibodies ( IgM+IgG ) .
② Stool culture for typhoid .
③ Bone marrow culture for typhoid .
④ Vidal test .

⭕ درملنه : د متخصص ډاکټر تر بشپړ تشخیص او پیژندنې وروسته د محرقې مکروب ضد درمل کوم چې د ډاکټر لخوا ورکړل شوې دوا ده ، باید د لسو تر پنځلسو ورځو لپاره باید د لارښونو سر سم وکارول شي . او د ډاکټر سره وخت پر وخت مشورې کول .

⭕ پرهیز : غوړ ( روغني ) خواړه ، ترخه او ترشه خواړه ، نا تصفیه شوې اوبه او ناپاکه خواړه لکه ناپاکه سبزي او ترکاري ، د نظافت کلک مراعت کول ، خام شیان نه خوړل ، د هغو خوړو څخه ځان ساتل چې مچان پر راټول وی .

03/09/2024

د خولې د بد بوي يو لوي لامل پر ژبه د مکروب پاتې کېدل دي ځينې خلک پر دې فکر دي چې ولې د غاښونو تر برش کولو وروسته يې هم د خولې بد بوي ولې له منځه نه ځي د خولې بد بوي له منځه وړلو لپاره اړينه ده چې د غاښو سره سره په نرم برش باندې ژبه هم برش کړل شي تر څو هغه بکترياوې چې د خوړو خوړلو څخه وروسته پر ژبه پاتې کيږي هغه هم پاکې شي.

03/09/2024

⭕️ بازاري شیدي د ماشومانو روغتیا ته ضرر لري !

🔴 تاسې باید په پام کې ولرئ چې د مور له شیدو ډېر ، د ماشوم لپاره د بلې ښځې شیده ، یا د ژویو یا هغه مصنوعی شیده چې نن سبا په بازار کې په ښایسته او ښکلیو ډبو کې اېښودل شوي له نورو هیوادونو راوړل شوي او ښه په شوق او ذوق پلورل کیږي هیڅ ګټور ندي . هغه ماشومان ډېر بدمرغه دي چې د مور شیدو په څیر له نعمت څخه محرومه شي یا محرومه کېږي او هغه میندې بدنصیبه دي چې خپل د زړه ټوټې ته د خپلې سینې شیدی نه ورکوي ، د زړه آرام او سترګو نُور نه په برخه کوي او د افسوس ځای دی چې په وخت تېریدو سره دغه بدقسمتي او بدنصیبي ورځ تر بلې ډېرېږي .

🔴 په ځانګړې توګه په مغروره او لوړ پوړه خلکو کې چې یواځې بهانه غواړي تل دا خیال وساتئ چې له اړتیا پرته ماشوم ته نور شیدی ورکول د هغه د صحت لپاره یواځې دا چې په زیان یې نه تمامېږي بلکې ګټه هم ورته نه رسوي او ضرری ورته تمامېږي . هو ! که د کوم لامل له مخې د طبي اُصولو سره سم مخکې له زېږدنې د طبیب په مشوره د مور شیدی د ماشوم لپاره که مناسب نه وو نو اړینه ده چې د نهمې میاشتې پېلیدو سره سم ورته خدمتګاره ونیسئ او لږ نه لږ په لومړیو لسو ورځو کې ورته داسې ودرول شي چې د بلاربې ښځې خواړه ، جامې او ورزش ورکولو مسؤلیت په غاړه ولري او ورسره په تاکید لاړه شي .

🔴 د خدمتګارې عمر باید د شلو او پنځه ویشتو کالو ترمنځ وي . د خدمتګارې یا یې ماشوم په کومه ناروغۍ لکه سوزاک ، سیل اخته نه وي . سیني یی بائید له شیدو ډکې وي او شیدي یی بائید سختي نه وي . د سینو په تیونو یعنی څوکو باندی یې هیڅ رازدانې ، خارښت نه وي . له تیونو یی شیدي په آسانۍ راووځي او د کومې نشې عادي نه وي . خدمتګاري خواړه بائید ژر هضمیدونکي وي ځکه چې د شیدو اغیز یې د ماشوم پر روغتیا کېږي .

🔴 همدا شان د هغې د شکل و صورت خیال ساتل هم پکار دي او د انسان صورت د هغه د سیرت پته ورکوي . که څه هم ځینې وخت دا اُصول سم نه راوځي ، خو تر ډېره پورې نظر پکار دی په همدې اساس په حدیث شریف کې راغلي دي ، '' که د مور یا خادمې شیده نه و نو ماشوم ته د غوا ، بېزی شیدی ورکولی شئ ، خو د غوا ، بېزي شیدی د ښځې د شیدو په نسبت ډېر کم قوته او خواږه یې کم وي . په همدې اساس په هغې کې نیم ګیلاس اوبه ګډې کړئ . اړتیا له مخې بُوره یا چېني ورواچوئ او وو یې جوشئ او ور یې کړئ .

03/09/2024

⭕ د ګنو روغتیایي ګټې !

1 - د زکام ، ریزش او ستونې د خارښت او دردونو لپاره ګټور دی .
2 - د تور زیړي په وړاندې د بدن مقاومت ‌‌‌‌‌‌ډېروي .
3 - د مثانې او پروسټاټ د سرطانونو مخنیوی کوي .
4 - د مګنیزیم ، اوسپنې او پوټاسیم غني منبع ده .
5 - د پښتورګو د کاڼو په له منځه وړلو کې ستر رول لوبوي .
6 - د بدن دفاعي سیسټم پیاوړی کوي .
7 - اشتها ‌‌‌‌‌‌ډېروي .

Medical Lab Technology N.S.D طبي لابراتوار

14/12/2024

14/12/2024

14/12/2024

14/12/2024

14/12/2024

14/12/2024

03/09/2024

03/09/2024

03/09/2024

03/09/2024

03/09/2024

Address

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share